|
2000
|
|
|
—Eta Pisakoak matematikoki frogatua Gassendi zeritzan ene irakasle
|
batek
frogatu ahal izan zuen esperimentalki lehen aldiz, Gassendik berak aitortu zigunez...
|
|
2001
|
|
|
Ikerketa zientifikoren
|
batek
frogatua duen bezala, soja kontsumitzen duten Asiako emakumeek bularreko eta uteroko minbizi gutxiago nozitzen dute Mendebaldekoek baino.
|
|
2002
|
|
|
Gainera, Europan berriki egin den ikerketa
|
batek
frogatu du 16 kromosomako gene bat gaitz honi loturik dagoela.
|
|
|
Litekeena da bisonteak izatea. Antzinako DNAren analisian beti agertzen diren metodologia zalantzek eztabaidatzen duten ikerketa
|
batek
frogatzen du duela 17.000 urteko bisonte bat “Mycobacterium” z kutsatuta zegoela. Bistan da ondorioa.
|
|
|
American College of Cardiology (ACC) erakundearen 51 Biltzarrean bildutako adituek uste dute arteria hipertentsioa (HTA) duten gaixoak “aro berri” baten bezperan daudela. Lehen aldiz, Atlantan 30.000 kardiologok egindako topaketa horretan aurkeztutako ikerketa baten arabera, hipertentsioaren aurkako tratamendu
|
batek
frogatu du ohiko terapia baino handiagoa dela betablokeatzaileekin, zenbait arrisku murrizteko: heriotza eta konplikazio larriak, bihotzeko eta garuneko infartuak(% 13), iktusa edo garuneko infartua(% 25) eta diabetea(% 25).
|
|
|
Nafarroako Unibertsitateko ikertzaile talde
|
batek
frogatu du, lehen aldiz, banakako ebidentzien bidez, oliba olioaren kontsumoa handitu ahala miokardioko infartua izateko aukerak %74 murrizten direla. Proiektuaren arduradunetako batek, Miguel Ángel Martínezek, dioenez, “aspalditik zetorren dieta mediterraneoak gaixotasun kardiobaskularretatik babesten duela, baina, orain arte, gaiari buruzko ezagutzak nazioarteko konparazioetan soilik oinarritzen ziren”.
|
|
|
Urdaileko hormona baten kontrolak argaltzea errazten du, ikerketa
|
batek
frogatzen duenez.
|
|
|
Errealitate hori, hain zuzen, Espainiako egoerarekin konparagarria da. Saag ek lan egiten duen klinikan egindako ikerketa
|
batek
frogatu zuenez, paziente bakoitzeko tratamenduaren kostua 14.000 euro ingurukoa da terapia martxan dagoen defentsa sistemako zelulen maila milako 350 baino handiagoa denean. Maila horren azpitik jardunez gero, urtean 34.000 euroko gastua egitera behartzen du terapia.
|
|
|
Sedentarismoak eta telebistak gehiegizko pisua eragiten dute gantzek baino, ikerketa
|
batek
frogatzen duenez
|
|
|
Ikerketa
|
batek
frogatzen duenez, musika pertsonalizatuak insomnioaren eta antsietatearen aurka egiten du
|
|
|
OCUren azterketa
|
batek
frogatzen du espainiarrek gizalege handia dutela hildako kideak desegiteko orduan.
|
|
2003
|
|
|
Kalitatea eta zahartze egoera zehazten laguntzen dute. Adibidez, duela zenbait urte Espainian egindako ezti ikerketa
|
batek
frogatu zuen glukosidasa entzima desagertu egin zela industria millore motako eztietan. Marka ezagunak ziren horiek, produktuak jasaten zuen pasteurizazio prozesuaren ondorioz (minutu eta erdian 78 graduko tenperaturaraino berotzea), ekoizpena estandarizatzeko eta kantitate handiak maneiatzeko.
|
|
|
Azido azetil salizilikoak, aspirina ezagunak, propietate berriak ditu. Herbehereetako Cancer Institutuko René Bernards ikertzailearen taldeak, “Nature” aldizkarian argitaratu berriak, egindako azterlan
|
batek
frogatu du azido azetil salizilikoa metodo eraginkorra dela zenbait minbizi motari aurre egiteko. Zehazki, ilearen folikuluak eta zenbait guruin mota agertzearen ondorioz pertsonen larruazalean sortzen diren tumore onberak dira.
|
|
2004
|
|
|
Alacanteko Unibertsitateko Osasunaren Psikologia saileko aditu talde
|
batek
frogatu du Alzheimerrak eragin handia duela senitartekoen bizi kalitatean, bai gaixoari laguntzeko lanetan ari direnean, bai gaixotasunarekin loturarik ez dagoenean. Era berean, efektu horiek nekez gainditzen dira denborarekin.
|
|
2005
|
|
|
Barizela ez da gaitz oso larria, baina zenbait kasutan konplikazioak ekar ditzake, pneumoniak, hepatitisak edo entzefalitisak eta baita heriotza ere, lehen ikusi dugun bezala. Gurea bezalako gizarte batean jaiotzen diren adina umek jasaten du urtero barizela, eta ikerketa
|
batek
frogatu duenez, txertaketa kanpaina batean inbertitutako euro bakoitzeko, 1,60 euro aurreztuko lirateke gaitzak eragindako gastuetan. Non da beraz txertoa erabiltzeko zalantza?
|
|
|
Hala nola eskolan: ama eskolatik unibertsitaterako diplometan, beste haurretan baino huts egite gehiago bada dibortziatuen haurretan, Frantzian egin ikerketa zabal
|
batek
frogatu duenaz. Guy Corneau baten liburu titulu honek berak ainitz erran nahi du:
|
|
|
Epaitegi
|
batek
frogatutzat jo du uraren edangarritasunean" kalteak" eragiten dituzten substantziak isuri zituela
|
|
|
Filadelfiako (AEB) zientzialariek egindako ikerketa
|
batek
frogatu du oliba olio birjina estrak, dieta mediterraneoaren oinarrietako batek, ibuprofenoaren antzeko osagai analgesikoa duela, erabilera arrunteko analgesiko eta antiinflamatorioa.
