|
2010
|
|
|
Bere lanbideaz baliatuz, herrietako irakasleei ipuinak biltzea eskatu zien, eta ondoren Paueko Zientzia eta Arteetako aldizkarian argitaratu zituen jatorrizko bertsioak eta itzulpenak 1874 eta 1885 urteen artean. 117 ipuin Frantsesez argitaratu
|
bazituen
ere, bakarrik 109ren jatorrizko bertsioak kaleratu zituen.
|
|
|
Euskaraz gutxi idatzi bazuen ere, berari zor zaio lehen euskal aldizkaria Uscal Herrico Gaseta (1848), bi ale baizik kaleratu ez
|
bazituen
ere. zuzenkiago zegokiona. Nafarroan ere ez da sobera zuzena, Louis Lucien Bonapartek 60 urte geroago egindako mapak zabalpen handiagoa eman ziolako (ikus 34).
|
|
|
Hasieran erdarazko artikuluak
|
bazituen
ere, laster osoki Euskaraz idatzia plazaratu zen astekari hau Louis Etxeberrik (irudian) sortu zuen. Eskualdunak idazle andana bildu zuen bere baitan eta zernahi gai jorratzen zuen:
|
|
|
Simeon ikusteko irrikatan eman zituen azken hilabeteak, lehenengo gutuna jaso zuenetik; alabaina, ezkondu zirenez geroztik ez zuen ia harekin mintzatzeko aukerarik izan: lehenengo momentuan, presaka eta korrika iritsi ziren, ozta ozta elizkizunerako garaiz; gero, berriz, zalapartaka aldegin behar izan zuten denek batera; juxtu izan zuen bere soineko eta puskak jasotzeko astia; bere lagun eta konpainiako dama Ursula lehorrean geratu zen, Dalmaziara berarekin eramateko asmoa bazuen ere; eta itsasontziko zoramen hartan, Simeonekin ordu batzuk eman
|
bazituen
ere, bere itxaropenak ase ordez zalantzak eta beldurrak piztu zizkion beste ezer baino gehiago topaldi labur hark.
|
|
|
Berme hartan fidaturik, Al Rhas ek Istanbul-eko erresumari egin zion eraso. Ustekabean harturik lehenbizian hiri batzuk galdu
|
bazituen
ere," Turkiar Handia" k fite erdietsi zuen garaitza handi bat El Rhas en armadaren gainean. " Turkiar Handia" denborarik galdu gabe abiatu zen Alepo-rantz.
|
|
2011
|
|
|
Kontuak kontu, Arnaut Abadiak
|
bazituen
ere oporrak edo. Horixe irakurri dugu Eskualduna astekarian:
|
|
|
Ez genuen ETAri buruz idatzi nahi izan, baina gure ikuspuntu zabalagoak euskal indarkeriatik ateratako adibidez argitu genituen oraingoan. Ikuspegi horrek gure irakurle eta editoreak ase
|
bazituen
ere, ez zen aurrera atera. University of Chicago Pressen kontseilu editorialak bere onespen formala eman baino egun batzuk lehenago, Timothy McVeighek Oklahoma Cityko eraikin federala leherrarazi zuen.
|
|
2013
|
|
|
Mendiartearen erdialdera edo iritsita, abiatutako tokitik zetozen oihuak entzun zituzten, eta, ulertu ez
|
bazituen
ere, Aitak pentsatu zuen bizia kendu nahi ziona atzetik zutela abisatzen ziotela Ignaciori. Eta halaxe gertatu zen, zeren eta helduta eduki zuena halako lehiaz abiatu zen atzetik ezen, Aita mendiartetik ateratzean, bide bazterrean ikusi zuen.
