|
2023
|
|
|
(b) Aldi
|
baterako
laneko enpresa baten eta horrek enpresa erabiltzaile bati lagatzeko kontratatutako pertsonaren artean, ekainaren 1eko 14/ 1994 Legearen, aldi baterako laneko enpresak arautzekoaren, 10.3 artikuluak ezarritakoaren arabera.
|
|
|
(b) Aldi baterako laneko enpresa baten eta horrek enpresa erabiltzaile bati lagatzeko kontratatutako pertsonaren artean, ekainaren 1eko 14/ 1994 Legearen, aldi
|
baterako
laneko enpresak arautzekoaren, 10.3 artikuluak ezarritakoaren arabera.
|
|
|
24 hilabeteko aldian, jarraitutasunik gabe edo jarraitutasunarekin, 18 hilabete baino epe luzeagoan kontratatuta egon diren langileak finko egingo dira, baldin eta langile horiek kontratatuta egon badira enpresa nahiz enpresa talde berean lanpostu bera edo desberdina betetzeko, ekoizpen inguruabarrengatiko lan kontratu 2 edo gehiagoren bidez, zuzenean edo aldi
|
baterako
laneko enpresa batek lagata. Hori berori aplikatuko da, enpresa ondorengotza edo subrogazio kasuak daudenean, legean edo hitzarmenean xedatutakoarekin bat etorriz.
|
|
|
Era berean, finko egingo da, 24 hilabeteko aldian, jarraitutasunik gabe edo jarraitutasunarekin, 18 hilabetetik gora, ekoizpen inguruabarrengatiko lan kontratuekin, eta horien artean aldi
|
baterako
laneko enpresekin egindako lagatze kontratuek eratorritakoekin, zein lanpostu egon okupatuta eta hori okupatzen duen langilea.
|
|
|
Era berean, hitzarmen kolektiboek lehentasun irizpideak ezar ditzakete aldi baterako kontratuak dituzten langileen artean; langile horien artean kontuan hartuko dira aldi
|
baterako
laneko enpresek lagatako langileak ere.
|
|
|
(b) Albi
|
baterako
laneko enpresen bidez hitzartutako harremanak.
|
|
|
★ Hirugarrenez, aldi
|
baterako
laneko enpresa erregistro berezi batean inskribatu da, hots," Aldi Baterako Laneko Enpresen Erregistro" deritzon erregistroan (ikusi 14/ 1994 Legearen 4 artikulua, eta horrekin batera 417/ 2015 Errege Dekretuaren 12 artikuluak).
|
|
|
Kautela horiek guztiak justifikatzen dira, aldi
|
baterako
laneko enpresa itxurazko enpresa ez dela bermatzeko ez ezik (izaera hori izango luke lan eskua trafikatzen duen enpresak), aldi baterako laneko enpresek hiruko harremanak sortzen dituztelako ere, hurrengoak lotuz: (1) aldi baterako laneko enpresa eta horren zerbitzuak baliatzen dituen enpresa erabiltzailea edo bezeroa; (2) aldi baterako laneko enpresa eta lagatako langilea; eta (3) enpresa erabiltzailea edo bezeroa eta lagatako langilea.
|
|
|
Kautela horiek guztiak justifikatzen dira, aldi baterako laneko enpresa itxurazko enpresa ez dela bermatzeko ez ezik (izaera hori izango luke lan eskua trafikatzen duen enpresak), aldi
|
baterako
laneko enpresek hiruko harremanak sortzen dituztelako ere, hurrengoak lotuz: (1) aldi baterako laneko enpresa eta horren zerbitzuak baliatzen dituen enpresa erabiltzailea edo bezeroa; (2) aldi baterako laneko enpresa eta lagatako langilea; eta (3) enpresa erabiltzailea edo bezeroa eta lagatako langilea.
|
|
|
Kautela horiek guztiak justifikatzen dira, aldi baterako laneko enpresa itxurazko enpresa ez dela bermatzeko ez ezik (izaera hori izango luke lan eskua trafikatzen duen enpresak), aldi baterako laneko enpresek hiruko harremanak sortzen dituztelako ere, hurrengoak lotuz: (1) aldi
|
baterako
laneko enpresa eta horren zerbitzuak baliatzen dituen enpresa erabiltzailea edo bezeroa; (2) aldi baterako laneko enpresa eta lagatako langilea; eta (3) enpresa erabiltzailea edo bezeroa eta lagatako langilea. Sakon dezagun harreman horietan.
