|
2008
|
|
|
A. Renteriaren aipamen latz horren atzean dena aztertzea lerroalde honen helburua litzateke. Era batez, Euskararen Erakunde Publikoaren (EEP, Office Public de la Langue Basque) eragina zein den ebaluatzeko goizegi da, egitura gaztea baita, jakinez urteak eta urteak behar baitira hizkuntza
|
baten
egoera aldatzeko24 2004ko uztailaren 9an sortutako hizkuntza politikarako egitura publikoak 2007an bete du hizkuntza politikarako proiektuaren lehen urtea.
|
|
|
Sistema honen bidez, modu argi eta oso batean ematen zaigu erakunde
|
baten
egoera hura hobetu ahal izateko. Sistema honetan helburu estrategikoak, adierazleak jarduerak eta jomugak lau multzo nagusitan antolatzen dira:
|
|
2010
|
|
|
Izan ere, euskal soziolinguistikan gehien jorratzen diren gaiak eta aztertzen diren egoerak, euskara berreskuratze ahaleginetan murgildurik dauden gune soziolinguistiko erdaldunduenak izaten dira, sarri askotan. Horretarako dauden arrazoiak ulergarriak izanagatik ere, erkidego euskaldun peto
|
baten
egoeraz eta bilakaeraren arriskuez jardutea —ez, lan eskerga eskatzen duten ia itzulezinezko egoerez—, estimatuko du irakurleak. Gainera, egileak erabat asmatu du, besteak beste, halako gune euskaldun baten egoeraren argi ilunez gogoeta emankor horri ekin dionean; izan ere, zonalde euskaldunek euskara biziberritzeko berezko abiapuntua izan lukete, dinamika berreskuratzailea auzo lur eta ukipen gizataldeetara ondoren heda dadin.
|
|
|
Horretarako dauden arrazoiak ulergarriak izanagatik ere, erkidego euskaldun peto baten egoeraz eta bilakaeraren arriskuez jardutea —ez, lan eskerga eskatzen duten ia itzulezinezko egoerez—, estimatuko du irakurleak. Gainera, egileak erabat asmatu du, besteak beste, halako gune euskaldun
|
baten
egoeraren argi ilunez gogoeta emankor horri ekin dionean; izan ere, zonalde euskaldunek euskara biziberritzeko berezko abiapuntua izan lukete, dinamika berreskuratzailea auzo lur eta ukipen gizataldeetara ondoren heda dadin. Horregatik, euskararen babesgune horien hurbilpen sakon, aberats eta zehatzari —Anauten lana den bezalakoa— eman zaion opariari guztiz egoki dela deritzogu.
|
|
|
paula.kasares@unavarra.es bat soziolinguistika aldizkariaren 20 urteurrena dela eta argitaratu den ale berezi honetarako nafarroan euskarak 1990etik egun artio izan duen bilakaera azalduko zuen artikulua eskatu zidaten. euskararen egoerari itxura hartzeko datuak hasi nintzen biltzen (zentsu erroldak, inkestak eta azterlan soziolinguistikoak) eta, lehen kolpean, horiek guztiak ohiko azalpen demolinguistiko eta soziofuntzionalaren arabera emateari ekin nion. lehendabizi hizkuntza gaitasunaren, erabileraren eta jarreren gaineko datuek erakusten duten joera diakronikoa eta gero gizartearen hizkuntza erabilera esparruetan euskarak betetzen duen tokiaren argazki sinkronikoa. bide horretatik apailatu nuen, luze samar gainera, eskatutako idazkia. baina egindakoak asebete ez eta betiko azalbide (makro eta kuantitatibo) horretatik nola aldendu hasi nintzen gogoan erabiltzen. hala bada, dokumentazio iturrietan soilik oinarritu beharrean, duela 20 urte sortutako gazteen euskararekiko bizipenak ere aztertzea otu zitzaidan. hau da, euskararen egoeraren bilakaera azaldu eta egungo egoeraz hausnartzeko hiztunek hizkuntzarekin eratu dituzten harremanek irudikatzen duten deskribapen mikrosoziolinguistikora jo dut. nafarroako unibertsitate publikoko 52 ikaslek, gehienek 20 urtekoek, aitortutako hizkuntza bizipenak izan ditut soziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain lan honen 2 atalean azalduko dudanaren oinarri1 gazteek ikasturtean irakasle diplomaturako haur hezkuntza eta lehen hezkuntza espezialitateetako 3 maila ikasten dute euskaraz. ...ikoa, Foru komunitatean osoki euskaraz ikas daitezkeen unibertsitateko bi titulazioetako ikasleak baitira. horregatik iruditu zait interesgarria gazte horien euskararekiko bizipenak eta adierazitako erabilera ohiturak, jarrerak eta hautuak deskribapen mikrosoziolinguistikorako baliatzea. bide horretatik maila makro eta mikroko datuak uztartu eta haien osagarritasuna bilatu dut. izan ere, hizkuntza
|
baten
egoera norbanakoen hizkuntzahautu eredu koherenteek epe luzera izan duten emaitza soziala bada (Fishman 2000, Fasold 1984), euskara zertan den azaltzeko euskaldunek mintzaira horrekin eratu dituzten harremanetan arakatzea bide metodologiko emankorra izan daiteke.
