|
2004
|
|
|
Duela hiru hilabetetik koma sakonean dagoen emakume italiar
|
batek
umea izan du.
|
|
2005
|
|
|
Sakelako telefonora deitu zion, baina itzalita zuen; leihotik begiratu zuela kontatuko zidan gero, eta haize erauntsiak, tximistek eta euri zaparradek bera ere ikaratu egin zutela. Begira zegoela, trumoi
|
batek
umeak iratzarri zituen. Oihana izan zen negarrez hasten lehena eta ondoren Markel.
|
|
|
Irribarre egiten zuen, eta itxura barrekara zeukan, artean haur bat banintz bezala hitz egin ala ez zalantzan balego bezala; horixe irakurtzen nion begietan eta aurpegiko keinu leunetan. Txokolatea amaitu, kikara mahai gainean ipini, sofan atzeratu, hanka hankari eman, eskuak sabel gainean bildu haurdun
|
batek
umea haztatu nahi duenean bezala, eta hizketan hasi zitzaidan.
|
|
2007
|
|
|
Hemen be umeak galdu egiten dira. Halakorik jazo ezkero, baten
|
batek
umea lepoan jarri eta txaloka hasten da, eta beragaz batera inguruan dagozanak. Hondartzan gora eta behera, umeagaz joango da, txaloak beragaz batera doazala, familia topau arte.
|
|
|
Horrelako gauzak pentsatu behar izaten zituen Svenek lau urte zituela eskolako irakasle
|
batek
ume bakartia zela esan zionetik. Gurasoekin izandako bilera batean serio serio esan zien irakasleak, konbentzituta guztiz:
|
|
|
Aditu horrek gogorarazi du dagoeneko badirela ideia horren aldeko portaera azterketak. Esate baterako, heldu
|
batek
ume talde baten ekintzak imitatzen zituen; kontrol taldearekin, berriz, harremanak zituen, baina ez zuen imitazio lanik egiten; imitatzen zituzten ekintzak zituzten haurrek joera handiagoa zuten hurrengo saioetan gizarte interakzioak hasteko, helduak imitatu ez zituen haurrekin alderatuta.
|
|
2008
|
|
|
jaurti aurretik ekintzaren arrazoia ematen zuela, ahapeka eman ere: . Gogoratzen al haiz bare
|
batek
umetan eragin zian hotzikaraz, Nazario. Halakoxe koldarra haiz hi heu ere, ausart itxura horren azpian?
|
|
|
Bertan lau emakume ageri dira, itsasora doazen barkuak agurtzen. Emakumeetako
|
batek
ume bat du eskuetan hartuta, altxaturik. Nolabait itzultzeko esan nahi dio senarrari, hantxe daukala zain umea.
|
|
|
(32: 33: 00) Gobernu batzorde
|
batek
umeen arazoei buruzko azterketa egin du oraintsu. Haren arabera, Lehen Hezkuntzako umeen ehuneko 60 estres egoeran daude ikasketak direla ta; eta arazoak dauzkate.
|
|
|
tankerako hitz eta esapideak ahaztuak dituzte gaur egungo guraso gazte gehienek. Erdarazko hitz eta esapideak dituzte ordezko, oraindik orain, Bizkaiko hondartza batean ginela, andrazko
|
batek
ume txiki bati esan zion emon> besito, > kariño! > esaldiak argiro erakusten duenez1.
|
|
|
Beñardo zubira joan zitekeen, arestian egin ez zuena egiteko, baina ez zen zubira itzuli; aitzitik, langileek lantegi barrura egin zutela ohartu ahala –lehentxeago bare bat ikusi, eskuan jaso eta amorruz jaurti zuen fabrikako hormetako baten aurka... jaurti aurretik ekintzaren arrazoia ematen zuela, ahapeka eman ere: " Gogoratzen al haiz bare
|
batek
umetan eragin zian hotzikaraz, Nazario. Halakoxe koldarra haiz hi heu ere, ausart itxura horren azpian... zer uste duk, bada?" –, lantegiaren kanpoaldeko hondakin soberakinen artean zeudèn bizpahiru sokatatik bat aukeratu, eta lantegiaren horma batean gora egin zuen.
