|
2000
|
|
|
—Zertarako gizendu, baldin, zenbatenaz meheago, hainbatenaz astunago banago? —galdegite harekin ihardetsi zion jaun Marcelek, zeinak eratxiki baitzuen, irri
|
baten
itzala ezpainetan—: Baina zure matematikak edo zure filosofia naturalak es plika lezake paradoxa hori, beharbada...
|
|
|
Kontulari batek ere sinatzeko moduko kontua zen hura —zehatza, orekatua eta hutsik gabea—, eta osabak ere estimatu zidan, itxura batean, kontuaren perfekzione hura, zeren, oso oker ez banago, enekin haserretu orde, ezpainetan keinu hura igarri bainion, irri
|
baten
itzala izan zitekeena. Eta, aurkikuntza harekin edo animaturik, erran nion:
|
|
|
Eta, etxeko pasabideetan barrena nindoala, itzal bat ikusi nuen, bertze noizbait ere ikusi izan nuena, neskame
|
baten
itzala izan zitekeena eta eneganik ihesi zirudiena, arestian barrandan eta guardian ari izan balitzait bezala...
|
|
|
Eta irri
|
baten
itzaletik osabak erran zidan:
|
|
|
Irri zornatu
|
baten
itzalak agerpena egin zuen, une batez, haren begitartean. —Samurra?
|
|
|
Edo LSD pilula haluzinagarri bat hartu izan balu bezala. Ibilaldi hartan bere belarrietara Gernikan baino are euskara gutxiago sartzeak kezka
|
baten
itzala lerrarazi zion, nolanahi ere, arima barreneraino.
|
|
2001
|
|
|
Ura ekartzen zen, eta atorra garbitzen, arropak aldatzen... Denak bazkariaren zain zeuden, kalakan, madari handi
|
baten
itzalean. Bat batean hegazkina ikusi genuen itzulika, bere gurutze beltzarekin.
|
|
2002
|
|
|
Baita demokraziaren arau sistemak zalantzan jar ditzaketelako. Politikaren eta behepolitikaren artean botere banaketa berria planteatzen hasi ezean, epe ertainera, mehatxu horiek, kultura demokratikorik ez dagoenez, irtenbidea ekarriko duen gida
|
baten
itzala berpiztu dezakete. Arrazionaltasun burokratikoa eta salbatzaile autoritarioaren arteko lokarria estua da, arriskua baitago gaur egungo ereduaren porrotaz beranduegi jabetzeak, beldurtu?
|
|
|
Kaio
|
baten
itzala, itsas aldetik etxe artean barrena. Bi jira arretatsu, pausaleku bila.
|
|
2003
|
|
|
Europako familiak gero eta gutxiago bidaiatzen dute, eta krisi
|
baten
itzalak arriskuan jartzen du turismo industria tradizionala. Ohiko turismo leku gehienak erreserbetan erortzen ari dira, eta horren arrazoia merkatu batean oinarritzen da argi eta garbi:
|
|
|
Argazki bildumak ez zion inolako ekarpenik egin ikerketari eta, sumarioko material gisa artxibatu bazuten ere, azken argazki horren kopia bat egiten utzi zidan komisarioak. Sophie bere edertasun betean dago oraindik, baina begiratzeko eran tristura gorde
|
baten
itzala suma dezake arretaz begiratzen duenak.
|
|
|
Emakumea izterrondoak doi doi estaltzen zizkion minigona zimurtua lisatzen saiatu omen zen bi eskuekin, gizonaren begiradak, arreta gogaitu batez, zangoak neurtzen zizkion bitartean. Akitua edo gutxienez abaildua iruditu omen zitzaion, nahigaberen
|
baten
itzala zeraman nonbait arrastaka, edo porrot handiren baten zama. " Zatoz nirekin" esan omen zion amultsuki.
|
|
|
Ez nuen oso ondo ulertu zer egin zezakeen emakume batek senarra hil ondoren nire izena errepikatzen. Baina komisarioa ez zegoen txantxetarako, bere ahotsean larrialdi baten mehatxua, hondamendi
|
baten
itzala suma zitekeen.
|
|
|
Hotelen batean bere arropa garbiak utzi eta merkatu txikiren batean erositakoekin irudikatzen nuen horrela alde egiten zuenean, gauero elkarrengana biltzen ziren eskale horien artean, alkohol merkea botila muturretik edanez. Tarteka, eskale horietako batek klasikoren baten mendeurrena zela gogoratzen zuenean, pozarren hartzen omen zuen parte Romainek zubi
|
baten
itzalean edo plazaren bateko arkupetan eratzen ziren literatura eztabaida horietan, betiere aldian behin botilak altxatu eta idazle horren alde topak eginez. Hor zeudela esan ohi zuen, eroritako gizaki horiengan, bizitzaren metaforarik ederrenak, eta banekien autobiografiaren bat idaztekotan hor zituela kontakizun iturririk onenak.
|
|
|
Hara azkenean historiako puntu ilun bat argitzen dela. Jende ekintzen eta harreman txukunen gibelean, beti bada amodio ezeztatu
|
baten
itzal luzea.
