|
2003
|
|
|
“Estresa —espezialistak jarraitzen du— hutsala da lehen haurtzaroan, gurasoen arriskua txikia denean, baina handia denean, bizi gertaerek handitu egin lezakete haurrak asma garatzeko duen arriskua”. Asmatikoak diren pertsonengan, gainera, gatazka emozionalek sintomak areagotu ditzakete,
|
batez
ere adinarekin. Aditu horren arabera, “estresagarri emozionalek” ez dute ia kasuen %10ean parte hartzen haur asmatikoetan, eta asma berandu hasten denean —45 urtetik aurrera—, faktore horiek rol nagusia izan dezakete kasuen erdietan ere.
|
|
|
“Guraso asko joaten dira klinika psikiatrikoetara seme alabekin, eskolako arazoak egozten dizkiete, eta arazo horiek, berez, lehenengoetatik ateratzen dira”, zehaztu du. Hala ere, guraso askok onartzen dute zaila dela seme alaben “zekorrak” kontrolatzea,
|
batez
ere adin aurreratukoenak. Engaina iezaiezue gurasoei klasera joan ala ez, kontua da eguneroko errutinaren ordutegi eta beharrek, kasu gehienetan, gazteen hezkuntzan jakinaren gainean egotea galarazten dutela.
|
|
2004
|
|
|
Tendoi horiek humeroaren burua bildu eta besoaren mugimendua errazten dute. Haustura hori traumatismo zuzenagatik edo pixkanakako endekapenagatik gertatzen da,
|
batez
ere adinagatik edo artritis erreumatoidea bezalako patologiengatik. Ohiko kirurgia irekia eta oldarkorra da, baina azken urteotan artroskopiaz jokatzen ari dira lesioa oso handia ez bada eta duela gutxi min hartu badu.
|
|
|
Jolastea funtsezkoa da haurren garapenerako,
|
batez
ere adin goiztiarrenetan, eta gurasoekin batera egitea komeni da. Haurrek jolasten dutenean, beren zentzumenak areagotzen dituzte ukimena, ikusmena eta entzumena oinarrizkoak dira horientzat, oinen eta eskuen mugimendua bizkortzen dute eta beren gaitasun mentala eta kontzentrazioa indartzen dute.
|
|
|
dieta orekatua, gatz eta gantz saturatu gutxikoa, batez ere kontserbetan, hestebeteetan, aurrez prestatutako jakietan eta opil industrialetan. Baina diabetikoak, gizenak edo erretzaileak ere, beste infartu batzuetan gertatzen den bezala, ezin dira alde batera utzi,
|
batez
ere adin jakin batean, urteek nabarmen handitzen baitute horrelako erasoak jasateko arriskua. Gaitz honen tratamendua proben emaitzen eta iktusak eragin duenaren araberakoa da.
|
|
2006
|
|
|
Ez gaude horretara ohituta, baina nahitaezko beste azterketa batzuk egiten ditugu. Adibidez, Ibilgailuen Azterketa Teknikoak (IAT) gure autoa prest edukitzera behartzen gaitu,
|
batez
ere adin jakin bat duenean. Era berean, eraikinen ikuskapena egin behar dugu, ibilgailuei egindako IATaren antzekoa.
|
|
2007
|
|
|
Ikerketan oinarritutako ezagutzak, lortutako ulermen teorikoa eta eredu pronostikoen bidez lortutako emaitzak konbinatuta, ondorio batzuk atera daitezke. Bero boladak maizago eta maizago gertatzen badira, heriotza arriskua eta eritasun larriak areagotu egingo lirateke,
|
batez
ere adin taldeen eta hiri lurraldeetako sektore pobreenen kasuan. El Niñok frogatu duenez, hezetasun handiagoak eta hiriko airearen kutsadura handiagoak beroeragin ohi dituzte.