|
|
2009
|
|
|
Kezka handia izaten zen, amak behar den beste esne izango ote zuen. Ama
|
batek
umeak eskatzen zuen adina esne izaten ez bazuen, auzoko andreren bati eroaten zitzaion, seinari bularra emateko ardura har zezan. Auzoan horretarako modurik zeukan andrerik aurkitzen ez bazen, aldea etxeetako gazteek opesten zuten euren burua umetxoari bularra emateko.
|
|
|
Nire aurrean makurtu eta, haur txikia banintz bezala, zapatak erantzi zizkidan hiru gizonetako batek, poliki, lokarriak pixkanaka askatuz. Amak jositako galtzerdi zaharrak ere kendu, eta putakumeak oinak laztandu zizkidan galtzerdiak atera ahala, ama
|
batek
ume musugorri bati egingo liokeen bezala mendi buelta baten ondotik. Ospelduta neuzkan behatzak.
|
|
|
Gaur egungo arazo nagusietako bat da: gehiengo handi
|
batek
umeekin lotzen du animazioa. Azaldu duenez, animazioaren esklusibotasuna galdu du Walt Disneyk, badira animazio filmak egiten dituzten beste konpainia batzuk gaur egun, baina horiek ere haurrentzako filmak ekoizten dituzte batez ere.
|
|
2010
|
|
|
Lehenengo pelikulan, zentral hidroelektriko bat eraikitzeak Pirinioetako herri txiki bateko biztanleen artean sortuko dituen tentsioen aurrean, Olentzero eta hainbat pertsonaia misteriotsu eta magikoek aparteko hamaika gertaera biziko dituzte. Olentzero, Subilaren lapurreta filmean, ordea, gizon maltzur
|
batek
umeen gutun guztiak eta subil magikoa lapurtuko dizkio Olentzerori.Aurreneko filma, Olentzero, Gabonetako ipuina, arratsaldeko 14:45 inguru hasiko da eta hori bukatu ostean, jarraian, 16:30 aldera, Olentzero, Subilaren lapurreta izango da ikusgai.
|
|
|
Lehenengo pelikulan, zentral hidroelektriko bat eraikitzeak Piriniotako herri txiki bateko biztanleen artean sortuko dituen tentsioen aurrean, Olentzerok eta hainbat pertsonaia misteriotsu eta magikok aparteko hamaika gertaera biziko dituzte. Olentzero, Subilaren lapurreta filmean, bestalde, gizon maltzur
|
batek
umeen gutun guztiak eta subil magikoa lapurtuko dizkio Olentzerori.
|
|
|
Abesti zerrenda luzea nuen, eta hemen izenburu anitz aipatzea egokia ez den arren, tentazioa ekidinezina da: Mikel Laboaren Bat hiru albumeko" Lanikan ezin egin"," Pasaiako herritik"," Baga, biga, higa"," Txoria txori"," Oies errondan dabil"...; Benito Lertxundiren" Bizkaia maite" (gitarrako partea biziki ederra iruditzen zitzaidan)," Beti penetan" (behin osaba
|
batek
umetan sehaskan kantatzen zidala esan zidan)," Atarratzeko gazteluko kantua"," Udabarrian"," Jaun Baruak"," Nere maitea"... (Benito Lertxundiren joera britainiarragoa zen, gitarra akustiko kantatzen zuen maiz, eta miresgarria iruditzen zitzaidan nola nahasten zuen hori euskal abesti herrikoiekin); Gorka Knörren" Ez duzu bakarrikan ibili behar"," Xoxuak"," Lotxo"," Gure ortuban"," Begira nago"...; Antton Valverderen" Hitzez hitz" eta" Maitasunez hil" (George Brassensen" Marinette" n inspiratua), eta Xabier Lete eta Julen Lekuonarekin grabatutako bertsolari zaharrenak(" Kazkazurik bere buruari" zen gehien kantatzen nuena); baina agian nire faboritoak Txomin Artolak eta Haizea taldeak grabatutakoak ziren," Txakurraren partia" (gitarraren arpegioak zoragarriak ziren)," Errian"," Aitona Brontze"," Goizeko euri artean"," Urzo aphal bat" eta beste batzuk, zeintzuetan eragin britainiarra erabatekoa zen nahiz eta batzuk herrikoiak edo bertsolari zaharrenak izan.