|
|
|
Azterlan
|
batek
frogatzen du duela 135 milioi urte historiaurreko krokodilo bat bizi izan zela Argentinan.
|
|
|
Haurdun dauden 38.000 emakumerekin egindako ikerketa
|
batek
frogatu du Down en sindromea detektatzeko analisiak fidagarriagoak direla haurdunaldiko 11 astean egiten badira, 16ra arte itxaron beharrean. Ikerketaren arabera, Down sindromearen edo trisomia 21en arriskua kalkulatzeko haurdunei egiten zaizkien odol analisiek eta fetuaren hotz lodiera neurtzen duen ekografiak kasuen %87 aurresaten dute bi probak lehen hiruhilekoan egiten badira.
|
|
2006
|
|
|
Journal of Sleep Research aldizkari zientifikoan aresti argitaratutako azterlan
|
batek
frogatu duenez, goizeko nekea ilargialdiekin lotua dago eta unatze hori ilargi betean harik eta larriagoa da.
|
|
|
Gaua aprobetxatzen dute ehizatzeko, goi maiztasuneko uhinak igortzeko gaitasun ezaguna erabiliz, beren presa gidatzeko eta “hondoko zaratatik” bereizteko. Duela gutxi, Marylandeko Unibertsitate Estatubatuarrak egindako azterlan
|
batek
frogatu zuen saguzarrek orain arte uste baino metodo konplexuagoak dituztela beren elikagaia kokatzeko. Ugaztun guztien artean, saguzarreko emea da, antza, ernalketaren unea kontrolatzeko gai den bakarra.
|
|
|
Ikerketa Zientifikoen Kontseilu Gorenak (CSIC) egindako azterlan
|
batek
frogatu du elikagaien jarduera antioxidatzaile handia dagoela, hala nola, arbeletxoa, kanela, anisa, jengibrea, menda, intxaur muskatua, erregaliza edo banilla.
|
|
|
E.coli hesteetan dagoen bakterioa da, beharrezkoa digestio prozesua osatzeko, eta batzuetan, udan batez ere, aldatu egiten da eta kolikoak eta beherakoak eragiten ditu. Hala ere, haragi xehatuarekin egindako azterketa ingeles
|
batek
frogatzen du hozi horren patogenotasuna ez dagoela giro tenperaturaren igoera bakar baten ondorioz neurtuta, baizik eta abelgorria hiltzen denetik haragia egosten eta kontsumitzen den arte igarotzen den denboraren ondorioz.
|
|
|
Arazoa haurren artean antzematen hasi da. Azterlan britainiar
|
batek
frogatu du gatz irenstea eta presio arteriala murriztearen arteko erlazioa dagoela populazioaren sektore horretan.
|
|
|
Elikagaiek eragindako toxiinfekzioak saihesteko metodoek irudimenezko ibilbideak dituzte. Lleidako Unibertsitateko eta AEBko Nekazaritza Saileko ikertzaile talde
|
batek
frogatu du hori, propietate antimikrobianoak dituzten estaldura jangarriak garatu baitituzte. Sagar purearen eta oregano olioaren konposatuak dira.
|
|
|
Hiesaren aurkako tratamendua uztea hilgarria izan daiteke. 5.400 seropositibori baino gehiagori buruz egindako nazioarteko ikerketa
|
batek
frogatu du terapia antirretrobirala eteteak bizkortu egiten duela gaixotasunaren progresioa, eta bikoiztu egiten duela GIBak eragindako patologiak izateko eta hiltzeko arriskua. Lan hori “The New England Journal of Medicine” aldizkarian argitaratu zen, eta Josep María Gatell Bartzelonako Klinikoko Gaixotasun Infekziosoen eta Hiesaren Zerbitzuko buruak koordinatu du Espainian.
|
|
2007
|
|
|
Alderantziz, Washingtongo Unibertsitateak eginiko azterlan
|
batek
frogatu omen duenez, baleen populazioa murriztu edo bakandu ahala baleontzien kopurua ugalduz doa.
|
|
|
Ikerketa
|
batek
frogatu du alergia horiek haurtzaroan desentsibilizaziobidez itzul daitezkeela.
|
|
|
Laster, gero eta gehiago dakigu prozesu osoko mekanismo oinarrizkoenetako bati buruz, neuronen arteko loturak sustatzeari buruz. Zientzialariak hainbat hamarkadatan huts egin ondoren, Espainiako ikertzaile talde
|
batek
frogatu du fenomeno hori benetan gertatzen dela eta ondorioak dituela portaeran. Beren lana Science aldizkariak hautatutako urteko hamar aurkikuntza garrantzitsuenen artean dago.
|
|
|
Estatu Batuetako Ikerketa Medikoko Agentziaren ikerketa
|
batek
frogatu nahi du kreatinazko osagarri dietetikoak atzeratu ote dezakeen Parkinsonen gaixotasunaren aurrerapena. Gaixotasun Neurologikoen eta Garun Isuriaren Institutu Nazionalak (NINDS, ingelesezko siglak) substantzia horri buruz egingo duen azterketa kliniko handienetako bat izango da.
|
|
|
Koloneko minbizia laborategiko animaliekin aztertu da azken urteotan, formulazio prebiotiko eta probiotikoen babes papera probatzeko. Orain, Europako Batasunak babestutako eta SynCan izena duen proiektu
|
batek
frogatu du gai dela minbizia agertzearen erantzule diren bakterio fekalen maila murrizteko.
|
|
|
Donostiako Donostia Ospitaleko 60 pazientek parte hartu duten nazioarteko azterketa
|
batek
frogatu du asmaren aurkako tratamendu baten eraginkortasuna. Tratamendu horrek inhalagailu bakar bati medikazioa sinplifikatzen dio, eta, aldi berean, ohiko terapia eta erreskate gisa balio du eraso edo krisi asmatikoetan.
