|
2000
|
|
|
Bizkorrak ziren lehengusinaren begiak, eta
|
bazekien
norengandik ezkutatu behar ninduen. Amak ez zuen ezer ikusi.
|
|
|
Agurrik ere ez. Denak etxean izango ziren, eta Migelek
|
bazekien
norekin alde egina nintzen. Gaua etzaten ari zen Talai Mendiko gailurrean, eta urrutiratzen joan zitzaidan pixkanaka pixkanaka pinudia.
|
|
|
Kezkagarria ere izan zitekeen topaketa hori, jakina: Martxelok
|
bazekien
nor zen Lauaxeta, eta litekeena zen harentzat ere ikusezina, entzunezina eta ukiezina izatea, Jean Haritxelhar, Jon Kortazar, Edorta Jimenez, Koldo Izagirre eta abarrentzat bezalaxe. Baina aproba egiteko tentazioa ere kilikagarria egiten zitzaigun bioi, Lauaxetari bereziki, eta erakusleihoaren ondoan geratu ginen badaezpada ere, beiratik zehar kanpora begiratu ahal izateko.
|
|
2001
|
|
|
Gerla aurretik, artikuluen behealdean izengoitia edo izenordea ipintzeko ohitura arras hedaturik zegoen: etxekoen artean genbiltzan, xuriak eta garbiak ginen guztiok, eta bakoitzak
|
bazekien
nor zen nor. Orain, berriz, gazte maltzurrak direla medio edo, itsuski xamar dirudi horrela jarduteak.
|
|
2003
|
|
|
Gizonak
|
bazekien
nor zen Malco, nola ez zuen jakingo. Egunero ikusten zuen gizonak Malco.
|
|
|
Frantxisen apartamentuan berriz pasatu zituen baxoaren apailatzeko gelditzen zitzaizkion ikasgaiak. Frantxisen gustuko, hizkuntzaz oraino ez baldin bazen arras euskalduna, Txokok izenez bederen
|
bazekien
nor zen. Eta zioen, Â euskara ikasiko dut nehork baino hobeki.
|
|
2004
|
|
|
Garrafoi hori, gero, gurdi batean sartuko zuten, garrafoiaren gainean garrafoi gehiago jartzeko. Gurdizainak
|
bazekien
nori eraman garrafoien azpiko garrafoia eta, batez ere, azpiko garrafoian ezkutatutako dokumentua.
|
|
|
Mutila geldi zegoen, ordea. Diannek
|
bazekien
nork hil zuen Mireia. Bazekien.
|
|
2005
|
|
|
Alabaina jakina zen, irratian nagusiak erranik, leterrak bezperan igorri eta biharamunean Etxarri fabrikako beharginen meneko zitezkeela. Herri txiki hartan denek elkar ontsa ezagutzen zutenez, edonork
|
bazekien
nor non ari zen lanean.
|
|
2006
|
|
|
Ez dakit badagoen inor Tourra irabaztekorik, baina disputatzera pentsatzen dut joango garela. Ez lehenagoko lasaitasun harekin, lehenago irabazteko aukera gehien zituena mundu guztiak
|
bazekien
nor zen, orain nahiz eta irabazteko pentsamendua izan beste era batera jokatu da, taldeak eduki litzakeen esperantzak ez dakit zeinekin diren. Orain ez dago esaterik «honekin Tourra irabaz genezake», nahiz eta norbait hor aurrean joateko pentsamenduarekin ibili.
|
|
|
Migel Mailu erreka garbi batean edatera makurtzen zelarik urak itzultzen zion irudi bera zen gizon hori. Orain
|
bazekien
nor zuen gogoan Gaston Garrok bere eiteaz aritzen zitzaiolarik.
|
|
2007
|
|
|
–Igorrek
|
bazekien
nor zen bere aita?
|
|
|
Zineman sartu nahi baitzuen, zer erran ez zekien mutikoaren aitzinean paratu zuen ordaina bezeroak. Aspaldiko diru hartan ez zen oraino Cheren aurpegia ageri, baina Arseniok
|
bazekien
nor zen, eta irri bat eskaini zion. Oinetakoak lotu gabe, ohi bezala, Kubako Banku Nazionalaren lehendakari zebilen komandantea garai hartan, baina ez omen zen, hala ere, diruarekin sobera fio.