|
|
|
Lurmentzean, elurrak agerian utzi zuen Akilesen adiskidearen oskola. Hura ikustean, Akiles lasterka joan zen haren bila eta adiskideari ezarri zion, leuntasunez, ama
|
batek
umea izaraz biltzen duen bezala. Edo hil oihalaz.
|
|
2011
|
|
|
Haurdun daudenen %20 inguruk abortu espontaneoa izateko arriskua du, eta horietatik bostetik
|
batek
umea galduko du. Hau da, biztanleria osoan, 100 emakumetik 4ri arrazoi naturalengatik haurdunaldia eteten zaie 20 aste igaro baino lehen.
|
|
2013
|
|
|
Erizain ala ingeniari izan nahi dugun erabakitzeko, adibidez. Erresuma Batuko bikote
|
batek
umearen sexua isilpean eduki du bost urtean. Eskolan hasi den arte.
|
|
|
Mila bider ahalegindu arren ez baitzuen ulertzen nola galarazi zuten talibanek kometen erabilera, egun batetik bertzera: zer kalte egin ziezaiokeen, bada, kometa
|
batek
ume bati. Zer burugabekeria zen hura?
|
|
|
Mila bider ahalegindu arren ez baitzuen ulertzen nola galarazi zuten talibanek kometen erabilera, egun batetik bertzera: zer kalte egin ziezaiokeen, bada, kometa
|
batek
ume bati. Zer burugabekeria zen hura?
|
|
|
Lorezainari perdigoiek atera zioten begia ehiza kontu batean; nire osabari, petardo
|
batek
umetan, lagun baten amarrua tartean. " Begiratu hormako zulo horretan" esan zion," ogerleko bat dago, baina ezin dut atera...
|
|
2014
|
|
|
Zer nauk ni atzo sortua! Ez ohartu etxeko buru
|
batek
umea egin duela?
|
|
2015
|
|
|
Animatzaile talde
|
batek
umeen eskutitzak patinez jasoko dituzte eta banderak eta hiru Erregeen mozorroak banatuko dituzte.
|
|
2016
|
|
|
Ez dira haienak, baina aitortu dute badutela zerbait animaliak erakartzen dituena.Aurretik ere txakur pila bat izan dituzte; oparituta batzuk, eta baztertutakoak etxean hartuta besteak. «Jende
|
batek
umeak ditu, beste batzuek gurasoak dituzte etxean...», azaldu du Albizuk. Haren arabera, ez dago koska handirik txakur baten eta gizakiaren artean:
|
|
|
Ileorde ziztrin batek ikuslearen erreakzioa lortuko du; edo sudur gorri txiki
|
batek
umeen konplizitatea erakarriko du; edo mimo baten makillaje zurbilak tristura kutsatuko digu. Hala gertatzen zen lehen, eta hala gertatzen zaigu aro teknologikoan.
|
|
2017
|
|
|
" Irakasleen artean gorabeheraren bat izan zela esango nuke, batak hona joan beharra izan zuen, besteren batek hara. Gurasoen artean ere baten
|
batek
umeak hartu eta eskola pribatura eraman zituen, hemendik 30 kilometrora. Azkenean, gero eta guraso gutxiagok aukeratu zuen A eredua, eta kito eredu hura".
|
|
|
" Gurasoen artean ere baten
|
batek
umeak hartu eta eskola pribatura eraman zituen, hemendik 30 kilometrora. Azkenean, gero eta guraso gutxiagok aukeratu zuen A eredua, eta kito eredu hura".
