|
2001
|
|
|
Mikroelementu horrek atentzioa eman du hezur materialaren sintesirako eta eraketarako behar diren zelulak estimulatzeko duen gaitasunagatik eta kartilaginazko ehunen funtsezko substantzia eratzeko duen rolagatik, beharrezkoa baita kartilagoa eta elastina eratzeko (ehun kartilaginosoei beren propietate uzkurkorrak eta elastikoak ematen dizkieten proteinak). Silizioak eragin erabilgarria du hezurraren eraketan, eta, beraz, komeni da haustura baten ondoren,
|
batez
ere adineko pertsonengan, hezurraren orbaintze prozesua motela denean. Beraz, silizio ugariko elikagaien kontsumoa (arroz osoa edo integrala, arroz zahia edo beste zereal batzuk) aintzat hartzen duen dieta (silizio gehien zerealaren kanpoko kutikulan dagoelako) baliagarria izan daiteke osteoporosia prebenitzeko, baita hezurren hauskortasunaren terapiarako ere, batez ere adineko pertsonetan.
|
|
|
Silizioak eragin erabilgarria du hezurraren eraketan, eta, beraz, komeni da haustura baten ondoren, batez ere adineko pertsonengan, hezurraren orbaintze prozesua motela denean. Beraz, silizio ugariko elikagaien kontsumoa (arroz osoa edo integrala, arroz zahia edo beste zereal batzuk) aintzat hartzen duen dieta (silizio gehien zerealaren kanpoko kutikulan dagoelako) baliagarria izan daiteke osteoporosia prebenitzeko, baita hezurren hauskortasunaren terapiarako ere,
|
batez
ere adineko pertsonetan. Bestalde, olio eta gatz apur batekin egositako arroz zuria edozein etiologiatatik beherakoa pasatu ondoren hartu beharreko lehenengo elikagai solidoetako bat da.
|
|
2003
|
|
|
Hala ere, pazienteek sendagai horien kontsumoan hiru puntu negatibo daudela esan zuen, hala nola kasuen %32an gaixoak berak edo botikariak edo farmaziako laguntzaileak berak automedikatzen dituela. Beste bi alderdi negatiboak dira, Mikrobiologiako katedradunaren arabera, paziente espainiarrak ez duela tratamendua betetzen hobera egiten duelako edo hartualdiak alde batera uzten direlako(
|
batez
ere adineko pertsonak) eta botika mota guztiekin etxean botikina edukitzera ohitzen dela. “Antibiotikoak XX. mendeko miraria dira, baina kontuz ibili behar da XXI. mendean mirari hori ez akabatzeko”,
|
|
2004
|
|
|
AEDVk intsektu uxagarriak eramatea ere gomendatzen du. Klase turistikoaren sindromea Hegazkinez egindako bidaia luzeek “turista klasearen sindromea” deritzona eragin dezakete,
|
batez
ere adineko pertsonengan. Zenbait ariketa egin daitezke patologia hori saihesteko, hala nola, noizean behin altxatu eta hegazkineko korridorean ibili, behatzak goitik behera mugitu eta hankak luzatu eta uzkurtu.
|
|
|
Osasuna txarra dela uste duten pertsonen kopurua handitzeaz gain, gaixotasun kroniko eta akutuak, trafiko, lan edo etxe istripuak gehitu dira, eta adineko pertsona gehiagok dituzte beren kabuz bizitzeko mugak eta ezintasunak. Afekturik eza Sostengu afektiborik eza milaka herritarren bizi kalitatea baldintzatzen duen beste alderdi bat da,
|
batez
ere adinekoena, baina ez haiek bakarrik; izan ere, kalkulatzen da 16 eta 64 urte bitarteko lau milioi eta erdi pertsonak ez dutela inoiz irteteko gonbidapenik jasotzen. Nabarmentzekoa da, halaber, maitasunik jasotzen ez duten pertsonen ehunekoa (16 eta 65 urte bitartean %8, 8 eta 65 urtetik gorako biztanleen %10, 4), maitasunaz arduratzen den inor ez dutenena (%8, 5 16 eta 65 urte bitartean, eta %9, 5 65 urtetik gora), edo ez dutenena laguntzarik jasotzen gaixorik dagoen ohean daudenean (%9 16 eta 65 artean, eta %10, 1 adinekoen artean).