|
|
2009
|
|
|
Nikolai airos atera zen estutasun hartatik, baina hura baizik ez zuen, ausaz, buruan biraka: ...ta ohean sartu zen berriro; orduan, baina, txakurren zaunka areagotu zelako eta zaunkak Nikolai are gehiago amorratu zuelako edo, baita ardoak behar adina adore eman ziolako ere, beharbada, inkontzientean aparkatuta zituèn asmoak kontzientziaren eremuetatik bidera zitezen?, ohetik berriro jaiki, botak eta galtzak jantzi, pistola hartu, eta kanpora irten zen; Nikolaik, gaueko lehen guardia eginda,
|
bazekien
nork zuen tenore hartan, goizeko bost eta erdietan, gaueko guardia:
|
|
|
Hala nahi izan omen zuen erregina amak. Nolanahi ere, jendailak
|
bazekien
nori oihu egin. Tronpetak eta danborrak jo eta jo ari izanik ere, belarriak mintzen zizkiguten:
|
|
|
Nikolai airos atera zen estutasun hartatik, baina hura baizik ez zuen, ausaz, buruan biraka: ...artu zen berriro; orduan, baina, txakurren zaunka areagotu zelako eta zaunkak Nikolai are gehiago amorratu zuelako edo –baita ardoak behar adina adore eman ziolako ere, beharbada, inkontzientean aparkatuta zituèn asmoak kontzientziaren eremuetatik bidera zitezen–, ohetik berriro jaiki, botak eta galtzak jantzi, pistola hartu, eta kanpora irten zen; Nikolaik, gaueko lehen guardia eginda,
|
bazekien
nork zuen tenore hartan –goizeko bost eta erdietan– gaueko guardia: Grigorik... hari ziria hobeto sartzeko asmoz irten baitzen, apika, haren silueta ilargiaren argipean nabarmen.
|
|
2010
|
|
|
Alexandro Handiaren inperioan behintzat, poeta epidiktikoak bazuen nor laudatu, subditoak
|
bazekien
noren aurrean makurtzen zen, pirata harrapatuak bazuen norekin hitz egin. Gaur eguneko munduan ez dakigu nork agintzen duen.
|
|
2011
|
|
|
Burua itzuli baino lehen,
|
bazekien
nor ikusi behar zuen.
|
|
|
Orduan, mezu elektroniko bat jaso izanaren soinuak esnarazi zuen Anna. Igorlea zein zen begiratu gabe ere
|
bazekien
nork bidali zion. Bihotza kolkoan sentitzen zuen, ahotik atera nahian bezala.
|
|
|
–Hortaz, Judasek
|
bazekien
nor zen Jesus eta baita zertara zetorren ere, ondorioztatu zuen Annak.
|
|
|
Anartean ere, izan nintzen egun batez Bordelen, Lafoni galdegiteko ea laugarren urte bat ukaiten ahal nuen CNRSn, eta gero joan nintzen espainol departamentura, bainekien bazela hor ene adiskide bat. Sartu zelarik Salomon, departamentuko burua, ezagutu ninduen,
|
bazekien
nor nintzen, eta erran zidan: " Pozten naiz zu berriz ikustea hemen...
|
|
|
Valentzian jokatu zuen Ariel Burrito Ortega futbolari argentinarra umetatik ezagutzen zuen, bai eta ere Ariel Ramirez musikari –argentinarra hura ere– hil berria. Emakumeen artean,
|
bazekien
nor zen Ariel Durant idazle amerikarra, Pulitzer sariaren irabazlea, hala nola Ariel X porno izarra eta Ariel Rebel (A Riel Rebel) pornografia biguneko online modelo quebectar famatua.
|
|
2012
|
|
|
–Oierrek
|
bazekien
nor zen. Batzuetan bere aitaren tailerraren ondotik igarotzen zen, paseatzen joaten zenean.
|
|
|
Ez zegoen zalantzarik. Orain
|
bazekien
noren atzetik joan.
|
|
2013
|
|
|
Helmuga gurutzatu eta berehala, haren bila hasi zen. Etapa bukaerako zoramenean
|
bazekien
nor besarkatu nahi zuen. Mark Cavendishek (Omega) aurtengo Italiako Giroko bigarren etapa garaipena lortu zuen atzo, eta bazekien zati handi bat Greg Steegmansi (Omega) zor ziola.