|
|
|
Britainia Handiko Elikagaien Segurtasun Agentziak (FSA, ingelesezko sigletan) elikadura koloratzaileei buruz Southamptongo Unibertsitateari eskatutako ikerketa batek erlazio estatistiko bat aurkitu du substantzia horien konbinazio batzuen artean (maiz erabiltzen dira edari freskagarrietan eta haurrek kontsumitzen dituzten beste produktu batzuetan), eta haurren hiperaktibitatea handitu egin da. Koloratzaileen konbinazio batzuek, sodio bentzoatoa (E211) eta mikrobioen aurkako kontserbatzailea kontsumitzearekin batera, hiperaktibitate sintomak eragingo lituzkete haurrengan,
|
batez
ere adin txikikoengan.
|
|
2008
|
|
|
aseguru poliza kontratatzea. Konpainiak, oro har, ez dira gazteak aseguratu nahi,
|
batez
ere adin txikikoak. 25 urtera artekoa da arazorik handiena.
|
|
2009
|
|
|
Ez da beharrezkoa adinari dagokion baldintza betetzea zergadunarekin bizi diren seme alabek% 33ko edo hortik gorako elbarritasuna dutenean. Baliteke gurasoekin bizi diren seme alabek ere lan egitea,
|
batez
ere adin nagusikoek —nahiz eta lanbide batzuk egon, komunikabideekin zerikusia dutenak esaterako (ereduak, aktoreak…), non txikienek ere kotizatzen baitute— Batzuetan, enplegu horiek udako hilabeteetara, hilabete gutxiko kontratuetara edo praktiketara mugatzen dira, soldata murriztuarekin. Semeak urtean 8.000 euro baino gutxiago jasotzen badu, gurasoei familiako gutxienekoa aplikatzen zaie ondorengo ahaide bakoitzeko, betiere haurrak ez badu erabakitzen aitorpena banaka egitea.
|
|
2010
|
|
|
Prebentzioari buruzko mezuren bat nabarmendu nahi duzu? Berriro diogu zailagoa dela ohiturak aldatzea,
|
batez
ere adin jakin batean. Hori dela eta, gurasoekin lan egin behar da bizimodu osasungarri txikienetan hezteko; izan ere, 12 edo 13 urte bete aurretik finkatzen dira ohiturak, eta, beraz, mentalizatuago egongo dira, eta errazagoa izango zaie bizitzan izatea.
|
|
|
Heriotza horietako gehienak garapen bidean dauden herrialdeetan gertatzen dira, erdiak baino gehiago Asian. “Tuberkulosia pobreziaren gaixotasuna da, eta
|
batez
ere adin emankorrenean dauden heldu gazteei eragiten die”, adierazi zuen organismoak. Gainera, tuberkulosi kasuen %5ek baino gutxiagok jasotzen dute tratamendu egokia.
|
|
2012
|
|
|
Bestalde, artikulazioetako gaixotasunak, hala nola artrosia, errazago agertzen dira klima hotza eta hezea den garaietan. Litekeena da txakurra neguan gaixotu izana, eta
|
batez
ere adin aurreratuetan. Horregatik, komeni da txertoen egutegia egunean izatea, animalia babestuta egon dadin.
|
|
|
“Ez du ezer partekatu nahi”, “ezinezkoa da bere gauzak ematea”. Guraso batzuk etsita daude seme alabek besteekin,
|
batez
ere adin txikiko beste haur batzuekin eta anai arrebekin duten jarrera berekoi horren aurrean. Hala ere, portaera hori ez da anormala.
|
|
|
Irakurgarritasun handiagoa, etiketaren tamainaren arabera. Amaitu da hainbeste kostatzen den “letra txikia”,
|
batez
ere adin handieneko kontsumitzaileen artean. Informazioa ikusi egin da, gutxienez 1,2 mm-ko letraz, 80 cm2-ko edo gehiagoko gehieneko azalera duten ontzietan, eta 0,9 mm-koa ontzi txikiagoetan.