|
|
|
Kautela horiek guztiak justifikatzen dira, aldi baterako laneko enpresa itxurazko enpresa ez dela bermatzeko ez ezik (izaera hori izango luke lan eskua trafikatzen duen enpresak), aldi baterako laneko enpresek hiruko harremanak sortzen dituztelako ere, hurrengoak lotuz: (1) aldi baterako laneko enpresa eta horren zerbitzuak baliatzen dituen enpresa erabiltzailea edo bezeroa; (2) aldi
|
baterako
laneko enpresa eta lagatako langilea; eta (3) enpresa erabiltzailea edo bezeroa eta lagatako langilea. Sakon dezagun harreman horietan.
|
|
|
Aldi
|
baterako
laneko enpresaren lege izendaziotik ondoriozta daitekeenez, lagatako langilearen enpresaburua aldi baterako laneko enpresa da, eta ez enpresa erabiltzailea.
|
|
|
Aldi baterako laneko enpresaren lege izendaziotik ondoriozta daitekeenez, lagatako langilearen enpresaburua aldi
|
baterako
laneko enpresa da, eta ez enpresa erabiltzailea.
|
|
|
Aldi
|
baterako
laneko enpresaren eta enpresa erabiltzailearen arteko harremanak ez dira lan izaerakoak, ezpada merkataritza izaerakoak. Harreman horiek eratzen dira" langileak lagatzeko kontratuaren" bidez. Merkataritza izaerako kontratu hori sakon arautu da (ikusi 14/ 1994 Legearen 6 artikuluak, eta horiekin batera 417/ 2015 Errege Dekretuaren 15 artikulua).
|
|
|
Harreman horiek eratzen dira" langileak lagatzeko kontratuaren" bidez. Merkataritza izaerako kontratu hori sakon arautu da (ikusi 14/ 1994 Legearen 6 artikuluak, eta horiekin batera 417/ 2015 Errege Dekretuaren 15 artikulua). Kontratu hori dela-eta, batetik, aldi
|
baterako
laneko enpresak betebeharra hartzen du, langileak aldi baterako lagatzeko enpresa erabiltzaileari, eta, bestetik, enpresa erabiltzaile edo bezeroak betebeharra hartzen du, aldi baterako laneko enpresari prezio jakin bat ordaintzeko. Halaber, kontuan hartu behar da, aldi baterako laneko enpresak langileak laga diezazkiokeela enpresa erabiltzaileari, baldin eta enpresa erabiltzaileak aldi baterako kontratuak egin ahal izateko baldintza eta betekizun berberak betetzen badira.
|
|
|
Kontratu hori dela-eta, batetik, aldi baterako laneko enpresak betebeharra hartzen du, langileak aldi baterako lagatzeko enpresa erabiltzaileari, eta, bestetik, enpresa erabiltzaile edo bezeroak betebeharra hartzen du, aldi baterako laneko enpresari prezio jakin bat ordaintzeko. Halaber, kontuan hartu behar da, aldi
|
baterako
laneko enpresak langileak laga diezazkiokeela enpresa erabiltzaileari, baldin eta enpresa erabiltzaileak aldi baterako kontratuak egin ahal izateko baldintza eta betekizun berberak betetzen badira.
|
|
|
Aldi
|
baterako
laneko enpresaren eta lagatako langilearen arteko harremanak lan izaerakoak dira, harreman horiek lan kontratuak eratortzen baititu. Lan kontratua idatziz egin behar da beti, kontratu modalitate bakoitzari begira ezarri denarekin bat etorriz.
|
|
|
Lan kontratua idatziz egin behar da beti, kontratu modalitate bakoitzari begira ezarri denarekin bat etorriz. Era berean, aldi
|
baterako
laneko enpresak kontratuaren edukia komunikatu behar dio enpleguaren bulego publikoari, erregelamendu bidez ezarritako baldintzetan, kontratua egin eta 10 eguneko epean.