|
|
|
Nafarroako euskaldunen ehunekoaren bilakaera 1986etik 2001 bitarteko zentsuerroldetan eta 2001eko zentsuko 15 urte behekoen artean, eremuka berreskuratze orokor hori gora-behera, nafarroako gobernuak 2003an eta 2008an egindako inkesta soziolinguistikoek (2004, 2009) kezka emateko moduko datu batzuk eman dituzte. 15 eta 24 urte bitarteko gazteak hartuta, 2003an eremu euskalduneko %86, 4 zen euskalduna eta 2008an aldiz, %78, 3 Eremu mistoan ere gazteen multzoa euskaldunagoa zen 2003an 2008an baino. ez dakigu datu horiek etorkinen etorrera handia soilik ote duten arrazoi. dena dela, hurrengo inkestek belaunaldi gazteen euskalduntze bilakaera argitu ligukete. ez dezakegu ahantz hizkuntza
|
baten
egoera demolinguistikoa, hein handi batean, administrazio publikoek hizkuntza hori babesteko hartutako erabakiei lotuta dagoela. euskararen kasuan lotura hori aski argi dago. euskal autonomia erkidegoko hazkundearen eta ipar euskal herriko galeraren erdibidean, nafarroakoa egoera ez aitzin ez gibel dugu4, hizkuntza txikia egongaitz eta ahul dagoela salatzen duena. euskararen ezagutzaren emendatze... 2 taulak erakusten du nafarroako euskararen erabilera orokor apala (%6, 6) hamazazpi urteotan ia ez dela mugitu. gauzak horrela, erratea dago nafarrek, batez bertze, kalean egiten dituzten solasen %93, 4 erdaraz izaten direla.
|
|
2012
|
|
|
Soziolinguistika arloko eskarmentuak erakutsia digu erabilera dela hizkuntza
|
baten
egoeraren adierazle esanguratsuena eta fidagarriena. Erabilera altua ala baxua den, eta denboran aurrera egin ahala hazi ala txikitu egiten den ikustea da hizkuntzaren" osasun" egoera baloratzeko biderik egokiena.
|
|
|
1 Erdaldunen dentsitatea, ama hizkuntza gaztelania dutenena eta etxean gaztelaniaz edo bietara egiten dutenena, goraka doa. Azpimarratzekoa da, duen garrantziagatik (kontuan izan hizkuntza
|
baten
egoera eta gizarte moldaera erabilerak markatzen duela, ez hainbeste ezagutzak), etxean gaztelaniaz edo bietara egiten dutenak batuz, %37, 63an kokatuko ginatekeela. Horrek, sekulako eragina du luzarora, hizkuntzen ukipenezko egoera horretan.
|
|
|
Ordura arte urtetan eta urtetan nahiko modu egonkorrean euskaldun dentsitate ia erabatekoz mantendu izan diren herri askotxo behera etorri dira, bai euskaldunen dentsitate horretan, bai etxeko erabileran. Azpimarratzekoa da, duen garrantziagatik (kontuan izan hizkuntza
|
baten
egoera erabilerak markatzen duela eta ez hainbeste ezagutzak), etxean gaztelania edo biak erabiltzen dituztenak batuz (hasierako 12 herrietan), %37, 63an gaudela 2006an. Sakonago aztertu ditugun 4 herrietako batez bestekoa, berriz, %38, 55 da 2006an.