|
|
|
Prozedura honek aukera ematen du operadorea hitzez kontratatzeko, gehienetan, erabiltzaileak benetan jakin gabe zer egiten ari den. Izan ere, kasu askotan, kontsumitzaileak,
|
batez
ere adineko pertsonak, slaming delakoaren biktima izan dira. Beraz, zenbait gomendio hartu behar dira kontuan:
|
|
|
Hori dela eta, aldaketaren ondoren, denbora gutxi behar izaten da, normalean, ordulari biologikoa denborarekin berriz sinkronizatzen den arte. Nolanahi ere, ordu egokitzapenek dakartzaten ustezko kalteak ezartzea zaila da, eta, batez ere, orokortzea, nahiz eta ulertzen den pertsona batzuek nolabaiteko eragina izan dezaketela,
|
batez
ere adinekoek.
|
|
2007
|
|
|
Eraikinak zazpi solairu ditu eta guk bosgarreneko eta seigarreneko bana eta zazpigarreneko biak okupatu genituen. Beste etxebizitzetan,
|
batez
ere adineko jendea bizi da eta antzinako errentako alokairua dute gehienek".
|
|
|
Bero boladak handitzen badira, eritasun larrien arriskua handitu egingo da,
|
batez
ere adineko pertsonentzat eta hiri lurraldeetako sektore pobreenentzat.
|
|
|
beherakoak, flatulentziak eta goragaleak. Ez zen aldaketa nabarmenik hauteman odoleko elektrolitikoetan,
|
batez
ere adineko pazienteetan, ez eta sendagaiarekiko tolerantziarik ere (ez zen gehiago erabili behar efektu bera lortzeko). Aldi bereko beste bi azterlanetan emaitza osoak aurtengo martxoan argitaratuko dira The Canadian Journal of Gastroenterology eta Alimentary Pharmacology and Therapeutics enpresetan, idorreria kronikoa oso arazo arrunta dela herritar guztientzat, eta sintomak sarritan larriak eta oso gogaikarriak direla ondorioztatu da, eta horrek eragin handia duela ukituen eguneroko bizitzan.
|
|
|
Malagan izango da, maiatzaren 14tik 16ra. Interneteko Erabiltzaileen Elkarteak (AUI), topaketa antolatzen duenak, teknologia berriak
|
batez
ere adinekoei hurbiltzea du helburu. Txikienek ere parte hartuko dute kongresuan, eta haurren eta nerabeen nabigazio seguruari helduko diote.
|
|
2008
|
|
|
Chicagoko Unibertsitateko (Estatu Batuak) Medikuntza Eskolako ikertzaile talde batek egiaztatu du loaren asaldurek 2 motako diabetesa garatzeko joera dutela, helduetan ohikoena dena,
|
batez
ere adineko eta gehiegizko pisua duten pertsonetan. Aurreko azterketek erakutsi zuten loturak zeudela lo gabezia kronikoaren eta anomalia metabolikoen, obesitatearen eta diabete arriskuen artean, baina, orain, “lehen aldiz frogatzen da loa konpontzailea ez izateak, uhin geldoetako faserik gabe, asko handitzen duela diabetea garatzeko arriskua”, esan du Eve van Cauter ek, ikerketaren arduradunak.
|
|
|
Alergien diagnostiko orotan, funtsezkoa da pazientearen historia klinikoa, bai eta aldi bereko gaixotasunei eta haiei esleitutako tratamenduei buruzko informazio zehatza ere. Zoritxarrez, paziente askok,
|
batez
ere adinekoek, ez dituzte gogoratzen bizitzan zehar jasandako erreakzio alergikoei buruzko datu lagungarriak, ez eta kortikoideen edo antihistaminikoen kontsumoarekin ere. Malagako Ospitaleko María José Torresek dioenez, “botikekiko alergiaren lehen agerpenak edozein adinetan ager daitezkeen arren, ohikoagoak dira laugarren eta bosgarren hamarkadetan”.