|
|
|
Kontratu horiek egin daitezke iraupen mugagabearekin edo iraupen jakinerako, langileak lagatzeko kontratuak duen iraupenaren arabera. Gainera, aldi
|
baterako
laneko enpresak langilearekin lan kontratua egin ahal izango du, enpresa erabiltzaile desberdinei langileak lagatzeko ondoz ondo egindako kontratuak ahalbidetzeko, betiere, langileak lagatzeko kontratu horiek erabat zehaztuta badaude lan kontratua sinatzeko unean eta bat egiten badute LELTBren 15 artikuluko ekoizpen inguruabarrengatiko lan kontratuak egiteko arrazoiekin; langilea lagatzen den bak...
|
|
|
Era berean, aldi
|
baterako
laneko enpresek jarraitutasunik gabeko lan kontratu finkoak egin ahal izango dituzte, enpresa erabiltzaile desberdinek, LELTBren 15 artikuluaren arabera, aldi baterako beharrizanak izan eta beharrizan horiei aurre egiteko langileak lagatzeko kontratuak egin behar dituztenean. Kasu horietan jarduerarik gabeko aldiek bat egin dute langileak lagatzeko kontratu desberdinen artean sor daitezkeen itxaronaldiekin.
|
|
|
Kasu horietan jarduerarik gabeko aldiek bat egin dute langileak lagatzeko kontratu desberdinen artean sor daitezkeen itxaronaldiekin. Halaber, halakoetan, LELTBren 16 artikuluak hitzarmen kolektiboez diharduenean, ulertu behar da hitzarmen kolektibo horiek direla aldi
|
baterako
laneko enpresen sektoreko edo enpresa mailako hitzarmen kolektiboak. Orobat, hitzarmen kolektibo horiek enplegu bermea ezarri ahal izango dute lan kontratu modalitate horren bidez kontratatutako langileentzako.
|
|
|
Baina kontratuak iraupen mugagabea duenean, langileak kontratu bakarra izango du aldi
|
baterako
laneko enpresarekin, nahiz eta aldi baterako laneko enpresak ondoz ondo laga berau enpresa erabiltzaile desberdinei. Hori gorabehera, lagatze bakoitzarekin langileak jaso du" zerbitzu agindua" deritzona; bertan zehaztuko da zein enpresa erabiltzailerentzat emango dituen zerbitzuak, bai eta langileak lagatzeko kontratuaren karia, lan prestazioaren edukia, gauzatu beharreko lanpostuen lanbide arriskuak eta lan egiteko tokia eta ordutegia ere (ikusi 417/ 20155 Errege Dekretuaren 16.5 artikulua).
|
|
|
Baina kontratuak iraupen mugagabea duenean, langileak kontratu bakarra izango du aldi baterako laneko enpresarekin, nahiz eta aldi
|
baterako
laneko enpresak ondoz ondo laga berau enpresa erabiltzaile desberdinei. Hori gorabehera, lagatze bakoitzarekin langileak jaso du" zerbitzu agindua" deritzona; bertan zehaztuko da zein enpresa erabiltzailerentzat emango dituen zerbitzuak, bai eta langileak lagatzeko kontratuaren karia, lan prestazioaren edukia, gauzatu beharreko lanpostuen lanbide arriskuak eta lan egiteko tokia eta ordutegia ere (ikusi 417/ 20155 Errege Dekretuaren 16.5 artikulua).
|
|
|
Orobat, kontuan hartu behar da, langile horrek lan egiten duela eta, ondorenez, alokairua (bezeroak edo enpresa erabiltzaileak aldi baterako laneko enpresari ordaindutako preziotik kenduko dena) jasotzen duela, soil soilik aldi
|
baterako
laneko enpresak berau lagatzen dionean enpresa erabiltzaile edo bezeroari. Halakoetan, esan ohi da langilea" jardunean" dagoela.
|
|
|
Jakina, aldi
|
baterako
laneko enpresek enpresa erabiltzaileei lagatzeko kontratatutako langileak bereizi behar dira aldi baterako laneko enpresek euren zuzendaritzapean eta kontrolpean bakarrik lan egiteko kontratatutako langileengandik(" egiturazko langileak"). Azken langile horiei oso osoan aplikatzen zaie lan arloko arautegi orokorra.
