|
2008
|
|
|
Emaitza orokorrak eskaintzen dira: gurasoen" adinean behera egin ahala lehen hizkuntza euskara duten seme alaben portzentaia handitu egiten da";" hazkunde ikusgarrienak euskaraz egiten duen bikotekidea edo bikotekideak euskaldun berriak direnean izaten da", edo" gurasoetako
|
batek
ere ez duenean euskaraz ondo hitz egiten, balio handienek adin talde gazteenean bakarrik gainditzen dute %10" nahiz eta horrek hazkunde erritmo handia dakarren. Familia bidezko euskararen lehen transmisioa ezagutzea oso garrantzitsua da, izan ere, soziolinguistika arloko adituen artean —bertako zein kanpokoen artean— adostasun maila nahikoa dago gai honen inguruan, hau da, hizkuntza gutxiengo, gutxiagotu edo menderatu baten errekuperazioa, normalizazioa eta iraupen itxaropena neurtzeko adierazle nagusienetakoa familia bidezko hizkuntza transmisioa dela esaterako orduan.
|
|
|
Euskaraz ondo gurasoetako
|
batek
ere ez duenean hitz egiten (X), ez dugu aurkitu lehen hizkuntzaren araberako alderik, beraz gurasoen tipologiaren araberako balioak bat datoz hizkuntza gaitasunaren balioekin.
|
|
|
Azkenik, guraso
|
batek
ere ez duenean euskaraz hitz egiten, lehen hizkuntza gaztelania duten seme alaben portzentajea %85etik gorakoa da adin talde guztietan; hala ere, A motako gurasoen igoerarekin bat datorren nolabaiteko beherakada bat nabaritzen da adin talde gazteenetan.
|
|
|
Azkenik, gurasoetako
|
batek
ere ez duenean euskaraz ondo hitz egiten (X mota), balio handienek adin talde gazteenean bakarrik gainditzen dute %10a (%13); baina azpimarratu behar da portzentaje hori 25 eta 29 urte bitartekoen taldekoarena (%2, 3) baino ia 7 aldiz handiagoa dela, eta horrek hazkunde erritmo handia islatzen du.
|
|
|
Bestelako baliabideak urriagoak dira: 33 euskarazko ziberkomunikabidek foroak dituzte; hiruk chat bat dute; 16k elkarrizketa interaktiboak dituzte;
|
batek
ere ez eztabaida talderik. Hurrengo irudietan ikus daitekeenez, baliabide bakoitza eskaintzen duten komunikabideak konparatu ditugu, eta horrela argi ageri da euskarazko ziberkomunikabideetan elkarreragina baxua dela.
|
|
|
33 euskarazko ziberkomunikabidek foroak dituzte; hiruk chat bat dute; 16k elkarrizketa interaktiboak dituzte;
|
batek
ere ez eztabaidatalderik. Argi ageri da euskarazko ziberkomunikabideetan elkarreragina baxua dela.
|
|
|
Oraindik ere, baina, ez da egitasmo hori ondu. Beste egunkariek euskararen portzentaia aldakorrak eskaintzen ditu, baina
|
batek
ere ez du orrialde kopuruen %15 baino gehiago ematen.
|
|
2009
|
|
|
6 Bestalde, inork ez dezala bere burua engainatu pentsatuz AHT gaiak garraiatzeko tresna bat izango dela, eta are gutxiago sasi tren horrek garraiobide kutsagarriagoak ordeztuko duenik, zeren eta, batetik, AHT ez da inoiz pentsatu —ez baita egokia— gaiak garraiatzeko, eta bestetik, azpiegitura handi
|
batek
ere ez baitu beste bat ordezten. Kapitalismoaren barne logika beti gehitzea da, gero eta gehiago, etengabeko metaketa behar duenez.