|
|
|
Diru sarrera urriek, seguruenik, kalitate txarragoko janaria ekarriko dute, eta gastu hori murriztu egingo da, behar izanez gero. Arriskuak murriztea Deskribatutako egoera horiek guztiak
|
batez
ere adinekoak kudeatzen duenean eta, ondorioz, eguneroko elikaduraren arduraduna denean gertatzen dira. Inguru hurbilean adineko pertsona bat edo gehiago badago, neurri batzuk har daitezke elikagaiei lotutako gaixotasun edo alterazioren bat izateko arriskua gutxitzeko.
|
|
|
Nahaste paranoideen arriskua ere areagotu egiten da, sintoma nagusi gisa ideia deliranteak dituztenak. Glutamatoa adineko pertsonen gainbehera intelektuala arintzeko terapia posible gisa agertzen da Hala ere, albo ondoriorik gabeko gaitasun kognitiboak hobetuko dituen botika bat aurkitzea helburu laudagarria da,
|
batez
ere adinekoen gainbehera intelektualerako terapia gisa. Ildo horretan, ikerketa askok glutamatoa aipatzen dute norabidean, buruz ikasteko prozesuetan parte hartzen duen neurotransmisorea.
|
|
2009
|
|
|
Gomendiook
|
batez
ere adinekoek eta umeek jarraitu beharrekoak dira. Bakarrik bizi direnak ere arretaz jagon.
|
|
|
Bestalde, “Trichinella” izeneko parasitoak trikinosi izeneko gaixotasuna eragiten du, eta, horren ondorioz, haragi gordina hartzen du, batez ere txerrikia, “Trichinella” nematodoaren larbekin. Gaixotasun hori larria izan daiteke gizakietan,
|
batez
ere adineko gaixoetan. Parasito gaixotasun horren eragina azken urteotan gutxitu egin den arren (2004 urtean 33 kasu jakinarazi ziren Espainian, EFSAren “Zoonosi joerak eta iturriak, zoonotikoak eta mikrobioen aurkako erresistentzia” txostenaren arabera), oraindik ere badira erreserba basatiak (basurdea eta hausnarkariak), eta horiek ehizakiak eta ehizakiak kontsumitzeko arreta handia jarri behar dute.
|
|
|
Hauxe da uda partean gehien agertzen den onddoen infekzioa. Ume txikietan oso gutxitan ikusten da, baina pertsona helduetan eta
|
batez
ere adineko pertsonetan, berriz, oso arrunta da.
|
|
2010
|
|
|
Irteteko prestaketa. Eguraldia txarra denean, oso garrantzitsua da joan etorria aldez aurretik programatzea,
|
batez
ere adinekoekin edo haurrekin bidaiatuz gero. Ibilbidea aztertzea, ibilbide alternatiboak zein diren eta geraleku seguruak non dauden jakitea ezinbestekoa da zirkulazioa eteten denean edo elurraren ondorioz luzaroan auto ilarak izaten direnean.
|
|
2011
|
|
|
Hurrengo urtean, Interneterako jauzia eman eta ordutik sarean ikus daitezke emankizunak. Gainera, astean ordubetez TVP telebista katean ere eskaintzen dituzte hainbat eduki eta hori pauso garrantzitsua dela uste du Ximun Carrerek," izan ere,
|
batez
ere adineko jendea ez dago ohituta ordenagailuak erabiltzera, are gutxiago Interneten nabigatzera, eta horiengana heltzeko aukera eskaintzen digu TVP bidezko emisioak. Momentu honetan zuzeneko emisioak lortzeko probak ere egiten ari gara".
|
|
|
Mineralak eta mikronutrienteak portzentaje egokian daude. Deigarria da bitamina kantitatea, oso txikia baita,
|
batez
ere adineko pertsonetan. Nahiz eta osagarriak ez diren beharrezkoak, eguzkitan jartzea ezinezkoa denean izan ezik, horien gabeziak osteoporosia garatzen lagun dezake.
