|
2015
|
|
|
Esaten ari naizena hobeto azaltzarren, bertso jarrien eremutik harturiko adibidea txertatuko dut hemen. Ez nuke nahiko bat
|
bateko
bertsotarako guztiz balioko adibide edo errealitatetzat hartzea; lurralde baten erreferentzia markatzen duen mapa da, ez lurraldea bera.
|
|
|
Bestalde, informazio fitxak elkarren artean estekatu eta dokumentuz lotzea da Xenpelarren helburua: “Digitalizazio planei esker, Interneteko katalogo honetan bat
|
bateko
bertsoak entzun eta idatzizko bertsoak ikusi ahal izateko fitxategiz hornitu nahi ditugu, eskaintzen diren katalogo/ fitxa bakoitzak dagokion fitxategia izateko”.
|
|
2017
|
|
|
Bigarrena Gabi de la Mazak karaoke bihurtutako bertsoa da, eta hirugarrena, Anjel Marik partida batetik atera berritan EITBri botatako bat
|
bateko
bertsoa; Txirritaren garai zaharreko izaera kronikagilea zaharberrituz, anoetarrak hamarreko txiki batean azaldu zuen egun hartan gertatutakoa kameraren aurrean.
|
|
2018
|
|
|
garai
|
bateko
bertsoak hortxen
|
|
|
Azken urteetan Ugaldetxo Kultur Taldearen gunea izan da, eta izan dira, tarteka, bertso afariak. dagoenaren berpizkunde gisa edo, azken Txapelketa Nagusian Atamitxek garai
|
bateko
bertso giroa berreskuratu du. Hura izan da bertsolari askoren entrenamendu gune.
|
|
2019
|
|
|
Hamaika bilera, eztabaida eta entrenamendu luze egin ondoren, azkenean, heldu ginen behintzat irizpideen txostena finkatzera: Bat
|
bateko
bertsoak epaitzeko irizpideakizenarekin bataiatu genuen. Bertan, orientazio orokorrak, gaiari dagozkion irizpideak, hizkerari dagozkionak, neurriari buruzkoak, errima, denbora eta erritmoa, kantaera, doinuak eta beste… zehaztuta utzi genituen, behingoz idatzita.
|
|
2020
|
|
|
ukitu, zeharbidez edo bide batez. Bertsopaperek, berriz, gai horiek lantzea eta sakontzea ekarri zuten; edo, bestela esanda, bat
|
bateko
bertsoen errepertorioa zabaltzea eta aberastea.
|
|
|
Azken gerraondoan, gainbehera zihoan bat
|
bateko
bertsoa ere. Baina honek bere burua altxatu du.
|
|
|
Dena den, Zavalak berak berehala igarri zion bertsopaperak ez zuela bat
|
bateko
bertsoak izandako susperraldirik izango.
|
|
2021
|
|
|
Jantzienak zeudenek bazekiten kanpoko fenomenoen berri. Manuel Lekuonak, esaterako, bertsolaritzaren ikerketa modernoa abiarazi zuen 1930eko bere hitzaldi famatuan, Saharako Tuaregen edo galiziarren bat
|
bateko
bertsoak aipatzen zituen [1], baina oso zabaldua zegoen bertsolaritza munduan bakarra zeneko ideia. Euskal kulturaren ikur bereizgarri bezala funtzionatzen zuen bertsolariak, nahikoa ikur esentzializatua zen gainera, eta hobeto funtzionatzen zuen munduan bakarra zela esanda.
|
|
|
Bat
|
bateko
bertsoak badu sortzeko eta interpretatzeko prozesuari buruzko deskribapena. Hura epaitzeko edo ebaluatzeko irizpide zehatz batzuk ere baditu, baina ez du irakaskuntza ikaskuntza prozesua gidatzen duen materialik.
|
|
|
Euskal Herriko Bertsolari Txapelketetako epai irizpideetan kantaerari buruzko aipamenak izan duen bilakaerari buruz gehiago jakiteko asmoz, Martin Aramendik eginiko Bat
|
bateko
bertsoa epaitzeko irizpideen bilakaera eta bertsogintzaren zenbait aje (d.g.) lana hartu nuen oinarri moduan. Bere analisia aztertu ondoren, ohartu nintzen 2000 urtera arte doinua eta kantaera ez zirela aipatu ere egiten epai irizpideetan.
|
|
2022
|
|
|
[Bat
|
bateko
bertsoa, jolas galduaren bila II] Basarri eta Uztapide
|
|
|
Jolas izaera galtzen ari da bat
|
bateko
bertsoa. Neurri batean, galera horren historia da bertsolaritzaren historia.
|
|
|
Txapelketa horien zurrunbiloan sartu aurretik, ordea, geldialdi bat egingo dugu, zenbaki honetan. Urteen joanean bertsolaritzak egindako ibilbidean ez baina, egun
|
bateko
bertso jardun batean jarriko dugu arreta. Hain da esanguratsua!
