|
2001
|
|
|
Gipuzkoa, Bizkaia eta Iparraldean uraren eskasia ez da larritzekoa, arazo batzuk sortu arren. Baina, Nafarroa eta Araban klima aldaketa dela eta, ura ezinbesteko bilakatzen da,
|
batez
ere nekazaritzatik bizi den biztanleentzat. Askotan ibaiak desbideratu egiten dira nekazal lurrak ureztatzeko.
|
|
2004
|
|
|
Urtero, 20.000 eta 100.000 neskatila bitarte uzten dira Txinan, Gobernuaren jaiotza politikaren ondorioz. Politika horrek seme alaba bakarra uzten du familia bakoitzeko, eta gizonak lehenesten ditu,
|
batez
ere nekazaritzan.
|
|
2006
|
|
|
demokrazia parte hartzailea, lantzen ari garen lekuetan antolaketa komunitarioa sustatzen eta bultzatzen duena. Hirugarren elementu batek ekonomia solidarioekin eta ekoizpen garapenarekin du zerikusia, eta ekoizpen formula berriak bilatzean oinarritzen da, jendeari hurbileneko merkatuetarako, ekoizpen dibertsifikaziorako,
|
batez
ere nekazaritzarako, sarbidea errazteko, baina baita hiri ikuspegitik ere, gizarte ekonomiako osagai indartsu batekin.
|
|
|
Kudeaketa txarra Greenpeaceren aburuz, Espainian arazo nagusia “baliabide preziatu horren kudeaketa eta administrazio ezin txarragoa da, batez ere, erabilera ez delako eraginkorra eta uraren kutsadura tasa handia delako, eta horrek hornidura eskasa eta kalitate txarrekoa eragiten die biztanleei”. Erakundearen arabera, Espainia da ura gutxien kudeatzen duen herrialdeetako bat,
|
batez
ere nekazaritzarako mugarik gabe erabiltzen delako (baliabide hidrikoen %78 kontsumitzen du) eta turismoak eskaera handia duelako. Egoera hori konpontzeko Greenpeacek egin dituen proposamenen artean, honako hauek nabarmentzen dira:
|
|
2007
|
|
|
Alde horretatik, estatu kideak bultzatzen ditu oso adin goiztiarrean hasitako elikadura eta osasun hezkuntza gehiegizko pisua eta obesitatea prebenitzeko funtsezkoa dela onar dezaten. Gainera, funtsezkotzat jotzen du haurrak elikadura ohitura osasungarriei buruz heztea eta elikadura arauetan oinarritutako kalitatezko elikagaiak haien esku jartzea, elikagai prestatu berrien alde eginez,
|
batez
ere nekazaritza ekologikokoak edo eskualdekoak. Horrez gain, beharrezkotzat jotzen du hezkuntza espazioek behar adina instalazio izatea kirol eta fisika jardueretarako, eta haien kokapenak kontuan izatea bizimodu osasuntsu eta aktiboa sustatzea.
|
|
|
Elikaduraren arloko ikerketek erronka berriak planteatzen dituzte elikagaien segurtasunari dagokionez. Erronka horiek kalitatearen zaintza eta kontrolaz harantzago joan behar dute,
|
batez
ere nekazaritzako ekoizpen metodo berriei eta elikagaien berrikuntzei erantzuteko, elikagai funtzional deritzenei, esaterako. Lan horren zati handi bat elikagaien sektoreko aldaketetatik sortzen diren elikadura arrisku nagusiak identifikatzean oinarritzen da.
|
|
|
Palma olioa ez litzateke energia helburuetarako erabili behar. David Sánchez Amigos de la Tierra Españako Nekazaritza arduradunak nabarmendu zuenez, lehengai horren eskaera handitu egin da,
|
batez
ere nekazaritzako erregaiena, “deforestazioa areagotzen ari da”. “Iraunkortasun irizpideek ez dute arazoa konponduko”, ondorioztatu zuen.
|
|
2008
|
|
|
Azken urteetako landa garapen iraunkorrak garrantzi handia izan du Euskal Autonomia Erkidegorako. Esaterako, inbertsio aldetik urrats handiak eman dira,
|
batez
ere nekazaritzako elikagaien sektorean. Hasieran, gutxi gorabehera 350 milioi euroko inbertsioak aurreikusita zeuden, baina 500 milioi eurotik gorako inbertsioak egitera igaro gara.
