|
2001
|
|
|
Ongizatearen Estatuaren bidez poliki poliki kapitalismoa aldatuko zuela uste zuen sozialdemokraziak eta beraiek deitzen zuten kapitalismo sozial horren oinarriak guztiz desberdinak izango zirela. Eta, egia esan, bazuen hori pentsatzeko arrazoirik, garai hartan langile mugimenduak izugarrizko aurrerakada egin zuen eta,
|
batez
ere Mendebaldean. Bestetik, Sobiet Batasuneko sozialismoa ordezkatzen zuen sozialismoak pentsatzen zuen Sobiet Batasuna gidari kapitalismoa gaindituko zela, mundu guztiak ikusiko zuelako eredu hori kapitalismoarena baino aurreratuagoa zela.
|
|
2005
|
|
|
Irudia: Babsi Jones Ekoizpena kontrolatzeko sistemak enpresetan aplikatzea fenomeno hedatua dago,
|
batez
ere mendebaldeko munduan aspalditik. Elikagaien industria ez da salbuespena.
|
|
2007
|
|
|
Gerora, ordea, tragedia edo komedia bezalako jardunaldi publikoak txertatuko ziren,
|
batez
ere mendebaldeko kulturaren egituran —horiek ere, esan dezagun, modu nahiko deskontestualizatuan—.
|
|
2008
|
|
|
gaixotasun larria duten komunitatetzat, alegia. Kanadan,
|
batez
ere mendebaldeko eta Atlantikoko probintzietan, geografikoki isolatuta egoteagatik iraun zuten komunitate frankofono txiki asko daude, baina gaur egun erabat asimilatuta daude edo bizirik irauteko borrokatzen ari dira, eta ikastetxeak dira frantses hiztunen kontrolpean dauden erakunde bakarrak (Landry eta Magord, 1992; Magord, 1995; Magord, Landry eta Allard, 2002).... Komunitate horietako gazte asko hirietara emigratzen ari direnez, komunitateen asimilazio tasa altua da eta goraka doa (Beaudin eta Landry, 2003; Forgues, Bérubé eta Cyr, 2007).
|
|
|
Kanadan,
|
batez
ere mendebaldeko eta Atlantikoko probintzietan, geografikoki isolatuta egoteagatik iraun zuten komunitate frankofono txiki asko daude, baina gaur egun erabat asimilatuta daude edo bizirik irauteko borrokatzen ari dira.
|
|
|
Esan beharra daukagu Errusiaren despopulatze hau oso era desorekatuan gertatu dela. Eskualde batzuetan,
|
batez
ere mendebaldean, Mosku inguruan, populazioaren pilatze bat gertatu den bitartean, Ekialde Urrunak biztanleriaren% 15 galdu du, Chukotkako eskualdeak Nazioarteko Moneta Bankua, adibidez, bere biztanleriaren bi herenak galdu zituen 1989 eta 2002 bitartean. Horretaz gain, Sakwak aipatzen du lehen jendea landatik hirietara joaten zela baina orain kontrako prozesua gertatzen ari dela, hiriak pixkana husten doazelarik47.
|
|
|
Euri gutxiago egingo du gaur, Euskalmeten iragarpenaren arabera. Goizean botako du gehien,
|
batez
ere mendebaldean; arratsaldean ostarteak izango dira barnealdean. Elur maila 500 eta 700 metro artean izango da.
|
|
2009
|
|
|
Hodeirik ez zeruan. Arratsaldean, ordea, ekaitza jo dezake mendi inguruetan(
|
batez
ere mendebaldean), beroaren eraginez. Tenperatura epelenak 26 27º koak Bilbon, 25koak Donostian eta 30 ºC koak barnealdean.
|
|
|
Euskalmeten arabera, asteazkeneko 18:00ak arte, litekeena da ordubetean 15 l/ m2 ko prezipitazioak izatea Kantaurialdean,
|
batez
ere mendebaldean (Bizkaia). Horrez gain, ordu horretara arte, 24 orduan 60 litro pilatu dira metro koadroko.
|
|
|
bata astearte arratsaldetik asteazken eguerdira doan tartean eta bestea ostegun eguerditik aurrera. Asteartetik asteazkenera doazen orduetan zaparrada bortitz eta ugariak espero dira Kantaurialdean, baina
|
batez
ere mendebaldean (Bizkaian). Ostegun eguerditik aurrera beste enbata bat aurreikusi dute meteorologoek, depresioa gure lurraldera itzuliko baita.
|
|
|
Ikerketaren arabera, gainera, diru sarrera altuak dituzten herrialdeetako etxeek berotegi efektuko gas gehiago aireratzen dituzte, nahiz eta kide gutxiago izan. Demografiak beroketa orokorrean duen eragina nabarmenagoa da azken urteotan hazkunde ekonomiko handia izan duten herrialdeetan, India eta Txina kasu,
|
batez
ere mendebaldeko gizarteetako bizitza eta kontsumo ohiturak bereganatzen badituzte.