|
|
|
Sistema publiko sendo eta integratzailea herritarren zerbitzura ipini nahi dugu. Bazterketa arriskuan dauden eta
|
batez
ere adineko pertsonenganako arreta berezia jarriko dugu. Bestetik, Mizpirualde egoitzaren leku egokiagoa bideratzea nahiko genuke.
|
|
2012
|
|
|
Datu horrek adierazten du paziente horiek iktusa izan zutenean hanturaren aldeko egoeran zeudela, hau da, infekzioaren ondoriozko hantura prozesu batean, ospitalearen eragilea izan daitekeela. “Emaitza horiek infekzioak saihesteko prebentzio estrategiak ezartzeko beharra azpimarratzera bultzatu behar gaituzte; esate baterako, gripearen aurkako txertaketa,
|
batez
ere adineko pertsonetan eta osasuna kaltetua dutenetan” esan zuen Jaume Roquerrek, Itsas Ospitaleko Neurologiako zerbitzuburuak eta ikerketaren koordinatzaileak. Neurologoek ere egiaztatu dute, nahiz eta infekzioek garuneko istripu akutuak aktiba ditzaketen, ez dutela eragin bera gaixotasunaren azken emaitzan.
|
|
2013
|
|
|
herritarren laurdena baino gehiago bizi da bakarrik. «Egia da bakarka bizi diren gazteen kopurua handitu dela, baina
|
batez
ere adineko emakumea da bakarrik bizi dena», azaldu du Luxanek. Lapurdin, Nafarroa Beherean eta Zuberoan, adibidez, bakarrik bizi direnen %60 dira andrazkoak.
|
|
|
Zailtasun handiko, txikiko eta ertaineko lau ibilbide jasotzen ditu bere baitan Bergarako Udalak eta Eusko Jaurlaritzak elkarlanean abiarazi duten Bergara Tipi Tapa... programak. Herriko kirol kontseiluaren ekimenez garatzen dabiltzan Bergarako Osasun Planaren barruan sartzen da programa hau, eta helburua da
|
batez
ere adineko bergararrek, osasuntsu mantentzeko kirola egitea. Maribel Larrañagak, Eusko Jaurlaritzako Osasun Publikoko Gipuzkoako zuzendariordeak, gaur goizean ekimena aurkezteko egindako prentsaurrekoan esan duen legez, osasuntsu bai alde fisikoari dagokionez, baita harreman sozialei dagokienez ere:
|
|
2015
|
|
|
«Adineko pertsonen erdiek baino gehiagok(% 53,9) uste dute gutxi direla(% 18,6) edo ez dutela batere aukerarik(% 35,3) etorkizunean bizi izateko», adierazi du ikerketak; horregatik, komeni da beste aukera batzuk kontuan hartzea. Cohousing erako laguntzak behar dira Gaur egun ere, cohousing esperientzia gutxi dago Espainian,
|
batez
ere adinekoei dagokienez. Kasu honetan, Danimarka nabarmentzen da, biztanle talde horrentzako 250 etxebizitza baitaude, Espainiako bosten aldean, UDPen datuen arabera.
|
|
2016
|
|
|
Berriro ere fikzioa eta errealitatea nahastu ziren. Baina kasu honetan ez naiz ari
|
batez
ere adineko jendearengan gertatzen zen fenomenoaz. Kasu honetan, Euskal Herriko egoera sozio-politikoak eragindako nahasketaz ari naiz.
|
|
|
Enterobactersakak ii. Bakterio horrek
|
batez
ere adinekoei, haurrei eta pertsona immunodeprimituei eragiten die. Gaixotasun larriak ditu, adibidez, meningitisa bularreko bularreko haurren meningitisa eta jaiotzean pisu txikia dutenak.