|
|
|
Inonezkoko zapatari eta zurratzaile gizagaixoa berehala egin zen jakitun bizitzako azken une apurrak baizik ez zitzaizkiola gelditzen. Oinaze edo etsipen ororen gainetik senaren bi xede betetzea erabaki zuen; bagoa, aurrerapenaren aldarria egitea, eta bigoa, berak hazitako piztitzar adur gaiztokoa erretzea, bertan lantegia, etxea eta bere burua ezabatu
|
bazituen
ere:
|
|
2014
|
|
|
bai, festa bezpera zen. Ardaila eta dantza oso gogoko ez
|
bazituen
ere, halako poz ikara bat sentitu zuen Saldiasek. Osasunez zegoen azkenean, kalean zebiltzan haietako edonor bezain bizirik.
|
|
|
Modu batean edo bestean, badago non aukeratu, jostailu sexual ezberdinen kopurua oso handia baita —auskalo, bestetik, zer nolakoak ikusi ditugun etorkizun hurbilen batean, gustu guztietarako. Horietariko batzuk ez dira asmakizun modernoak, berriz, oso oso aspalditik ezagutzen baitira —herri xeheak eskura eduki ohi ez
|
bazituen
ere.
|
|
2015
|
|
|
Xehetasun txiki bat erantsi beharrean nago. Consuelo Bergesek En busca del tiempo perdidoren lau tomo itzuli
|
bazituen
ere, gure adibiderako erabili dugun pasartea bigarren liburukoa izan da, hau da, Pedro Salinasen eskutikoa izan da, eta ez Consuelo Bergesena. Ez dut uste, alabaina, horrek indar handirik kentzen dionik erabili dudan planteamenduari.
|
|
|
" Arraioa, ongi pasatzen diat gero —pentsatu zuen Jimek— Beharko!", jaulki zuen, abenduko egunsentiaren atarian dardarka, maletategiko argi ahularekin prestaketak egiten ari zela. Hilotz larrutu bat mapatxe segada bateko karnata berritzeko, Conibear zepo bat bere tranpa bidean azkeneko aurkitu zuen arratoi musketadunaren zulorako, aizkora bat, arpillerazko zakua, itotzeko kablea eta altzairuzko Victor zepoa, lau zenbakikoa, kastore arrasto berriak topatzen
|
bazituen
ere. Denak sartu zituen zumezko saskian.
|
|
|
Tina de Jarquek, mandatu mutilen aipamen zati batzuk entzun
|
bazituen
ere, halla gurutzatzen jarraitu zuen kafetegirantz, gelditzeke eta atzerantz begiratu gabe. Aditutakoari erabat entzungor egitea erabaki zuen, merezi ez zuela iritzita.
|
|
|
Aldi berean, bost eskolaurre zabalduko ziratekeen beste hainbeste eskola munizipaletan, geroko udal ikastolen ernamuin. Ministerioak gisa orotako trabak ezarri
|
bazituen
ere, Udalak aitzinera jarraitu zuen, eta lehen zentroa 1978ko urtarrilean irekiko zen.
|
|
|
Eta bigarrenak aztertu zituen polemikak nahaspilaturiko elementu biografikoak, eta berretsi," boluntario" joatearen zergatian, hiltzeko mehatxu zuzena zegoela tartean. Testuaren gehiena eskaini zion gero, kontatzera Urmenetaren lan transzendentala Diputazioko Euskara Sustatzeko Sailean, Gerratik hogei urtera, euskaltzaleak bilduz eta ekimen andana antolatuz Hizkuntzaren eta euskal kulturaren alde frankismo guztian zehar, aurkari anitz
|
bazituen
ere, bai Diputazioan berean, bai eta Gobernu Zibilean ere.
|
|
|
" Elorrietaren hitzak[...] ez dira erraz ulertzen. Duela hilabete batzuk Euskal Herriak jasaten duen krisiaren arrazoiak eta erantzuleak aski ongi kokatu
|
bazituen
ere, oraingoan entrepresarienganako elkartasun eta laguntza eskeiniz aritu da. Hobe luke Elorrieta jaunak langabezian dauden langileekiko elkartasuna eta laguntza eskatzea, hobe luke langileen defentsarako indarrak erabiltzea, hobe luke lan bila emigratzera kondenatzen ari diren gazteez kezkatzea" (Lopez Abasolo, ibidem).