|
|
|
Erretzeko ohitura areagotu egiten da zenbait elikagairen ohiko kontsumoarekin, zaporea areagotzen baitute, batez ere kafearekin eta alkoholarekin. Lana uzten laguntzen duten elikagaiak Hala ere, azterlan
|
batek
frogatu du dagoeneko badela nozio bat: elikadura osasuntsu batek, pisua ahalik eta gehien gutxitzeaz gain, errazagoa izan daitekeela ohitura uztea.
|
|
|
Mediterraneoan, posidonia ozeanikoko belardiak atzera egiten ari dira, giza jardueraren inpaktuagatik bakarrik, eta ez klima aldaketagatik, Zipreko, Tunisiako, Frantziako eta Espainiako uretan egindako Alacanteko Unibertsitatearen (UA) azterlan
|
batek
frogatzen duenez. Posidoniari buruzko ikerketa hau, Mediterraneoko espezie endemikoa eta EBk babestua, mundu osoko aldizkaririk entzutetsuenean argitaratu berri da, “Marine Ecology Progress Series” izenekoan.
|
|
|
Duela hiru urte, batetik lau urtera bitarteko 2.000 haurrekin egindako hasierako azterketa
|
batek
frogatu zuen txertoak kasuen %30ean prebenitzen zuela infekzioa, eta koadro larrien %58 ekiditen zuela. Emaitza onak lortu ziren arren, txertoa eraginkorra izatea funtsezkoa da, adin tarte kaltetuenetako bat baita.
|
|
2008
|
|
|
NARRATOR: (OFF) Duela denbora luzea, urrun urruneko komiki batean, mila bederatziehun eta hogeita hamarreko hamarkadako super heroi
|
batek
frogatu zuen espazio ontzi bikainek, printzesa ederrek, gaiztagin kapadunek eta lagun iletsuek Big Bang aren pareko leherketa eragin zezaketela kutxa erregistratzailean.
|
|
|
Exeter eta Oxfordeko unibertsitate britainiarretako zientzialariek egindako ikerketa
|
batek
frogatu du, lehen aldiz, lotura egon daitekeela haurraren sexuaren eta haurdunaldian amak duen elikaduraren artean. Azterketa horren arabera, kaloria gutxiko dietak edo gosaria alde batera uzten duten haurdunek haur bat erditzeko aukera gehiago izango lukete.
|
|
|
Murrizketa hori taberna eta jatetxeetako salmenta kontrolatzearen eta tabakoaren prezio merkeenaren igoeraren ondorioa da. Urrunago joan gabe, Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen Erakundeak (OCU) egindako azterlan
|
batek
frogatzen du tabakoaren kontsumoa eta prezioa lotuta daudela, eta igoerek ez dutela erretzaileen berehalako beherakadarik eragiten, baina erabilgarriak dira epe ertainera nerabeak katigatu ez daitezen. OCUren arabera, Espainiako erretzaile heldu batek batez beste 744 euro gastatzen ditu urtean; 15 eta 17 urte bitarteko gazteek, berriz, 285 euro.
|
|
|
Hala, depresioekin, elikadura nahasteekin edo fobiekin batera, hain ezagunak ez diren lerroetan lan egiten du teknika honek, fibromialgia eta estresetik hasi eta arazo dermatologikoetara, bakardadetik pasatuta, eta horiek guztiek sustrai psikologiko edo psikosomatikoa dute. Fibromialgiari dagokionez, Isidro Pérez Psikologia Klinikoko adituak eta Bartzelonako Erreumatologia Institutuak zuzentzen duten CHC Psikologo ikerketa aitzindari
|
batek
frogatzen du hipnosiak eragin positiboa duela gaixotasun horren kontra. Ikerketaren arabera, saioak egin zituzten pazienteen %80k nabarmen hobetu zituen sintomak:
|
|
|
“Astiro jaten du eta mokadu bakoitza 20 aldiz mastekatzen du”, dio herri esaerak. Orain, Japonian egindako ikerketa
|
batek
frogatzen du hori egia dela.’ Azterketa egiteko, 30 eta 69 urte bitarteko 3.287 pertsonaren lagina hartu da, eta haien elikadura ohiturei buruzko galderak egin zaizkie, jaten zuten abiadura azpimarratuz (oso motela, motela, ertaina, azkarra eta oso azkarra aukeratu behar zen). Ase arte jaten zuten ere galdetu zitzaien, eta altueraren arabera doitutako pisua zehaztu zen (gorputz masaren indizea, GMI).
|
|
2009
|
|
|
Ez daude bi pertsona berdin. Hori aintzat hartuta, Estatu Batuetako Purdue Unibertsitateko ikertzaile
|
batek
frogatu du hobe dela esperimentuetako saguak ere banakotzat hartzea; hala, emaitzak interpretatzean akats gutxiago egiten dira, eta, gainera, ez dira hainbeste sagu behar esperimentuetan.
|
|
|
Halere, eta balizko ikerketa hori egiten den bitartean, hausnarketa eta espekulazio teorikoa zilegi dira. Gure aburuz, nature or nurture deitu izan den eztabaida, alegia, giza naturaren erantzulea ote den geneen bitartez jaso dugun herentzia edogizartearen indar moldatzaileen ondorio garen eztabaida zaharkitua gelditzen arida, gero eta ikerketa kopuru
|
handiago
batek frogatzen duelako bi indarron eraginezinbestekoa. Giza garapen eta antolaketaren konplexutasuna ikusirik, zaila dapentsatzea faktore sozial eta kulturalen garrantzia ukatu daitekeenik.