|
|
2010
|
|
|
Maila akademikoetan gora egin ahala euskararen eskaintza txikiagoa izaten da. alde horretatik, esparru horretan unibertsitatea da euskarak estrategikoki ziurtatua lukeen arloa. unibertsitatea irakaskuntzaren ibilbidearen azken maila da, euskara hezkuntzan sartze prozesuari zentzu eta dimentsio pragmatiko osoa ematen dion goi urratsa. gurean nafarroako unibertsitate publikoak du horretan zeregin handia. nup 1987an sortu zen eta harrezkero euskararen estatusaren eztabaida publikoan protagonismo berezia izan du. nafarroako euskaldunoi prestakuntza aukera berberak ematea eta, oro har, elebitasun soziala begi onez ikusten ez dutenek nupen euskaraz ikasi ahal izateari mugak jarri nahi izan dizkiote, nahiz eta nupeko ikasleen artean gero eta euskaldun gehiago izan. azken urteotan egoerak hobera egin du hala euskarazko eskaintza akademikoan nola irakasle euskaldunen kopuruan. gerora begira, euskararako estrategikoak izanda ere horietatik at geratzeko arriskua duten esparruak merezi du aipatzea: ...borik eza. hedabideei dagokienez, azken bi hamarkadetan herri ekimenak sortutako irrati eta aldizkariak ugaldu dira nafarroa osoan, Mendialdean batik bat. euskarazko telebistak ere sortu dira6 baina Foru komunitate osorako euskarazko hedabide azpiegitura publikorik ez dago eta eaeko eitb kate publikoek betetzen dute, hein handi batean, hutsune hori. azken urteotan kate pribatuak berretu dira baina
|
batek
ere ez du nafarroako ikus entzunezko kontseiluak ezarritako euskarazko kuota betetzen. bertzalde, 2010ean gertatu den itzaltze analogikoaz geroztik, nafarroan ezin da etb lurreko telebista digitalaren bidez hartu eta lehenagoko molde analogikoan segitzen da etb1 eta etb2 ikusten, noiz artio argi ez dagoela (etb3, haur gazte katea, ez da nafarroan hartzen). alde horretatik, orain duela 20 urte bai... teknologia berriak eta hedabideak, bertzeak bertze.
|
|
2011
|
|
|
Gazteei zuzentzen zaien eskaintza normalizatu egin behar da eta horrek eskaintza zabalagoa izatea eskatzen du. Arrasaten inkestatu ditugunetatik ia mutil bakar
|
batek
ere ez du entzuten euskaraz egiten den irratirik hedatuena. Zergatik?
|
|
|
diglosia giro horretan bizirik atera izan da L euskara belaunez belaun, gizaldiz gizaldi eta menderik mende. ez dago beraz dudarik, hala baitio teoriak eta hala erakutsi baitu praktikak: diglosiak badu, hainbatean, iraupen indarrik. ez da harritzekoa, beraz, eztabaidarik sortu ez izana gai horretaz, atzera begirako perspektiban. orain arteko diglosiaren definiziozko iraunkor izate (erlatibo) hori ontzat eman dugu guztiok, aldez edo moldez. ohargile bakar
|
batek
ere ez du puntu hori auzipetan jarri eta izan da tartean, aldiz, oraindainoko diglosiaren iraupen indar hori berariaz aizpimarratu duenik. odriozolaren hitzak dira hauek: " diglosiaren euskarria makulu sendoa izan da hiztun herri baztertu askorentzat munduan, eta horri esker bizitasun etnolinguistikoaren jabe dira oraindik batzuk". egia da, beraz, belaunez belauneko iraupen iturri izan litekeela (zehazkiago, orain arte hala izan dela) diglosia. komentarioiruzkin biziak eskaini ditu, aitzitik, hurrengo galderak.
|
|
2012
|
|
|
Ez da neurri eraginkorrik hartu udal langileek herritarrari zerbitzua euskaraz eman diezaioten: kontratatutako langile berri guztiak euskaldunak izateko erabakirik ez da hartu, ez dago barne erabilera plan egokirik (langile guztiak ez ditu barnebiltzen) eta sail bakar
|
batek
ere ez du euskaraz funtzionatzen. Azpikontratatutako enpresek herritarrei euskarazko zerbitzua eskaintzeko ez da inolako erabakirik hartu.
|
|
|
Are gehiago, ikuspegi analitikotik inperfektua den informazioa garrantzitsuagoa da informazio perfektua baino; izan ere, gure ereduaren arabera, informazio perfektua duten elebidunak ondo koordinatzen dira B hizkuntza erabiltzeko, egoera erreal askotan gertatzen denez. Aztergai dugun testuinguruan, berriz, pentsatzekoa da interakzioan parte hartzen duen kide
|
batek
ere ez duela ageri edo ez duela adierazten elebiduna ala elebakarra den.
