|
2001
|
|
|
Udan eta opor giroan murgildurik zeudenez, nonnahi ospatzen ziren festen inguruko aipamenez eta herri horien guztien historiari buruzko xehetasunez beterik agertzen zitzaigun Z. ARGIA, 1971ko irail hasiera hartan. Haatik,
|
bazuen
beste era bateko gairik ere. " Eliza bizi da" lemapean agertzen ziren lanak, kasu; zehazkiago oraindik:
|
|
|
Baina Inazitok
|
bazuen
beste gai bat:
|
|
2002
|
|
|
Fernando amezketarraren odola omen duzu. Beti Fernandoren xelebrekeriez bakarrik hitz egiten bada ere, zuretzat
|
bazuen
beste alde bat...
|
|
2003
|
|
|
Franco hil zela adierazi gabe," Juan Carlos Errege" izenburua eman zitzaion editorialari. Baina ZERUKO ARGIAko ale hark,
|
bazuen
beste berezitasun bat: bi editorial zeramatzan.
|
|
|
Bertan, euskal hizkuntzalariak elebakartasunaren aldeko apustua egiten zuen. Montanerrek, gainera,
|
bazuen
beste enkargu bat, Kataluniako soziolinguisten eta euskaldunen arteko harremanak sortzea, topaketa bat antolatzeko asmoz. Bilera horren ideia Lluis Aracilena izan zen.
|
|
|
Helburu subertsiboa, beraz, barnean gihar tua». Edozein kasutan, Beltza-k aitortzen duenez, UEUk
|
bazuen
beste aurpegi bat ere: «Derradan, egia delako, hasiera hasieratik ere parte hartu zutela ordenazko pentsamendua onesten duten euskaltzale nahikoak eta, beraz, egoera nahasia izan zela beti Udako Euskal Unibertsitatearena(?) euskalgintza guztian bezala»55.
|
|
2005
|
|
|
Beraz, hartaz gogoratzen zen amona Kontxi, baina honek
|
bazuen
beste kezka bat une hartan, berak ere bere eskubideei eutsi behar baitzien, azken batean:
|
|
2006
|
|
|
Artzain Munduak eta Mendikoiren Artzain Eskolak antolatuta, abeltzainek helburu turistiko eta profesionalak bete dituzte. Baina, horrez gain, bidaiak
|
bazuen
beste helburu hunkigarriago bat: garai batean bizimodu hobe baten bila Argentinara joandako euskaldunen ondorengoekin elkartzea.
|
|
|
Salbatore Mitxelenak dio, otoitz egiten bezala idaztenzituela poemak. Poesiak
|
bazuen
beste funtzio bat, soilki literarioa ez zena.Literaturak atzerrian du aterpetu. Beste behin.
|
|
|
Gare de Lyonen âeta kontu bera lehen egunetan ezagutu nuen hainbat kale eta distritutan ereâ, ezerk ez zuen herrietako bizimodurik iradokitzen. Batek ez
|
bazuen
bestearen berririk, premiarik ere ez inor zaintzeko, espiatzeko, salatzeko. Hiri handi askotan ikusi dudan kontua da, eta gaur egun nuke herri txiki batean bizi.
|
|
2007
|
|
|
Osterantzean piezak ilun samar edo nahasi gelditzen dira. Baina Txilibrinek
|
bazuen
beste gauza bat: nik ezpain biak barrura sartzen ditut alboka jotzeko, Txilibrinek berriz behekoa adarraz kanpotik ibiltzen zuen, nik ez dakit haginagatik edo zergatik.
|
|
|
17 Jose Maria Lojendio euskaltzain osoaren anaia zen Luis Maria Lojendio, eta Donostian harreman zabalak zituen;
|
bazuen
beste anaia bat diplomatikoa ere. Valle de los Cadosko Monasterio beneditarreko Abata izanik, Francoren erregimenaren aurpegi zerbait gizatiarragoa erakusten zuen nolabait.
|
|
2008
|
|
|
Markesa anderea, beraz, bere munduan zegoen, Ama Birjina gora eta Ama Birjina behera, baina jauregiak
|
bazuen
beste mundu bat ere, antza, Natividaden gaixotasunak, halako batean, oroitarazi ziona, Natividad gaixotu arren ez baitzuen Natalia kutsatu. Handik aurrera, egin zuen neskak egun bat sukarrak hartuta, etorri zen bigarrenean don Gervasio medikua?. Hotzak harrapatuko zuen, eta??
|
|
|
Une hartan, porrotaren zama sentitu behar zuen mutilak, zeren, anaiaren hitzak irenstea zail bazitzaion ere, arrazoi baitzuen honek, zin zinez baitzen etxeko lotsa. Une hartan, beraz, bere buruaren aurkako gorrotoa sentitu behar zuen nagusiki, baina gorroto haren azpian, geruza barrukoago batean,
|
bazuen
beste gorroto mota bat, beharbada: anaiaren aurkakoa.
|
|
|
Baina kontzertuak
|
bazuen
beste berezitasunik, Lazkano lehen aldiz jarri baitzen, herenegun, orkestra handi baten aurrean. Zerekin eta bere lanetako batekin.
|
|
|
Markesa anderea, beraz, bere munduan zegoen, Ama Birjina gora eta Ama Birjina behera, baina jauregiak
|
bazuen
beste mundu bat ere, antza, Natividaden gaixotasunak, halako batean, oroitarazi ziona, Natividad gaixotu arren ez baitzuen Natalia kutsatu. Handik aurrera, egin zuen neskak egun bat sukarrak hartuta, etorri zen bigarrenean don Gervasio medikua –" Hotzak harrapatuko zuen, eta..." esan zion markesa andereari–, egin zuen Natividadek beste egun bat gaixo –" Lasai, ama, arduratuko naiz ni ahizpaz" esan zion Nataliak–, baita hurrengo egunak ere:
|
|
|
Une hartan, porrotaren zama sentitu behar zuen mutilak, zeren, anaiaren hitzak irenstea zail bazitzaion ere, arrazoi baitzuen honek, zin zinez baitzen etxeko lotsa. Une hartan, beraz, bere buruaren aurkako gorrotoa sentitu behar zuen nagusiki, baina gorroto haren azpian, geruza barrukoago batean,
|
bazuen
beste gorroto mota bat, beharbada: anaiaren aurkakoa.