|
|
|
Jakina, aldi baterako laneko enpresek enpresa erabiltzaileei lagatzeko kontratatutako langileak bereizi behar dira aldi
|
baterako
laneko enpresek euren zuzendaritzapean eta kontrolpean bakarrik lan egiteko kontratatutako langileengandik(" egiturazko langileak"). Azken langile horiei oso osoan aplikatzen zaie lan arloko arautegi orokorra.
|
|
|
Enpresa erabiltzailearen eta lagatako langilearen arteko harremanak ez dira kontratu izaerakoak, aztertu den moduan, langile horren enpresaburua aldi
|
baterako
laneko enpresa baita. Edonola ere, enpresa erabiltzaile edo bezeroak erantzukizuna du langileari begira, horren zerbitzuez baliatzen den heinean.
|
|
|
Era berean, nahiz eta enpresa erabiltzaileak egikaritu enpresaburu orori dagozkion zuzendaritzaeta kontrol ahalmenak, lagatako langileak gauzatutako jardueraren gainean (ikusi 14/ 1994 Legearen 15.1 artikulua), enpresa erabiltzaileak ez du erabateko zuzendaritza ahalmenik; hurrean ere, aldi
|
baterako
laneko enpresak du beti langilearen gaineko diziplina ahalmena (ikusi 14/ 1994 Legearen 15.2 artikulua). Horregatik, enpresa erabiltzaile batek uste duenean langileak kontratua ez duela bete, horren berri emango dio aldi baterako laneko enpresari, horrek kasuan kasuko zehapen neurriak har ditzan" (ikusi 14/ 1994 Legearen 15.2 artikulua).
|
|
|
Amaitzeko, enpresa erabiltzaileak erantzukizun subsidiarioa izango du, aldi
|
baterako
laneko enpresak langileari begira hartutako alokairu eta Gizarte
|
|
|
Aldi
|
baterako
laneko enpresaren eta langilearen arteko lan kontratua iraupen jakinarekin egin bada, langilea lagatzeko kontratua amaitzean, lagatako langileak eskubidea izango du, aldi baterako laneko enpresarengandik kalte ordaina jasotzeko: langileak zerbitzuak zenbat urtetan eman eta urte horietako bakoitzeko 12 eguneko alokairuak edo horren zati proportzionalak (ikusi 14/ 1994 Legearen 11.2 artikulua).
|
|
|
Aldi baterako laneko enpresaren eta langilearen arteko lan kontratua iraupen jakinarekin egin bada, langilea lagatzeko kontratua amaitzean, lagatako langileak eskubidea izango du, aldi
|
baterako
laneko enpresarengandik kalte ordaina jasotzeko: langileak zerbitzuak zenbat urtetan eman eta urte horietako bakoitzeko 12 eguneko alokairuak edo horren zati proportzionalak (ikusi 14/ 1994 Legearen 11.2 artikulua).
|
|
|
19 Aldi
|
baterako
laneko enpresa (ABLE) baten bidez langileak lagatzen direnean, zenbat harreman juridiko sortzen dira?
|
|
|
Lan zuzenbidearen esparruan, enpresaburuak aukera desberdinak ditu, une bakoitzean behar duen lan eskua lortzeko. Aurreko gaian (ikusi 3 gaian) ikusi da enpresaburuak kontrata eta azpikontratak edo aldi
|
baterako
laneko enpresak balia ditzakeela lan eskua lortzeko, eta, halakoetan, ez dela zerbitzuak ematen dizkioten langileen lan enpresaburu, nahiz eta, batzuetan, nolabaiteko erantzukizunak izan horiei begira. Era berean, ezerk ez du eragozten enpresaburu batek kontratu zibilak edo merkataritzako kontratuak baliatzea bere helburuak lortzeko, betiere, lan zuzenbidearen ezaugarriak ez badaude eta kontratu horiek egiten badira LAELn jasotako arauketarekin bat etorriz.