|
|
|
Arriskua ez dago substantzia horien presentzia hutsean, baizik eta faktore askoren arabera aldatzen da, hala nola dosien edo bakoitzaren ezaugarrien arabera. Metalak dira substantzia horietako batzuk, eta elikagaietara iristeko moduak hainbat bide jarrai ditzake, bai zuzeneko ingurumen kutsaduragatik, bai nekazaritza jardueren bidez. Britainia Handiko Elikagaien Segurtasun Agentziak (FSA, ingelesezko sigletan) elikagaietako produktu kimikoen toxikotasunari buruz egindako azterketa
|
batek
frogatzen du 2000 urtean bezalakoak edo txikiagoak izan direla artsenikoa, kadmioa, selenioa, zinka edo beruna bezalako elementuen maila, antzeko ezaugarriak zituen azken azterketa egin zenean. Ebaluazioa egin ondoren, ordea, adituek ondorioztatu dute sakontasun handiagoz ikertu behar direla zenbait metalek (aluminioak, esaterako) duten eragina.
|
|
|
Azterlan
|
batek
frogatzen du ekografia tradizionalari aplikatutako hiru dimentsioko teknologia berriek nabarmen hobetzen dutela irudiaren kalitatea
|
|
|
Kasu batzuetan, zahar etxeko medikuek edo senideek beren egoeraren larritasuna edo adin bera ospitaleratzearen faktore baldintzatzailetzat hartzen dute. Hala ere, berriki egindako azterlan
|
batek
frogatu du ZIU baten eraginkortasuna beti handiagoa dela, pazientearen autonomiaren eta bizi kalitatearen arabera, beste faktore batzuk alde batera utzita. Bartzelonako Hospital Clinic eko talde batek egin du azterketa, eta “Intentsive Care Medicine” aldizkarian argitaratu da.
|
|
|
“Telebistak haurrak bonbardatzen ditu osasungarriak ez diren elikagaiekin doazen opariekin”, dio Espainiako Kontsumitzaile eta Erabiltzaileen Konfederazioak (CECU), eta “haurren obesitatearen pandemian eragiten duten” sustapen horiek arautzea eskatzen du. CECUk dioenez, Osasunaren Mundu Erakundearen (OME) txosten
|
batek
frogatzen du erlazio bat dagoela koipe, azukre eta gatz askoko elikagaiez egiten diren sustapenen eta haurren gosearen eta kontsumoaren artean, eta horrek “gehiegizko pisua eta obesitatea eragiten die”. Bost urtetik beherako 22 milioi haurrek baino gehiagok pisu arazoak dituzte mundu osoan.
|
|
|
Argi dago udaberria lehenago iristen dela eta udazkena duela 50 urte baino beranduago amaitzen dela. Zientzia Ikerketen Kontseilu Goreneko (CSIC) ikertzaileek “Science” aldizkariaren azken zenbakian orain argitaratu duten azterketa
|
batek
frogatzen du aldaketa biologiko horrek ere eragina duela klima aldaketan, eta, beraz, klima aldaketa arintzen edo handitzen duela. Hala, hosto erorkorreko zuhaitzen jarduera aldia luzatzeak berotze globala arintzen eta handitzen lagun dezake, artikulu honen arabera.
|
|
|
Gaur egun, sintomak arintzen dituzten metodoak erabiltzen dira, eta paziente bakoitzari modu pertsonalizatuan eman behar zaizkio. P144 peptidotik egindako ikerketa
|
batek
frogatu du animalietan eraginkorra dela. Izan ere, uste da horrelako elementuek funtsezko zeregina izan dezaketela fibrosiaren inhibizioan, eta, beraz, esklerodermia hobetu dezaketela.
|
|
|
Agertzearen arrazoiak adinaren edo genetikaren faktoreekin lotuta daude. Orain, ordea, azterketa estatubatuar
|
batek
frogatu du obesitatea ere funtsezko arrisku faktorea dela.
|
|
|
Azterlan
|
batek
frogatzen du kafeina eta glukosa batera kontsumitzeak errendimendu intelektuala hobetzen duela
|
|
|
Hala ere, ikasle bakoitzak, egunero, gomendatutako gehieneko pisua baino pisu handiagoa duela kalkulatzen da, eta pisu hori ez litzateke izango bere gorputzaren pisuaren %10 baino handiagoa. Vall d’Hebron Unibertsitate Ospitaleko Ikerketa Institutuak Bartzelona inguruan egindako azterketa
|
batek
frogatu zuen 12 eta 14 urte bitarteko ikasleen zorroen batez besteko pisua zortzi kilogramokoa zela, gehiegizko kopurua. Motxilaren pisuaren eta bizkarreko minaren arteko lotura modu frogagarrian frogatzen duen ebidentzia zientifikorik ez dagoen arren, espezialistek adierazten dute pisu handiagoa kaltegarria izan daitekeela.
|
|
|
Azken hori funtsezkoa da eguneroko bizitzako pentsamenduetarako, hasi problema matematiko konplexuak ebaztetik eta eguneroko hamaiketakoa biltzera. Musika ikasten hasteko adinik onena bost urtetik aurrera da Sei urteko haurrekin egindako ikerketa
|
batek
frogatu zuen, musika entrenamenduaren amaieran, adin txikiko guztiek aldaketak izan zituztela garuneko anatomian, eta 15 hilabetez jarraian musika tresna bat jotzen erakutsi zitzaien. Musika prozesatzeko erabilitako eremuak handiagoak eta aktiboagoak ziren.
|
|
|
Ondorioa da Windows 7 k XPk baino hobeto lan egiten duela, makina zaharrenetan edo txartel grafiko zaharkituekin izan ezik. Segurtasuna areagotzea zalantzan Segurtasun aditu
|
batek
frogatu nahi izan zuen Windows horrek antibirusik gabe funtziona zezakeen, Mac OS X en edo Linux en ohikoa den bezala. Konfigurazio lehenetsiarekin, hamar birusetik zortzik ordenagailua kutsatu zuten; beraz, azken bertsio horrek sistemaren segurtasuna osatuko duen antibirusa behar du, aurreko bertsioetan bezala.