|
|
|
Antagonista nagusia Caballitoko gerentea izan zen, bere gain hartu baitzuen gatazka kudeatzeko ardura osoa: ...si zuen Jose Ignacio Gonzalezek bi urtez irtenbidea buxatzen tematuta, enpresak berrogei miloi eurotik gorako inbertsioa egin ondoren; fanfarroi eta aho bero, zakarkerien jo-puntuan jarri zituen langileak eta ELA, baina ez zien errespetu gehiagorik erakutsi gainontzeko eragileei ere —tartean Jaurlaritzari, Lan Sailari eta Ikuskaritzari—, enpresak 18 miloi euroko laguntza publikoak jasoak
|
bazituen
ere. Badirudi multinazionalaren zuzendaritzak behartuta baino ez zela gerentea akordiora makurtu.
|
|
|
1098. Arestian beste lurraldeetako ugazaba elkarteek baino irekiagoaren ospea izandako Gipuzkoako Adegi aitzindari bihurtu zen ELAk negoziazio kolektiboan jarritako ildoaren aurka, inoiz bere erakunde interesak enpresen interesen gainetik jarri behar izan
|
bazituen
ere; horrela, 2003an, Donostiako Maria Cristina hoteleko lan gatazka luzatzearen alde jokatu zuen, akordioak lurraldeko negoziazioan eta beste establezimendutan izan zezakeen eragina eragozteko. Azkenean, hotelaren jabea zen Starwood multinazionalak, Adegi baztertu eta harreman zuzenera jo zuenean, lortu zuen arrakasta negoziazioak eta 76 eguneko grebak amaiera izan zuen; Donostiako gatazkak multinazionalak Bilbon zuen Sheraton hotel berrian izan zezakeen eraginaren beldurrak soluzioaren alde egin zuela pentsa liteke.
|
|
|
1992tik aurrera ELAren aliantza politikaren ardatza aldatzen joango da. Ordura arte, UGT eta CCOO izan zituen ohiko sozio, eta, esparruen auziak harremanok maiz gaiztotzen
|
bazituen
ere, ELAk ez zuen beste lankidetza aukerarik begiztatzen. Ordezkaritzaren aldetik laugarren sindikatua zen LABekiko harremanak, berriz, enpresa edo sektore jakin batzuetara mugatzen ziren; Konfederazio mailan, LAB ez balego bezala jokatu zuen ELAk urtetan eta, 1992ko Nazio Batzordearen agirian276" beste" sindikatu abertzalearekin zerbait egiteko aukera aipatu zuenean ere, errezeloa zen nagusi ELAren LABenganako zehar begiradan.
|
|
|
LABen aukerak, aldiz, arazo eta kontraesan ez txikiak
|
bazituen
ere, ELAren nagusitasuna sendotzen zuen eta, ondo ateratzekotan, beste maila batean jarri zezakeen sindikalismo abertzale eta errebindikaziokoa. Horregatik, une kritikoa ahalik eta txukunen pasatu eta LABen aukerari eustea erabaki zuen ELAk; ez ordea, Doralen erailketaren harira LABi zuzendutako oharra berretsi gabe:
|
|
|
75. Klandestinitateko irteera garaian kanpoko sindikatuen laguntzak izan
|
bazituen
ere, maileguek eman zioten ELAri funtzionatzen hasteko behar zuen oinarri ekonomikoa. Lehen mailegua, 10 milioi pezeta ingurukoa, Azpeitiko CAMen (Caja de Ahorros Municipal de San Sebastian) eskatu zen bertako dozena erdi militanteren izenean; berehala diru gehiago behar izan zen, eta 50 milioi pezetako mailegu bana eskuratu ziren CAM eta CAP (Caja de Ahorros Provincial de Guipuzcoa) kutxetatik, 40 militanteen abal pertsonalen bermea emanda.