|
|
2017
|
|
|
Emakumeok ezin dugu gizonezko batek adina indar eduki, baina gure mailan daukaguna ematen dugu eta jende askok ez du ulertzen. Erakustaldia plazan izanez gero, jendearen erantzun ona jasotzen da, baina kanpotik lagunak ikusten ari bazara, entzuten duzunean pentsatzen duzu
|
batez
ere adineko jendearen aipamenetan. Zentzu horretan, oraindik asko dago egiteko. Urtetik urtera neska gehiago animatzen al da herri kiroletara. Bai.
|
|
2018
|
|
|
Aldundiak Sabrina oporretatik itzuli arte gutxienez agindu zien gizarte laguntzailea ostiral horretan bertan etorri zitzaien, hasierako uneetarako jarritakoa ordezkatzera. Rosanak, 35 urte inguruko emakume lirain eta biziak, curriculum luzea zeukan,
|
batez
ere adineko pertsona bakartiak zaintzen, baina Aiorari bakarka adierazi zionez, esku ona zeukan nerabeekin ere, eta burua ikasketetan berriz jartzeko behar zuen denbora guztia utziko zion. Etxea haren eskuetan laga baino ez zeukan.
|
|
|
Eta, hala ere, «badakigu bizimodu osasungarria duten pertsonek izateko arrisku txikiagoa dute. (% 40rainoko babesa dute)», Alzheimerra da ezgaitasunaren arrazoi nagusietako bat,
|
batez
ere adineko pertsonen artean. Beraz, Sánchez Peronak nahiago du zuhur jokatu azterketa zertan egin den, zer zehaztu ahal izan duten eta noraino irits daitekeen azaltzeko orduan.
|
|
2019
|
|
|
«Eta bazkariren batean gehiago jan badugu, dieta orekatuagoa egitea gomendatzen da», erantsi du. Lehen esan bezala, deshidratazioa da udako patologiarik ohikoenetako bat,
|
batez
ere adinekoen eta haurren kasuan. Hori dela eta, Adenyd ek gomendio orokor batzuk ematen ditu hori saihesteko:
|
|
|
Beste elementu bat ere aipatu behar da: sektore horretako emakumeek zaintza lanak egiten dituzte,
|
batez
ere adineko jendea zaintzen dute, baina baita egoera zahurgarrian dauden pertsonak ere. Beti bigarren mailan utzi da zaintzaren sektorea, historikoki ere hala izan da.
|
|
2020
|
|
|
Ordainketa metodo segurua da? Pertsona askok,
|
batez
ere adinekoek, eragozpenak dituzte ordaintzeko modu hau erabiltzean. Sor dakiekeen zailtasun teknologikoari segurtasunaz dituzten errezeloak gehitzen zaizkio.
|
|
|
Ez da horrela izan. Espainiako espetxeetan dauden euskal presoen eskubideak urratuak izaten jarraitzen dute, haien senideenak bezala,
|
batez
ere adinekoen eta haurren eskubideak. Bereziki kezkagarria da azken hauen egoera.
|
|
|
erreserba guztiak bertan behera geratu zaizkit, eta gu normal ari gara tragoak hartzen tabernetan. Egia da jende gutxi dabilela herrian,
|
batez
ere adineko jendearekin kontu handia eduki behar delako. Baina egiten ari zaigun kaltea izugarria da».
|
|
|
Zaila da esatea, baina orain arte ikusi duguna da birusak eragin handia duela
|
batez
ere adineko jendearekin eta ahulekin. Horiek zaindu eta babestu behar dira beste jendearengandik; eta beste guztiok onartu behar dugu aukera dugula kutsatzeko, ez dela gauza larria izango baina ekidin behar dugu pertsona ahul horietara iristea gaixotasunarekin.
|
|
2021
|
|
|
SARS CoV eragindako pandemiak osasunean eragina izan du
|
batez
ere adineko helduen eta lehendik osasun arazoak dituztenen artean. Premiaz garatu behar izan dira txerto profilaktikoak COVID deritzon gaixotasunari eusteko.