|
|
|
Han gu bezalako pinu asko zeuden, batzuk siku siku eginda, beste batzuk ez hainbeste. Bakoitzak bere istorioa zuen; ondokoak kontatzen zidan bera dendan egon zela denbora guztian, ez zuela inork erosi eta azkenean bota egin zutela, beste
|
batek
umeak su eman ziola eta horrelako gauzak. Arrazoi batengatik edo beste batengatik denek amaitu zuten zakarrontzian eta han geunden, berriro ere kamioi batean, nora gindoazen jakin gabe eta hori galarazteko zer egin jakin gabe.
|
|
|
Trenak kurba hartu zuen, makinak pufaka zituela kolpe motz, astunekin, eta holaxe ezkutatu ziren biak emeki emeki bistatik, halako pazientzia zarpail eta denboraz kanpoko batean, halako baretasun estatiko batean bilduta: ...a egiten dien horiei eta ardura eta obligazioei alde egiten diena azpilan izena emateko nabarmenegiak diren bitartekoekin eta lapurretan edo alde egin nahian harrapatzen dutenean ere mirespen zabal eta espontaneoa besterik ez garailearekiko gizon prestuak lehia garbian irabazi dionagana sentitzen duen mirespen hori, eta gainera tolerantzia samur eta etengabea zuri jendearen gutizien aurrean aitona
|
batek
ume txatxu eta zailekin duena bezalakoa, nik ahaztua nuena. Eta egun hartan guztian, trena ataka malkartsuetatik eta mendi punta artetik sigi saga zihoan bitartean, mugimendua gurpil intziritsu eta akituen soinu nekeza besterik ez zelarik eta mendi eternalak ere zeru lodian desegiten zirelarik, geure etxea eduki nuen gogoan, geltoki ospela eta lokatza eta beltzak eta nekazari jendea patxada ederrean plazatik bueltaka, jostailuzko tximuekin eta gurdiekin eta goxoki poltsekin eta kandela muturrak agerian zituztela, eta nire erraiak asaldatu egiten ziren eskolan bezala kanpaiak jotzen zuenean.
|
|
|
Ez dago ezer umiliagarriagorik. Poliziak umiliatuko zaitu, torturatuko zaitu, beste batzuen aurrean belauniko jarraraziko, baina apaiz
|
batek
ume bat eramaten duenean eta, jaitsi prakak, esaten dizunean, hori oso gogorra da?.
|
|
|
Prelaturan erlijio lanak egin eta elkarteko beste kideak hezteko konpromisoa hartzen duten pertsonak dira numerarioak, zelibatu apostolikoan bizi direnak. Euskal Herrian elizaren ordezkari
|
batek
umeen aurka egindako sexu abusu delituengatik egingo den epaiketa gutxietariko bat izango da Gazteluetakoa. Lehenengoetako bat.
|
|
|
Era negatiboko autoritateei egiten zaie muzin, botere harremanei loturikoei. Bestalde, autoritarismoaren aurkako hezkuntza
|
batek
umea ala gaztea hezkuntza erlazioaren zentroan jartzen du, eta Guillaumek( [1876] 1978: 324) zion moduan umeak subjektutzat hartzen ditu, hezkuntza ume ala gazteen nahi eta askatasunetik pentsatuz.
|
|
|
Orain dela gutxi Chrysallis elkarteak kontzientziazio kanpaina bat abiarazi zuen Euskal Herrian ume transexualek bizi duten errealitatea ezagutarazteko asmoz. Azken egunotan aldiz, talde ultrakatoliko
|
batek
ume hauen identitatea ukatzeko autobus transfobiko bat atera nahi izan du hainbat hiriburutan. Euskal Herrian orokorrean autobus honen kontrako mezuak azaldu badira ere, gurean ere asko dugu egiteko berdintasuna lortzeko bidean.