|
|
2009
|
|
|
Hala ere,
|
bazuen
beste arazo bat oraindik. Tuneletan abiadura handian sartzean, presio uhinak sortzen dira, gero eta handiago egiten direnak; eta, tuneletik ateratzerakoan soinu eztanda bat eragiten dute uhin horiek.
|
|
|
Adak beste amets bat utzi behar izan zuen, beraz, bide bazterrean? baina amets bati beste bat zerraion, eta
|
bazuen
beste bat orduko, bazuen beste bat ordezko, Domingori oroitarazi ziona eta poema baten moduan irten zitzaiona, anaia Madrilera joan zitzaiòn egunean:
|
|
|
Adak beste amets bat utzi behar izan zuen, beraz, bide bazterrean? baina amets bati beste bat zerraion, eta bazuen beste bat orduko,
|
bazuen
beste bat ordezko, Domingori oroitarazi ziona eta poema baten moduan irten zitzaiona, anaia Madrilera joan zitzaiòn egunean:
|
|
|
esan, hura esaten zuen behinik behin, sabelak buruak baino gehiago erabakitako hitzetan: Villalbako markesa andereak ere lagunduko zigun zertxobait zerutik, ziur nago!, nahiz eta Reginaren nortasunak
|
bazuen
beste ezaugarri bat, egun batean biribil ikusten zuena hurrengoan ez hain biribil ikustera zeramana, noiz eta sabelaren aldiari buruarena nagusitzen baitzitzaion. Adak ere ez zuen zalantzarik, eta Gabinok ere ez?. Nik birika galdu eta Jainkoak sendatu ninduen; eta Domingok eskua galdu eta Jainkoak sendatuko du?
|
|
|
Gabino pozak airean zegoen; Gabinok, baina,
|
bazuen
beste kontutxo bat; izan ere, osaba ilobei sendategi ingurutik paseotxo bat egiteko proposatu eta Feliperen osabak erantzun zionean: –Zoazte biak, ni sobran nago eta?, Gabinok halaxe esan zion:
|
|
|
Reginak, beraz, bezperan egindako bihurrituaren ondorioz, minduta zuen orkatila, baina
|
bazuen
beste min bat, oroimenak une hartan piztu ziona eta min txikia ahantzarazi: sutzen eta itsutzen zuèn minezko min bat zen, Madrilgo bortxaketa zapuztuak eragiten ziòn nazkari lotua; minak itsutua zegoen arren, baina, haren begiek inoiz baino hobeto ikusten zuten itua:
|
|
|
Damaso mutil beldurtia zen, anai arrebetan beldurtiena, beharbada?, baina
|
bazuen
besteek ez zutèn zerbait: kondenatua sentitzen zenean, ihesbiderik gabe, etsi egiten zuen, erabateko etsipenez etsi ere; halakoetan, begiak ixten zituen segundo luze batzuetan, edo begirada galtzen zitzaion auskalo non, keinu ezin adierazgarriago batean, kondenaren marratik aurrera bizitza bost axola izango balitzaio bezala, inguruko hotsekiko sorgor, itxura batean; Damasok, baina, bere ahulezia hartan aurkitzen zuen bere indarra, bere begiradaren jabe egin bezain laster igartzen zitzaiona, bat bateko sorgortasunak harriaren nolakotasuna emango balio bezala, paradoxikoa badirudi ere; xake jokoan, adibidez, nabarmena zuen joera hura, unerik larrienetan, erregea belauniko jartzeko gertu?
|
|
|
Damasok
|
bazuen
beste arrazoi bat, beharbada, edo beste irudi bat, iraganetik mintzatzen zitzaiona eta bere joera haren argibide izan zitekeena; zaldi gainean ibiltzen ikasten ari zèn egun batean, izan ere, bospasei urteko mutila zelarik, lauhankakotik erori eta sekulako kolpea hartu zuen, beso hautsi bat eta halako trauma bat utzi zizkiona, Damasok ez baitzuen handik aurrera zaldi gainera egin; esperientzia ha... zaldi galtzailerik ez gehiago, Damaso!
|
|
|
Esan nahi baita Maria Bibianak kontu haiek guztiak behar zituela buruan: haietaz gain, baina,
|
bazuen
beste kontu bat, antza, bestela ez baitago ulertzerik nola atera zitzaion bat batean, barru barrutik atera ere:
|
|
|
Maria Bibianak ez zizkion gauza guztiak ulertuko, ausaz, baina
|
bazuen
beste galdera bat buruan:
|
|
|
hirugarrena tontoa zen, zer esango dizut, bada!?: baita zera ere!; Adak, baina,
|
bazuen
beste gorabehera bat, loa eragotzi behar ziona, berak ere aitortu behar baitzuen bere errua afera hartan guztian: zergatik ez zion Txarori gogor egin, izan ere, orrazkeraren kontu harekin?; zergatik ez zion esan, adibidez:
|
|
|
–Zure aita garbitzeko gai ote zara, bihozgabe anker galdu hori??; eta, galderarekin batera, beste ahots hura, Chaplinen ahotik hitz egiten ziona: . Burgeskume txiki handi bat besterik ez haiz!?; arrazoi haiekin batera, baina, biktimari tiro egin edo ez egin, hartan zetzan auzia?, Domingok
|
bazuen
beste arrazoi bat, menturaz, itzaletik bultzaka ari zitzaiona, norabide jakin batean: pelotoi buruak, izan ere, exekuzioan ezustekorik izan ez zedin edo, bi tiratzaile izendatu zituen preso bakoitzeko; egiteko hartan, gainera, nola Domingok Gonzalo, tiratzaile ezin hobea zena?