|
|
|
Horrela, 300 ikerketarekin baino gehiagorekin egindako azterketa handi
|
batek
frogatzen duen bezala, estresa modu kronikoan mantentzen denean, egoera horrek bereziki eragiten die globulu zuriei, gure defentsa sistema jaitsaraziz eta gaixotasunen aurrean sentiberago bihurtuz. Estresak eragindako defentsa jaitsiera horrek hainbat osasun arazo ekarriko ditu, eta gaur egungo krisi egoera berezi honetan arnas gaixotasunak (gripe edo hotzeria modukoak), herpesa bezalako azaleko gaitzak, buruko minak eta neke edo akidura egoerak nabarmentzen dira.
|
|
2010
|
|
|
Klima iragarpenak eta azterketak egiteko eredu bat oinarri hartuta eta moldatuta, Purdue Unibertsitateko paleoklimatologo
|
batek
frogatu du Madagaskar uharteko ugaztunak itsasora eroritako
|
|
|
Klima iragarpenak eta azterketak egiteko eredu bat oinarri hartuta eta moldatuta, Purdue Unibertsitateko paleoklimatologo
|
batek
frogatu du Madagaskar uharteko ugaztunak itsasora eroritako enborretan iritsi zirela.
|
|
|
Alga batzuek toxinak ekoizten dituzte beren harrapakinak paralizatzeko Minnesota Unibertsitateko biofisikari talde
|
batek
frogatu du Karlodinium veneficum alga dinoflagelatuek ekoizten dituzten
|
|
|
Minnesota Unibertsitateko biofisikari talde
|
batek
frogatu du Karlodinium veneficum alga dinoflagelatuek ekoizten dituzten toxinek harrapakinak ehizatzea errazten dietela.
|
|
|
“Telefono mugikorrak ez dira arrisku faktore garuneko tumoreentzat”, dio espezialistak. Madrilgo Unibertsitate Konplutentseak eta Irratimaiztasunaren eta Osasunaren Batzorde Zientifiko Aholku emaileak telefonia mugikorreko mikrouhinen eraginpean egoteari buruzko ikerketei buruz egindako beste azterketa
|
batek
frogatu zuen hamar urtez helduetan erabili izanak ez duela zerikusirik izan garuneko tumoreen tasa handiagoarekin. Bien bitartean, Frantziako Zientzia, Teknologia eta Medikuntza Akademiak egindako ikerketarik berrienetako batek telefonia mugikorreko sareari buruzko azken 97 azterlanak aztertu ditu, eta baztertu egin ditu ondorio genotoxikoak, immunitate sisteman duen eragina edo antenak dauden eremuetako eragin kartzinogenikoak.
|
|
|
Gozagarri horrek eginkizun erabakigarria du ogiaren gustuan ez ezik, legamiaren jardueran, gluten sarea sendotzean eta, beraz, hartzi daitekeen masa gasa atxikitzean ere. Propietate horiek gorabehera, Cork-eko Unibertsitatean (Irlanda) berriki egin den aurretiazko azterlan
|
batek
frogatu du “oso gatz gutxiko ogia (%0, 3raino) teknologikoki egin daitekeela”, baina autoreek diote “azken produktuaren zaporea hobetzeko geratzen dela”. Beste herrialde batzuetan, komunitate elikaduran eragin handia duten erabakiak hartzen dira, prozesatutako elikagaien gatza, trans gantzak eta azukreak kontrolatzeari dagokionez.
|
|
|
Oceana erakundearen arabera, ikerketa batzuek inguruko hondoetan aurkitutako fauna bolumena baino 35 aldiz handiagoa izan da. Mexikoko Golkoko hainbat sakoneratako hondoratzeei buruzko azterlan
|
batek
frogatu zuenez, Lophelia eta Oculina generoetako sakoneko koralak bezalako espezie mehatxatuek kolonizatzen zituzten egitura horiek. Ingurumen, Landagune eta Itsas Inguruetako Ministerioaren (MARM) arduradunek diotenez, arrezife artifizialek ugaldu aurretik murriztu egiten dute gazteen heriotza tasa, espezie jakin batzuentzako elikatze iturriak ematen dituzte, eta aukera ematen dute ugalketarako helduek gune berrietan bizirauteko eta baliabide horien erabilera hobeto kudeatzeko.
|
|
|
Azterketa
|
batek
frogatzen du antirretrobiralek ez dutela galarazten GIBaren birusak zelulak kutsatzea
|
|
|
Azken horri buruz oso ikerketa gutxi dokumentatu dira nekea edo nekea gainditzeko laguntza gisa duten eginkizuna ebaluatzeko. Horietako
|
batek
frogatu zuen nabarmen handitu zela errendimendu fisikoa, koipeen oxidazioa karbohidratoak gutxiago erabiltzearen alde eta antioxidatzaile endogenoen kontzentrazio handiagoa espirulina kontsumitu ondoren (6 g egunean), plazeboarekin alderatuta. Muga nagusia da ikerketa bakarra dela, eta lagin ez oso adierazgarria duela, modu moderatuan entrenatutako bederatzi kirolarik baino ez baitute parte hartu.
|
|
|
ideia oso luzeak azaltzea, ikuspegi subjektiboa ematea, testuak duen gauza bera esatea, baina beste hitz batzuekin, edo edukiak hitzez hitz helaraztea, gai bati buruzko ezagutzak azaltzeko aitzakia gisa erabiltzea, funtsezko zatiak alde batera uztea eta garrantzirik gabeko datuekin gehiegi zabaltzea, “autoreak dio” bezalako adierazpenak erabiltzea, “amaitzen du”, eta abar. Analisia Autorea eta bere lana testuinguru historiko, sozial eta kulturalean kokatu behar ditu Azterketa egoki
|
batek
frogatzen du ikaslea gai dela hainbat generotako testuak eta tipologia jakin batean sailkatzen dituzten hizkuntza, literatura edo estilo ezaugarri bereizgarrienak identifikatzeko. Ikasleak autorea eta bere lana testuinguru historiko, sozial eta kulturalean kokatu behar ditu, eta zatiaren testu modalitatea zehaztu (narrazioa, deskribapena, azalpena, etab.). eta dagokion diziplina (zientifikoa, kazetaritzakoa, literarioa, etab.).).