|
|
2014
|
|
|
Merkea izan ohi da, ez bakarrik poltsikorako, baita ingurumenerako ere. Kalitatea,
|
batez
ere adin txikikoak eta produktu sentikorrak direnean, lehenetsi beharreko elementua da. Horretarako, ona da produktuak aztertzea, kalitate eta prezioaren arteko erlazio ona izatea, beherapenak edo deskontuak baliatzea, eta erresistenteak eta erabilgarriak izatea.
|
|
2015
|
|
|
Testu horrek berak adierazten zuenez, «heldu horiek lana eta familia bateragarri egiteko premia bereziak dituzte», eta, beraz, Espainiako biztanle helduek, oro har, espainiar populazio osoa baino gehiago erabiltzen dute adin txikikoak zaintzeko. Eta azpimarratzen zuen pertsona horiek «osasun arazo handiagoak izaten dituztela,
|
batez
ere adin goiztiarretan». Save the Childdren ek azaltzen duenez, «seme alaben zaintza eta adiskidetze neurririk eza erabakigarriak dira lanaldi handiagoko lanak ez egiteko».
|
|
2017
|
|
|
Pazientea: ezagutza eta informazio iturria Gaixotasun kronikoa duten pertsonek,
|
batez
ere adin goiztiarretatik, 1 motako diabetesarekin gertatzen den bezala, horri buruzko ezagutza ugari dute, beren afekzioa hobekien ezagutzen dutenak izateaz gain. Baina osasun zerbitzuei eta pazienteek jasotzen duten arretari buruzko iritzia ere badute, kontuan hartu beharrekoa.
|
|
|
Muskulu masa indartzen du, hezur galera minerala murrizten du eta oreka, koordinazioa eta bizkortasuna hobetzen ditu. Horrek erortzeko eta hausturak izateko arriskua murrizten du,
|
batez
ere adinean aurrera egin ahala. Adituek diotenez, zahartzeari lotutako muskuluetako eta eskeletoko mina gutxitu egiten da.
|
|
2018
|
|
|
Txertoen arabera, urtero bi eta hiru milioi pertsona inguru hiltzen dira munduan,
|
batez
ere adin txikikoak. Espainiako haurren% 95ek baino gehiagok jasotzen dituzte botika horiek, gaixotasun larriak prebenitzeko, eta, finantziazio publikoari esker, immunizatu egin daitezke, dohainik, horietatik gehienak.
|
|
2019
|
|
|
Intolerantziak eta alergiak gero eta pertsona gehiagori eragiten die,
|
batez
ere adin txikikoei. Zeliakoentzat baino ez da %15 hazten urtero
|
|
2020
|
|
|
lorategia, balkoia, terraza, leihoa… eta, halakorik ezean, sukaldeko erauzgailuaren azpian, kearen hondakinak gainazaletan itsats ez daitezen. Ahal baduzu, ez erre leku txikietan, aireztapen gutxirekin eta, oro har, pertsona gehiagorekin,
|
batez
ere adin txikikoekin (adibidez, autoan edo egongelan) hitz egiten duzun lekuetan. Haurtxoekin eta jaioberriekin kontaktuan egon eta tabakoa edo horrekin zerikusia duten beste produktu batzuk kontsumitu badituzu, topa aldatzea gomendatzen dizugu eta eskuak ondo garbitzea besoetan hartu aurretik.
|
|
|
Kezka ulergarria dago guraso askoren artean, seme alaben aisialdi digitala zaintzen saiatzen direnean neurriz gainekoak edo autoritarioak ote diren beldur baitira. Hala ere, eta
|
batez
ere adin txikikoei buruz ari garenean, egiteari uztea kalean bakarrik jolasten uztearen parekoa izan daiteke. Kanpoko jokoetan bezala, garrantzitsuena erne egotea da, baina intrusiboegia izan gabe edo bidegabeko murrizketak ezarri gabe.
|