|
2003
|
|
|
–Ero batek ez du inoiz horrela idazten, eta sanoegi dagoen
|
batek
ere ez. Izatekotan ere neurotiko bat izan zitekeen, baina neurosirik gabeko idazle bat, obsesiorik ez duen bat ez da ezer –jarraitu zuen.
|
|
2004
|
|
|
Gero amaren oihua entzun zuen, beste zarata guztietatik ondo bereizita: " aprobetxeu", hori esan zion, aprobetxeu, eta Romani iruditu zitzaion egun osoan mila ama haietako
|
batek
ere ez zuela hain gauza ederrik esan. Arrapalaren erdian geratu zen eta, amari begiratuta, esan zion:
|
|
2008
|
|
|
Frai Millan jolasean ari zen, jakina, eszena bertatik bertara jarraitzen zuèn lekuko ikusezin
|
batek
ere ez zuen besterik baieztatuko?, baina badirudi jolasean ari zenak gero eta modu serioagoan hartu zuela bere jolas hura; frai Millanek, izan ere, bazekien Ernestinak kontu haiei bueltak emango zizkiela egun batzuetan, alaba espiritualak frai Millanek irakatsiak mentalki onartu arte. Ernestinak, beraz, hitza eta hitzontzikeria baino zerbait esanguratsuagoa behar zuen une hartan:
|
|
|
Baina markes jauna ez zen gizon bera jada, hain zen nabaria kontsularengana bisitan joan zèn gizonaren eta bisitatik irten zenaren arteko aldea. Lekuko
|
batek
ere ez zuen horixe baizik egiaztatuko: lehenengoa gizon irritsua zen, lasaia bere ibileran, axolagabe begiratzen zuena batera eta bestera, zertaz kezkatu behar zuen, bada, baldin eta bere esku bazituen iparra eta hegoa eta lurraren norabide guztiak!?, arrangura handirik gabe, etxean, bere etxean?
|
|
|
Herrixkara iritsi ginenerako kandelak pizteko ordua zen, eta ez dut behin ere ahaztuko ate eta leihoetako distira horia ikustean hartu nuen poza; baina, geroago garbi geratu zenez, toki hartan ez genuen beste laguntzarik jasoko. Zeren, edozein lotsatzeko modukoa izan arren, arima bakar
|
batek
ere ez baitzuen gurekin Admiral Benbowra itzuli nahi izan. Zenbat eta zehatzago adierazi gure arazoak, orduan eta irmoago heltzen zioten, gizon, andre eta umeek?
|
|
|
Gure aldean asko ziren, hori bai, baina arma kontuan guk hartzen genien aurrea. Lehorrean zeuden gizonetatik
|
batek
ere ez zeukan mosketerik, eta, beren pistolez baliatzeko hurbiltzerik izan baino lehen, ederki aterako genizkion kontuak gutxien gutxienez dozena erdi bati.
|
|
|
Frai Millan jolasean ari zen, jakina –eszena bertatik bertara jarraitzen zuèn lekuko ikusezin
|
batek
ere ez zuen besterik baieztatuko–, baina badirudi jolasean ari zenak gero eta modu serioagoan hartu zuela bere jolas hura; frai Millanek, izan ere, bazekien Ernestinak kontu haiei bueltak emango zizkiela egun batzuetan, alaba espiritualak frai Millanek irakatsiak mentalki onartu arte. Ernestinak, beraz, hitza eta hitzontzikeria baino zerbait esanguratsuagoa behar zuen une hartan:
|
|
|
Baina markes jauna ez zen gizon bera jada, hain zen nabaria kontsularengana bisitan joan zèn gizonaren eta bisitatik irten zenaren arteko aldea. Lekuko
|
batek
ere ez zuen horixe baizik egiaztatuko: lehenengoa gizon irritsua zen, lasaia bere ibileran, axolagabe begiratzen zuena batera eta bestera –zertaz kezkatu behar zuen, bada, baldin eta bere esku bazituen iparra eta hegoa eta lurraren norabide guztiak! –, arrangura handirik gabe, etxean –bere etxean– zorionaren sekretua aurkitu balu bezala; bigarrena, aldiz, pauso askoz ere urduriagokoa zen –Oscar Wildek zioen bezala, hirugarren eta azken fasean sartu ote zen markes jauna absenta edan izanaren ondorioz, halako eran, non gauzak diren bezalakoak ikusten baitzituen, hori okerrena...? –, begiak batera eta bestera jaurtitzen zituena –markes jaunaren ibilera zain zezakeèn bidaide ikusezin batek bertatik bertara egiaztatu ahal izango zuen zein zen begirada haien helburua eta helmuga, orain neska nerabe pinpirin bat eta orain aldaka bihurrikatzen zuèn emakume gazte sentsuala–, etxean inoiz aurkitutako zorionak jada zoriontsu egingo ez balu bezala; markes jaunak, beraz –nola erreakzionatuko zuten Madrilgo emakumeek, guztiak ere tropikoko giro bero hezeak harrapatuko balitu, bat batean eta ezustean?; arropa kentzeari ekingo ote zioten, ausaz, orain berokia, orain jertsea eta orain auskalo zer...? –, buruan behar zuen kontsularen neska mulatoa –desirak eragindako gosea gose aseezina ohi da, baita min iturri ere, ezinbestean–, gaztetasun betierekoaren moldeetan moldatutako irudi idealizatu batean, zeinak ez iparrik ez hegorik zuèn beste lur baten bila baitzeraman, apika, minetik –kontsul jaunaren kantek aditzera eman ziotèn min existentzial hartatik– minera –zer besterik zen, bada, markes jaunaren kopetako zimurren marka, barru barruko min baten marka baizik! –:
|
|
2009
|
|
|
–Ezta enpresa batek ere, mafia batek, operazioarekin milaka milioi irabaziko lituzkeen bidaia agentzia
|
batek
ere ez? –bota zuen Zazpik, sendagileak, irudikor.