|
|
|
Baina ordurako
|
bazuen
beste asmo bat. Arte galeria bat ireki nahi zuen.
|
|
|
" Zure aita garbitzeko gai ote zara, bihozgabe anker galdu hori?"; eta, galderarekin batera, beste ahots hura, Chaplinen ahotik hitz egiten ziona: " Burgeskume txiki handi bat besterik ez haiz!"; arrazoi haiekin batera, baina –biktimari tiro egin edo ez egin, hartan zetzan auzia–, Domingok
|
bazuen
beste arrazoi bat, menturaz, itzaletik bultzaka ari zitzaiona, norabide jakin batean: pelotoi buruak, izan ere, exekuzioan ezustekorik izan ez zedin edo, bi tiratzaile izendatu zituen preso bakoitzeko; egiteko hartan, gainera, nola Domingok Gonzalo –tiratzaile ezin hobea zena– baitzuen kide –esan nahi baita Gonzalok ere destatua zuela une hartan bere fusila otoitzean ari zèn gizonaren aurka, bihotz inguruari ongi destatua ere, eskuetan dardara txikienik ere ez–, hala, Domingok ez zuen argibideak ematen ibili behar izango bere tiroan huts eginda ere, berak huts egin arren nekez egingo baitzuen Gonzalok... hargatik guztiagatik jokatu zuen Domingok –sei zazpi segundoko barne borrokaren ondotik, antza– jokatu zuen bezala, pelotoi buruak su egiteko agindua eman ahala Domingok –begi bat itxita, bestea zabalik– goranzko biraketa bat eragin baitzion pistolari, hogeita hamar bat gradukoa, biktima tirabidetik kanpo utzi eta orduan –orduan baizik ez– tiro egiten zuela; eta, halere, Domingok ongi bai ongi ikusi zuen nola biktima gelditu zen ziplo, haren gorputzak goitik behera egiten zuela, mugimendu baldar batean; zer antzerki mota zen hura, baina?; edo zer erakutsi nahi zion bere buruari, etsaia barkatzera bultzatzen zuèn jarrera errukizko harekin?; bere kideak baino pertsona hobea zela?; zergatik zen hobea, ordea?; ez al zekien, bada, barkatuak izan zitezkeenak ez zirela barkaberak izango –ez ziotela inori ezertxo ere barkatuko, alegia–, zeren halakoa baitzen langileen izerdiaren kontura bizi zèn lapur parasitoen kasta, gerra giroan zer esanik ez?; edo ez al zen –jarrera higieniko hutsagatik, besterik ez bazen ere– potroei itsatsita eta ongi helduta zegoèn edozein zorri kuadrilla deuseztu eta desegin behar, azazkalen artean banan banan hartuz eta gupidagabeki lehertuz?; eta, hala ere –hala eta guztiz ere–, Domingok haserre zirudien bere buruarekin, halako moldez, non, itzulerako bidean Gonzalok bere iritzi hura berriro azaldu zionean:
|
|
|
Batek orrazkera aldatzeko eskatu zidan, besteak erretzeari uzteko, eta hirugarrenak... hirugarrena tontoa zen, zer esango dizut, bada!": baita zera ere!; Adak, baina,
|
bazuen
beste gorabehera bat, loa eragotzi behar ziona, berak ere aitortu behar baitzuen bere errua afera hartan guztian: zergatik ez zion Txarori gogor egin, izan ere, orrazkeraren kontu harekin?; zergatik ez zion esan, adibidez:
|
|
|
Esan nahi baita Maria Bibianak kontu haiek guztiak behar zituela buruan: haietaz gain, baina,
|
bazuen
beste kontu bat, antza, bestela ez baitago ulertzerik nola atera zitzaion bat batean, barru barrutik atera ere:
|
|
|
iruditu zitzaidan, bai, trena eliza bihurtu eta arrosarioa errezatu genuèn hartan mirariaren atarian geundela, eta horratx, azkenean sendatu egin zaigu Domingo!, zeren Reginak ez baitzuen zalantzarik egiten mirari bat izan zela, Jainkoak egina eta zeruko Ama Birjinaren bidez lortua... esan, hura esaten zuen behinik behin, sabelak buruak baino gehiago erabakitako hitzetan: Villalbako markesa andereak ere lagunduko zigun zertxobait zerutik, ziur nago!, nahiz eta Reginaren nortasunak
|
bazuen
beste ezaugarri bat, egun batean biribil ikusten zuena hurrengoan ez hain biribil ikustera zeramana, noiz eta sabelaren aldiari buruarena nagusitzen baitzitzaion. Adak ere ez zuen zalantzarik, eta Gabinok ere ez –" Nik birika galdu eta Jainkoak sendatu ninduen; eta Domingok eskua galdu eta Jainkoak sendatuko du" esaten zuen honek, logika ere bere desioen zerbitzuan jarriz–, ezta Teofilo Mariak ere, hitz handiek gero eta mendeago zutenak, Frantziara heldu bezain laster eskuin muturreko joera zutèn taldeekin sinpatizatzen hasi zenetik, Mr.
|
|
|
Damasok
|
bazuen
beste arrazoi bat, beharbada, edo beste irudi bat, iraganetik mintzatzen zitzaiona eta bere joera haren argibide izan zitekeena; zaldi gainean ibiltzen ikasten ari zèn egun batean, izan ere, bospasei urteko mutila zelarik, lauhankakotik erori eta sekulako kolpea hartu zuen, beso hautsi bat eta halako trauma bat utzi zizkiona, Damasok ez baitzuen handik aurrera zaldi gainera egin; esperientzia ha... zaldi galtzailerik ez gehiago, Damaso!