|
|
|
Enrique Goñik ere bere buruari mailegua eman zion. Lan hitzarmenak langileentzako baldintza bereziak jasotzen
|
bazituen
ere bere kasua berezia zen. Hura ez zen langilea, zuzendaria baizik eta aparteko soldata zuen.
|
|
|
Beharbada, egiazki, bere bilakaera politikoa deskribatzen ari zen. Barcinak aurreko legealdian Ingurumen departamendu barruan barne krisiak eragin
|
bazituen
ere, hasiera batean bigarren mailakotzat jo zitekeen kontseilari bati ez zegokion izena eta ospea hartu zuen. Komunikabideen fokuen pean jartzea lortu zuen, eta bilakaera arrakastatsu hark Nafarroan aspaldian ikusi gabeko karrera politiko meteoriko baten hasiera ekarri zuen.
|
|
2016
|
|
|
Carlos erne jarri zen. Aurrena dudak eduki
|
bazituen
ere, orain garbi ikusten zuen hariaren muturra. Ugartek arrazoi zehatzak zeuzkan ari zen bezala hitz egiteko.
|
|
|
Gaztaroa, berriz, Lesakan eman zuen bertako organo jolea zen bere osaba Frantzisko Bielarekin. Eliz ikasketak hasi
|
bazituen
ere, filosofiako hirugarren ikasturtean geratu zen. Aparteko abeslaria, Iruñeko orfeoiaren tenore bakarlaria izan genuen.
|
|
|
Debako sendagilea izan zen Martin Aranburuk Erari espirituzcoac gueyegui eratetic personai eta familiai etortzen zaizten ondoren caltegarrien gañean arguibidea izenburuko lanttoa ondu zuen 1900.eko Azpeitiko Euskal itz jostaldietarako, Donostiako moldiztegi probintzialean hurrengo urtean agertu zena. Horretan, eta alkohol mota guztiak deitoratzen
|
bazituen
ere, gure gurea zeukan sagardoaren ondasunak, beste edariekin alderaturik behinik behin, goraki nabarmentzen zituen:
|
|
|
François Mendiague Ziburuko guarda eta Aiherrako Manexenean munduratu Catherine Larregain bikoteak ukan hamar seme alabetarik zazpi Alduden izan
|
bazituen
ere, Hazparne izan zuten hazi zein hezitokia bereziki, eta Hazparne izan zuen gure Josek 1863.ean Ameriketaratzeko abiategia. Gehienetan ere Uruguaiko Montevideon, 1875.ean Argentinako Entre Rios aldeko Porto Ruizen eman zuen urtebetea, Uruguaiko ere San Jose de Mayon hogeita lau urte higatu aurretik.
|
|
|
Raimundo Olabide Karrera Gasteizen sortu zen 1869.eko martxoaren 15ean. Aitaren aldetiko senitarteak andoaindarrak
|
bazituen
ere, esan gabe doa haurtzaroan euskaraz ez zuela zirkinik ere esan, garai hartan Bitoxako hiriari oro normala zitzaionez. Villasante aitak areago dio, eta bere euskal literaturaren historia maratz bezain azalekoan sendo eta gotor baieztatu zigun:
|
|
|
Euskal ikerketarako bi ziren Dodgsonen ezizenak, Heuskaralogus Anglicanus eta Palamedes, eta egindakoen artean aipagarririk bada, Leizarragaren Testamentu Berriaren adizkien komunztaduraren ikerketa dugu, bere lanik hoberena ausaz, Oxfordeko Unibertsitatean Master of Arts titulua eskuratzeko erabakigarri gertatu zitzaiona. Gurean berriz, ez zuen aipamen berezirik jaso; garaiko euskalari gehienekin posta harremanak izan
|
bazituen
ere; zuen eite bereziarengatik, inor gutxiren gustukoa izan zen.