|
|
|
Baserri ideologia. Idealizazio
|
baten
itzal argiak
|
|
2004
|
|
|
Ez da emaitzak inpugnatzeko aukerarik izan". Doñatek" putxerazo"
|
baten
itzala ere ikusi zuen bozkatze sistemaren atzean.
|
|
|
hobenetik geure buruak garbitu izan bagenitu. Ez naiz txantxetan ari, historialari
|
baten
itzalean ari naiz. Betor, beraz, Xabier Zabaltzaren irakaspena, ikasirik ez da inor jaiotzen eta:
|
|
|
Eta ni lurretik ikusten ari nintzen, soropil izoztuan bainengoen luze luze. Kapela zabal batez estalitako gizon
|
baten
itzala agertu zen leihoaren lauki itsugarrian.
|
|
|
Egia erran, kontu alu honetan guztian, zure jokaera izan da zentzu apur bat izan duen bakarra. Hori da nire iritzia –une batez irribarre
|
baten
itzala agertu zen Heydrichen ezpain finetan– Isilpeko kontu bat aitortuko dizut: hasieran Müller errua zuri botatzen saiatu da.
|
|
|
Nora ezean zebilen. Azkenean, karrika mehar
|
baten
itzaletara oldartu zen. Bertan, jatetxe baten zakarrontzien artean, bizkarra horma zikinaren kontra bermatu eta irribarre egin zuen.
|
|
|
Aitak apur bat harrituta begiratu zidan, galdera espero izan ez balu bezala. Berehala, baina, irribarre
|
baten
itzalak argitu zizkion ezpainak. Burua alde batera eta bestera mugitu zuen, emeki emeki, nondik hasi ez baleki bezala.
|
|
2005
|
|
|
Auzo herrian baitzen aspaldiko giristino zahar bat, 1916an Ghanan bataiatua izana N" Krumahrekin, harekin hitzartu nintzen eta egun batez biak joan ginen herrira. Zuhaitz
|
baten
itzalean bildu ginen denak eta bakoitzak bere tripako minak atera ondoan, ongi purgatu ondoan, etorri zen erabakia: kapera eraikia zuen eliza buruak zuen arrazoi.
|
|
|
Afrikan nintzelarik, Koizikoidjokro herrian kalakan ari ginen zuhaitz
|
baten
itzalean pagano batek atera zuelarik: " Ezkontza!
|
|
|
Orain, Teresaren ezpain gorriminek irri
|
baten
itzala izan zitekeena moldatu zuten.
|
|
|
Ahalegin guztiak bertan behera utzi eta zain geratu da, inoiz ezagutu gabeko izua goitik behera zabaldu zaiola. Bera dagoen hormatik argi lerro bat hasi da sartzen eta handitzen, gorputz
|
baten
itzala ere marraztu duena. Momentuan aita amak, Amets, osaba izekoak... ezagun guztiak etorri zaizkio burura, baina ondo daki haietariko inork, ezta Ametsek ere, ezin diola han lagundu.
|
|
|
Nire ibilgailuaren mendi joera aprobetxatuz bidean gora egin nuen eta, hiruzpalau bidegurutze mehar hartu ondoren, estrata zidor bihurtzen zen batean utzi nuen autoa. Jaitsi eta bide ondoko pinu erraldoi
|
baten
itzalean eseri nintzen, harri biluzi baten gainean. Eguraldi beroa zegoen, kilkerrak zarataka eta ni hausnartzen hasi nintzen.
|
|
|
Patata frijituak eta pare bat arrautza, a ze bazkaria sukaldari batentzat. Gero, pinudi ertzean etzan nintzen, pinu zahar
|
baten
itzalean; bero larregi egiten zuen. Ezin nuen lorik egin eta eseri egin nintzen pinuaren sustrai biren artean, baina eserita egoteak, esna egoteak, pentsatzera behartzen ninduen eta berriro etzan nintzen; begiak itxi eta, logurarik ez izan arren, loak hartzeko agindu nion neure buruari.
|
|
|
Denbora luze samarra egin nuen zain, baina, azkenean, Sanglas hotsa entzun nuen, atearen ondoan geratzen. Motorra itzali, eta atea zabaldu zuen Marrok; ate zulo guztia bete zuen, hartz
|
baten
itzal ikaragarriak bezala. Nik itxaron egin nuen; ez neukan presarik; eskuak sendo nituen, inolako dardararik gabe, pistolari eutsiz Marrori buruz.
|
|
|
Ordu txikietan, gazte
|
baten
itzala, bizikletan. Aldean dakar spray beltza.
|
|
|
osin bat kolorez harrapatzea. Gero nahiko du arbolape
|
baten
itzala ehizatu, mendi gailur baten ebakera ortzian, edo zaldi batzuen pausoa soroaren erdian. Inon ez dagoena nahiko du.
|
|
2006
|
|
|
Han ere deus berririk ez: bidaiaria bizilagunen
|
baten
itzalaren peskizan. Mercedes Álvarez izan zen han jaio zen azkena.