|
|
|
Damaso mutil beldurtia zen –anai arrebetan beldurtiena, beharbada–, baina
|
bazuen
besteek ez zutèn zerbait: kondenatua sentitzen zenean, ihesbiderik gabe, etsi egiten zuen, erabateko etsipenez etsi ere; halakoetan, begiak ixten zituen segundo luze batzuetan, edo begirada galtzen zitzaion auskalo non, keinu ezin adierazgarriago batean, kondenaren marratik aurrera bizitza bost axola izango balitzaio bezala, inguruko hotsekiko sorgor, itxura batean; Damasok, baina, bere ahulezia hartan aurkitzen zuen bere indarra, bere begiradaren jabe egin bezain laster igartzen zitzaiona, bat bateko sorgortasunak harriaren nolakotasuna emango balio bezala, paradoxikoa badirudi ere; xake jokoan, adibidez, nabarmena zuen joera hura, unerik larrienetan –erregea belauniko jartzeko gertu– asmatzen baitzituen jokaldirik harrigarrienak, partidaren nondik norakoak itzulipurdikatzen zituztenak; bazirudien, beraz, heldulekurik gabe geratzen zenean aurkitzen zuela Damasok bere heldulekua, eta bazirudien, halaber, ezaugarri hura bere nortasunaren osagai nagusietako bat zela, anai arrebek –baita Teofilo Mariak ere– hala irizten zioten, orduantxe errespetatzen baitzuten Damaso, inoiz errespetatzekotan; Damaso, izan ere, bizitzaren eremuan kokatzen zen bakoitzean, defentsiban bezala agertzen zen, betaurreko lodien eta gorputz traketsaren mugek mugatuta; bizitza atzean geratzen zitzaionean, baina, galtzen zuten kristal lodiko betaurrekoek beren loditasuna, galtzen zuen trakeskeriak bere garrantzia:
|
|
|
Adak beste amets bat utzi behar izan zuen, beraz, bide bazterrean... baina amets bati beste bat zerraion, eta
|
bazuen
beste bat orduko, bazuen beste bat ordezko, Domingori oroitarazi ziona eta poema baten moduan irten zitzaiona, anaia Madrilera joan zitzaiòn egunean:
|
|
|
Adak beste amets bat utzi behar izan zuen, beraz, bide bazterrean... baina amets bati beste bat zerraion, eta bazuen beste bat orduko,
|
bazuen
beste bat ordezko, Domingori oroitarazi ziona eta poema baten moduan irten zitzaiona, anaia Madrilera joan zitzaiòn egunean:
|
|
|
Maria Bibianak ez zizkion gauza guztiak ulertuko, ausaz, baina
|
bazuen
beste galdera bat buruan:
|
|
|
Reginak, beraz, bezperan egindako bihurrituaren ondorioz, minduta zuen orkatila, baina
|
bazuen
beste min bat, oroimenak une hartan piztu ziona eta min txikia ahantzarazi: sutzen eta itsutzen zuèn minezko min bat zen, Madrilgo bortxaketa zapuztuak eragiten ziòn nazkari lotua; minak itsutua zegoen arren, baina, haren begiek inoiz baino hobeto ikusten zuten itua:
|
|
|
Gabino pozak airean zegoen; Gabinok, baina,
|
bazuen
beste kontutxo bat; izan ere, osaba ilobei sendategi ingurutik paseotxo bat egiteko proposatu eta Feliperen osabak erantzun zionean: " Zoazte biak, ni sobran nago eta", Gabinok halaxe esan zion:
|
|
|
" Lazaro" deitu Pasio igande honek
|
bazuen
beste esaldi bat ere, orduko elizako irudiak estaltzeko ohiturarekin oso ongi akordarazten gaituena. Ulzaman, Lazaro paratu, alegia, Lazaro hilobian tapakiz bezala paratzen zituztela elizako gurutzea eta santuen irudiak ere estali morez tapatuta.
|
|
2010
|
|
|
Donostiako Getaria kaleko Iberdueroko bulegoan ezagutu nuen lantokirako zereginetan zebilela, geroago urnietartuko zen oiartzuarra, jada kantatzen hasia" Euskal Herri nerea ezin zaitut maite, bainan non biziko naiz zugandik aparte?". Ahots kattarrosoko bizardun hark,
|
bazuen
besteok ez genuen zerbait berezia, Benito baten dotoreziaz parekatzen zuen hura, entzutean agresibitate trumoitsu sarkorraz egonezina sortzen zizuna.
|
|
|
orri haiek, zeinetan nobelagileak maisu eta ikasleen arteko harremanak lantzen dituen, Don Bernardino eta Martinicoren artekoak bereziki; ez dakit liburua irakurri duzun, Damaso, baina Martinico, nobelako ikasle protagonista? mutil konkor bat da; gorputzean ez ezik, baina, ariman ere
|
bazuen
beste konkor bat, gorputzekoa baino konkorragoa zena eta jatorrizko bekatua baino bekatuago, maisuak, don Bernardinok?
|
|
|
–Iraganean, zuek bezalaxe, ez nintzen ezer izan, baina gaur banaiz zerbait: ...ten zuela bai bidenteen eta bai ikusleen artean ere, harengana jo zuen behin eta berriro, hitzak leuntzen zituela eta manerak apaintzen, mesedez eskatzen dizut hau, mesedez eskatzen dizut hori, mesedez eta mesedez eskatzen dizut hura??, Ama Birjinarengandik urrats batera baizik ez zegoenak fabore haiek guztiak errazago lortuko zituelakoan; doña Gertrudisekin elkarrizketa hura izan ondoren, baina,
|
bazuen
beste gauza bat eskatzeko: eskakizun hartan, gainera, ados zuen maistra, biek ala biek jakin nahi baitzuten ongi bukatuko ote zen Domingoren eta maistraren ilobaren historia;. Artalde bat ikusi dut, eta artaldetik urrun bi ardi beltz.