|
|
|
Zernahi den, azken urteotan etxeak garbitzen ditu, batez ere udan, bañisten etxeak. Goikoak ere eskaini zion lana bere etxean eta, hango bazterrak gustura miatuko
|
bazituen
ere, ezetz esan zion, ez zuelako horretan ere haren menpe egon nahi. Garbi dezala berak etxea irribarrez.
|
|
|
Talaia ikastolaren patioan ikasi genuen jotzen buruz ezagutzen genituen doinuak eta musikarekin batera pausoa behar bezala ematen. Entsaioetan gaztetxoak azaltzen ziren patioaren hesiaren bestaldean, oihuka, irainka, harrika, tarteko sare metalikoak harriak geldiarazten
|
bazituen
ere, taldetxotan antolatuak. Han entzun genituen gero arruntak egingo zitzaizkigun irainak:
|
|
|
Horrela funtzionatu zuen kontuak luzaroan, biktima batek lehen aldiz aurre egin zion arte. Beste arrantzale baten emaztea oldartu zitzaion, ohiko irainak moteldu egin
|
bazituen
ere. Puta escopetera besterik ez zion esan, azken batean lankide baten emaztea zelako, baina emakumeak erantzun egin zion.
|
|
|
40 urte beteak
|
bazituen
ere, ez zuen egundaino bizar makina elektrikorik erabilia. Hala aitortu zion aitari, haize hegoa xakar zebilen urriko eguerdi batean.
|
|
2017
|
|
|
Emigrazio galestarrak hainbat arrazoi eduki
|
bazituen
ere, hemen erlijioa nabarmendu nahi dut, eta bai ere erlijioaren lotura estua identitate eta hezkuntzarekin. Galesen metodismoa izan zen protestantismo disidentearen gotorlekua XVIII. mendearen erditsutik aurrera.
|
|
|
Nafarroan ez zuen behin ere proklamarik idatzi; baina, urte batzuk lehenago, Vincenneseko gazteluan giltzaperaturik zegoela, Victor La Horik erakutsi zion zein zen hitz idatziaren balioa eta indarra. Aurreko proklama guztiak berak sinatu
|
bazituen
ere, ez zituen berak bakarrik idatzi, aldamenean beti izan baitzituen frai Servandoren berba suharrak eta Joaquin Infanteren hitz zorrotzak. Aurreko proklama guztiak besteei begira idatzi zituen beti:
|
|
|
Aurreikuspen horien aurrean zer gerta ere, ez bat, ez bi, hiru eskutitz idatzi zituen hogei urteko Mina gazteak, ondo jakinik Dufourek ez zuela emandako hitza beteko eta bere gizonek ez zutela errenditzeko asmorik izango. Gobernari frantsesak bere aldetik bazekien eskutitz horiek alferrikakoak zirela eta, presoak eskutitz horiek sinatu
|
bazituen
ere, Mina gaztea ez zela guztiz fidagarria. Xabier Mina preso eta zauriturik egonda ere, zuhur eta azkar jokatu zuen, eskutitz horiek gorabehera, Dufouri baieztatu baitzion bere gizonek ez zutela inoiz frantsesen kontrako borroka utziko.
|
|
|
Ortuñoren ustez, bidaia hori Minak antolatu zuen, Porlieren matxinadaren berri izateko eta hari laguntzeko; baina hori ezinezkoa zen, Porlier orduan A Coruñan espetxeratuta zegoelako eta hilabete eta erdi falta zitzaiolako espetxetik irten arte. Gainera, Minak bere proklametan hainbat ekintza aitortu
|
bazituen
ere, hala nola Nafarroako gerrillak sortu izana eta Iruñea hartzen saiatu izana, ez zuen behin ere aitortu Porlieri lagundu zionik, ez eta konspirazio horretan parte hartu zuenik ere. Minak gogoa beste toki batean zeukan, Ingalaterrara heldu eta berehala konprometitu zelako Ameriketako lagunekin hara borrokatzera joateko.