|
|
|
edo. Ni naiz?. Abesti horietan iluntasun existentzial
|
baten
itzala nabaria da, eta, horrez gainera, nihilismoaren jarrera anti heroiko bat ere bai,. Bihotza, abestian antzeman daitekeenez (horrela komentatu du abesti hori Jon Juaristik).
|
|
|
Eguzkiaren argitasunari esker, bere norabidea finkatzeko modu ezin hobea daukagu: edozein objektu fin eta
|
baten
itzala plano batera proiektatuko dugu. Plano horretan marra sorta batzuk marraztu ditzakegu (ordu eta data desberdinetarako, adibidez).
|
|
|
– une jakina. – Eguzkitakoa erabiltzea hondartzara joaten denean —haurrak bereziki— edo zuhaitz
|
baten
itzalaren azpian landan sartzean edo igerilekuan.
|
|
|
Irudia ez dadin izoztu eta kliskatu lanean edo jolasean ari zarela, ‘azelerazioa’ duen txartela behar du hardware eta efektu berezien bidez (testurak, gardenkiak, itzalak, etab.; ATI X1400, NVIDIA 7600GT edo goragokoak bezala. Bai GPU (“graphics processing unit’) gauzarik onenak prozesatzeaz arduratzen da konplikatuak, hala nola mugitzen ari den irudi
|
baten
itzala eta testura konplexuen errenderizazioa. Horren laguntzarik gabe prozesadore espezializatua, grafiko txartela, PUZa (prozesatzeko unitate zentrala; prozesadorea funtsean) ordenagailuarena hain lanpetuta dago irudia zenbatu nahian, ez beste ezerezi aurre egiteko indarrak ditu:
|
|
|
Zuk andreari buruzkoak haizatzeari gustu txarrekoa deritzodala esan eta gero, ezin hasiko naiz ni beste horrenbeste egiten. Beharbada nahiago duzu horrela, biok buruz buru, hirugarren
|
baten
itzala sumatu gabe.
|
|
|
Apainduria handiko lorategi batek eder ditu arrosak, kameliak eta tulipak, baina eder eta atsegingarri izan ohi du zuhaitz sendo baten geriza, hala nola haritz, arte edo ezki
|
baten
itzal babesgarria udako egun sargorietarako.
|
|
|
Hori esaterakoan, esku lodikote bat airean jaso eta hatzak mugitzen zituen, gelako horma zurian iratxo potolo
|
baten
itzala dantzaraziko balu bezala. Guk ezin izaten genion barreari eutsi:
|
|
2007
|
|
|
1944ko abenduaren 24ko gau ilunean, kamioi bat Pariseko karriketan ibilki da. Etxe
|
baten
itzalean, silueta bat agertzen da. Presatua dirudi.
|
|
|
Gazte bat ikusten du pistola batekin, basamortua dirudien paraje baten erdian. Ondoan kamioi
|
baten
itzala sumatzen du, eta haren erremolke gainean gizon armatuak hizketan. Pistola daraman gaztearen aurrean, belauniko, beste gazte bat dago, burua makur eginda, tiroaren zain.
|
|
|
Aulkian luze etzanda esnatu zen handik gutxira, tamarindo
|
baten
itzal eskasean. Orkatilen azpian kirol poltsa bat zeukan, walkmandun gaztearena, nonbait, ondoan segitzen baitzuen, hau egin eta hura egin, aholkulari.
|
|
|
Carmenek zuzenka Euskaltzaindiaren aixolbeko bortara gidatu ninduen. Marmolezko ezkaratz batean aurkitu ginen eta, zutoin
|
baten
itzalaz profitatuz, arrats hartako gure azken musua zatekeena oparitu genion elkarri. Euskal munduan arrazoizko heina atxikitzen jakitekoa zen, batez ere cuando llores cuando sufras...
|
|
|
Florida parkera eroan gintuen. Parke ederra zen baiki, ederregia guretzat, han kasik galdu baikinen; orenak orentegi ordea, zelako hura harrapatu genuen sasi loretsu
|
baten
itzaleko jargi zurbailean, hedailo etzana, Goethe irakurtzen.
|
|
|
Bere zakua alor buruan zuen, sasi abartegi
|
baten
itzalean eta ur untzia ondoko iturri ixtil batean murgildua. Josefinak anaiaren ondoan etzan zuen bere lokartu neska ttipia, eta murrua dautzi batez pasatu.