|
|
|
Zeren eta mantal zuridun abade horiengatik guztiengatik balitz... Probak gora eta behera, familia osoa mareatu, ama nekatu, aita nekatu, eta azkenean, ospitale horretako mediku puta
|
batek
ere ez digu esango ama biziko den ala ez. Eta ez da asko eskatzea, nik uste.
|
|
|
Logelara bidean desagertzen da, nahiz eta gaur biotariko
|
batek
ere ez duen lorik egingo. Eliasen liburutegi xelebrean banpirismoaz dagoen guztia irakurriko dut, nik.
|
|
|
Hain ikusten ditut batzuetan bi egoerak elkarren ondoan, pauso batek baizik bereiziko ez balitu bezala? pauso
|
batek
ere ez, noiz edo noiz. Definizio bat eskatuz gero, nornahik esango liguke:
|
|
|
Brenten etxean Mrs. Blockton eta Emily zeuden, eta
|
batek
ere ez zeukan?
|
|
|
Blockton eta Emily. Eta
|
batek
ere ez dauka arrazoirik. Edo beste era batera esanda:
|
|
|
Gero ikasiko zuten haiek ere bizitzan ez dagoela banaezina den ezer. Esku
|
batek
ere ez duela zertan betirako besoari lotuta egon. Ezin imajinatu zuten orduan, noizbait haserretuko zirela, eta Santiren heriotza goiztiarrak bakeak egitea galaraziko ziela; istripua gertatu zen egunetik dena hasi zen okertzen, eta anaiek denbora falta izan zuten gauzak zuzentzeko eta harrotasunak baretzeko.
|
|
|
Ezkontzaren lotura sakratua toki txarrean uzten zuten bertze baten emaztearendako gorazarre haiek. Apezpikuz eta kardinalez ez zen gaizki hornitua erregeren ingurua, baina bakar
|
batek
ere ez zuen kontrako solasik atera. Haiek ere ilun aire batek atzeman zituen, bertze guztien hein berean, noble printzipaletatik haste, azken mutil edo neskatoraino.
|
|
|
Italieraz egin zion, labur. Gihar
|
batek
ere ez zuen ikara egin erregina amaren bisaian. Gero, keinuz, denak kanporatzeko manatu zuen.
|
|
|
Begirale ohituek, beraz, trabarik gabe utzi zioten pasatzen, Nafarroako erreginari ez ezik, harekin batera heldu zen emazteki andanari. Haietariko bakar
|
batek
ere ez zien noski susmorik piztu. Begi zorrotzagoz so egin balute ohartuko ziren agertu berrietariko baten soinekoa josi zuenak inoiz ez zuela pentsatu barnean konkor bat estali zuenik.
|
|
|
etxean, lankideei, edonon. Bakar
|
batek
ere ez du. Asko jota esango dizute, benetan sinesten dut batzuek badutela?; baina egundo ez, bai, nik badut, eta pozik nago?.
|
|
|
Zer ote da, bada, ero egotea, eta zer ez egotea? Hain ikusten ditut batzuetan bi egoerak elkarren ondoan, pauso batek baizik bereiziko ez balitu bezala... pauso
|
batek
ere ez, noiz edo noiz. Definizio bat eskatuz gero, nornahik esango liguke:
|
|
2010
|
|
|
Oi, berriro zabaltzen ari zara ahoa, Damaso: hipopotamo
|
batek
ere ez lituzke matrailak hainbeste zabalduko?!; izan zaitez, baina, ongi hezitako gizona behingoz, eta zaindu zeure manera onak: ez dizut niregatik eskatzen, Simonerengatik berarengatik baizik, haren jarrera intelektual zintzo bezain jarraikiak horrenbeste luke!?, hark esan zituenak entzuteko modukoak baitziren, baita zu bezalako ateo setatsu batentzat ere?; ez ukatu, arren, Simoneri, beste Simone bati. Simone de Beauvoirri?
|
|
|
Oi, berriro zabaltzen ari zara ahoa, Damaso: hipopotamo
|
batek
ere ez lituzke matrailak hainbeste zabalduko...!; izan zaitez, baina, ongi hezitako gizona behingoz, eta zaindu zeure manera onak: ez dizut niregatik eskatzen, Simonerengatik berarengatik baizik —haren jarrera intelektual zintzo bezain jarraikiak horrenbeste luke! —, hark esan zituenak entzuteko modukoak baitziren, baita zu bezalako ateo setatsu batentzat ere...; ez ukatu, arren, Simoneri, beste Simone bati —Simone de Beauvoirri— ukatuko ez zeniokeena, jakin baitzenuke, biek ala biek École Normale Supérieure ospetsuan sartzeko azterketak egin zituztenean, Simone Weil izan zela puntuaziorik altuena atera zuena, Simone de Beauvoirren aurretik; Simone Weil ez zen, beraz, txori kaka, eta sinesten ez badidazu, beste datu bat emango dizut, froga gisa; zu sarritan mintzatu izan zatzaizkit Meyer jaunaz, baita Meyer jaunak zuèn intuizioaz, Sobietar Batasunean gerta zitekeèn prozesuari buruz; bada, Simone Weilek ere, Marxen lanak irakurri ostean, ondorio bertsua atera zuen:
|
|
2011
|
|
|
batean lehenengoak kanporatuko nituzkeenak. Astakirten haietatik bakar
|
batek
ere ez zuen kaka balio. Horregatik, haien aurrean Jonek eta biok espainieraz fitsik ere ulertzen ez duten albaniarren papera jokatzen dugu.