|
|
|
Gerrillariak Tuteran sartu ahala, frantsesak arrapaladan Ebro ibaiaren eskuin aldeko Santa Barbara gazteluan babestu ziren eta, gainera, zubia euren menpe hartu ere bai. Frantsesen gotorlekua indarrez hartzeko, Xabierrek zubira hurbiltzeko ahaleginak egiten
|
bazituen
ere, erasoek kale egiten zuten behin eta berriz, beste arrazoi askoren artean gerrillariak herria arpilatzen ibili zirelako, Minaren taldeari erasoan lagundu beharrean. Garaipenik ez, baina zer eraman zuten gerrillariek Tuteratik alde egin zutenean?
|
|
|
Minaren Korsoaren hondakinen gainean Espozek osatutako Nafarroako gudaroste txikiak, frantsesen kontra garaipen ugari izan
|
bazituen
ere, ezin izan zituen Nafarroatik kanporatu. Warrenek Minaren ibilaldia aztertzean dioenez, Penintsulako gerrilla gerrak garrantzia izan bazuen ere" Espainiako ultzeraren bilakaeran", ez zuen inolako eraginik izan Napoleonen erorketan.
|
|
|
Apirilaren 21ean44 Xabier Mina eta Dibisio Laguntzailea Soto La Marinako barran (Santander ibaiaren bokalean, Tampicon) lehorreratu ziren, Fernando VII.aren gudarostearen kontra eta Mexikoren independentziaren alde borrokatzeko gertu. Espedizioak baliabide urriak
|
bazituen
ere, egitasmo handiak zituen, ezen Minak hainbat xede politiko eta militar erdietsi nahi baitzituen aldi berean: errealisten indarrak fronte ezberdinetan zatitu, monarkia aberasteko diru iturriak itxi, Madrilgo gobernuaren gaitzak areagotu, Espainiako gobernuaren ordezkariak eta haien gudarosteak Mexikotik kanporatzeko bidean jarri eta, azken batean, Inperioaren suntsipenari lagundu.
|
|
|
Perryk arazorik gabe eskuratu zituen Moraren zaldiak; baina Sotorako bidean, De la Garza agertu zitzaion eta indultua eskaini zion, baldin eta Mina abandonatzen bazuen. Perryk ez zion aintzat hartu eskaintza hori, eta hasiera batean De la Garzaren zalditeriako 350 gizonak atzera bota
|
bazituen
ere, handik alde egin behar izan zuen Moraren zaldiak abandonaturik eta ezer eraman gabe. Minaren gizonek izandako lehen gatazka horrek ikustarazi zien erregeren gudarostea ez zela garaitezina, eta, Minaren Dibisiori konfiantza emateaz gain, erakutsi zien gai zirela talde armatu handiagoen kontra borrokatzeko.
|
|
|
Xabier Minak Florez Estrada asturiarrarekin gauza asko partekatu
|
bazituen
ere, Amerikari buruzko ikuspegi ezberdina zuten. Florez Estradak 1812an argitaratu zuen Examen mparcial de las disensiones de la America con la España, de los medios de su reconciliacion, y de la prosperidad de todas las naciones lan mardula.
|
|
|
Barruko agintea Young koronelaren eskuetan utzi zuen eta, errealisten guardiako zaindariei itzuri eginez, adore handiz amildegietatik behera jaitsi zen. Handik onik irteteko aukera guztiak kontra
|
bazituen
ere, ekintza hura ondo atera zitzaion. Ez zen bakarrik joan, berekin Encarnacion Ortiz Pachon, Miguel Borja eta hiruzpalau gizon gehiago eraman zituen.
|
|
|
Minak garaipen politiko eta militar handiak izan zituen, eta galerak ere bai. Pachon anaiak, Moreno eta beste batzuk adiskide
|
bazituen
ere, baziren mexikarren artean aiher begiratzen ziotenak. Azken horien artean Torres apaiza zegoen, eta Novoa koronelak ere nahiago zuen apaiz koldar horren lagunartea Minarena baino.