|
|
2008
|
|
|
Faustinaren ateraldiak barre eragin ziezaiokeen Reginari, baina honek ez zuen egin, zalantza
|
baten
itzalak hartu baitzion, antza, aurretik egotzitako iritzi biribila:
|
|
|
Zure irudipenak dira horiek!?. ...kuko ikusezin bat, bestalde, globulu gorri adimendun bera, adibidez, begirik balu eta odolbideetatik kanpo ibiltzerik balu?, berehala ohartuko zen nola, ama nagusiak bere esaldi hura esan ahala, kopeta ilundua zuen, inondik ere?, Ernestinak apur bat goratu zuen begirada, baita ezpainei mugimendu ia hautemanezin bat eragin ere, haren betarte ezin serioagoari halako kontrapuntu bat jarri ziona, irri
|
baten
itzala izan zitekeena, eta esperantza baten ezaugarria, ondorioz, une hartan pentsamendu bat tartekatuko balitzaio bezala, ama nagusiari eman beharreko erantzuna laburbiltzen zuena baina Ernestinak berak isilpeko bihurtu zuena: –Berorrek ez dit ulertzen, ama nagusi, baina frai Millanek bai, hark ulertuko dit, seguru baietz!?.
|
|
|
Markesak ez zion erantzun, ezta keinurik egin ere; edo, hobeto, keinurik gabeko keinu bat egin zion, bere nora eza adierazten zuena, Reginaren hitzak ulertu ez balitu bezala; segidan, baina, irri
|
baten
itzala izan zitekeena egin zuen. Eta zerbait esatera zihoan, doña Normak albotik aurrea hartu zionean, markesa andereari begira honela mintzatzen zela:
|
|
|
Are gehiago: onartu ere, onartu zuen, antza, bere bizitzaren azkeneko hiru urteetan, itxura hura ematen zuen behinik behin, gai hura burmuinetako tolesdura
|
baten
itzalean aparkatu eta gaiarekin lotutako gorabeherak jada interesatuko ez balitzaizkio bezala. Baina, itxurak itxura, hori besterik ez zitzaion Rufinori interesatzen, agidanez, bestela ez baitago ulertzerik nola atera zitzaion gai hura, erreakzio normal bat ere izan zitekeen, beste ikuspegi batetik, bere egoera anormalaren erdian, zeren gaixotasunak gorputz arimen ahalmena agortu eta aldartea aldatu baitzion egunez egun eta minutuz minutu?, hain era indartsuan eta hain era oldarkorrean atera ere, itzaletik argirako bidea eginda, heriotzako orduan!
|
|
|
Ikasleak banan banan beren lana nire mahai gainean utzi eta ateratzen hasi ziren. Ikasle horietako
|
baten
itzala sumatu nuen luzaz nire aurrean zutik. Burua altxatu nuen.
|
|
|
Faustinaren ateraldiak barre eragin ziezaiokeen Reginari, baina honek ez zuen egin, zalantza
|
baten
itzalak hartu baitzion, antza, aurretik egotzitako iritzi biribila:
|
|
|
Zure irudipenak dira horiek!". ...estalde –globulu gorri adimendun bera, adibidez, begirik balu eta odolbideetatik kanpo ibiltzerik balu–, berehala ohartuko zen nola, ama nagusiak bere esaldi hura esan ahala –kopeta ilundua zuen, inondik ere–, Ernestinak apur bat goratu zuen begirada, baita ezpainei mugimendu ia hautemanezin bat eragin ere, haren betarte ezin serioagoari halako kontrapuntu bat jarri ziona, irri
|
baten
itzala izan zitekeena, eta esperantza baten ezaugarria, ondorioz, une hartan pentsamendu bat tartekatuko balitzaio bezala, ama nagusiari eman beharreko erantzuna laburbiltzen zuena baina Ernestinak berak isilpeko bihurtu zuena: " Berorrek ez dit ulertzen, ama nagusi, baina frai Millanek bai, hark ulertuko dit, seguru baietz!".
|
|
|
Markesak ez zion erantzun, ezta keinurik egin ere; edo, hobeto, keinurik gabeko keinu bat egin zion, bere nora eza adierazten zuena, Reginaren hitzak ulertu ez balitu bezala; segidan, baina, irri
|
baten
itzala izan zitekeena egin zuen. Eta zerbait esatera zihoan, doña Normak albotik aurrea hartu zionean, markesa andereari begira honela mintzatzen zela:
|
|
|
Are gehiago: onartu ere, onartu zuen, antza, bere bizitzaren azkeneko hiru urteetan, itxura hura ematen zuen behinik behin, gai hura burmuinetako tolesdura
|
baten
itzalean aparkatu eta gaiarekin lotutako gorabeherak jada interesatuko ez balitzaizkio bezala. Baina, itxurak itxura, hori besterik ez zitzaion Rufinori interesatzen, agidanez, bestela ez baitago ulertzerik nola atera zitzaion gai hura –erreakzio normal bat ere izan zitekeen, beste ikuspegi batetik, bere egoera anormalaren erdian, zeren gaixotasunak gorputz arimen ahalmena agortu eta aldartea aldatu baitzion egunez egun eta minutuz minutu–, hain era indartsuan eta hain era oldarkorrean atera ere, itzaletik argirako bidea eginda, heriotzako orduan!
|
|
|
Tomasek lasai  tzeko eskatzen dio. Arbola
|
baten
itzalak nahastu duela, baina kontrolatuta daukala guztia. Argibideon tonua haserrezkoa da.