|
|
|
Glasgowko Unibertsitateko (Eskozia, Erresuma Batua) ikertzaileek egindako ikerketa
|
batek
frogatzen du polifenolak, fruta eta barazki askotan dauden substantzia antioxidatzaileak, zukuen bidez irenstean ere xurgatzen dituela organismoak. Prototipo gisa erabilitako edaria polifenole iturri natural gisa elikagai aberatsak hautatu ondoren egin zen, hala nola mahatsa, sagarra, fruitu zitrikoak eta te berdea.
|
|
|
Azterlan
|
batek
frogatzen duenez, elikatze portaeraren nahaste bati lotutako elikadura ereduen prebalentzia %14, 9koa da gizonezkoetan eta %20, 8koa emakumezkoetan.
|
|
|
Alboko esklerosi amiotrofikoa (ELA) edo Lou Gehrig en gaixotasuna 2 ataxinaren geneko mutazio bati lotuta dago, eta mutazio horrek gaixotasun hori izateko arrisku handiagoa dakar. Pennsylvaniako Unibertsitatearen ikerketa
|
batek
frogatu duenez, 2 ataxinaren maila zenbat eta altuagoak izan, orduan eta handiagoa da TDP proteinaren eragina, ELAn endekapena areagotzen duen substantzia bat. Ikerketa Aaron Gitler irakasleak zuzendu zuen eta “Nature” aldizkarian argitaratu zen.
|
|
|
Procambarus clarkii ibai karramarroa Mexikoko Golkoko espezie endemikoa da, eta ondorio positiboak eragiten ditu Guadalquivir ibaiaren paduretako harrapari autoktonoetan, Doñanako Estazio Biologikoan egindako Ikerketa Zientifikoen Kontseilu Nagusiak (CSIC) egindako ikerketa
|
batek
frogatzen duenez. Lanak dioenez, paduretako ekosistemako harraparien %60k bere dietan sartu du ibai amerikarreko karramarroa.
|
|
|
Baina ondorio larrienak —bihotzekoak edo bestelakoak— eta heriotzak “anekdotikoak dira”, dio Higginsek. Horri dagokionez, gogoratu du Norvegiak, Danimarkak eta Frantziak debekatu egin zutela Red Bull, azterketa
|
batek
frogatu ondoren taurinaz elikatutako arratoiek portaera bitxia izan zutela, antsietatea eta automutilazioa barne. “Ez gara arratoiak, baina kontsumoak erakutsi du arrisku handiko portaera duen modu erabakigarrian lotuta dagoela”, erantsi du ikertzaileak.
|
|
2011
|
|
|
Berriki The Lancet aldizkarian argitaratu duten ikerketa
|
batek
frogatu duenez, tenperatura belarrian hartzen duten termometroak ez dira hain eraginkorrak.
|
|
|
Hori da, hain zuzen, Valentziako Unibertsitate Politeknikoan arrakastaz egindako ikerketen eragilea. Beste film jangarri batzuk Duela gutxi egindako ikerketa estatubatuar
|
batek
frogatu zuen sagarrez egindako film inguratzaile jangarriek, landare jatorriko antimikrobianoak dituztenek, haragi gorria eta eskortako hegaztiak babestu ditzaketela zenbait bakterio kaltegarriren aurrean, hala nola E.coli eta Listeria. Egindako probek erakutsi zutenez, bi landare antimikrobiano agregatuek, karvacrolak (oreganoko olio esentzialaren osagai nagusia) eta zinamaldehidoak (kanelatik datorrenak), aipatutako sagar film jangarri horretan zeudenak, bakterio patogenoak inaktibatu egiten zituzten, bai oilasko bularkietan, bai urdaiazpiko egosi kutsatuetan.
|
|
|
Granadako Unibertsitateko (UGR) ikerketa
|
batek
frogatu duenez, elebitasuna onuragarria da “adimenhobetu eta oroimena entrenatzen duelako”, lana koordinatu duen irakasleetako batek, Teresa Bajo Molinak, esan zuenez. “Ele bietako eta itzultzaileetako hizkuntzak aukeratzeko arreta eta memoria prozesuak” proiektua ondorio horretara iritsi zen pertsona elebidunekin gaztelaniaz eta ingelesez egindako esperimentuen bidez. Bajo Molinak zehaztu zuen ezen, azterketa egiteko, elebitasuna bi hizkuntzen ezagutza altu gisa hartu zutela eta maiz erabiltzen zutela, “bi hizkuntzekin batera hazi behar izan gabe”.
|
|
|
Ikerketa
|
batek
frogatu du esekiduran dagoen materia partikulatuaren kantitatea murrizten ari dela
|
|
|
Ikerketa
|
batek
frogatzen du bi faktoreak ezin direla bereizita aztertu
|
|
|
Herrialde garatuetan, pertsona gehienek behar baino proteina gehiago kontsumitzen dute gorputzak behar bezala funtziona dezan. Elikadura arloko Segurtasunaren eta Nutrizioaren Espainiako Agentziak (AESAN) berriki egindako inkesta
|
batek
frogatzen du hori, Espainiako populazioa Mediterraneoko dietatik urruntzen ari dela, haragi gehiegi eta fruta eta barazki gutxi jaten baitira. Kasu horretan, egunean 164 g haragi kontsumitzen dira, eta egunean 40 gramo.
|
|
|
Mahatsean dauden zenbait substantziak murriztu egin ditzakete eguzki erradiazioak azaleko zeluletan eragindako kalteak, larruazaleko minbizia, erredurak, eguzki eritema eta larruazalaren zahartze goiztiarra eragiten dituztenak. Bartzelonako Unibertsitateak eta CSICek garatutako ikerketa
|
batek
frogatu du fruta horretako flavanolak gai direla dermiseko zelulen heriotzarekin zerikusia duten zenbait substantziaren sorrera inhibitzeko. Prozesu hori izpi ultramoreek oxigeno espezie erreaktiboak (ERO), makromolekulen oxidazioa eragiten duten konposatuak, hala nola lipidoak edo DNA, aktibatzen dituztenean hasten da, eta azaleko zelula kaltea errazten duten zenbait entzima aktibatzen dituzte (JNK eta p38MAPK).