|
|
|
Omarrek
|
bazekien
nor zen Fadila: Butanbeten bizi zèn emakume aztia, inguruan bere fama zuena, etorkizuna asmatu ez ezik, emakume elkorrei ere laguntzen zielako?
|
|
|
Omarrek
|
bazekien
nor zen Fadila: Butanbeten bizi zèn emakume aztia, inguruan bere fama zuena, etorkizuna asmatu ez ezik, emakume elkorrei ere laguntzen zielako... baita, hainbatetan, haien patu gaiztoa egun batetik bertzera aldatu ere, ustezko agortasunak jota zeudenak emankortasunerako bidean paratzen zituela.
|
|
2014
|
|
|
Arropa ona janzteko garaia heldu zitzaionerako,
|
bazekien
nor ziren Estatu Batuetako jostunik onenak, eta arrats hartan zeraman jantzia herrialdeko jostunik onenek egina zioten. Bere unibertsitatea ezaugarritzen zuen zuhurtzia estu hartaz jabetua zen, ikasleak beste unibertsitateetakoetatik bereizten zituena.
|
|
|
Une hartan bertan erabaki zuen animaliaz libratzea. Eta
|
bazekien
nori eman.
|
|
|
Beste idazle bat gerran beraz, konbentzituta gainera. Ordurako gutxi zuen umetik Orwellek ordea, 33 urte, 34,
|
bazekien
nor zen, zer zen hangoa, gerra, zer zen atzetik, joan egin zen guztiarekin ere.
|
|
2015
|
|
|
Lepoa jiratu zuen Errek bere atzera etorri zen gizonari begiratzeko. Nahiz eta ordurako
|
bazekien
nor izango zen. Ahotsa ezagutu zuen.
|
|
2016
|
|
|
Zure bitartez bedeinkatuko ditut lurreko herri guziak.? Honetakoan ere, Jainkoak
|
bazekien
nori galdegin mesedea eta beste gizakiengandik banatzeko grina beti hor zeukala garbiki erakutsi zuen.
|
|
|
– Hago, geroxeago saiatuko gaituk, hik bisita daukak –Urangak bulegoko sarrera seinalatu zion Martini; honek berehala erreakzionatu zuen,
|
bazekien
nor topatu behar zuen estalpe barnean.
|
|
2017
|
|
|
Txikitatik bizi izandako gorabeherek nolabaiteko zentzua hartzen zutela otu zitzaion bat batean. Amamak
|
bazekien
nor zen bere alaba. Bederatzi hamar urte zitueneko afaria oroitu zuen.
|
|
|
Matilderen ahotsa zen. Gutxienez orain
|
bazekien
nor zen bere arerioa. Eta bestea?
|
|
|
Azken planteamendu hori izan zen espainolei ulertzen zailen gertatzen zitzaiena. Mina idazle trebea zen,
|
bazekien
norentzat idazten zuen eta saiatzen zen irakurlea bere aldera eramaten. Proklama hura izkribu tragiko eta borroka erromantiko baten adierazpidea da, sentimendu biziz eta indar handiz zipriztindua.
|
|
2018
|
|
|
Solasaldi haiek, berriz, ez ziren inoiz uste bezain ezkutuak, eta Xabierri ere iritsi zitzaizkion mota bateko eta besteko zurrumurruak. Eskolan, beste toki askotan legez, pribatutasuna salgairik preziatuenetako bat zen, eta jendeak
|
bazekien
norengana jo mezu anonimoak zabaldu nahi zituenean. Komunen inguruan bionortasuna ezabatutako biomugikorra zuen baten bat egoten zen beti, zerbitzuagatik biokreditu batzuk irabazteko prest.
|
|
|
Honek, aldiz, ez zion sekulan garrantzirik eman eta ez zen inoiz ere gertaeraz harrotu. Halere kezka bat gelditu zitzaion gogoan herritarren zerrenda ikusterakoan, papereko letra hura ezagutu baitzuen,
|
bazekien
nork idatzia zen. Kornelio dendariari aunitzetan eskaerak paperetan idatzirik ematen zizkioten, urteekin herritar guzien letra ezagutzeko modua.