|
|
2015
|
|
|
Ikasketei dagokionez,
|
batek
ere ez du Hizkuntza ala kulturari buruzko gradurik ikasten. Bik letretako graduak (Zuzenbidea) eta beste bik zientzietakoak (Biologia, Arkitektura) ikasten dituzte.
|
|
|
Elkarrizketan egin nizkien galderei lau ikasle hegoamerikar hauek eman zizkidaten erantzunetatik, esanguratsuak izan daitezkeen datu hauek atera genitzake: a) Jatorriari dagokionez, 4 ikasleetatik 2k jatorri euskalduna dute, beste bik ez b) Ikasketei dagokionez,
|
batek
ere ez du Hizkuntza ala kulturari buruzko gradurik ikasten. Bik letretako graduak (Zuzenbidea) eta beste bik zientzietakoak (Biologia, Arkitektura) ikasten dituzte.
|
|
2019
|
|
|
Baina egia antzuak: bakar
|
batek
ere ez du egoeraren larria onera ekarriko. hori bakarrik ez. gure planteamenduarekin, konforme legokeenak ere badu galdera zorrotzik guretzat, golkoan ez bada galtzarbean: " gizarte moderno ireki demokratiko batean nola lor liteke jendeak haur gehiago izatea?
|
|
|
horiek dira, besteak beste, gure ibilbidea markatzen duten irizpideak. Baina
|
batek
ere ez du argitzen interbentzio bakoitzaren eraginkortasuna zertan den, kalitateari dagozkion terminoetan. ezin dute bere horretan argitu. horregatik guztiagatik pairatzen ditugu sindrome berberak guk eta beste hainbatek. eta horrela, ikusten dugu helburu gehiegi eta neurtezinak egozten dizkiegula interbentzio mikroei; eta okerreko konklusioak ateratzen ditugula jardueren arrakasta neurtzean, iri... non eta 2 gune soziolinguistikoan aktibitate gehiegi planifikatzen dira, eta dosifikatu behar(!); eta kexatzen gara beti gauza berberak edo bertsuak antolatzen ditugulako; edo, aitzitik, beti zerbait berri egitera kondenatuak gaudelako. eta horrekin batera sentitzen dugu ez dakigula benetako progresiorik lortzen ari garen ala ez —alde batera utzita, noski, benetan asebetetzen ez gaituen parte hartzaileen kopuruaren gorabeheren datu" jostalari" hori— eta ez dakigu bereizten, askotan, zein diren ekintza" tronkalak" eta" subsidiarioak" normalizazioaren ikuspuntutik:
|
|
2021
|
|
|
Gobernu berriaren lehenengo dokumentuetako bat" Errusiako herrien eskubideen deklarazioa" izan zen, herri guztien berdintasuna aldarrikatzen zuena eta gutxiengo etnikoen" garapen askea"; aldi berean, herriek autodeterminazio eskubidea jaso zuten. Politika linguistikoari dagokionez, aipagarria da, Vladimir Lenin alderdi boltxebikearen buruak adierazten zuen moduan, hizkuntza bakar
|
batek
ere ez lukeela estatuko hizkuntzaren estatusa izan behar eta eskoletan tokiko hizkuntza guztietan irakatsi litzatekeela (Alpatov, 2000). Nolanahi ere, herritarren arteko komunikazioa errazteko eta ekonomia garatzeko hizkuntza komun baten premia argi zegoen, eta Leninek berak aitortzen zuen errusierari zegokiola paper hori; azpimarratzen zuen, hori bai, Errusiako SESF eskualde autonomoek, eta, bestalde, gainerako sobietar errepublika sozialisten eta beren barneko autonomien mugek etniak modu trinkoan bizi ziren lurraldeen mugen araberakoak zuten izan (praktikan, printzipio hori ez zen beti errespetatzen (Vaxtin eta Golovko, 2004). errusiera ikasteak hautazkoa izan lukeela, eta ez derrigorrezkoa.
|