|
|
|
Elektrolisiaren zelula mikrobiarrek gatz ale bat edo bi besterik ez dute behar hondakin uretatik edo azpiproduktu organikoetatik hidrogenoa sortzeko, atmosferari karbono dioxidoa gehitu beharrik gabe eta sare elektrikoa erabili beharrik gabe. “Proceedings of the National Academy of Sciences” aldizkarian argitaratutako Pensilvaniako Unibertsitatearen ikerketa
|
batek
frogatzen du hori. “Sistema horrek hidrogenoa sor lezake itsas uretatik hurbil hondakin urak dauden edozein lekutan”, dio Bruce Ek. Logan, Ingurumen Ingeniaritzako irakaslea, sistema horrek “ez duela elektrizitaterik erabiltzen eta ez duela karbonorik.
|
|
|
Viagra® eta esklerosi anizkoitza Hesteko bakterio flora autoktonoa funtsezkoa izan liteke esklerosi anizkoitza eragiteko faktore gisa. Espainiako zientzialari talde
|
batek
frogatu du sildenafiloak esklerosi anizkoitzaren (EM) sintomak murrizten dituela gaixotasuneko animalien eredu esperimentaletan, eta arratoien %50 ia erabat berreskuratzen dela 8 eguneko tratamenduaren ondoren. Ikusi zuten gai aktiboak sintoma klinikoak murrizten zituela, axoietan (neuronen luzapenak) kaltea prebenitzen zuelako eta mielinaren birsorkuntza bultzatzen zuelako.
|
|
2012
|
|
|
Ikuspegi ekonomikotik, nabarmendu behar da bizikleta mugikortasunean egindako inbertsio publikoek lanpostuen sorreran eta ekonomiaren indarberritzean gogoan hartzeko eragin onuragarria dutela. Duela gutxi Frantziako azterketa ofizial
|
batek
frogatu duen bezala, bizikletak eragiten dituen ondorio ekonomiko zuzenak ibilgailu honen alde egiten den ahalegin publikoa baino bederatzi aldiz handiagoak dira. Frantziako Garraio ministroaren iritziz, bizikletak Frantziari urtero osasun kontuetan 5.600 milioi euro aurrezten laguntzen dio.
|
|
|
2008ko ekainean Eusko Jaurlaritzaren enkarguz, orduan EAJ gobernuan zela? eginiko txosten
|
batek
frogatu zuen olatuen tamaina eta norabidea aldatu dela; txosten horren arabera, 2007 aurretik indar handiena zuten olatuak mendebaldetik eta ipar mendebaldetik zetozen; ordutik, berriz, soilik ipar mendebaldeko olatuak dira indartsuenak. Mutriku Natur Taldeak ohartarazi du ez dela azterketarik agindu dikea egoera berrira egokitzeko.
|
|
|
kerosenoaren errekuntza tenperatura eta altzairuaren fusio tenperatura, zerbait elementala. Ebidentzia multzo
|
batek
frogatzen du eraiste kontrolatua izan zela. Ondorioz, egiletzari buruzko atribuzio ofiziala faltsua da.
|
|
|
Bartzelonako Nazioarteko Osasunaren Ikerketa Zentroko (CRESIB) zientzialariek zuzendutako ikerketa
|
batek
frogatu du, lehen aldiz, mikrobioen aurkako tratamendua eraginkorra dela Pianen gaixotasunaren aurka. Patologia tropikal ahantzi hori orain arte penizilina injekzioekin tratatzen zen.
|
|
|
Nahiz eta aflatoxinak labore mota desberdinetan ager daitezkeen, hala nola zerealetan, fruitu lehorrak dira onddo horien arrisku handiena dutenak. Estatu Batuetako Nekazaritza Ikertzeko Zerbitzuak (ARS) egindako azterlan
|
batek
frogatu du Pichia anomala legamiak A. flavus lizunaren inhibitzaile natural gisa duen eraginkortasuna. Adituen arabera, legamia hau A. flavusen aurka lehiatzen da, arrakastaz, espazioagatik eta mantenuagatik.
|
|
|
Duela gutxi egindako aurkikuntza
|
batek
frogatu du baratxuriak Campylobacterren kontra eraginkortasun handiagoa duela, batzuetan, zenbait antibiotikok baino. Aurkikuntza horrek balio lezake haragi gordin eta prozesatuen gisako elikagaietan bakterio horren kutsadura murrizteko.
|
|
|
Hala ziurtatu du Tabakorik gabeko Nazioarteko Eguna dela eta (maiatzaren 31, osteguna). Hain zuzen, Alemanian egindako azterlan
|
batek
frogatu du lehen urtean bularreko anginaren ondoriozko ospitaleratzeak %13, 3 jaitsi direla eta miokardioko infartuaren ondoriozko diru sarrerak %8, 6 Estatu Batuetako Dartmouth Medical School eko ikertzaileek ere 3,7 milioi pertsona baino gehiagoko lagina hartu dute ikerketa horretan, eta ospitaleko gastua nabarmen jaitsi dela erakutsi dute. Bularreko anginaren ondoriozko ospitaleratzeen kostua %9, 6 jaitsi da, eta 2,5 milioi euro aurreztu dira; infartuaren kostua, berriz, %20, 1 jaitsi da, hau da, 5,2 milioi euro.
