|
2002
|
|
|
“Iragarpenen arabera, mende honetan tenperatura hiru gradu igoko da, eta, beraz, bereizketa are handiagoak gertatuko dira, eta espezie batzuen desagertze lokalak eragingo dituzte”, erantsi zuen ikertzaile horrek. Desorekek arrantza tokiei ere eragingo diete,
|
batez
ere Mediterraneoan, uraren berotzearen ondorioz “ur beroagoen espezieak agertzen ari baitira”.
|
|
2004
|
|
|
Horiei esker, argi eta garbi hauteman ziren itsas zabalean petrolio ontziek fuel orbanen, olioen eta bidean uzten dituzten substantzia toxikoen errekastotik egiten dituzten itsas bide ohikoenak. Horrelako sateliteek eraginkortasuna erakutsi dute,
|
batez
ere Mediterraneo itsasoan, non urak lasaiago baitaude. Gainera, Europako Espazio Agentziak 2002ko martxoan abiarazitako Envisat satelite berriak, gailu berri batekin hornituta, itsas gainazala monitorizatzeko aukerak hobetu ditu.
|
|
2005
|
|
|
Nahiz eta aurkikuntza Olivenzako eskualdean egiaztatu den, gero Espainiako beste leku batzuetan ere egiaztatu da (Mendebaldeko Andaluziako eta Valentziako Erkidegoko zenbait herri). Leguminoso hau,
|
batez
ere Mediterraneokoa, Balear Uharteetan eta Iberiar Penintsularen ekialdean eta hegoaldean bizi da, sastrakadi mediterraneoen zati da eta urria eta arraroa da. Azterlan horren emaitzak irailean argitaratu ziren “Oikos” aldizkarian, eta Hezkuntza Ministerioak diruz lagundutako ikerketa proiektu zabalago baten parte da.
|
|
2007
|
|
|
Munduko Turismo Erakundearen aurreikuspenen arabera, 2020an izango da munduko lehen jarduera. Oso itxaropen handiak ditu,
|
batez
ere Mediterraneo aldean, une honetan planetako turismo leku nagusian, 240 milioi bisitari baino gehiago izaten baititu urtean. Bisita horiek munduko merkatu osoaren %30 dira, eta aurreikuspenek adierazten dute hazkunde joerari eutsiko zaiola.
|
|
2008
|
|
|
Horregatik, duela urtebete zeuden 80.000 bulegoetatik, gaur egun 40.000 besterik ez dira geratzen, eta erdiak kide anitzeko langileak dira. Kaltetutakoen artean atzerritar asko daude,
|
batez
ere Mediterraneoko kostaldean. Merkatuaren egoeraren ondorioz, higiezinen %40 itxi da.
|
|
2009
|
|
|
Bestalde, artelatz basoak desagertzeak are hazkunde handiagoa ekarriko luke landak hustea eta eremu horien erabilera jasanezinak. Gaur egun, Espainiak artelatz basoen laurden bat dauka munduan,
|
batez
ere Mediterraneoko kostaldean, Andaluzian eta Extremaduran. Klima aldaketaren aurkako borroka ere murriztu egingo litzateke.
|
|
2011
|
|
|
Muturreko kasuetan, haizea 520 km/ h ra irits daiteke. Era berean, bereizi egin behar dira “itsas tronba”, itsasoan gertatzen denean eta lurrera iristen ez denean (maizago gertatzen dira Espainian,
|
batez
ere Mediterraneoan), eta “tornado”, Lurreko espazioari eragiten diona. Tornadoen denboraldia martxotik abuztura bitartekoa da.
|
|
|
MendiCaixa higiezin dibisioko zuzendaria, Eduard Luce, Bartzelonako Unibertsitate Autonomoko Ekonomia Aplikatuko katedraduna (UAB) eta txostenaren zuzendaria, Josep Oliver, eta erakundeko ikasketa zerbitzuko zuzendaria, Xavier Segura. Txosten horrek agerian uzten du Espainian saltzeko dagoen etxebizitza berriaren %85
|
batez
ere Mediterraneoko kostaldean, Madrilen, Gaztela eta Leonen eta Espainiako iparraldeko zenbait tokitan dagoela. Oliverrek kostako bigarren egoitza eta apartamentu turistikoen pisu handiari egotzi zion hori, batez ere Castellon.