|
|
2009
|
|
|
Hitzarmen honen bidez, zientzia eta berrikuntzaren alorrean lankidetza bultzatuko da, bai ikerketa aplikatuan, bai transferentzian, baita teknologiaren hedapenean ere. Hiru urteko luzapena aurreikusi eta sei urtetara luzatu daiteken akordioak euskal korporazio teknologiko honen eta unibertsitateen, zentro teknologikoen, ikerketa erakunde eta enpresa txiletarren arteko interakzioak erraztuko ditu,
|
batez
ere nekazaritza eta abeltzaintzako alorrean, elikagai industrian, biozientzietan eta arrantzarako baliabideetan.
|
|
|
Hala ere, gehienez bost urtez baimenduta egon daitezke segurtasun estandarrak betetzen ez dituzten baina izurri garrantzitsu bati aurre egiteko beharrezkoak diren substantziak. Pestiziden gehiegizko erabilera geldiarazteko beste berrikuntza bat,
|
batez
ere nekazaritza sektorean, eta haien eragina gutxitzeko, herrialde bakoitzak ekintza plan nazional bat izan du, pestizidak saldu eta erabiltzeko, ikuskatzeko eta babesteko prestakuntza neurriak barne hartuko dituena. Izurriteak kontrolatzeko metodo alternatiboetan ere lan egin dute.
|
|
2010
|
|
|
Ia komunitate zientifiko osoak onartzen du klima aldaketa, eta gutxi dira baieztapen hori zalantzan jartzen dutenak. Aldaketa horri eta elikadurarekin duen erlazioari buruzko albiste gehienak klima eta elikagaien ekoizpena(
|
batez
ere nekazaritza eta abeltzaintza) lotzen dituen lotura estuan oinarritzen dira. Informazio horiek azpimarratzen dute nola eragiten dion modu negatiboan elikagaien ekoizpenari, eta lehorteak, uholdeak eta uzta galerak eragiten ditu.
|
|
2011
|
|
|
Eta beste batzuk: lur(
|
batez
ere nekazaritzan eta eraikuntzan, edo Lurgintza Ingenieria Geológica bezalakoetan), talde, toki, aldi...
|
|
2015
|
|
|
Urteak ziren egoera aldatzeko. Edota belaunaldiak segur aski, Kubako egitura ekonomiko eta soziala
|
batez
ere nekazaritzaren inguruan eratzen zela kontuan hartuz.
|
|
2016
|
|
|
Ez da harritzekoa. Izan ere, aldi berean zenbait jardueratan, eta horien artean
|
batez
ere nekazaritzan, aritzea nahikoa arrunta izaten zen industriaurreko landaguneetan.
|
|
2018
|
|
|
Edurne Beaumontek eta Fernando Mendiolak egindako ikerketan hiru lan eremu mota azaltzen dira. Lehenik eta behin, guda hasi eta preso zein fusilatuen senideek pairatu behar izan zutena,
|
batez
ere nekazaritzan eta etxean egin beharreko lana alegia. Emakumeak izan ziren, batez ere, lan mota hau egin behar izan zutenak.
|
|
2020
|
|
|
Pestizidak modu intentsiboan erabiltzen ditu
|
batez
ere nekazaritza industrialak," produktiboa" izateko helburuarekin eta suntsitzaileen, onddoen edo nahi gabeko belarren aurka borrokatzeko... Lurreko eta ibaien kutsadura sor dezake, fauna eta flora basatia suntsituz.
|
|
2023
|
|
|
Andoainen jaio, Getarian bizi. Elikadura burujabetzan eta agroekologian militantea,
|
batez
ere nekazaritza ekologikoaren aldeko Biolur elkartean ari da azken 20 urteotan. Lanbidez Euskal Herriko Unibertsitateko irakaslea da Ekonomia eta Enpresa Fakultatean eta ikerlaria agroekologian eta elikadura sistemetan.
|
|
|
2015ean jo zuen goia, eta 2018ra arte gorabeherak izan zituen, baina orain %15 erori da eta okerrera doa. Garraioari eta meatzaritzari asko ari zaio eragiten; baina
|
batez
ere nekazaritzarekin gertatzen ari denak kezkatu behar gaitu, diesel gabeziak nekazal ekoizpena garestitu duelako eta ongarritzeko sustantzia gutxiago dagoelako. Gehitu iezaiozu horri sikatea… Ez dakit hemen nola zaudeten, baina Katalunian ni bizi naizen tokian, Figueresen, jadanik hasi gara ur murrizketekin.
|