|
|
|
kolesterol gutxiago Probiotikoen barruan, interesgarrietako bat da gantzak eta kolesterola xurgatzean parte hartzea. Ukrainako Zientzia Akademia Nazionaleko Mikrobiologiako eta Birologiako Institutuak argitaratutako azterlan
|
batek
frogatu du mikroorganismo probiotikoen andui batzuk gai direla kolesterola murrizteko hiperkolesterolemia duten sagu ereduetan. Los mecanismos por los cuales se puede reducir la absorción de colesterol están aún en discusión, pero una revisión publicada por el Instituto Nacional de Nutrición de la India ofrece varios mecanismos posibles:
|
|
|
Erantzuna Azken arrakasta Lemoizen gelditzea izan zen. Horrekin gehitu behar da Ezker abertzaleak 1985 arte euskal jendartean zeukan lekua165 Hori sostengu elektoral handi
|
batek
frogatu zuen. Frankismoaren
|
|
2013
|
|
|
urtean argitaratu den artikulu
|
batek
frogatu duenez, tronbosiari, odol-jarioari eta heriotzari aurre hartzeko, Sintrom, hartzen duten gaixoen autokontrola ez da txarragoa zertxobait hobea ere bai dabigatran berria baino.
|
|
|
urteko apirilean agertu zen ikerketa zorrotz
|
batek
frogatu duenez(
|
|
|
urtean egin zuen lan
|
batek
frogatu zuen ez dagoela alde handirik, betiere ikuspegi nutrizionaletik begiratuta, laranja zuku kontzentratuen eta hotzetan edukitzekoen artean (azken horiek laranjak zukututa egiten dituzte, eta hozkailuan gorde behar izaten dira).
|
|
|
Biologiak gizabanakoen izaeran duen eragina, halere, ez dago soilik geneen menpe. Ideologia politiko sendoko pertsona talde batekin AEBn egindako ikerketa
|
batek
frogatu zuen fisiologiak ere eragina duela. Azterketa egiteko, bat bateko zaratari eta irudi mehatxatzaileei banako bakoitzak emandako erantzun fisikoa neurtu zuten.
|
|
|
Jainkoaren epaitza zen, beraz, eta ezin zitekeen Jainkoaren epaitzaren aurka gora jotzerik aurkeztu. Alderdiren
|
batek
frogatzen bazuen iudexak bere egin zuela auzia (litem suam fecit), bai aldez aurretik horretarako joera zuelako, bai ezjakina zelako, alderdiak akzioa zuen zuzen zuzenean iudexaren aurka jotzeko; baina epaitzari eutsi egin behar zitzaion. Haatik, prozedura berrian, gora jotzea onartuta zegoen, dela lehenengo auzialdiko epaileek hartutako erabakien aurka, dela goragoko auzitegiek hartutako erabakien aurka; hierarkia judizialean gora eginez, enperadorearengana heltzeko aukera ere bazegoen.
|
|
|
Helsinkiko Finlandiako Biomedikuntza, Farmazia eta Nutrizioaren Fisiologiako Institutuan egindako azterketak ondorioztatzen du lo egiten duten pertsonek aukera gehiago dutela energian aberatsak diren elikagai gehiago kontsumitzeko (adibidez, koipeak edo karbohidrato finduak), bai eta barazki zati gutxiago kontsumitzeko eta jarraibide dietetiko irregularragoak izateko ere. Elikadura eredu horiek osasunean eragiten dute epe labur, ertain edo luzean, Pensilvaniako Unibertsitateko Loaren eta Neurobiologia Zirkadiarraren Zentroan egindako ikerketa
|
batek
frogatzen duenez. Azterketa horretan egiaztatu zen loaren iraupen laburra honako hauekin lotzen dela:
|
|
|
Bestetik, ikertzaile alemanek, espainiarrek, ingelesek, italiarrek, portugaldarrek eta Herbeheretakoek urria eta urtarrila 2012, aldizkarian Amatasunekoa & Child Nutrition ESPGHANen gomendioa ez dela ebidentzia sendoetan oinarritzen. Kontuan izan behar da lau hilabeteren buruan glutena sartzea komeni dela, eta horrek abantaila handiak dakarzkiela haurrei bularra sei hilabetera arte soilik emateak, metaanalisi
|
batek
frogatu zuenez. argitaratua 2012ko abuztuan, Cochrane zentro ospetsuan.
|
|
|
Irudia: Nick Perla Bere ezaugarrien arabera, Nekazaritza Ingeniarien Eskolako eta Cartagenako Unibertsitate Politeknikoko (UPCT) ikerlari talde
|
batek
frogatu du eztiak txahal haragi xehatuaren kontserbazioa hobetzen duela. Gainera, zientzialariek frogatu dute eraginkorra dela eztia antioxidatzaile eta mikrobio natural gisa erabiltzea.
|
|
2014
|
|
|
Erabili pankrearen babesle naturala. Oliba olioak pankreako zelulak indartzen dituenez, alkohola bezalako eragile toxikoen aurrean erresistenteago bihurtzen du, Granadako Unibertsitatean bukatu berri duten ikerketa
|
batek
frogatu duenez.
|
|
|
Osasunerako Mundu Erakundearen aholkua izan da zigarreta elektronikoak ez erabiltzeko harik eta erakunde arautzaile
|
batek
frogatzen duen arte eraginkorrak, seguruak eta kalitatezkoak direla.
|
|
|
Helburua da haurrak maskuria berehala hustea eta komunera altxatzen ikastea. Hala ere, Eskozian egindako ikerketa
|
batek
frogatu zuenez, maskuriaren edukiera ere handitu egiten da alarma horien bidez. Baina, AEEPen arabera, «alarmak dituzten esku hartzeak tratamendu eraginkorra dira haurren gaueko enuresia tratatzeko».
|
|
|
Zenbait azterketek diote sei edo zazpi lanegun aski direla espinakak beren folatoen erdia baino gehiago galtzen dutela, hozkailuan egon arren. Kanadako adituek egindako ikerketa
|
batek
frogatu duenez, Ascophyllum nodosum alga estraktuak dituzten espinakak erabiltzen dira aurrez aurre, eta hostoen biltegiratze kalitatea ere bai. Artikuluak azaltzen du nola lortzen duen aurkikuntza berri horrek espinakak denbora luzeagoz kontserbatzea eta nola gorde etxean.
|