|
|
|
esan behar baitizut, Damaso, neuri ere halako zerbait gertatzen zaidala; aspaldidaniko kontua da, tuberkulosiak betean harrapatu ninduèn garaikoa, galdutako birikaren faltak edo eragindakoa: ...estaldean dagoena ni neu naizela, harik eta eskua eskura eraman, estutu, askatu, eskuak aurpegira eraman, laztandu, eta konturatzen naizen arte, halako batean, munduan nagoela, bai, eta ispiluaz haraindikoa ni neu izan naitekeela; horregatik ulertzen dut, esplikazio psikologiko guztietatik harat, anorexia eta masokismo ukitu bat izan zezakeen Simonek, erotasun puntu bat ere bai, umore gutxi, baina
|
bazuen
beste zerbait, anorexiaren, masokismoaren eta balizko erotasunaren gainetik zegoena?: horregatik ulertzen dut, nioen, Simoneren eta beste mistiko askoren baldintzarik gabeko jarrera, umore eta umoregabetasun orotatik harat?
|
|
|
Amak, urte haietan,
|
bazuen
beste kezkabiderik, zabaldu zuen tabernarekin, eta beste pozbiderik ere bai, Josebaren lekua hartu zuen gizonarekin: Joxemi zuen izena eta irakaslea zen ogibidez (ez Oihanaren ikastolan, zorionez).
|
|
|
Gure eguneroko txokoetan maite jolasetan jardute horrek
|
bazuen
beste alderdi on bat, momentuko pozaz gainera: geroan ere, toki horiek gantzutuak bezala gelditzen zirela, karma berezi batez igurtziak, edozein egunetan ikusi eta oroitzapen eder bat ekartzeko gai.
|
|
|
" Iraganean, zuek bezalaxe, ez nintzen ezer izan, baina gaur banaiz zerbait: ...bidenteen eta bai ikusleen artean ere, harengana jo zuen behin eta berriro, hitzak leuntzen zituela eta manerak apaintzen —mesedez eskatzen dizut hau, mesedez eskatzen dizut hori, mesedez eta mesedez eskatzen dizut hura... —, Ama Birjinarengandik urrats batera baizik ez zegoenak fabore haiek guztiak errazago lortuko zituelakoan; doña Gertrudisekin elkarrizketa hura izan ondoren, baina,
|
bazuen
beste gauza bat eskatzeko: eskakizun hartan, gainera, ados zuen maistra, biek ala biek jakin nahi baitzuten ongi bukatuko ote zen Domingoren eta maistraren ilobaren historia;" Artalde bat ikusi dut, eta artaldetik urrun bi ardi beltz.
|
|
|
Baina ez uste Arturo Campiónen liburu osoak hunkitu ninduenik, orri gutxi batzuek baizik: orri haiek, zeinetan nobelagileak maisu eta ikasleen arteko harremanak lantzen dituen, Don Bernardino eta Martinicoren artekoak bereziki; ez dakit liburua irakurri duzun, Damaso, baina Martinico —nobelako ikasle protagonista— mutil konkor bat da; gorputzean ez ezik, baina, ariman ere
|
bazuen
beste konkor bat, gorputzekoa baino konkorragoa zena eta jatorrizko bekatua baino bekatuago... maisuak —don Bernardinok— ez zion besterik baieztatzen eta ez zion besterik itsusten behintzat, behin eta berriro, eskuan izaten zuèn erregela etengabeko mehatxu bihurtuz; eta zein zen, bada, Martinicoren bekatua?; euskalduna izatea!; baina orduko ale zaharra hementxe daukat mahai gainean, et...
|
|
|
barru barruko sentipen bat da, ohartarazten didana ezen bizitzak ametsetik gehiago duela errealitatetik baino; Donibane Gurutzekoak, adibidez, gogor eusten zion horma bati aldika, edo gogor heltzen ate edo altzari bati, edo atximur edo min egiten zien eskuei, kanpoko errealitate sozial zein mundutarrari ihes ez egiteko... esan behar baitizut, Damaso, neuri ere halako zerbait gertatzen zaidala; aspaldidaniko kontua da, tuberkulosiak betean harrapatu ninduèn garaikoa, galdutako birikaren faltak edo eragindakoa: ...dean dagoena ni neu naizela, harik eta eskua eskura eraman, estutu, askatu, eskuak aurpegira eraman, laztandu, eta konturatzen naizen arte, halako batean, munduan nagoela, bai, eta ispiluaz haraindikoa ni neu izan naitekeela; horregatik ulertzen dut, esplikazio psikologiko guztietatik harat —anorexia eta masokismo ukitu bat izan zezakeen Simonek, erotasun puntu bat ere bai, umore gutxi, baina
|
bazuen
beste zerbait, anorexiaren, masokismoaren eta balizko erotasunaren gainetik zegoena—: horregatik ulertzen dut, nioen, Simoneren eta beste mistiko askoren baldintzarik gabeko jarrera, umore eta umoregabetasun orotatik harat...
|
|
|
Baina semeak ez bezala, aita zena maisuak
|
bazuen
beste ofiziorik. Haurren kanta erakustun ere aritua baitzen elizan.
|
|
|
Beharbada, libre bizi nahi izateaz aparte,
|
bazuen
beste interesik ere gure Joan Migel Etxagarai gonazaleak, inorekin ezkondu nahi ez izateko. Beste gauza askoren artean, honako hauxe baitio bere testamentuak [216]:
|
|
|
Pedro H. Sarrionandiak Arrifeko mendialde hari begira ikasi zuen amazigera, baina
|
bazuen
besteen berri, batez ere Marokon hitz egiten ziren hiru mintzaira amazigena: taxelhit, tamazight eta tarfit.
|
|
2011
|
|
|
Oilategi hartako petrileko eguzkiak
|
bazuen
beste inongoak baino goxotasun handiagoa. Hantxe egoten zen, maiz, etxetik ekarritako kuxin baten gainean eserita, Fabiana andrea.