|
|
|
Ez eman, halere. Bala bakar
|
batek
ere ez zion bihotza erdibitu. Ahoberokeriatan zebiltzan marinelak.
|
|
2012
|
|
|
ez zuten jakin min berezirik piztu Letoniako giro literario kontserbatzailean, eta nekez atera zuen bizimodua hainbat lanbidetan arituz. Garai hartan kaleratutako letoniar literaturako antologia ugarietako
|
batek
ere ez zuen Jansonsen ipuinik jaso, eta hori beti izango zuen arantza.
|
|
|
atzean utzi eta auzuneko beste etxaldeen inguruan kuskuseatzen ibili ziren. Baina
|
batek
ere ez zien eman halako hizketa gairik; guztiak itxita egoteaz gainera, udako bigarren etxebizitza kaxkar samarrak ziren gehienak, misteriorik gabekoak, nolabait.
|
|
|
Arma hartu, eta lasterka joan zen etsaiarengana. Kolpe batez lepoa moztu zion, horren trebe, ezen Alemaniako borrero
|
batek
ere ez bailuke bizkorrago edo hobeto moztuko, eta hori harrigarria egin zitzaidan oso, bere bizitza osoan ezpata bat ikusi ez zuela uste izateko arrazoiak nituelako, zurezko ezpatak izan ezik. Dena den, geroago jakin nuen, egurrezko ezpatak oso zorrotzak, astunak eta zur gogorrekoak zituztela, eta lepoak eta besoak kolpe bakar batez motz zitzaketela.
|
|
|
Grinak, garapenaren hastapenetan dauden ideiak besterik ez dira; bihotzaren gaztaroari dagozkio, eta ergela da bizitza osoan kilikatuko dutela uste duena: ibai bare asko zalapartatsuetan jaiotzen dira, baina
|
batek
ere ez du burrunbatsu eta apartsu irauten itsasoraino. Hala ere, sarri askotan, baretasun hori indar izugarri baina ezkutuko baten seinalea izan ohi da; sentimenduen oparoak eta sakonak ez du neurriz gaindiko sukarraldirik onartzen:
|
|
|
Sablea benetako gurda 9 bat da: esku gainean ipini eta berez sartzen da haragian, hain du zorrotza ahoa, zurea bezalako babes jantzi
|
batek
ere ez luke ezertarako balioko.
|
|
2013
|
|
|
–Ez da aitoren seme batendako ohea, arranguratu zitzaidan?. Frantziskotar
|
batek
ere ez luke onartuko bere gelan.
|
|
|
Haiekin ziren neskatoa eta mutila ere, Ramonarekin elkartu nintzeneko goizaldean ezagutu nituenak. Bakar
|
batek
ere ez zuen huts egina Eguberriko eguneko mezan.
|
|
|
Era berean, Lady Catherine De Bourgh aristokrata inpertinenteak pianoa, kantua eta marrazketa aipatuko dizkio Elizabethi, bere eta bere lau ahizpen hezieraz itauntzean. Horren aurrean, protagonistak pianoan eta kantuan berak eta ahizpa batek apur bat badakitela erantzungo dio, eta marrazten, berriz, bakar
|
batek
ere ez dakiela. Lady Catherine izugarri harrituko da, eta are gehiago entzuten duenean bennetarrek ez dutela etxeko andereñorik izan gauza horiek denak irakasteko.
|
|
|
Andrez jantzi genuen Chamberlayne, damatzat saldu ahal izateko... zein barregarria, egizue kontu! Forster «Koro» eta anderea, eta Kitty eta biok kenduta, arima
|
batek
ere ez zuen ezer jakin izeko Philips izan ezik, eta hori soineko bat eskatu behar izan geniolako; eta ezin duzue imajinatu zein itxura ona zuen. Denny eta Wickham eta Pratt eta beste bizpahiru gizon gehiago etorri zirenean, batek ere ez zion antzik hartu.
|
|
|
Forster «Koro» eta anderea, eta Kitty eta biok kenduta, arima batek ere ez zuen ezer jakin izeko Philips izan ezik, eta hori soineko bat eskatu behar izan geniolako; eta ezin duzue imajinatu zein itxura ona zuen. Denny eta Wickham eta Pratt eta beste bizpahiru gizon gehiago etorri zirenean,
|
batek
ere ez zion antzik hartu. Jauna!
|
|
|
–Zer? Zuetako
|
batek
ere ez?
|
|
|
Egoera huraxe eta jende huraxe ziren, itxuraz bederen, Darcy jaunarekin munduko zerikusirik txikiena izan zezaketenak, eta inora joateko gogo gutxien sortu behar ziotenak. Arin eta txoro, hainbat burutazio etorri zitzaizkion burura, horren guztiaren esanguraren gainekoak; baina
|
batek
ere ez zuen Elizabeth betetzen; eta, paper zati bat arineketan harturik, gutun laburra idatzi zion izekoari Lydiari itzuritakoaren azalpena eskatuz, baldin eta haien isil asmoek horretarako lekurik uzten bazuten.
|
|
|
Munduko izakirik zoriontsuena nauzu. Beharbada beste batzuek ere esango zuten hori lehenago, baina hain zuzen eta egoki,
|
batek
ere ez. Jane bera baino zoriontsuago naiz; berak irribarre baino ez du egiten, nik algara.