|
|
|
Gainera, gogorarazi behar da aldi
|
baterako
laneko enpresek ere jardun dezaketela lanpostu agentzia moduan.
|
|
|
Egin eginean ere, langile horiek une jakin batean baino ez dute batera jardungo, kasuan kasuko zereginak hala behar duelako (Fernandez Costales Muñiz). Ondorenez, batera lan egingo duten langileen banakako lan kontratuak bere horretan jarraituko dute, ez dute indarrik galduko;
|
baterako
lanak enpresaren barne egituran du eragina eta ez kanpora begira (Rodriguez Piñero).
|
|
|
(f) Izendazioan" aldi
|
baterako
laneko enpresa" esamoldea ipintzea edo horren laburdura" ABLE".
|
|
|
★ Lehendabizi, gogoratu behar dira kontraten eta azpikontraten esparruko erantzukizun solidarioa (ikusi LELTBren 42.2 artikulua) eta aldi
|
baterako
laneko enpresen erantzukizun subsidiarioa (ikusi 14/ 1994 Legearen 16.3 artikulua) (supra 3 gaia).
|
|
|
8.3 Langileak lagatzea. 8.4 Aldi
|
baterako
laneko enpresak. 8.5 Enpresa ondorengotza.
|
|
|
Azkenik, LELTBren 1.2 artikuluak aldi
|
baterako
laneko enpresak aipatu ditu, langileak kontratatzen dituztenak enpresa erabiltzaileei lagatzeko (infra 8.4).
|
|
|
(c) Aldi
|
baterako
laneko enpresak (ABLEak).
|
|
|
(f) Aldi
|
baterako
laneko enpresek eta langileek egindako lan kontratuak, enpresa erabiltzaileetan lan zerbitzuak emateko (ikusi uztailaren 1eko 14/ 1994 Legearen 10.1 artikulua).
|
|
|
8.4 Aldi
|
baterako
laneko enpresak 134
|
|
|
Printzipioz, Espainiako antolamendu juridikoak debekatu egin du langileak kontratatzea, gerogarrenean beste enpresa bati aldi batean lagatzeko. Aitzitik, salbuespen gisa, LELTBk jarduera hori ahalbidetu die aldi
|
baterako
laneko enpresei bakarrik, betiere, behar den moduan baimenduta badaude (43.1 artikulua).
|
|
|
8.4 Aldi
|
baterako
laneko enpresak
|
|
|
Oro har ABLE deritzen aldi
|
baterako
laneko enpresak enpresa pribatuak dira, xede dutenak beste enpresaburu batzuek aldi baterako eta premiaz behar duten lan eskua eskaintzea, hain zuzen enpresaburu horiei langileak aldi baterako lagaz.
|
|
|
Teknikoki, lege ikuspuntutik, aldi
|
baterako
laneko enpresa deritzo langileak kontratatzen dituen enpresari, beste enpresa erabiltzaile bati aldi baterako lagatzeko. Legeak ezarritakoaren arabera behar bezala baimendutako aldi baterako laneko enpresek bakarrik kontrata ditzakete langileak, beste enpresa bati aldi baterako lagatzeko.
|
|
|
Teknikoki, lege ikuspuntutik, aldi baterako laneko enpresa deritzo langileak kontratatzen dituen enpresari, beste enpresa erabiltzaile bati aldi baterako lagatzeko. Legeak ezarritakoaren arabera behar bezala baimendutako aldi
|
baterako
laneko enpresek bakarrik kontrata ditzakete langileak, beste enpresa bati aldi baterako lagatzeko. Alabaina, aldi baterako laneko enpresek lanpostu agentzia gisa ere jardun ahal izango dute, otsailaren 28ko 3/ 2023 Legeak, Enpleguari buruzkoak, ezarritako betekizunak betetzen dituztenean, bai eta hori garatzeko arautegiarenak ere (ikusi ekainaren 1eko 14/ 1994 Legearen, aldi baterako laneko enpresak arautzekoaren 1 artikulua).