|
|
2019
|
|
|
Ahots ito bat. Baina Huckek
|
bazekien
noren ahotsa zen hura: Joerena.
|
|
|
Bai inspektoreak
|
bazekien
nor zen. Bere gainekoa zen; kapitaina.
|
|
|
Norbait zetorren. Biratu aurretik
|
bazekien
nor izango zen. Gaizka.
|
|
|
Honako honetan, baina, ez zen asaldatu, ezta izutu ere. Jada
|
bazekien
nor zegoen atearen beste aldean.
|
|
|
Orain, bederen,
|
bazekien
nor zegoen igorpen haien atzean.
|
|
2020
|
|
|
" Sebastian Gasteizera eraman genuen eta inon seguru egotekotan han dago seguru, izebarenean dago-eta, nola ez! Adrianek
|
bazekien
norenean utzi genuen gure Sebastian... Ondo eginda dago, baina zergatik ez dit inork ezer esan?
|
|
2021
|
|
|
Hamabost eguneko kontua izan zitekeen Oihana eta Asierrena; hiru urtekoa izan zen. Asierrek
|
bazekien
nor zen Oihanaren aita. Oihanak bazekien Asierrek bazekiela bere aita zer zen.
|
|
|
Goizeko argi arrosa zeharka sartzen zen gelan, liburuak eta isats piano handi bat argituz, egongelaren erdian. Edithek berehala ezagutu zuen Rosika, aitak erakutsi zion argazkietatik
|
bazekien
nor zen. William Morrisen diseinu ingelesak zituen tapizeriazko sofa batean eserita zegoen bere zain, liburu, paper eta arkatz solteak zituen mahai biribil txiki baten aurrean.
|
|
|
Atzo bertan esaten zidan, gai horri buruzko egunkari zatiak begiratzen ari zela: " Erotu egingo naiz, harrapatu egin naute, baina badakite inoiz ez dudala hitz egingo." Senarrak
|
bazekien
nork tiro egin zion 1978ko abuztuan+.
|
|
|
Ordiziarrak
|
bazekien
nor izanen zen haren balizko heriotzaren erantzulea. 1985eko urrian, oraino Parisen, idatzia utzi zuen:
|
|
2022
|
|
|
Behin, arratsalde motel batean, amak Adeniran Ogunsaya karrikan zuen boutiquera sartu zen Emakume Horia. Amak
|
bazekien
nor zen, bazekien Emakume Horiak urtebete zeramala senarrarekin, bazekien senarrak Emakume Horiaren Honda Accord autoa eta Ilupejuko etxebizitza ordaindu zituela. Baina ama bere senetik atera zuena zera izan zen:
|
|
|
Inoiz ez zuen gorroto hitzik izan. Berak
|
bazekien
nork salatu zuen aita, baina inoiz ez zuen gorrotorik agertu. Eta, hala ere, hogeita bost urte geroago ere, niri ez zidaten Kasinoan sartzen uzten, gorrien familia batekoa nintzelako".
|
|
|
Izugarri gogorra zen giroa, jendeak bazekien Areitioko emakumeak kalean geundela eta gizonak ez, eta harekin bizi egin behar zen. Jendeak
|
bazekien
nor ziren Areition lan egiten zuten gizonak, Gasteiz hiri txiki bat zen oraindik. Euren beste lagun batzuk ere greban zeuden..."
|
|
2023
|
|
|
Lukianora bueltatu orduko, baratzean ziharduen Elenari galdetu zion, ea
|
bazekien
nor ote zen emakume hura. Baserriaren kokapena esatearekin batera identifikatu zuen Aperregiko emakumea, eta ziztuan kontatu zizkion haren nondik norakoak.
|
|
|
Zmaga preso politikoa zen, ez beraren Minka bezalako preso kriminal arrunta; bizkor eta sendo ibili beharra zegoen. Rozinak dena ondo ondo pentsatu zuen Bled erako bidean; komandantea aldez aurretik ezagutu izana alde zuen, gutxienez
|
bazekien
norekin jardun behar zuen. Brezje tik igaro zelarik, Brezjeko Mariarenean gelditu zen pixka batean:
|
|
|
Ez zenuen bere izena eman, baina sektorean jendeak
|
bazekien
nori buruz ari zinen?
|