|
|
2015
|
|
|
Odolaren usainean erotu antzean hasi dira erasotzaileak, otsoak zauritutako ardien atzetik nola. Beste euskaldunak etxaldetik irteten hasi dira, alde batera eta bestera lasterka, baina bakar
|
batek
ere ez du lortu bere burua salbatzea. Tiroz akabatu dituzte guztiak, baita etxalde barruan geratu direnak ere.
|
|
|
Horregatik, bai katolikoek eta bai protestanteek maite zuten. Baina bietako
|
batek
ere ez zion segitu.
|
|
|
Han ziren jaunkote guztien artetik, bakarra ere ez zen ni beste norberaren erretena garbitzen eta taxutzen. Han zeuden guztiek borobilduta zekartzaten seguruenez euren enpresen negozioak Madril aldetik, baina bakar
|
batek
ere ez zeukan adorerik eta kemenik nik burututakoa egiteko. Inor ez zen han ni bezain erraldoi eta gizon.
|
|
|
Ezinezkoa zen jokalari alemanak bere erregina lauki hilgarri hartara mugitu izana. Haur batek ere, zer arraio, neu bezalako hasiberri
|
batek
ere ez zukeen halako astakeriarik eginen! Hamabigarren jokaldiari begi eman nion berriro, oraingo honetan berebiziko arretaz.
|
|
|
Poeta beti bakarrik dago, eta egia da pentsamendu bakar
|
batek
ere ez duela heriotza gaindituko, baina horrek ez du esan nahi pentsatu behar ez denik; poesiak ere ez du heriotza gaindituko, poeta hil egingo baita, lehentxeago edo geroxeago, baina horregatik idatzi behar da poesia, hobeto esanda, horregatik idatzi behar du poetak poesia. Egia da heriotza oso agerikoa dela, oso nabarmena liburu honetan, Jacques Derridaren testuak gogorarazten digun bezala:
|
|
|
Krisiaren lehen urteak gainditzeko faktore horiek funtsezkoak izan dira. Hori gabe estrategia bakar
|
batek
ere ez zuen emaitza onik emango. Iraultzaren baloreekiko fideltasun horrek gidatu du Gobernua, eta egia da krisiak kalteak eragin dituela arlo sozial, politiko eta ideologikoan.
|
|
|
Argudioa zabalduz, Sánchez Carriónek (1991) ohartarazten digu hizkuntza gutxitu batek ezin duela itxaron irtenbide egokirik estatuaren ekimenetik. Gobernuaren politika aldaketa
|
batek
ere ez luke ziurtatuko, bere ustez, hizkuntza gutxituaren geroa.
|
|
|
osaturiko na dene makrofamilia. Proposamen horietarik,
|
batek
ere ez du gutxieneko sendotasun
|
|
2016
|
|
|
...isen edo ingurumarietan haize pittin bat badago, hiriko inongo bazterretan ez dela sacre Dieuren kontra hainbeste blasfemia botatzen nola han, eta arrazoi faltarik ez dute, ene Messieurs zintzo eta sineskorrak; bada, haizea zure gainera oldartzen da garde d, eau oihukatu gabe, eta hain ustekabeko kolpeak ematen ditu, non, zubia kapelua jantzita igarotzen duten banaken artean, berrogeita hamarretik
|
batek
ere ez bailuke bi libra eta erdi arriskatuko, izan ere horixe da-eta kapeluak balio duen diru guztia.
|
|
|
...har izan diot eta, gainera, nik ez dakidala apenas ezer modu lizunean mugitzen, kontzertuetara joaten nintzenean ere burua bakarrik mugitzen bainuen, dantzan ez dakiten gizonezko guztiek egiten duten gisara, bestalde, eta hankak mugitzera animatzen naizen kasu bakanetan ere, lurrean ziraun bat hiltzen ari naizela ematen baitu, eta niregatik balitz, nire mugimendu lizunengatik alegia, emakume bakar
|
batek
ere ez zukeela birjintasunik galduko, erantsi diot, aspertzen ninduen bakarrizketa horretan umore printza bat ipini nahirik, baina alferrik izan da, nire grazia merkeei muzin egin eta irmotasun handiz jarraitu baitu mutilari buruz hizketan, eta gauza bat behintzat baietz, aitortu beharra daukala esan du, ikusgarria dela mutila nola sartzen den trantzean, nola sinesten duen bere lanean eta egiteko... Horrela, bere ilaje luzea izerditan blai zuela, kilikagarria iruditu omen zitzaien ia denei.
|
|
|
Aitaren, semearen... Koala
|
batek
ere ez luke hain gaizki egingo. Musika traste demonioa logela bazterrean aparkatu zuen, eta hantxe amaitu zen Atxioren karrera musikala, modu meteorikoan.
|
|
2017
|
|
|
37 Mendebaldeko Indiei dagokienez, Anthony Barkerrek idatzi du esklaboen jabeek beltzaz (negro) eraikitako irudi gaiztoaren alderdi bakar
|
batek
ere ez zuela errorik, sakonean edo luze zabalean, sexu grina aseezinaren akusaziotik harago. Misiolariek adierazi zuten beltzek uko egiten ziotela monogamiari, lizunegiak zirela, eta tximinoekin harremanak zituzten beltzen istorioak kontatzen zituzten (121 or.). Afrikarren musikarako zaletasuna ere haien kontra erabili zuten, beren sen irrazionalaren froga gisa.