|
|
|
Aurkikuntza hori funtsezkoa izan daiteke gosete eta galera handiak eragiten dituen izurrite bat geldiarazteko,
|
batez
ere mendebaldeko Afrikan.
|
|
|
Talde horretan Ikerketa Zientifikoen Kontseilu Nagusiak (CSIC) parte hartu du. Ezagutza berriek izurrite horren kontrol mekanismoak hobetzea espero da,
|
batez
ere mendebaldeko Afrikari eragiten diona, gosete eta galera handiak eraginez. Intsektu horien aurrerapenak aldaketa bat bateko eta bortitzak izan ditu, eta talde osoaren norabidea aldatu egin da denbora laburrean.
|
|
2010
|
|
|
Arratsaldean garapen hodeiak sortuko dira eta kostaldeko eremuetaraino helduko dira. Baliteke euri zaparradaren bat izatea ere,
|
batez
ere mendebaldean.
|
|
2011
|
|
|
Mundu mailan, familia asko ari da aldatzen,
|
batez
ere mendebaldeko kulturaren eraginez, maitasun erromantikoaren ideia mundu guztira zabaldu baitu, baina baita familiaren kontzeptu eta jokabide tradizionalak aldatzeko gobernu politika jakinen eraginez ere (esaterako, Txinan, seme alaba bakarraren aldeko kanpainak eginez, edo, Indian, kontrazepzioa edo antzutzea bultzatuz).
|
|
|
Itxi beroaren sarrera Begi bistakoa dirudi, baina leihoak irekita uzten badira, kanpoko beroa sartuko da. Gainera, leihoak pertsiana, estore edo olanekin estaltzea komeni da,
|
batez
ere mendebaldekoak, berotik arratsaldeetan sartzen baita. Airea zirkularazi Aire mugimenduaren eraginez, haizagailuek lau gradu fresko sentiaraz diezazkigukete.
|
|
2012
|
|
|
katu martsupialen eta hainbat narrastiren populazioek murrizketa bortitza jasan dute arrazoi horrengatik. Bufo marinus ek hedatuz jarraitzen du Australian,
|
batez
ere mendebalderantz; gaur egun, Mendebaldeko Australiara heldu da (2.000 kilometroko bidaia eginda) eta ez dirudi oraingoz gerarazteko modurik dagoenik.
|
|
2014
|
|
|
Love’s Labour’s Lost idatzi orduko, Azpilkueta hil berria zen, ia mende gatazkatsu oso bateko historia ezaguturik. Konkistarekin batera, mundu mailako gertakari garrantzitsuak suertatu ziren, beren osotasunean berebiziko inflesiogune bilakatu zirenak gizateriaren historian,
|
batez
ere mendebaldeko ikuspegi kristautik. Proiektu gaztelarra inperio espainolaren hastapena besterik ez zen izan, Nebrija eta Cisneros ideologoen eskutik.
|
|
2015
|
|
|
Horrela ez izatearen zioak asko esaten digu identitate horren estatusaz eta izateaz. Garai batean baskoa euskaraz mintzo zenaren izena zen, baina identitate hura mintzotik lurraldera lerratu zen,
|
batez
ere mendebaldeko parte honetan. Baskoa gaur egun ez da euskalduna, baskoa beste zerbait da, eta beste zerbait zabalagoa, harkorragoa nonbait.
|
|
2019
|
|
|
Gainera, egunaren amaieran zaparradak mardulak izan daitezke, euria gogotik egin dezake eta litro ugari pila daiteke, bereziki mendebaldean". Urriak 24, osteguna" Eguna bustitik hasiko dugun arren, arratsaldean atertzera egingo du. Egunaren lehen zatian euria oraindik barra barra egingo du, bereziki kantauri isurialdean, baina
|
batez
ere mendebaldean. Eguerditik aurrera egoerak egonkortzera egingo du, hodei geruza ez da horren trinkoa izango da eta atertzeko joera hartuko du eguraldiak.
|
|
2020
|
|
|
Honela azaldu du Izagirrek fenomeno hori: " Antartikaren gune asko,
|
batez
ere mendebaldeko zati horretan, itsas mailaren azpian daude. Orduan, itsaslasterrak berotuz doazen heinean, azpitik ere higatzen dute izotz plataforma, hau da, kontinentetik jaisten den izotza ur gainean geratzen da, baina kontinenteari atxikia.
|
|
2021
|
|
|
5.6.2a Txistukariaren ondotik ager daiteke tun,
|
batez
ere mendebaldean (bihoztun); edo aditz izeneko (ikaste, joste) azken bokala erori ondorengo herskariaren atzetik (ikastun, jostun...).