|
|
2015
|
|
|
hizkuntza gaitasuna, lehen hizkuntza (edo ama hizkuntza) eta etxeko erabilera. Inolako ezbairik gabe, aldagai garrantzitsuak dira hiru horiek eremu
|
baten
egoera soziolinguistikoa definitzeko orduan. Dena den, argi dago egoeraren argazkia egiteko, guk landu ez ditugun beste hainbat alderdi ere garrantzitsuak direla:
|
|
|
1981ean euskaldunen dentsitatea %80tik gorakoa zuten udalerrien multzoan: dira garrantzirik gabeak hizkuntza
|
baten
egoera soziala aztertzeko, eta datuek deskribatzen duten bilakaerak irudi nahiko koherentea osatzen du: gainerako udalerrietan ez bezala, euskarak atzera egin du arnasguneetan 1991 urtetik eta, batez ere, 2001 urtetik aurrera.
|
|
|
" Euskararen normalizazioaren gakoak", hortxe gaurko gaia; baina zeri deritzogu euskararen normalizazioa?, zeri normalizazio politika? Alegia, desabantaila edo gutxitu posizioan dagoen hizkuntza
|
baten
egoera soziolinguistikoa hobetzeko bideratzen den neurri multzoari (Goirigolzarri, 2015). Halaber, egoera soziolinguistikoa hobetze horretan maila eta helburu desberdinak bilatu daitezke.
|
|
|
Hizkuntza
|
baten
egoera zein den jakiteko, galdera sinple batzuei egindako erantzuna behar duzu soilik. Behean galdera horiek:
|
|
|
Bukatzeko, UNESCO eta EGIDS en arteko alde nabarmena konplexutasunean dagoela argi dago, eta hori, zalantzarik gabe, ona zein txarra izan liteke azken honen mesedetarako. Alde batetik, ona EGIDS eskala pasatzea errazagoa delako, eta bestalde, txarra, hizkuntza
|
baten
egoera oso azaletik deskribatzen duelako.
|
|
|
Egile honek arrazoi duen arren, ezin da ahaztu faktore erabilgarri askoak proposatzen dituela Landweer ek eta izugarri aberastu dezaketela hizkuntza
|
baten
egoeraren azterketa.
|
|
2018
|
|
|
10). Jardun ekonomikorako hizkuntzek duten garrantzia Europako erakundeek ozenki aldarrikatzen dutela dokumentatu ondoren, euskal enpresetako lagin
|
baten
egoera aztertzen da. Ondorioetan, euskarari zein ingelesari dagokienez, hizkuntza egoera egokira iristeko dauden mugak azpimarratzen dira; urruti gaude bertako bi hizkuntza ofizialen arteko oreka lortzetik zein lingua franca funtzioaren premia ongi asebetetzetik.
|
|
2019
|
|
|
Ikerketatik atera ditugun ondorio nagusiak hiru dira; gure lekukotasunak gizarte oso
|
baten
egoera islatzen duela. Alegia, Jakilearen gaizki bizia euskal komunitate osoak pairatzen du.
|
|
|
Ikerketatik atera ditugun ondorio nagusiak hiru dira; alde batetik, induktiboa, hots, gure lekukotasunak gizarte oso
|
baten
egoera islatzen duela. alegia, Jakilearen gaizki bizia euskal komunitate osoak pairatzen du. Bestalde, erresilientziaren bidea proposatzen dugu, zeinak gaizki bizitze horri zentzua eman baitakioke. hondarrean, bizitza historia hau ezin kasu hobea da bere burua, profesionala lagun, ikertzen ari den lekukoa baita. hala, egoera ulertzeaz gain, hobetzeko bideen bila ere ari delako.
|
|
2022
|
|
|
Hizketa
|
baten
egoera aztertzen jarrita, hizketa horren erabilerari berari erreparatuko diogu lehenik. Zenbait neurketa egin dira azkenaldian, beti metodologia bera erabili ez arren; gainbegirada bat emango diegu segidan.
|