|
|
|
Bat
|
bateko
bertsoaren jolas izaera du idazlan honek abiapuntu eta jomuga. Bere berea du bat bateko bertsoak izaera hori.
|
|
|
Bat bateko bertsoaren jolas izaera du idazlan honek abiapuntu eta jomuga. Bere berea du bat
|
bateko
bertsoak izaera hori. Jolas egiteko erabili ohi da bertsoa lagunarte, bazkalondo, afalondo, taberna eta sagardotegietan.
|
|
|
Bat
|
bateko
bertsoa, oro har, galtzen joan da jolas izaera azken mende eta erdian. Galera horren historia zirriborratu nahi nuke, zortzi flashetan, bi lanetan, galera eragin duten faktoreak atzeman eta gogoetarako gaia eskaini aldera.
|
|
|
Beraz, Lore Jokoen giroa iritsi zen plazetako bat
|
bateko
bertso saioetara ere. Tabernetako giroa baino jasoagoa zen, serioagoa.
|
|
|
Horra hor, bat
|
bateko
bertsoaren jolas izaerari mugak jartzen zenbait faktore.
|
|
|
Lehenengoa, zerbait lortzeko bitartekotzat erabili nahi izatea bat
|
bateko
bertsoa. Izan ere, jolasa beste helbururik ez du bertso jostalariak.
|
|
|
Irungo norgehiagoka izan eta handik bi urtera, 1883ko irailean, Azpeitiko Lore Jokoetan, bat
|
bateko
bertso sariketa bat jokatu zen. Zavalaren esanetan, bertsolarien artean sekulan sortu den sesiorik gogorrena piztu zuen sariketa hark.
|
|
|
Berehala etorri ziren lehen bi bertsolari txapelketak. Berriro ere, tresna eta bitarteko bihurtu nahi izango du klase kultuak bat
|
bateko
bertsoa. Oraingoan, gainera, ordu arte eskura izan ez zuen faktore berri bat baliatuko du klase kultuak:
|
|
|
Bertso batean ez dago hobeto islatzerik Euskal Pizkundearen espiritua. Horra hor, esanahiz bete beteak, Txeko erria –Txekoslovakia–, independentzia politikoa 1918an lortu zuena; Mireio, Frédéric Mistralek –Literatur Nobel saria, 1904an– proventzeraz idatzitako obra, Orixek euskaratu eta 1930ean argitaratua; gaixo dagoen euskara… Horra hor, azken batean, bat
|
bateko
bertsoa Euskal Pizkundearen zerbitzura.
|
|
|
Txirrita, funtsean, bat
|
bateko
bertsoaren jolas izaera oztopatzen duten faktoreak ari zen salatzen. “Latiñez” hartan zeuden, graziaz laburbilduta, faktore guztiak:
|
|
|
Bertso jarrietan nabarmenduagatik, badirudi gai zela bat batean aritzeko. Domingo Kanpainari buruzkoak bat
|
bateko
bertsoaren itxura guztia dauka. Zenbait bertsioren arabera, Izturin gaineko sagardotegi batean afari merienda prestatzen ari zen Bilintx –arrain gorria, zehazki– mando gainean Domingo bistaratu zuenean.
|
|
|
Bat
|
bateko
bertsoaren sorkuntza elkarketak sustatzen du: poeten arteko bilkurek, eta horien artean eta cantoriak (kantoria) antolatzen dituzten zaleen artean egiten direnek.
|
|
2023
|
|
|
Erdi Aroko aurrekariari lotuz gainerako guztiak poesia idatziaren lehiaketa gisa planteatu ziren bitartean, Abadiak ikuspegi zabalago bat ezarri zuen: literatura idatziaz gain, bat
|
bateko
bertsoa ere bai, eta horiez gain kantua, musika, dantza, antzerkia, pilota, atletismoa, aizkolaritza, behi jeztea, ur ekartzea edo abere sariketak.
|
|
|
* Azaleko irudiak: Sarako Lore Joko haietako afitxa eta bat
|
bateko
bertso sariketako bi irabazleak: Maria Luixa Erdozio azkaindarra() eta Piarres Ibarrart Jatsukoa()
|
|
|
Erreferenteak ez dira beti errepikatzearen errepikatzeaz sortzen. Labrit pilotalekuak, adibidez, behin bakarrik jaso du Nafarroako Bertsolari Txapelketako final bat, eta, txapelketaz harago, ez zaizkio ere bestelako bertso hitzordu asko ezagutzen, mitinen
|
bateko
bertso solteren bat edo beste. Eta hala ere, askori datorkio frontoia burura, Iruñea eta bertsoa, bertsoa eta Iruñea, lotu dezaten eskatutakoan.
|