|
|
|
2015ean Durangoko emakume
|
batek
umeentzako jolasgune estaliak eskatu zituen. Horretarako, datu hauek eman zituen:
|
|
2018
|
|
|
Bestalde, gure gizartean ohitura da, emakume
|
batek
umerik ez badu, gizonezkoak beste batekin ezkontzeko eskubidea izatea, baina orain gure legeek hori debekatzen dute. Hala ere, gizona ezkontzen bada, hiru hilabeteko espetxealdia izango du.
|
|
|
Honi lotuta pasadizoa kontatzen da. Antropologo(?)
|
batek
ume batzuei jokoa proposatu zien: zuhaitz baten ondoan fruituez betetako saskia jarri zuen.
|
|
|
–Psikosi guztiek bezala, errealitatearekin kontaktua galtzea dakar trastorno honek. Depresioa duen ama
|
batek
umeak zauritzeko pentsamendu ego distonikoak izan ditzake.
|
|
|
Abortua amarentzat arrisku handiko praktika izan den bitartean (eta hala izan da XX. mendera arte behintzat, eta hala jarraitzen du izaten munduko toki gehienetan), umea basoan abandonatzeak ez zion inongo kalte fisikorik ekartzen erditu berri zen emakumeari. Antzinako Erroman, familia
|
batek
ume bat adoptatu nahi zuenean, zabortegira jotzen zuen zuzenean, han beti topatzen zuen jaioberriren bat, bizirik oraindik, zorte on apur batekin.
|
|
|
1995etik aurrera infantizidioaren figura desagertzen da Espainian, ama
|
batek
umea akabatzen duenean homizidioa leporatu ahal zaio orain. Ez ordea beste herrialde batzuetan.
|
|
2019
|
|
|
Familia nuklearra: " bikote
|
batek
umeak ditu; umeok, ezkontzera egiten dutenean, unitate independenteak sortzen dituzte".
|
|
|
Europa sortaldean, industria aurreko garaietan betiere, familia eredu komunitarioa. nagusi zelarik [familia komunitarioa: " bikote
|
batek
umeak egiten ditu; umeok ezkontzeko garaian, mutil guztiak gelditzen dira etxean, euren senarren etxaldeetara aldatzen dira neskak; aita hiltzean, laster edo geroago, anaiak elkarrengandik bereizi egiten dira"], sartalde hauetan, berriz, era bateko edo besteko leinuko familiak izaten ziren familia gehienak.
|
|
|
Leinuko familia: " bikote
|
batek
umeak egiten ditu; heltzarora iristean, haurrideetariko bat izendatua da oinordeko bakartzat: mutil gehiena sarritan; baina izan daiteke azkenekoa, edo mutiletarik edozein, edo nesketarik bat; kasu guztietan:
|
|
2020
|
|
|
Amurrion eman behar genuena gelditu zen bertan behera, baina... Taldekide
|
batek
umea izan behar duela eta geldialdi bat hartu behar genuen. Beraz, nahiko ondo egokitu zaigu koronabirusaren kontua.
|
|
|
Emakumea, hau bai paradoxa!, hezurraren hezur dela gizonarentzat, haren haragiaren haragi! —Satrustegik barre algara egin zuen— Emakume
|
batek
ume jaioberria bere haragiaren haragi dela pentsatzeak badu logikarik, hartaz erditu baita. Baina meritu hori gizonari ematea erridikulua da benetan.
|
|
|
Batetik, erreketeek lehenengo umetu egiten dute Teresa, haur bilakatu eta arrazoitzeko gaitasunik gabeko pertsonatzat hartzen dute, haren gorputza ukitzen duten bitartean: " Amak jositako galtzerdi zaharrak ere kendu, eta putakumeak oinak laztandu zizkidan galtzerdiak atera ahala, ama
|
batek
ume musugorri bati egingo liokeen bezala mendi buelta baten ondotik" (103). Bestetik, erreketeek batik bat Teresaren gorputzaren jabe egin nahi dute, eta horretarako bi baliabide erabiltzen dituzte:
|
|
2021
|
|
|
Maisu
|
batek
ume bat tentela dela uste badu txorakeriak egiten hasiko da, egia da.