|
|
|
Kristala erdi pareraino jaitsita dago. Uso bat dabil argi  poste
|
baten
itzal meharrean aurrera eta atzera, trenarenganako arretarik gabe.
|
|
|
Katixa, etxaitzineko mertxika ondo bati estekatua duen behor gorri eder baten orraztatzen ari da. Zizko, xakurra, lo dago aldeko gerezi ondo
|
baten
itzalean, taulazko tegi batean.
|
|
|
Alorretako lanen ordua zen, etxebizitzak ez zitezkeen hain ongi zainduak, agian bere zorigaitzaren ordaria kausituko zuela gogoratuz zoan. Harat eta, oraino bero zen labe
|
baten
itzalean etzan zen eta lotan sartu, harrabots arin batek iratzartu zuenean.
|
|
2009
|
|
|
Beren gatazkak ez du izenik eta beren etsaiek ez dute aurpegirik. Ate zarratu, enigmatiko, noraezeko honetan gerra abesbatza
|
baten
itzalek planeatzen dute azaldu du Hervék.
|
|
|
Une batez Oskar beldur izan zen neskak lasterkari ez ote zion emanen. Azkenean, ahalegin ikusgarri batekin, irribarre
|
baten
itzala agertzeko moldatu zen Marisa.
|
|
|
Pare bat minutu lehenago bizardunak deskribatu zidan moduan ikusi nuen. Gizaseme
|
baten
itzal sendoa, urteek apur bat okertua, bisera gorri ajatu bat buruan.
|
|
|
–Entzuten duzu zozo hori? Benjamin Maria da?; baina ametsetan ez zait zozoa behin ere azaldu, olagarro nazkagarri
|
baten
itzala baizik, herenegundik atzora bitarteko gauean ezusteko atsegina gertatu zitzaidan arte? –eta, isilune labur baten ondotik arnasa barru barrutik hartzen zuela, segitu zuen?:
|
|
|
halaxe izango zen, halaxe zen?, haren begiek ikusia ezpainen etengabeko mugimenduek berresten zutenez; gero, begiak jaso, zabaldu. Gabinoren harridura nabaria zen, zerbaitek biziki hunkitu zuen seinale?, eta, lauzpabost segundoren buruan, ezkerretara jiratu zuen burua, leihoari begira jartzeko; leihoaren bestaldean udazkena zen eta euria ari zuen; kanpoan ez ezik, baina, Gabinoren barruan ere euria ari zuen, antza, begiak jiratu eta bizpahiru segundoren buruan, kanpoko errealitatea barrukoari ere eraginka, ausaz? negarrez hasi baitzen; Gabinok minutu eskas batean iraun zuen bere jarrera hartan, malkoak xukatu eta berriro testuari begira jarri zitzaion arte; esan nahi baita Gabinok berriro ekin ziola irakurketari, baina, hunkialdia eta malkoak iraganak zirelako edo, beste bat izan zen haren erreakzioa, bat batean irri
|
baten
itzala, itzal bat baino gehiago ere bai, argitik gehiago baitzuen irri hark itzaletik baino, malenkoniaren ertzetik sortua bazirudien ere, nabarmendu baitzitzaion aurpegieran; triste zegoen Gabino, dudarik ez, baina harrotasunaren hegalak, poema hura ispilu bat zen, azken batean, egilearen barrua ez ezik, Gabinorena ere islatzen zuena, baita Gabino egilearen mailan ipintzen ere, ondorioz, hein batean bai bederen?
|
|
|
Neskak ez zion baietzik ez ezetzik esan, baina keinu bat, bai, egin zion, irri
|
baten
itzala izan zitekeena eta zalantzaren balantza baiezkoaren alde makurrarazi ziona; une haren garrantziaz ohartuta edo, baita neskaren keinuarekin adoretuta ere?, esaldi biribil baten bila abiatu zen Domingoren adimena, bihotza azkar zebilkion bitartean, gaitasun ezaren beldurrak eta esperantzak erdibituta, baita aurkitu ere, bospasei segundoren buruan:
|
|
|
–Ongi da, esan zuen Adak, irri etsi
|
baten
itzalean eskua luzaturik; gero, kantatzen hasi zen?: Negras tormentas agitan los aires?
|
|
|
–Ongi da, ama. Baina Ama Birjina hainbeste lekutan azaldu bada, iturri baten babesean, zuhaitz
|
baten
itzalean, baita elorriaren arantzen artean ere, zergatik ez da noizbait tximeleten artean agertuko. Tximeleten Ama Birjina ere ederra genuke?
|
|
|
Wesleyk azaldu zuen 30 minutu behar izan zituela konturatzeko Jupiterreko hodeietan biraka zebilen puntu beltz bat, berez, Shoemaker Levy 9 kometak 1994ko uztailean gas erraldoiarekin talka egin zuenetik igarotako lehen inpaktua zela. Planetaren ilargi ugarietako
|
baten
itzala izan zitekeela baztertu ondoren, eta hura Jupiterren atmosferaren gainerako ezaugarrien abiadura berean mugitzen zela egiaztatu ondoren, Wesley-k ondorioztatu zuen orbana hodei geruzan zegoela eta, azken batean, zulo handi bat zela, talka batek utzia. NASAk berretsi egin du Bestalde, NASAko JPLk orbanari argazkiak atera zizkion Mauna Kea mendian (Hawai) duen infragorrien teleskopioarekin.