|
|
2012
|
|
|
Marmokak hondartzetako amesgaiztoak dira udan,
|
batez
ere Mediterraneoan. Gizakiak zuzenean edo zeharka eragindako izaki garden eta harrotzaile horien hazkundearen arrazoiak azaltzen dituzte zientzialariek.
|
|
|
Dilistak oso estimatuak dira aspaldidanik. Neolitotik kontsumitzen da, eta, gaur egun, oinarrizko produktua da,
|
batez
ere Mediterraneoko dietak eragindako herrialdeetan. Proteina, bitamina eta mineral iturri garrantzitsua da (burdina, adibidez), eta dilistek aukera ugari ematen dituzte sukaldean:
|
|
2013
|
|
|
Gainera, salerosketa bat egiteko, saltzaileak% 25 inguruko beherapena onartu behar du higiezinaren prezioan. Izan ere, metro karratuaren balioa,
|
batez
ere Mediterraneoko kostaldeko etxebizitzetan,% 40 jaitsi da urte hauetan, eta 2003ko mailan dago. Alokairuaren merkatua, berriz, inbertitzaileak sustatzen ari da, urteko errentagarritasunaren %4 lortzen baita.
|
|
2015
|
|
|
Horiez gain, Frantziako, Alemaniako, Austriako eta Suitzako hainbat udalerritan ere erabil daitezke, 900 igerileku publiko naturalizatu baitaude. Espainian, Pujol Xicoyren arabera, zaila da bere kopuruari buruzko datu bat eskaintzea, ekimen pribatuak baitira, oro har, baina,
|
batez
ere Mediterraneoko kostan, teknika hori beren herrialdeetan ezagutzen duten atzerriko bezeroen 250 inguru egongo direla kalkulatzen da. Hala ere, publikoari irekitako ekimenik ere aurki daiteke, batez ere, Granadako ardi berdea, Granadako Las Llosas (Girona), Bartzelona iparraldean Liça d`Àmunto eta Nafarroako Arbizu kanpina.
|
|
2019
|
|
|
Gaur egun, besteak beste, mangoa, aguakateak eta kakia familiakoak dira eta gure elikaduraren parte dira. Bere presentzia handitu egiten da merkatuan eta errezeta liburuetan, baita gure eremuetan ere,
|
batez
ere Mediterraneoko kostaldeko probintzietan, non kirtenak, piñak edo papaiak hazten baitira, besteak beste. Frutategietan ikusten dena berresten dute datuek:
|
|
2022
|
|
|
Geranioa eta haren loreak Geranioa landare familia oso hedatua da Espainian eta munduko ia eskualde epel guztietan,
|
batez
ere Mediterraneoko ekialdean, bertatik sortua baita. Genero hori osatzen duten espezieak (izen zientifikoa Geranium da) 400 baino gehiago dira, eta horiei beste espezie batzuk gehitu behar zaizkie (Perlargonium familiakoak), geranio izenarekin ezagutzen direnak.
|
|
2023
|
|
|
Aukera hori, edertasunarekin eta lurrinarekin batera, barnealdeetarako oso egokia den landare batek egiten du. Erramua Zuhaixka hau oso ezaguna da bere erabilera gastronomikoengatik(
|
batez
ere Mediterraneoko sukaldaritzan), usain atseginaren intentsitatearen ondorioz. Lorategian, freskotasuna bermatzen du eta, gainera, hostotza berde eta distiratsua.
|
|
|
Arrain erdi koipetsua da, baina proteina edukia ez da oso handia, eta bitamina eta mineral garrantzitsuak ditu; B3, B6 eta B12 bitaminak nabarmentzen dira. Haurrei eta helduei asko gustatzen zaien arraina da, eta oso preziatua da,
|
batez
ere Mediterraneoko eskualdeetan, non ohikoa baita ganba saltsarekin prestatzea.
|