|
|
2022
|
|
|
Nerabea nintzela, nire herrian, emakumeen asanbladetan, emakume nagusiagoekin parte hartzen nuen. Lagunen
|
batek
umeren bat bazuen, bere ordutegira egokitzen nintzen. Bere etxera joaten nintzen, eta zer behar zuen galdetzen nion, eta garbitu behar bazen, garbitu egiten nuen.
|
|
|
Neronek ere, batzuetan, hori pentsatu izan dut bertzeei buruz. Politikoki jakin arren ez dela hala, ez gaudela horretara behartuak, hain dugu barneratua emakume
|
batek
umea izan behar duela. Batzuek galdetu ere egiten didate:
|
|
|
Luzaro egon zen ukuiluko ilunantz epelean. Aurreko egunean behi
|
batek
umea egin zuen eta orain samurtasunez miazkatzen ari zen buru handia eta hanka mehe eta zalantzakorrak zituen txekor txiki bat. Beste behi bat arnaska ari zen txoko batean.
|
|
|
Umea sartzean trakets ibili zaren ala ez aztertuko dute inguruko begiek, edo jadanik eskarmentuduna ote zaren ondorioztatuz. Lurrera eroritako zapatatxoa itxuraz goxo jasoko dizun begi pareak ondo behatuko du zuri eman aurretik garbi dagoen ala ez (ama
|
batek
umearen zapatak garbi mantendu behar baititu), berriak diren edo lagatakoak, umea jadanik ibiltzen hasia den edo berantiarra, markakoa den ala guraso pobreak dituen. Eta, nola ez," eskerrik asko" xalo bat bota behar, zapata zure eskuetara bueltatzeagatik.
|
|
|
Edo, beste era batera, amak eta ez amak. Ama ez diren emakumeek, adeitsuak baldin badira, edukazioz umeagatik galdetuko dizute, ez beti eta ez erabat axola zaielako, ama bati zer besterik galdetu okurritzen ez zaielako baizik; edo, areago, ama
|
batek
umeagatik hitz egiteko beste gogorik ez duela uste dutelako. Horrelakoetan, zaren emakumea/ pertsona ezkutatzen da, eta bihurtu zaren ama azaleratzen.
|
|
2023
|
|
|
Hirurogeita zortzi urteko emakume ospetsu
|
batek
ume bat izan du alokairuko sabel baten bidez. Ama berria gurpildun aulki batean irten zen ospitaletik, erditu dena bera izan balitz bezala. Egoera horrek eztabaida politiko handia sortu du.
|
|
|
Batzuetan lagunen batekin paseatzen dut, edo emaztearekin paseatzen dut. Baina gutxiago, txandakatu behar izaten gara,
|
batek
umeekin egon behar baitu; 12 eta 3 urte dituzte". Zaharrenak Iruñean ikasten segitzen du, baina Unanun lagunak ditu, eta pozik dago.
|
|
|
Umezurztegi batean egongo da, beste asko bezala. Umezurtz etxeetan, baina, hain dira krudelak hango mojak eta; gurago luke gaitzen
|
batek
umea eramango balu. Gogoa iluntzen eta umeltzen dio akorduak.
|
|
|
Nik ikasi nahi nuen filosofia, fisika edo psikologia, baina fisika ikastera joan nintzen oso ikasle ona nintzelako eta eskolak horretara bultzatu ninduelako. Gogoan dut irakasle
|
batek
umetan esan ziela nire gurasoei sormen handia nuela baina gero ez zegoen hori bideratzeko modurik".
|
|
|
6 agerraldiko ipuina inuit herriari ikasitako ipuina da. Koldo Izagirrek ekarri zuen euskarara Nabar izeneko hartz arre
|
batek
umeei gauero belarrira konta ziezaien.
|
|
|
Laban
|
batek
ume baten eskuan
|