|
|
|
–Ongi da, ama. Baina Ama Birjina hainbeste lekutan azaldu bada, iturri baten babesean, zuhaitz
|
baten
itzalean, baita elorriaren arantzen artean ere, zergatik ez da noizbait tximeleten artean agertuko. Tximeleten Ama Birjina ere ederra genuke...
|
|
|
" Entzuten duzu zozo hori? Benjamin Maria da"; baina ametsetan ez zait zozoa behin ere azaldu, olagarro nazkagarri
|
baten
itzala baizik, herenegundik atzora bitarteko gauean ezusteko atsegina gertatu zitzaidan arte... –eta, isilune labur baten ondotik arnasa barru barrutik hartzen zuela, segitu zuen–:
|
|
|
–Ongi da –esan zuen Adak, irri etsi
|
baten
itzalean eskua luzaturik; gero, kantatzen hasi zen–: Negras tormentas agitan los aires...
|
|
|
Neskak ez zion baietzik ez ezetzik esan, baina keinu bat, bai, egin zion, irri
|
baten
itzala izan zitekeena eta zalantzaren balantza baiezkoaren alde makurrarazi ziona; une haren garrantziaz ohartuta edo –baita neskaren keinuarekin adoretuta ere–, esaldi biribil baten bila abiatu zen Domingoren adimena, bihotza azkar zebilkion bitartean, gaitasun ezaren beldurrak eta esperantzak erdibituta... baita aurkitu ere, bospasei segundoren buruan:
|
|
|
Gabinoren begiei erreparatuz gero, goitik behera eta behetik gora zihoazela igar zitekeen, baita ezkerretik eskuinera eta eskuinetik ezkerrera ere, joan etorri ia sumaezinetan, poema hura behin eta berriro irakurtzen ariko balitz bezala, bi aldiz, hiru aldiz, lau aldiz: ...izpahiru segundoren buruan –kanpoko errealitatea barrukoari ere eraginka, ausaz– negarrez hasi baitzen; Gabinok minutu eskas batean iraun zuen bere jarrera hartan, malkoak xukatu eta berriro testuari begira jarri zitzaion arte; esan nahi baita Gabinok berriro ekin ziola irakurketari, baina, hunkialdia eta malkoak iraganak zirelako edo, beste bat izan zen haren erreakzioa, bat batean irri
|
baten
itzala –itzal bat baino gehiago ere bai, argitik gehiago baitzuen irri hark itzaletik baino, malenkoniaren ertzetik sortua bazirudien ere– nabarmendu baitzitzaion aurpegieran; triste zegoen Gabino, dudarik ez, baina harrotasunaren hegalak –poema hura ispilu bat zen, azken batean, egilearen barrua ez ezik, Gabinorena ere islatzen zuena, baita Gabino egilearen mailan ipintzen ere, on... forma bat, Gabinok bere baitatik at aurkitu zuena eta bere ederrean begiets zezakeena; formaren edertasuna, minaren ontzia betetzen zuèn isurki mingotsetik prezipitatutako eta hondora jalkitako ezti tanta bat balitz bezala; gero, forma multiforme hartan –bost ziren lerroak eta bost ziren haizeak– zirrararik zirraratsuena eragin ziòn azpi formarekin topatu –perla bat ere izan zitekeen, edo errubi bat–, eta hiru bider xuxurlatu zuen Gabinok esaldi bera:
|
|
|
Orain lau bat mila urte, Si Ling Chi printzesa masustondo
|
baten
itzalean zegoen tea hartzen. Halako batean, zeta kusku bat erori zitzaion te kikarara.
|
|
|
Palmondoa bezain antzinakoa da jaiotzari loturik azaltzen: Egiptoko Osiris jainkoa, Biblos hirian, izei
|
baten
itzalean jaio zen.
|
|
|
Hasierako estrategia gordina (ekintza, errepresioa, ekintza) denboraren poderioz gorroto eta mendekuaren estrategia. Zer egin behar da, herri bat nazio estatu
|
baten
itzalean jartzeko gero. Errukia eta barkamena alde batera utzi eta gorrotoa eta mendekua areagotu.