|
|
|
Hustu bakarrik. Hantxe gelditu nintzen pixka batean, beltzez betetako sukalde hartan pentsatuz eta
|
batek
ere ez zuela izan kubierta euskarriraino altxatu eta torloju pare bat estutzeko astirik. Zelebrea bazen zeren bera bezalako neska batek ere ezin izango baitzuen hura imajinatu eta ponpa nahita eraman, non eta husten zuen bitartean bururatu ez zitzaion.
|
|
|
ohea txukun txukun egina zegoen, izara garbiekin. Bainugelan bizarra kentzeko kutxila usatu
|
batek
ere ez zuen salatzen egun batzuk lehenago bertan gizon bat bizi izan zela. Pasilu ilunak eta zigarro usainak ez bestek erakusten zuten betan norbait bizi izan zela.
|
|
|
Gure odolekoa ez zen norbait. Horrelakoetan hobe baita familiako bakar
|
batek
ere ez dezan deus jakin. Ez dadin deusetaz mesfida.
|
|
|
Gehienetan bezala, susmatzen dut. Susmoa dut hiru morroi horietako bakar
|
batek
ere ez duela, horren ondotik, inoiz hartu bere burua bortxatzailetzat. Zeren haiek egin dutena besterik da.
|
|
|
–Las Vegaserako bidean goaz Amets Amerikarra ezagutzera?, dio Hunter Thompsonek Beldurra eta nazka Las Vegasen nobelan. Las Vegasez liburu asko idatzi dira, baina
|
batek
ere ez du lortu Thompsonen arrakasta. Mundu surreal baten kronika da.
|
|
|
publiko edo zienti_ ko
|
batek
ere ez zuen ekimenik
|
|
2018
|
|
|
Gizaki arrek lituzkete menderatu emeak: sexuek ez lukete esanahi sozialik eta moralik, eta sexuetako
|
batek
ere ez leukake menderakuntzari bide emango liokeen desirarik ere. Nahikoa litzateke desira fisikoa gogobetetzea (eta Rousseauk dio desira ez litzatekeela egoera sozialean bezain usua, ez eta hain premiazkoa ere); izaki arrek eta emeek nork bere bidean segituko lukete, bake bakean, berriz ere sexu irrika piztu arte.
|
|
|
Langileak eta enplegatzaileak, biek negoziatuko balute zenbat iraungo duen enplegu kontratuak eta zein izango diren haren baldintzak, harik eta bientzat onuragarria litzatekeen akordio bat lortu arte, orduan enpleguaren alderdi guztiek izan lukete negoziagai. Baina enplegatzaile bakar
|
batek
ere ez luke onartuko halako hitzarmenik. Foxek dioenez,, kontratuaren doktrina hutsak ondorio kaltegarriak ekarriko lizkioke enplegatzaileari, ez bailuke modurik izango berak bakarrik ebazteko ea berak ezarritako arau horiek arbitrarioak diren edo bere aginpidetik harago doazen?.
|
|
|
Jatorri politikoari buruzko istorioetan, aitazko eskubidearen barnean sartua dago sexu eskubidea, eta, hala, ederki ezkutuan geratzen da nahitaezko hasiera hura ez dela inon ageri. Istorio bakar
|
batek
ere ez dauka genesiaren liburu politiko bat. Istorioetan ez da kontatzen eszena primario esango diodan horren istoriorik (Freuden lanaren beste pasarte batetik hartu dut terminoa).
|
|
|
Ugazabaren eta esklaboaren arteko harremana ezin da ezarri kontratu bidez. Esklabo bat, Lockeren aburuz, osoki ugazabaren mende dagoen gizabanako bat da, eta esklabo ugazabak boterea du esklaboaren biziaren eta heriotzaren gain. Lockek dio gizabanako bakar
|
batek
ere ez duela erabakimenik bere bizitzaren gainean (botere hori Jainkoari baitagokio), eta, beraz, inork ezin du bere burua jarri beste inoren botere absolutuaren mende. Ugazaba eta esklaboa gerran egoten dira; hortaz, familia batean esklaborik badago, ugazabak haiekin duen harremana ez da izango ugazaba horrek berak emaztearen eta seme alaben gainean daukan nagusitasun zibilaren parekoa, zeren nagusitasun hori mugatua baita, eta ez baitu barnean hartzen biziaren eta heriotzaren gaineko boterea.
|
|
|
Kantek, ordea, ez zuen aipatu ezkontza kontratua salbuespena zela argudio horretan. Emakumeak esparru zibilean gizonen berdinak balira ere, ezkontza kontratuan sartuz gero galdu egingo lukete posizio hori; baina, berez, emakume bakar
|
batek
ere ez du nortasun zibilik, eta, horregatik, ezkontza kontratuak berretsi baino ez du egiten jaiotzetiko sexu desberdintasun naturala. Ikusten denez, Kantek ezkontzaz duen ikuspegi kontraktualean aldi berean adierazten da ez dela baliozkoa Kantek berak egindako baieztapen esplizitua, esaten duena emakumeei modu, inherentean?
|
|
|
Emakume batek, besterik gabe, haur bat izan nahi badu eta haren gaineko boterea baliatu nahi badu, orduan kontratu bat egin dezake gizon batekin,, beren gorputzaren zerbitzua emateko elkarri?. Kontratuan, ez bada konbentzio bihurtzen luzaroan elkarrekin bizitzea, batak ez du aginpiderik lortuko bestearen gain, eta bietako
|
batek
ere ez du ziurtatuta edukiko bestearen gaineko eskubidea?. Baina ezkontza, Pufendorfen arabera,, zehatzago egokitzen zaio giza naturaren kondizioari?.