|
|
|
Legeak ezarritakoaren arabera behar bezala baimendutako aldi baterako laneko enpresek bakarrik kontrata ditzakete langileak, beste enpresa bati aldi baterako lagatzeko. Alabaina, aldi
|
baterako
laneko enpresek lanpostu agentzia gisa ere jardun ahal izango dute, otsailaren 28ko 3/ 2023 Legeak, Enpleguari buruzkoak, ezarritako betekizunak betetzen dituztenean, bai eta hori garatzeko arautegiarenak ere (ikusi ekainaren 1eko 14/ 1994 Legearen, aldi baterako laneko enpresak arautzekoaren 1 artikulua). Gainera, maiatzaren 12ko 8/ 2017 Errege Lege dekretua, merkatu gaiak manipulatzeko portu zerbitzuak ematen dituzten langileen araubidea aldarazteari buruzkoa, 2014ko abenduaren 11ko EBAk C/ 13 Auzian emandako epaia betearazteko xedea duena, dela eta, printzipioz, langileak askatasunez kontrata daitezke merkatu gaiak manipulatzeko portu zerbitzuak emateari dagokionez, betiere, aldez aurretik, portuko langileen profesionaltasuna bermatze aldera, errege lege dekretu horren 3 artikuluko betekizunak gauzatzen badira, eta, horren ondorioz, merkatu gaiak manipulatzeko portu zerbitzuak emateko ez da beharrezkoa ondore horietarako lizentzien titular zein enpresa izan (enpresa zamaketariak) eta enpresa horiek parte hartzea portuko langileak lagatzea objektu sozialtzat duten enpresetan.
|
|
|
Legeak ezarritakoaren arabera behar bezala baimendutako aldi baterako laneko enpresek bakarrik kontrata ditzakete langileak, beste enpresa bati aldi baterako lagatzeko. Alabaina, aldi baterako laneko enpresek lanpostu agentzia gisa ere jardun ahal izango dute, otsailaren 28ko 3/ 2023 Legeak, Enpleguari buruzkoak, ezarritako betekizunak betetzen dituztenean, bai eta hori garatzeko arautegiarenak ere (ikusi ekainaren 1eko 14/ 1994 Legearen, aldi
|
baterako
laneko enpresak arautzekoaren 1 artikulua). Gainera, maiatzaren 12ko 8/ 2017 Errege Lege dekretua, merkatu gaiak manipulatzeko portu zerbitzuak ematen dituzten langileen araubidea aldarazteari buruzkoa, 2014ko abenduaren 11ko EBAk C/ 13 Auzian emandako epaia betearazteko xedea duena, dela eta, printzipioz, langileak askatasunez kontrata daitezke merkatu gaiak manipulatzeko portu zerbitzuak emateari dagokionez, betiere, aldez aurretik, portuko langileen profesionaltasuna bermatze aldera, errege lege dekretu horren 3 artikuluko betekizunak gauzatzen badira, eta, horren ondorioz, merkatu gaiak manipulatzeko portu zerbitzuak emateko ez da beharrezkoa ondore horietarako lizentzien titular zein enpresa izan (enpresa zamaketariak) eta enpresa horiek parte hartzea portuko langileak lagatzea objektu sozialtzat duten enpresetan.
|
|
|
Aldi
|
baterako
laneko enpresei buruzko araurik garrantzitsuena da ekainaren 1eko 14/ 1994 Legea. Gainera, lege horrek badu berau garatu duen erregelamendua ere, hots, 417/ 2015 Errege Dekretuak onetsitakoa, eta bada 1995etik gaur eguneraino eguneratu izan den hitzarmen kolektiboa ere (estatu mailako sektoreko hitzarmena).
|
|
|
14/ 1994 Legearen arabera, aldi
|
baterako
laneko enpresa bat eratzeko ez dago erabateko askatasunik.
|
|
|
Administrazio baimen hori eman behar dute autonomia erkidegoetako erakunde eskudunek edo estatuko Administrazio Orokorreko erakunde eskudunek, Ceuta eta Melillaren kasuan. Baina aldi
|
baterako
laneko enpresak lantokiak baditu probintzia desberdinetan, baimena Enpleguaren Zuzendaritza Nagusiak emango du edo autonomia erkidego eskuduneko erakunde baliokideak, enpresa horren jardute esparruak bat egiten duenean autonomia erkidegoaren esparruarekin
|