|
|
2010
|
|
|
Lehendik ere bagenekien, aitak gerran jasotako gutunaren bidez, zuhaitz
|
baten
itzalean zeutzala anai arrebak, eskuak baturik, beraiek bizi izan zutèn maitasun platonikoaren irudi ezin doiagoan, eta hura ere ez zen, ez, kontsolamendu txikia; Bibiren ezusteko berriak, ordea, nire esperantzarik onenak gainditzen zituen, eta nik hartu nuen orduan poza eta bozkarioa?!, Ada eta Domingo heroiak bezala hil baitziren, zinez; Domingok bizitza osoan egin nahi izan zuen hegan, eta ha... hegazkinek balaz josi zuten arte:
|
|
|
Ez dakit hain konbentzituta nengoen esandakoaz, baina hainbeste ahalegindu nintzen itxura hura ematen, non, Helena bereganatua zuèn nazkaren eta beldurraren erresuman, irri
|
baten
itzala pausatu zela iruditu baitzitzaidan;. Nire anaia Domingok, berriz, fantasma bihurtu zela esaten zuen. Badakizu zer den fantasma bat??; eta nola Helenak ez baitzuen txintik ere ateratzen, nik neuk erantzun nion galderari:
|
|
|
Elenak eta Luiak Xabierren eta amonaren esku utzi zituzten Omarrekiko festak eta lausenguak. Eta ama alabak txantxa pribatu
|
baten
itzalean hasi ziren irriz, egun hartan deus gertatu ez balitz bezala. Edo, gertatu bazen, haiei axola ez balitzaie bezala.
|
|
|
Ez dakit hain konbentzituta nengoen esandakoaz, baina hainbeste ahalegindu nintzen itxura hura ematen, non, Helena bereganatua zuèn nazkaren eta beldurraren erresuman, irri
|
baten
itzala pausatu zela iruditu baitzitzaidan;" Nire anaia Domingok, berriz, fantasma bihurtu zela esaten zuen. Badakizu zer den fantasma bat?"; eta nola Helenak ez baitzuen txintik ere ateratzen, nik neuk erantzun nion galderari:
|
|
|
Lehendik ere bagenekien, aitak gerran jasotako gutunaren bidez, zuhaitz
|
baten
itzalean zeutzala anai arrebak, eskuak baturik, beraiek bizi izan zutèn maitasun platonikoaren irudi ezin doiagoan, eta hura ere ez zen, ez, kontsolamendu txikia; Bibiren ezusteko berriak, ordea, nire esperantzarik onenak gainditzen zituen, eta nik hartu nuen orduan poza eta bozkarioa...!, Ada eta Domingo heroiak bezala hil baitziren, zinez; Domingok bizitza osoan egin nahi izan zuen hegan, eta ... hil zen, bada, bere ekintza hartan, gure anaia; berdindu zuen lurrak... baina ai, nola irudikatu nuen haren arima, bera hil zutèn hegazkinen gainetik hegan eta hegan, lurraren min guztiak garaitu dituen hegaldian...!; hain hunkituta gelditu nintzen, non anai arrebak heroi eta martiritzat hartu izan baititut ordudanik...
|
|
|
, gerizpea da eskertzen duguna. Gerizaren babesa estimatzen da, baina freskoago eta atsedentsuago suertatzen gara pago zabal
|
baten
itzal itxi ilunean.
|
|
|
Por una religión humanizadora; teologia lagunentzat bai, baina laiko ireki libreentzat dago suelto idatzita, batik bat. Eta, jaki modu batekin soilik nola ez dakidan bizitzen," Aspaldiko lagunen bisita" ere tartekatu ahal izan dut, pagope freskoren
|
baten
itzalean.
|
|
|
Virginiaren etxeko leihoetan geranio gorriak zeuden, eta pentsatu nuen hostoek galarazita ikusi izango zituela Pantxok haren bular" zuri eta borobilak" Martinek utzitako prismatikoekin. Zubia zeharkatu nuenean, txakur bat atera zitzaidan zaunkaka sastraka
|
baten
itzaletik, eta nire inguruan jiraka hasi zen, hurbiltzera ausartu gabe. Zaharra zen, eta herren egiten zuen.
|
|
|
1261. Baten
|
baten
itzala bear deitzen da Unamuno eta Abendats saiakerako atal bat. Honela hasten da:
|
|
|
Salbatore Mitxelenak" baten
|
baten
itzala behar" zuen. Salbatore Mitxelenaren kasua konplexuagoa da, psikologia aldetik, zeren euskarazko literaturaren ukatzailerik behinena hartu baitzuen euskal literatura berbizteko aldezkari.1261
|
|
|
Kataluniako ohitura ote? Ez zen gizon
|
baten
itzal bihurtzeko bokazioa zuen neska, nik ezagutu nuenean.
|
|
2011
|
|
|
Hark alde egitean gelako balkoira atera omen zen eskuarekin agur egitera, eta han geratu omen zen kanpora begira. Beharbada beste emakumeren
|
baten
itzala ikusi bide zuen kalea gurutzatzen. Kontua da hoteleko bere gelatik jaitsi eta, emakumearen itzalaren atzetik nonbait, kalea zeharkatzen hasi zela.
|
|
|
Katu baten errainua ere sumatu dut patio ertzean. Terraza horietako batean dabilen umatutako katu
|
baten
itzala. Saio luzeak egiten ditu marraka.