|
|
|
Okerrena izan zen jakitea ez zuela gelaririk ekarri, beraren ohiko laguntzailea eri baitzen. Horrek estutasun larrian jarri zuen nire aita, zeren beste gonbidatuetako
|
batek
ere ez zeukan gelaririk, eta, hala, erabaki beharra zegoen zeini atxiki maiordomoa gelaritarako eta zeini morroia. Nire aitak, bere nagusiaren egoeraz jabeturik, behingoan eskaini zuen bere burua Jeneralaz arduratzeko, eta, beraz, hastiagarri zitzaion gizon haren ondo ondoan egon behar izan zuen lau egunez.
|
|
|
Bi egunotan, hainbat analisi zorrotz eta burutsu aditu ditugu Europako egungo egoera zinez konplexuari buruz. Aipatzekoa da, zilegi bekit, bakar
|
batek
ere ez duela erabat aintzat hartu zer dela-eta hartu duen Frantziak halako jarrera bere auzo herriarekin. Nolanahi ere, atzamar bat altxatu zuen?, ez da halako eztabaidetan sartzeko tenorea.
|
|
|
Horrela gertatuko ziren delitu kolektiboak. Bakarrik egon izan banintz, bakar
|
batek
ere ez zidan barkatuko. Eta artalde hartan ez litzateke Marlon Brandoren papera jokatuko lukeen begirik egongo, filmeko sheriff gaixoarena,, gelditu?
|
|
|
Batzuk ebakuntza jasotzen ari dira, neska bat ebakuntza gelan dago zirujauaren zain. Bakar
|
batek
ere ez du hitz egiten. Langileen galderak ulertzen dituztenek buruarekin baiezkoa edo ezezkoa eginez erantzuten dute.
|
|
|
Zerebroak? Erizaintza ikasi zuenean irakurri zituen hainbat ikerlariren artikuluak ugari, baina
|
batek
ere ez du ase inoiz. Dakiena da Bazterrako lonjan bi sekzio zeudela, porrozaleena sarrerako gela zabalean, pikoak sartzen zituztenak hondoko gela estuagoan.
|
|
|
–Presio handia dago, baina sotilagoa da. Komertzio
|
batek
ere ez du gure publizitatea jartzen, oraindik arazo bat delako gure alde agertzea. Edonola ere, sintomatikoa da bi alarde egotea, arazo bat adierazten du:
|
|
|
Hori ez dela posible erantzuten die Jose Migelek, gertakari horiek aspaldi preskribatu zutela eta, are gehiago, 1977ko Amnistiaren Legeak babesten duela. Telebista produktorea dela laurogeiko hamarraldiaren erdialdetik, agian ezagutuko dituztela beraren eskuetatik igarotako saioetako batzuk, polizietako
|
batek
ere ez ditu ezagutzen, ezta ertzainek ere, izenburuak aipatzen dizkienean, salbu eta, bat edo batek, Tele5rako enkargatu zioten lantxo bat: ETBrako egindako beste guztiez, ezta arrastorik ere?, eta hura akats bat izan behar dela, etxez edo pertsonaz nahasten ari direla.
|
|
|
Seiehun txitoren jabe bihurtzen da kolpetik, berrogei metro karratu txito. Infragorriak behar bezala erabiltzen asmatu ez eta txito bakar
|
batek
ere ez du elikatzerik lortzen. Seiehun txito haien mokoak ez dira egokiak, ez dituzte ondo ixten, lehertu egiten dira gosez, ama ez da berriro hasiko.
|
|
2019
|
|
|
Henry Selickek sortutako Jauregi Arrosa, hain zuzen ere, ni orain bizi naizen etxea da, dorretxo eta arkupe eta guzti. Biotako
|
batek
ere ez daki nola gertatu zen hori. Baina kontu hark bitxia bezain egokia zirudien, alaba batentzat etxe batean hasi eta beste alaba batentzat beste etxe batean bukatutako liburua dela kontuan izanda.
|
|
|
Kanika gris bat biraka joan zen, hormaren kontra jo arte. Pentsatu zuen jostailu
|
batek
ere ez zuela arimaren itxurarik. Zilarrezko eskumuturreko bat hartu, eta hari begira jarri zen:
|
|
|
Bi interpretazioetatik bakar
|
batek
ere ez du planteatzen zerk ahalbidetzen ote dion gizartearen erdiari sexu indarkeria behin eta berriz erabiltzea, garai eta espazio guztietan.
|
|
|
Azken orduan ezin naizela joan adierazten badiet, prest daude ez elkartu eta beste egun batean biltzeko laurok. Hiruretako
|
batek
ere ez daki euskaraz, ezagutu nituenean nik bezala, baina jakinen balute ere eta idazki hau irakurri, ez ikusiarena eginen lioketela susmatzen dut.