|
|
2022
|
|
|
“Mugitu egin behar da, egunero paseo bat egin. Adin guztietan funtsezkoa da, baina
|
batez
ere adineko pertsonetan. Gainera, mota guztietako toxikoak saihestu behar ditugu, hala nola tabakoa”, esan du espezialistak.
|
|
|
Lehen mailako arretako mediku hau Semergen pazienteen arduradunetako bat da, baina BGBK ere badu eta BGBK duten Pazienteen Elkarte Nazionalaren (APEPOC) koordinatzailea da. Laguntza emozionala jasotzearen garrantzia Pazienteen Antolakundeen Plataformak (POP) egin du ‘Ezgaitasunak edo gaixotasun kronikoak adineko pertsonengan eta haien familiengan duen eraginari buruzko azterlana’, eta haren arabera, gaixoen,
|
batez
ere adinekoen, laguntza emozional eta sozialaren iturri nagusiak familia, lagunak eta gaixoen elkarteak dira. Era berean, txosten horrek erakusten du gaixotasunaren iraupena, baliabide soziosanitarioen urritasuna, zenbait osasun arazoren gizarte estigmatizazioa, generoa eta paziente kronikoen bakardadea direla haien eragin emozionalean gehien eragiten duten faktoreetako batzuk.
|
|
|
Jendeari txertoa hartzeko gomendioa egin behar zaiola uste duzu. ZIUan ospitaleratutako pazienteen 1/ 3 eskas dira txertatutakoak, gehienak immunodepresioa eragiten dien oinarrizko patologia bat edo beste tratamendu bat dutenak. Txertoaren bi dosi estandarren ostean, denborarekin, eta
|
batez
ere adineko pazienteen artean, infekzioaren aurkako babesak eraginkortasuna galtzen du, eta askoz neurri txikiagoan galtzen da ospitaleratzeen aurkako babesaren eraginkortasuna. Hirugarren dosiaren eraginkortasuna aztertu duten ikerketek erakutsi dute bereziki ospitaleratzeen aurkako babesa berreskuratzen dela, baita infekzioaren aurkakoa ere (kasu horretan, neurri txikiagoan).
|
|
|
Luze samarra da bidea, baina ez da aspertzen. Ingurura begiratu eta bidaiariak zelatatzen ditu,
|
batez
ere adinekoak. Haiei begira ahalegintzen da bakoitzak duen historia ezkutua asmatzen.
|
|
2023
|
|
|
Zerrenda eskura. Batzuek nahiago dute zerrenda eskuz idaztea,
|
batez
ere adineko pertsona askok. Hala egin arren, eta ez txantiloi batekin, komeni da denbora pixka bat hartzea hura ordenaz eta kategorien arabera idazteko.
|
|
|
Baina medikuak eta psikologoak botiken abusuaren gaitzespena adierazi dute. “Hipnotiko asko kontsumitzen dira,
|
batez
ere adineko jendearengan. Gehienetan, arazoa kroniko bihurtzen dute:
|
|
|
Bi bideek auzoa lau zatitan banatzen dute eta orain arte lurrazpiko pasabide baten bidez soilik lotzen ziren. Horrek kezka eragiten zuen herritarrengan, pertsona batzuek,
|
batez
ere adinekoek eta mugikortasun murriztua dutenek, plazaren lurpeko eremura iristeko zailtasunak zituztelako, arrapalen malda dela eta. Gainera, Iruñeko Udalak argudiatu du irtenbide honek bateragarria dela “etorkizunean bi etorbideetako zirkulazioa murrizteko Iruñerrian sarbide berriak egiten badira eta iparraldeko hiri sarea osatzen bada oinezkoei espazio gehiago eman eta zirkulazio erreiak murrizteko egin daitezkeen proposamenekin”.
|
|
|
Zaintzari dagokionez, dagoeneko ez dago zertan errepikatu badakiguna: bizi itxaropenaren luzatzeak eta gure lehentasunen aldatzeak lehen lerroan jarri duten gizarte beharra,
|
batez
ere adineko pertsonei dagokienez. Orain dela berrogei urtekoarekin alderatuta, oso posizio diferentean dagoena.
|