|
|
|
Eta bere familiako emakume asko izan ziren pintore eta lehen argazkilarien modelo ezagun. Gainera, familia honek
|
bazuen
beste ezaugarri aipagarri bat: etxean liburutegi erraldoi bat zuten.
|
|
|
Gure fraide honek
|
bazuen
beste amets bat ere, bertsolaritzari loturikoa. Bertsolarien eguna sortu nahi zuen, hauek biltzeko, beraien gauza eta arazoez hitz egiteko, eta bertsotan eginez eta elkarrekin bazkalduz jai eder bat igarotzeko, azken batean, bertsolarien giroa suspertzeko.
|
|
|
Bazuen anaia bat, Clement, hori ere guarda. Eta
|
bazuen
beste anaia bat, Laurent, hori ere guarda. Hirurak guardak.
|
|
|
Maisuzarra erraten zaio Hernandorenaren arabera, baina Mdisuzdrran itxea edo (Martin) Erdtsunen itxea ere bai. Garai batean, ordea, Marijuangonea izena hartu baino lehen,
|
bazuen
beste izen bat: " Cassa de Marijoango dicha obecho" (NAO, 1555, sig.
|
|
2012
|
|
|
denak zirudien berezko eta erraz, hala oilanda bat kuzinatzeko prozesuak, nola mutil elegante haren azalpen ondo josiek. Ezkaiako janariak. Gilenen arteak, hobeto esanda?, nola esan, plater guzti guztietan
|
bazuen
besteek ez zuten zerbait, jainkozko ukitu bat. Ni maitemindu egin nintzen arte horrekin.
|
|
|
Amaitua ikusi zuenean, hain pozik jarri zenez Erregina, hartu besoetan eta Erregearengana joan zen korrika; honek, saio antzera, neu ontzian nintzela, urez betetako pozadera batean ipintzeko agindu zuen, non ezin izan bainituen neure bi gibel arraun edo arraun txikiak erabili, tokirik ez zegoelako. Baina aurrez Erreginak
|
bazuen
beste egitasmo bat buruan. Zurezko aska bat egiteko agindu zion arotzari, laurogeita hamar metroko luzeraz, hamabosteko zabaleraz eta ia hiruko sakoneraz; ongi bikeztatu ondoren, ur ihesik ez izateko, zoruan ipini zuten paretaren ondoan, jauregiko kanpo gela batean.
|
|
|
Charlesek alferrik esan zion haien beharrik ez zeukala, merkatariak harro erantzun baitzion erosgai haiek guztiak enkargatu zitzaizkiola eta ez zituela beretzat hartuko; bestalde, Madame bere eriondoan gaitzitzea zatekeela; Monsieurak gogoetatuko zuela; labur, pronto zegoela auzitara eramateko, bere eskubideak bertan behera utzi eta bere merkantziak atzera bueltan eraman baino lehen. Haiek dendara itzultzeko agindu zuen Charlesek; Feliciteri ahaztu egin zitzaion; Charlesek berak
|
bazuen
beste kezkarik; hartaz ez zuten gehiago pentsatu; monsieur Lheureux erasoan itzuli zen, eta, oraintxe mehatxuka oraintxe zinkurinka, halaxe maniobratu zuen non Bovaryk azkenean ordainduko bat sinatu baitzion sei hilabeteko epeaz. Baina ordaindukoa sinatu orduko, ideia ausart bat piztu zitzaion:
|
|
|
Bere amaginarrebaren laguntzaz aparte, zeinak bermatzen baitzuen apur bat bere zuhurtziaren zuzentasunaz eta bere portamolde zentzutsuaz, Emmak, ia egunero,
|
bazuen
beste lagunarterik ere. Hala ziren madame Langois, madame Caron, madame Dubreuil, madame Tuvache eta, erregularki ordu bietatik bostetara, madame Homais jatorra, zeinak sekula ez baitzuen nahi izan, berak behinik behin, bere auzokoaren lepo botatzen ziren esamesetarik bat bera ere sinetsi.
|
|
|
Labaienen agintaldi hartan jarri ziren martxan, halaber, euskal irrati eta telebista publikoak, eta beste hainbat azpiegitura. Eredu horrek, estatu bat bagina bezala baina izan gabe jokatzeaz gainera,
|
bazuen
beste ezaugarri bat oso markatua: gauzak instituzioetatik egin behar ziren, behar bezala, eta ez herri nahastaileek nahi luketen moduan.
|
|
|
Cortazarrek
|
bazuen
beste zaletasun handi bat, bere irakurleen gehiengoarentzat nahiko ezezaguna izango dena seguruenik: argazkilaritza, hain zuzen.
|
|
2013
|
|
|
Antza zenez, telefono hauen bitartez non zauden jakin zezaketen. Gainera, mugikor honek
|
bazuen
beste aukera bat: larrialdi batean bata markatu eta bi minututan polizia auto bat egongo zen bertan, eta Oier etxebizitzan ez balego ere berehala jakingo zuten non zegoen.
|
|
|
Pedrok bere lagunak zituen: unibertsitatekoak batzuk eta ostatuan ezagututakoak beste batzuk; horietaz aparte, baina,
|
bazuen
beste bat: Loxolako errejimentuko koronelaren semeetako bat zen, Pedrok, haren etxera joan zèn egun batean ezagutu zuena, bere aitita Zeledonioren opari bat eskuan, kutxatila bat zen, pipa bat gordetzen zuena?, baita eskutitz bat ere, non koronelari jakinarazten baitzion ezen bilobak, estudio berriei ekiteko asmotan, hiriburura aldatu eta Parte Zaharreko ostatu bat zuela helbide?
|
|
|
mendian zakurrekin bueltak ematea, perretxiko bila joatea, ehiza eta arrantza egitea.... Ordea,
|
bazuen
beste gazte askorengandik bereizten zuen ezaugarri bat: hitz egiteko gaitasun handia.