|
|
|
–Irudi izugarriro hutsa, txorrotxa, ezerezkeriaraino abstraktua, nabaritutako sentsazioaren pisuaren pean?. Estasi hori ez da ez sakrifizio bat eta ez abandonatze bat; bi sexuetako
|
batek
ere ez du utzi behar besteak irents dezan; ez gizonak eta ez emakumeak ez dute agertu behar bikote baten zati hautsiaren gisan; sexua ez da zauri bat; bakoitza izaki oso bat da, ederki polarizatua; bata bere gizontasunean irmo dagoenean, eta bestea bere feminitatean,, bakoitzak sexuen zirkuitu polarizatuaren perfekzioa erdiesten du?; koitoa ez da anexio bat, ez bietariko inoren errenditzea, baizi... Ursulek eta Birkinek halako batean elkar aurkitu zutenean,, askatasuna deitu behar zaion izarren oreka hori ematen zioten elkarri[...] Gizona emakumearentzat zer zen, horixe zen emakumea gizonarentzat:
|
|
|
dutela esaten da batzuetan, gordinki esan ere; greziarrek. Parthenos ademos?, hau da, birjina menderagaitza deitzen zioten gizasemerik ezagutu gabeko emakumeari; erromatarrek, garaitu gabea? esaten zioten Mesalinari, maitale bakar
|
batek
ere ez ziolako plazerik eman. Gizonezko maitalearentzat, beraz, konkista eta garaipena da amodio saioa.
|
|
|
Galdurik segitu nuen nire ideia lauso eta nahasietan. Inork ez zion gai horri heltzen, ez amak eta ez eskolako maistrak; liburu
|
batek
ere ez zuen sakon lantzen. Poliki poliki, arriskuzko eta itsuskeriazko misterio moduko batek inguratu zuen sexua, hasieran hain naturala irudituagatik ere.
|
|
|
Esan beharra dago ikasbide koherente
|
batek
ere ez lukeela konponduko arazoa; gurasoen eta irakasleen borondate ona gorabehera, ez genuke jakingo hitzetan eta kontzeptuetan jartzen esperientzia erotikoa; esperientzia hori bizitzea da ulertzeko era bakarra; zernahi azterketak, den serioena izanik ere, alderdi irrigarri bat izango du, eta ez du lortuko egia adieraztea. Loreen amodio poetikoekin eta arrainen limurbideekin hasi eta txitarekin, katakumearekin, antxumearekin segituta gizakiengana iritsi arte, teorikoki argitu daiteke ugalketaren misterioa:
|
|
|
–Elias hori, mailaz maila gora zihoana, esan zuen?, nire arbasoetako bat izango zuan, sobra ere, baina Isaak Abarbanelen lau liburuak ez dituk iritsi nire eskuetara; hiru mende luzetan, azkenerako galdu egingo zituan; ezin jakin zein arbasok eramango zizkion bahi hartzaileren bati; izan ere, guzti guztiak izan zituan jende apala; bakar
|
batek
ere ez zian lortu ganorazko ezer. Beharbada denbora gehiegi galdu zitean asmatu ezinik zergatik ez zen ezertxo ere iritsi beren eskuetara Meislen ondasun haietatik.
|
|
|
Tyneko Andre Mariaren elizan arrandiaz ari ziren ospatzen Kinsky kondearen zerbitzuko mairu baten bataioa, eta Bohemiako goi noblezia han pilatu zen espektakulua ikustera. Liburugileek eta olana ehuleek, bi gremioek egun hartan baitzuten beren festa eguna, Plattner kalean egin zuten topo estandarte eta guzti, eta borrokan hasi ziren, bi segizioetako
|
batek
ere ez baitzion bidea libre utzi nahi besteari. San Joan enparantzan fraide kaputxino bat prediku sutsuan ari zitzaien Moldava ibaiko arrantzaleei:
|
|
|
Horiek denak etorri zitzaizkidan erauntsian gogora, tronpetatxoak ezpainetarainoko bidea egin bitartean. Baina erne jarri beharrean, inoiz hain eskura izan ez nuen hori behingoz probatzera akuilatu ninduten, gaitzespen horien arteko bakar
|
batek
ere ez zuelako inoiz zenbait galdera sinple azaltzerik lortu. Esate baterako, horren txarra baldin bazen, zergatik erretzen ote zuen hainbeste jendek; zein neurritan izan ote zitekeen egia, porro bat edo beste erretzeak heroinarako bidean jartzen zuenik, halakorik argudiatzen zutenek ezeren ideia izpirik ez baldin bazuten; txokolate gramo bakoitzaren atzean benetan ote zegoen poliziaren atzaparra, ala paranoia hutsa ote zen; negozioa poliziarena baldin bazen, zergatik ibiltzen ote ziren errezaleak ere poliziarengandik ihesi.
|
|
|
Egia da hau ez dela guretzat erabat berria, bagenekielako, Guilhão da Longa Espadak erregeari zakar hitz egin zionetik, zenbait aitoren seme atzerritarrek bertan adierazi zutela guri laguntzeko prest zeudela, baina une hartan aitoren semeek ez zuten azaldu bere erabakiaren zioa, eta On Afonso Henriquesek ez zuen zioa ezagutzeko gogorik agertu, eta, pribatuki beren arrazoiak azaldu bazizkioten, dena kontu pribatu gisa gelditu zen, ez da inon jaso, eta gainera esku artean darabilgun kasurako berdin da. Edonola delarik ere, Raimundo Silvak ezin dezake bere historiarekin segi, hau da, gurutzatu bakar
|
batek
ere ez zuela erregearekin traturik egin nahi izan dioen historiarekin, hortxe baitago Historia Egiaztatua, zeinak esaten baitigu ezen, ezagutzen ez dugun salbuespenen bat alde batera utzirik, jaun horiek aberastasun handiak lortu zituztela Portugaleko lurraldean, nahikoa izango da gogoraraztea, inork ez dezala pentsa funtsik gabe mintzatzen garenik, eta Eguzkia non zapiak han dioen esaera gezurta... Alabaina, jende honek eta beste hainbatek euren prebendak kobratu ahal izateko, beharrezkoa zen, lehenengo eta behin, lehorreratzea, eta hortxe dauzkagu prebenda horiek armez merezi izateko prest, eta modu honetan uztartzen dira, gutxi gorabehera, zuzentzailearen Ez hori eta aberriaren historia josi duten Bai, Agian edo eta Hala Ere horiek.