|
|
|
Hamar urte lehenago, Bittori haretxek berak emanen zuen aitaren heriotzaren berri, hildakoaren lantokian bertan. Aurreko hamahiru urteetako heriotza agiri guziak, bezpera arte, berak idatzi
|
bazituen
ere, oraingoan ezin idatzi bere hau:
|
|
2018
|
|
|
Guarda soil sartu zen 1831ko martxoan, eta urratsik urrats brigadier orde, brigadier, tenientekapitain egin zuten 1852an, gradu horrekin bizi zelarik Donibane Lohizunen 1856an, Bonaparte printzea ezagutu zuenean, horrek Euskal Herrira egindako lehen bidaian. Ordurako ezkondua zen, 1850ean, 28 urteko Rosalie Chateauneuf ekin Baionako familia onenetariko baten alaba, eta
|
bazituen
ere hiru seme alaba: Henriette, Marie eta Jules.
|
|
|
Irabazten zituen hirietan Khan Atabegek erregeak eta printzeak hiltzen
|
bazituen
ere, ohiko printzipalen artean hautatzen zituen visir, cadi eta armada-buru berriak, molde hartaz, haien fidelitatea erosi ez ezik, populua geldi egon zedin ere erdiesten baitzuen, populuak berak, soldaduek eta funtzionarioek nagusi ezagunekin segitzen baitzuten.
|
|
|
Portugaldar merkatari judu bati erosia, Pinto asto gaztea zen, adore handikoa eta zuhurra izariz goiti. Gaztelarrak ferekatzera uzten
|
bazituen
ere, indioak,* aldiz, hurreratzera ere ez, usuki egiten, ostikada ematen eta arrantzaka hasten zitzaielarik: " so egizue, zein jakintsua den natura bera, non astoak zinki eta finki bereizten baititu paganoak eta kiristiak!" erraten zuen misionesten buru aita Braganzak.
|
|
|
Interesgarri zitzaizkien tresneriak eraman zituzten. Gerra ondorean ola geldirik egon zen eta, Madrileko gobernuak abiarazteko saio batzuk egin
|
bazituen
ere, betiko hertsi zuen 1882 urtean.
|
|
2019
|
|
|
Horrela, Moritzi Ray iltzatuta gelditu zitzaion, eta jada 25 urte
|
bazituen
ere, gizon hura nerabezaroko amodioak izan ohi diren gezi sarkorra izan zen bere gogoan. Gezia baino areago, ezereza, sukar iluna.
|
|
|
Marxen ustetan, benetako emantzipazioa eta benetako interes komunitateak lortzeko jabetza pribatua deuseztatu behar zen. Iritzi hauek 40 urtetan zehar landu
|
bazituen
ere, ez zituen inoiz testu bakar, orokor batean aurkeztu.
|
|
2020
|
|
|
Aipatutako hitzak lehenengo aldiz Eskeintza diskoan kantatu
|
bazituen
ere, hamar urte lehenago argitaratutako Urrats desbideratuak (1981) liburuan idatzita dago Neguaren zai poema. Gaixotu aurretik idatzi zituen bertso horiek bere kezka existentzialei erantzun bat eman nahian sortutako hitzak izan ziren.
|
|
2021
|
|
|
Bere eskuekin egin zuen bere zalgurdi estalia —" Gurpil gaineko Parnasoa" izenez bataiatu zuen—, eta liburu multzo ederra erosi zuen Baltimoreko bigarren eskuko denda batean. Merkatari axeriaren maltzurkeria eta mingain trebea falta ez
|
bazituen
ere, Mifflinek bideetako predikaritzat zuen bere burua, liburu onen ebanjelioa zabaltzera deitua. Triki traka zeraman bere salgaia etxaldez etxalde, zurezko gurdiak eta seriean ekoitzitako lehenbiziko automobilak elkarrekin bizi ziren bide hautsez beteetan.