|
|
|
Bestalde,
|
batez
ere mendebaldeko testuetan erabili den atzizki honen parekoa da ipar ekialdeko euskaretan tze (§ 4.5.9).
|
|
|
4.1.6 gintza gin+ tza atzizkien elkarketaz sortua izanik ere, badira arrazoiak
|
batez
ere mendebaldean erabiltzen den gintza atzizkiari bere lekua emateko. Izan ere, gin ez dugu euskara estandarrean baliatzen ‘zerbait egiten duen pertsona’ izendatzeko (tradizio handiagoa izan du eta du gaur ere bizkaieraz, baina ahulduz joan da euskara estandarrean); gile darabilgu horren ordez (etxegile, liburugile, oinetakogile/, etxegin,, liburugin,, oinetakogin) (ikus gin, gile § 4.2.3).
|
|
|
Baina ez dute horiek erabilera bera. Berton/ bertan
|
batez
ere mendebaldeko testuetan ageri dira eta oso forma zaharrak dira. Gaur egun oso hedatuak dira, eta bertan forma indartuak lekua jan dio pixkanaka han forma soilari.
|
|
|
– Nahia edo desira adierako predikatuak+ (e) n/ ((e) la). Nahia, gura edo desira adierazten duten aditz eta predikatuen osagarriek ere (e) n menderagailua daramate normalean, baina (e) la ere har dezakete,
|
batez
ere mendebaldean: nahi (ago) izan, gura (go) izan, opa izan...
|
|
|
36.7.3d Ondokotasuna adierazten du, halaber,
|
batez
ere mendebaldekoa den tu eta gero formak. Gorago azaldu dugun moduan, ez dira nahasi behar forma hori daramaten perpausak eta ohiko juntadura (§ 36.5.3a):
|
|
|
Aldearen neurri zehatza ematen dute aditzera zenbatzaile zehatzekin eginiko modifikatzaileek (bost metro luzeago, bi urte (z) zaharrago, lau egun lehenago). Aldearen handia seinalatzen dutenetan askoz (ere), askozaz (ere) eta askotaz (ere) dira ohikoenak,
|
batez
ere mendebaldean erabiliak: Lan batzuk besteak baino askozaz gogor eta neketsuagoak dira (Eguzkitza); Alde txarrak alde onak baino askotaz ere nabarmenago direla (Mitxelena).
|
|
2023
|
|
|
Hori ez da berria. Makineria difamatzaile horren ondorioz, islamofobia hazten joan da urtez urte,
|
batez
ere Mendebaldean. Eta horrela, islamarekin zerikusia duen guztia arriskutsu agertzen da eta irailaren 11a, martxoaren 11.. gogorarazten baitizkigu.
|
|
|
Aldi berean, Kongoko Errepublika Demokratikoan hauteskundeak egin behar dituzte aurten. Felix Tshisekedi presidenteak, eraso militarra garaitzeko gaitasunik ez badu ere, uko egin dio orain arte M23ko buruekin negoziazteari, erretiratzen ez diren bitartean, eta badirudi jarrera horrek mesede egingo diola bozetan,
|
batez
ere Mendebaldean. Presidente izendatu zutenean, ekialdera bakea eramango zuela agindu zuen, baina promes hura gerra prestatzeko promesa bihurtu da.
|
|
|
Aldi berean, Kongoko Errepublika Demokratikoan hauteskundeak egin behar dituzte aurten. Felix Tshisekedi presidenteak, eraso militarra garaitzeko gaitasunik ez badu ere, uko egin dio orain arte M23ko buruekin negoziatzeari erretiratzen ez diren bitartean, eta badirudi jarrera horrek mesede egingo diola bozetan,
|
batez
ere Mendebaldean.
|
|
|
Gaur iluntzean amaitzekoak dira Euskal Herri osoan muturreko beroagatik ezarritako alerta laranjak. Euskalmeten arabera, beroa barnealdeko eremuetan nabarituko da bereziki, baina giroa freskatu eginen da Gipuzkoako eta Bizkaiko kostaldeetan,
|
batez
ere mendebaldean. Izan ere, haizeak ipar mendebaldera joko du, eta horrek eragina izanen du tenperaturan.
|
|
|
Ikusteko dago Netanyahuk agindu hori noiz emango duen, baita ofentsiba horrek izango lituzkeen ondorioak ere. Bada, nahiz eta nazioarteko eta
|
batez
ere mendebaldeko estatu indartsuenek «babesa eta elkartasuna» adierazi dizkioten Israeli hasieratik, gero eta kritika gehiago jasotzen ari dira Gazan ezarritako setioarengatik eta milaka zibil hiltzeagatik.
|