|
|
|
Haientzat, euskaldunak frantsesak ziren eta giristinoak ere bai; halaber, giristinoak frantsesak ziren eta alderantziz. Hori erakutsi eta azpimarratu nahiak
|
bazuen
beste asmorik ere: batasun sakratuarekin bat egitea, gerlaren logikan sartzea, frantses agertzea eta gauza horiek baino sakonagoa zen Eskualduna ren jarrera eta asmoa.
|
|
|
Eta horri esker, euskarak bizirik iraun zuen, frantsesa errotzeko ahalegin handiak egin ziren garai hartan. Horrek
|
bazuen
beste alde bat ere, euskarari esker fedea mantendu zelako.
|
|
|
Itsasoak
|
bazuen
beste osagai garrantzitsu bat, Pierre Duhourrek eta gainerakoek gutxi aipatu bazuten ere, aipu zerbait ukan zuena: itsasoko guduena.
|
|
|
Hots, ez zitzaion ongi iruditzen euskara zekien batek frantsesez idatz zezan. Baina euskararenganako atxikimenduak
|
bazuen
beste motibaziorik, Blaise Adémaren artikulu batean garbi ageri zen bezala. Hiriart Urruti hil zenean, hark euskararengan zuen atxikimendua goraipatu zuen:
|
|
|
Pedrok bere lagunak zituen: unibertsitatekoak batzuk eta ostatuan ezagututakoak beste batzuk; horietaz aparte, baina,
|
bazuen
beste bat: Loxolako errejimentuko koronelaren semeetako bat zen, Pedrok, haren etxera joan zèn egun batean ezagutu zuena, bere aitita Zeledonioren opari bat eskuan –kutxatila bat zen, pipa bat gordetzen zuena–, baita eskutitz bat ere, non koronelari jakinarazten baitzion ezen bilobak, estudio berriei ekiteko asmotan, hiriburura aldatu eta Parte Zaharreko ostatu bat zuela helbide... hargatik igortzen baitzizkion hitz haiek, urte batzuk lehenago egin zutèn adiskidetasunak bultzatuta," bilobak beste helbide bat izan dezan, balizko larrialdiren baten aurrean, orain dela urtebete bizikletatik jausi eta disgustu ederra eman zigun-eta, burua hautsi ez zuenean gaitz erdi...".
|
|
|
Horretan ez zen asko bereizten beste fraideengandik eta, oro har, zuri guztiengandik. Baina, horretaz gain beste zuri guztiek bezala bere balioak inposatu nahi izateaz gain—, Quintanak, antza,
|
bazuen
beste joera bat, haren kontrako sentimenduak gaiztotu zituena: bereziki krudela zen zigor fisikoak jartzeko orduan.
|
|
2014
|
|
|
Hasieran kontrabandoaren bitartez saldu eta erosten zena bertako produktuekin egiten zela jakinarazi du. Norbaitek oinarrizko elikagairen bat
|
bazuen
beste batengatik trukatzen zuela, alegia. Baina, mugaren gertutasuna zela eta, berehala hasi ziren produktuak" beste aldetik ekartzen".
|
|
2015
|
|
|
Trena kendu zuten berdinek, lotsa gutxirekin, bailara komunikatzeko errepide erraldoi bat egitea proposatu dute Zumarragara!? (hemerotekak begiratzea besterik ez dago, Azpeitiak
|
bazuen
beste proiektu bat... Horretan jarriko bagina, ez al dugu hobe Zestoatik Donostiarako bidea hobetzea?).
|
|
|
izatetik aurrena amatxo eta gero amonatxo izatera nola pasatu zen komentatu dugu lehen, irakurle ikasiaren lezioaren bitartez. Hizkuntzaren ahultzea eta harenganako xamurtasuna handitzea batera gertatu direla erakusten digu horrek, noski, baina, babes kontuez gainera, Lizardik
|
bazuen
beste arrazoi bat amaren partez maitasun goitarren podiumean amona ipintzeko.
|
|
|
Dena dela, Larramendirendako bezala Kardaberazendako ere, euskara giputzak
|
bazuen
besteek ez zuten alderdi ona: ulerterrazagoa zela.
|
|
|
legearen arabera etxe bat ez zitekeen sal, erosi eta honenbeste urte gabe, espekulazioa mugatzeko. Modernitateak
|
bazuen
beste itxurarik ere. Osasun ministroak aipu zuen" exkax" aire bat zuten gizonen mandotzea.
|
|
|
Iduritzen zaut urtetik urterat egun hori galtzen ari dela. Lehen, ene haur denboran konparazione,
|
bazuen
beste grazia bat. Ez balinbazen ere bestaburu handien lerroan sartua izaiten, arras polliki eta biziki kartsuki ospatua zen.
|
|
2016
|
|
|
Baina, zerbaitek esaten zidan ez zela modu hori nano ustel horrek eskertuko zukeena. Kontrolatu nauten moduan kontrolatuta, kalkulatu dut zikiratzaile horrek eta bere lagunek asmatuko zutela moduren bat nirekin harremanetan jartzeko, agureak edo dena delakoak berriro deitzen
|
bazuen
beste inoiz, jakina...
|
|
|
Musikari buruzkoaz gain
|
bazuen
beste irratsaio bat ere, euskal literaturaz, astean behin, Euskal Idazleen Elkartearen bidez adostua eta aurrezki kutxa batek diruz lagundua. –Asaba berrien baratza?
|
|
|
—Beharbada hori izan zen Lauraren pausoa emateko modua esan zuen Carlosek ekarri berria zioten espinaka platereko pinoi bat tenedorearekin hartu eta ahora eramanez. Ni egon nintzen afari hartan, eta halaxe iruditu zitzaidan, Laurak buila egiten
|
bazuen
beste norbaitek entzun zezan egiten zuela.