|
|
|
Erantzunezko erreakzioaren alderdirik positiboena izan zen euskaldun askok euskarazko lanak prestatuz erantzun nahi izan ziotela. Etxenike horretan ez zen bakarra izan, baina bai nazioarteko ospea zuen ikertzaile
|
baten
itzala erabili zuen bakarra euskararen alde egiteko. Artikuluak, euskaraz idatzita egon arren, nazioartemailako eragina lortu zuen, Fisikaren esparruko ekarpen garrantzitsu bat egiten zuelako.
|
|
|
Etxaldera begiratu, eta harrizko bide bat ikusi zuten, hostorik gabeko bi zuhaitz lerroren artean galtzen zena. Bidearen amaieran, urruti samar, argi batzuen dirdira sumatzen zen, eta atzerago oraindik, eraikin handi
|
baten
itzal beltza.
|
|
|
Zaparradarekin mela mela eginda zeuden, ileak aurpegiari itsatsita, hankak burdinazko bihurturik. Izkina
|
baten
itzalean geratu ziren, indarberritzeko batetik, eta bestetik, Novák atzean zekarten ala ez ziurtatzeko. Minutu batzuk egin zituzten horrela, eta DKren etxearen babesera itzultzeko prest zeudelarik, mugimendu batzuk antzeman zituzten ez oso urrun.
|
|
|
Jazz musika irteten da, leiho argitu batetik. Kristaletan dantzan ikusten da beltz
|
baten
itzal erraldoia, masailak puztuta, saxoari doinu zorrotzak ateratzen. Errepidean moto bat agertu da trumoiak adinako burrunba eginez eta bere faro ahaltsuarekin etxea argitu du une batez; bainuontzi batean emakume bat dago erdi lotan; ikusten zaion bakarra txano zuri bat eta lore sorta bat dira; motoan bi mutil datoz beren kasko eta guzti.
|
|
|
eskatuak zituen agure batek, beste hiruren alboan eseri aurretik. Eguzkitako
|
baten
itzalaren babespean txerrikien abantailez mintzo ziren sutsuki. Panini ak dastatzen hasi ziren unean luxuzko lau autok zeharkatu zuten herriko plaza, gurpilen azpian urtzen zen asfaltoa zapalduz.
|
|
|
Zu, bizitza eta heriotzaz tematsu mintzatzen zaren hori zure ibilbideari muga lanbrotsuak ezarriz, ezin zindezke bizitzarena izan, maizter bisitari agian gonbidatu iheskorren etxe arrotzean, eta heriotzaren orduan, filosofoak esana da, zu ez zeundeke jadanik han. Amets
|
baten
itzala zara eta amets horren zentzuaz galdetzean dizu nehork erantzun... errepikapen tematsuz egunero ukatzen duzun Jainko horrek izan ezik.
|
|
2012
|
|
|
Langabezia erraldoia Bidasoaren bi aldeetan hedatzen ari delarik, krisi sozial berri nagusi honek demokraziaren azken gune askeak hondatuko ote ditu 1930eko hamarkadan egin zuen bezala? Frantziako hauteskundeek gerra zibil
|
baten
itzala erakusten dute: «egiazko» frantsesak deitzen ari dira boto onaren emaitera.
|
|
|
Aratzeko tontorra ez da gertuan duen Aizkorriko gailurra bezain bisitatua, ezta gutxiago ere, baina horrexegatik ziur aski badauka zerbait berezia, zerbait erakargarria. Gailur ezagunago
|
baten
itzalean dagoen gailur are interesgarriago horietakoen adibide garbia da Aratz. Proposatzen den ibilaldi zirkularra osatuz gero, Aratzera igotzeaz gain Asparrenako hainbat leku ezagutuko ditugu, beste zenbait gailur barne.
|
|
|
Auzoari agur esaten diot. Maddi neska txikia eta arina zen arren, are gehiago, egon ez badago ere, edo ez dagoelako, marmolezko lauza
|
baten
itzal astuna ezartzen du Itsasmirako biztanleen gainean. Denek presente izango dute opariak erostean, txin txin egitean, urte batetik bestera igarotzean.
|
|
|
Inola ere espero ez nuen ondorioa izan zuen ordea mugimendu hark. Kandelen argi izpiek (kandela asko baitzen) horma zulo bat argitu zuten, ordu arte ohearen habeetako
|
baten
itzal ilunean ezkutaturik geratua. Era horretan ikusi nuen garbi garbi han zegoenik ere sumatu ez nuen margolan bat.
|
|
|
Erabakia nuen, lehen esan dudan bezala, ahaleginik ez egitea gaua egin arte, baina ordu biak aldera, eguzki galda beroenak izaten zirenean, konturatu nintzen basora abiatu zirela denak, eta pentsatu nuen lotara joanak izango zirela. Hiru gizajo atsekabetuak, ziurrenik beren egoeraz kezkatuegiak loak hartu ahal izateko, etzanda zeuden zuhaitz handi
|
baten
itzalean, ni nengoen lekutik milia laurden batera edo, eta, iruditu zitzaidanez, gainerakoen ikusmenetik kanpo.
|
|
|
benetako sustantzia ez baita amets
|
baten
itzala baino.
|