|
|
2022
|
|
|
Arte galeria garrantzitsua du hiriak, eta bertan aldian aldiko erakusketez batera, bada beti irekita duten Franz Hauer bilduma egilearen erakusketa. Bilduma egileak bere garaian mila artelanetik gora bildu
|
bazituen
ere, ez daude guztiak erakusgai, bere heriotzaren ondoren hainbat saldu eta beste museo batzuetan banatu baitziren. Baina erakusketa miresgarri egiten bazaigu ere, begia Oskar Kokoschka, Egon Schiele, Elger Esser Linz eta beste hainbat margolariren lanetan pausatzean, are miresgarriagoa lekiguke bildumagilearen jatorriari erreparatuz gero.
|
|
|
Beheko neskekin ez zeukan apenas erlaziorik egoera penagarrian ikusi arren. Droga kontuetaz ez zuen ezer jakin nahi izan, merkatuaren gora beherak ondo kontrolatzen
|
bazituen
ere.
|
|
2023
|
|
|
Caracaseko Konpainia gorabehera askorekin 1728tik 1785era arte ari izan zen Venezuelan eta, merkataritza Antilletan zehar zabaltzeko ahaleginak egin
|
bazituen
ere, Mexikoko ateak itxi zizkioten. Gehiago oraindik, kontrabandoa murriztu beharrean, bere jarduera monopolistak kontrabandoa areagotu zuen, hots kontrabandisten kontrako jazarraldiek bumeran efektua baino ez zuten izan, azken batean ahalegin guztiak konpainiaren kontra bihurtu baitziren.
|
|
|
Andrezalea zen oso. Hamabost urteak bete arte emakumeen artean bizi izan zen Katalina eta, komentua utzi zuenez geroztik gizonezkoen itxurak hartu
|
bazituen
ere, emakumezkoen lagunartea bilatzen zuen. Gizonezkoak ez zituen lagun eta areriotzat hartzen zituen; areago, gizonekin lehiatu behar zuen emakumeen faboreak lortuko bazituen.
|
|
|
Lope de Agirre zaharra bizitzaren azken urteak eta ametsak zihoazkiola konturatu orduko, beranduegi zen; saiatu zen indar kolpe batez patu hori aldatzen, eta ahalegin horretan hil zen. Katalina Erausok ozta ozta bizirik ateratzearekin nahikoa lan izan zuen, bere bizipenak inoren begietan edertu nahi izan
|
bazituen
ere. Hiru horiek, Mundu Berriko bizimoduari egokiturik, indiarren kontrako erasoetan parte hartu zuten, uste baitzuten hori zela aberasteko modurik azkarrena.
|
|
|
Baina nekazal gizarteko herritarrek —gehiengoa, alegiaargi orduen eta Elizak zuen festa egutegiaren arabera lan egiten zuten. Azken honek ohitura zaharrak —solstizioen festak, sinesmenak, usadioak.— moldaturik baizik ez
|
bazituen
ere (ikus 10). Beraz, baziren tarteak eta egunak, non lan egitea debeku zen, are" pekatu" ere.
|
|
|
Foru zaharrek behartutako ezkontzak debekatzen baldin
|
bazituen
ere, oraindik XX. mende hasieran gurasoek ezkontidea aukeratzea aski arrunta zen, maiz gazteen onespenarekin edo, behintzat, onarpenarekin.
|
|
|
Honek basaki bortxatu zuen Joaniko, odoletan utziz. Segidan atxiloturik izan zen eta, epaiketan, ez zuen gertaera ukatu, xehetasunak eztitu nahi izan
|
bazituen
ere. Garrotez hiltzeko zigorra jaso zuen eta, ondoren, gorpua erre zezaten agindu zuen epaiak, auziaren kostuak ordaintzeaz gain:
|
|
|
Auziak, bestalde, orokorrak izan zitezkeen, guztiengan edo, bederen, gehienengan eragiten zutenak. Holakoetan altxamenduak edo matxinadak, aldarrikapenak eta lege hausteak ere bizitzaren parte ziren, gehienetan boterearen erantzun bortitza eta zigor eredugarriak ekartzen
|
bazituen
ere.
|