|
|
2017
|
|
|
Pioiak bazkaltzera joanak ziren, eta galeria batzuetako leiho burdinetan jesarririk zeuden presoek patio desertuari begiratzen zioten, bereziki bertan utzitako pala, piko eta kristalezko botila litrokoei, urrea baino gehiago balio zuten beira abandonatu haiei. Karmenek
|
bazuen
beste galdera bat Maiteri aspalditik egin nahi ziona, ea zeren kausaz zegoen kartzelan alegia, baina ez galdetzea hobe zela juzkatu zuen. Grazia hartu zion gainera Maitek zer erantzungo zion imajinatzeari:
|
|
|
Peterrek
|
bazuen
beste esapide bat, errepide langile nenbilenean oso lagungarri izan zitzaidana: " paper bat betetzean, ezinezkoa da paper horri eustea gure buruari pertsona hori dela sinetsarazi ezean".
|
|
|
Eta, edateko, Malagako ardoa eta beste. Frantziak goi bilerako menurako
|
bazuen
beste ale bat: Espainiari esan zion? [armagabetze] prozesuan parte hartzeko borondatea?
|
|
|
Baina ez genuen gauza handirik bisitatu. Lan bila zebilen eta beraz
|
bazuen
beste arrangurarik.
|
|
|
Cuevillas militarra bazen ere, beste ezpal batekoa zen, guztiz bestelakoa. Errioxako Cuevillasek
|
bazuen
beste izen bat, aurrekoarena baino laburragoa: Ignacio Alonso; baina aspalditik denek esaten zioten haren aitatxiarengandik jasotako izengoitiaz, horixe baitzen familiak utzi zion oinordetza bakarra.
|
|
|
Tandilen bizi zen jendeak haatik besterik zaukan gogoan. Gertakari hau ikusi eta bizirik atera zirenen arabera gatu honek
|
bazuen
beste buztanik. Gaucho hauek bi baitezpadako zeregin bazituztela zioten:
|
|
2018
|
|
|
Zeren Hortz Handik ere
|
bazuen
beste ni bat eta, lotan zegoenean, haren beste ni hark atzera jotzen zuen bere ametsetan, narrasti hegaldunetaraino, dragoiekiko borroketaraino, eta harago oraindik, lehen ugaztun karraskari iheskorren bizitzaraino, eta atzerago oraindik, hasierako ozeanoaren bazter basatsuetaraino. Ezin dut gehiagorik esan, ez naiz ausartzen.
|
|
|
Ez zen egunkarian egina zioten elkarrizketa hala ere bibrazio etengabearen arrazoi nagusia. Mirenek nahiago luke ahaztu baina
|
bazuen
beste konpromiso bat egun hartan, konpromisoa edo, Begirada Berriak bekako epaimahaikide izana zen eta iluntze hartan ziren irabazleari saria ematekoak, Tabakaleran.
|
|
|
nor eta komediante ospetsu hura berbera! Ikusiak zituen haren filmak, eta haien artean bat, New Yorkera etorkizun hobe  baten bila zetorren etorkinarena zen,
|
bazuen
beste bat  umezurtz etxe batera daramaten ume bati laguntzen dionekoa ere. Etorkin narrasti eta umezurtza zuen bere aurrean orain.  Lurretik altxatzen lagundu eta bere etxerantz eraman du, pausoz pauso, tropa ontzitik jaitsi berriek oraindik okupatu ez duten karrika estu batean barrena.
|
|
|
Baina
|
bazuen
beste amets bat: munduarentzat jotzea.
|
|
2019
|
|
|
Arestian aipaturiko funtzioaz gain, Ortzadarrek
|
bazuen
beste ahalmen bat, izakien sexua aldatzekoa, hain zuzen ere. Gure kondaira eta esaera zaharretan esaten denez, bere uztai azpitik igarotzen denari sexua aldatzen zaio, hau da, pasatu aurretik arra zena, irtetean emea izanen da.
|
|
|
Glock 357 SIG pistola zen, bederatzikoa," Safe Action" zuena. Armak aldi berean hiru segurtagailu zituen, ezustean tiro ez egiteko; segurtagailu batek huts egiten
|
bazuen
beste bi zituen. Baina hori pentsatzeak ez zuen aterako zegoen egoera larritik.
|
|
|
Zergatiaz galdetu diot. . Gutunak
|
bazuen
beste indargune bat: eskuz idatzita zegoen.
|
|
|
Pozarren hartu nuen, beraz, deia eta egitasmoa, baita Medeakek bere garaian publikatutako manifestu eta ponentziak euskarara itzultzeko gonbita ere. Baina egitasmoak
|
bazuen
beste berezitasun bat ere, hain zuzen, liburu horretan jasoko ziren Aimar Elosegi Ansaren inguruko testuak, baita Aimarren beraren agur gutuna ere11.
|
|
|
Weldon andreak
|
bazuen
beste zaletasuntxo isil gordekorik ere, noizik behin aitortu ohi zuenik. Zalantza apur batez betiere, bihotza biluzteak sentikortasun ulergaitz halako bat erantsiko balio bezala, aitor egin ohi zuen maite zituela koloreak, landa aldea, sasoi onak, antzezlan zinez ikusgarriak, material atseginak, jostura oneko arropak eta eguzkiaren distira bera.
|
|
|
La Vajol izeneko herrian dauden talko harrobietara, hain justu ere. Gordelekua altxorra ezkutatzeko oso egokia izateaz gain,
|
bazuen
beste abantaila bat: Frantziatik oso gertu dago.
|
|
|
Patxi ez zen libratu ahal izan, funtsean ez lanarengatik, gutxitan baizik ez baitzen agertzen Ameztik nolabait kudeatzen zuen Zaldiarrain kontserbategiaren atarietan. Batzuetan,
|
bazuen
beste egitekorik, eta egia erran, ez zuen justifikazioa eman beharrik.
|