|
|
2020
|
|
|
" Naparraren aitak, nekez eusten zion haserreaz, galdetu zuen ‘ea zergatik, HBko Mahai Nazionala eta EMK alde batera utzita, beste alderdi bakar
|
batek
ere ez duen salatu edo ez duen aipamen txikienik ere egin nire semearen desagertzeaz’ Elizaren isiltasuna ere aipatu zuen: ‘denok gogoan daukagun kasu hurbil batean, zenbait apezpikuk eta are Aita Santuak ere arrenka eskatu zieten bahitzaileei bahitua aska zezaten’".
|
|
|
Saiatu muga hori pasatzen eta handik haratago egon daitekeenari hitzak jartzen; ikusiko duzu enpatia saioari hitzak jartzea ez dela batere erraza. Irudi, adibide eta testu asko behar ditut, makulu gisa, eta bakar
|
batek
ere ez nau erabat asetzen.
|
|
|
Bi neska gaztek aurrera eramandako erronka horren ildotik iritzi artikulu batzuk ere argitaratu ziren, nesken benetako istorioa ezagutu gabe sare sozialek nerabeengan sortzen zituzten kalteak zirela eta. Hala ere,
|
batek
ere ez zuen amaren heriotzarena aipatu, informazioa heldu ez zitzaielako ziur asko.
|
|
2021
|
|
|
Konturatu naiz Cleoren gorputza ikusteak sortzen didan asperdura nire azalak sortzen didan asperduraren luzapena baino ez dela. Aldaketak egin ditu azken hogei urteetan, baina haietatik
|
batek
ere ez du denboraren joana adierazten. Neure buruari egin dizkiodan aldaketek bezalaxe.
|
|
|
Gauaren sakonerak infinitua zirudien, animaliak narras zebiltzan, zarata egiten zuten, haginak zituzten. Piztia haiek guztiak sua noiz itzaliko zain zeuden, eta horietatik bakar
|
batek
ere ez zekien, gizon eta emakume haiek zekiten bezala, bizirik zeudela eta egunen batean hil egingo zirela. Han, eternitate ilunen arteko argitasun hartan gertatu zen.
|
|
|
Beharbada goizeko lehen orduan ez zinatekete harrituko, baina arratsalderako kezkatzen hasiko zinatekete, ezta? Sukaldean gauza asko izango dira inportanteak, literaturan bezala, baina bakar
|
batek
ere ez du ezertarako balio janaririk gabe, testurik gabe.
|
|
|
3 kilometro lokatz, 3 kilometro huts. Errepide
|
batek
ere ez du Otxarkoaga zeharkatuko hor hiltzeko ez bada. Auzoa soilik auzora doanak zapalduko du.
|
|
|
Kalkulatzen denez, distantzia hori da zeharkatu beharreko txikiena hurbileneko izarrera iristeko. Eta, alde batera utzita gar meheenak baino mami gutxiagoko kometa batzuk, giza jakituriaren arabera gai bakar
|
batek
ere ez du zeharkatu espazioko golko hori, harik eta, hogeigarren mendearen hasieran, alderrai arraro hau agertu zen arte. Gai masa zabal bat zen, lodia, astuna, aurrez abisurik eman gabe zeruko misterio beltzetik irten eta bizkor murgilduz eguzkiaren argitasunean.
|
|
|
–Burdinazko gizon hauetako bakar
|
batek
ere ez du halakorik –gizonak, esaera biribilduz– Ez dute bihotzik.
|
|
|
Lo zegoen etxea esnatzeko beldurrez, ohol kirrinkariak kontu handiz zapalduz joan zen armairu ilun handira, non baitzegoen tolesturik bere traje ederra, eta atera zuen piezaz pieza, eta leunki kendu zizkion, irrika bizian, zeta paperezko estalkia eta albainduriko babesak, han agertu zen arte, perfektu eta xarmagarri, amak lehenengo aldiz eman zionean ikusi zuen bezalaxe, aspaldi hartan, zirudienez. Bere traje maitearen botoi bakar
|
batek
ere ez zuen galdu distira, ez hari batek ere kolorea. Negarrez hasteko moduko pozez zegoen bizkor janzten ari zen bitartean, batere hotsik atera gabe.
|
|
2022
|
|
|
Iran eta Irakeko gerra amaituta, bietako
|
batek
ere ez zuen garaipena lortu. Baina Saddam Hussein garaile sentitzen zen.
|
|
|
Ile hori eta begi urdinekin, Antifazaren Gerlariak askatzen ohi zituen printzesak ziruditen. Jokintxok begiekin jaten zituen, trukean arratoi
|
batek
ere ez zuen tratua jasoz.
|
|
|
Arazoa da performanceak ez daramatzala inora. Bostetik
|
batek
ere ez du indibidualtasun handirik edo etorkizun partekaturik, gutxi gorabehera gauza bera ez bada. Eel informatika ikastaro labur bat egiten ari da, eta ondo irtengo zaiola imajinatzen du, baina irudia berehala mozten da:
|
|
|
Jazoera horietako
|
batek
ere ez zuen eragin maskulinitate forma alternatibo baten aldera mugitzea. Ukazio une bat zen hura:
|
|
|
Hiru une horietako
|
batek
ere ez du proiektua definitzen, ezpada haien arteko loturak. Sexu eremua gizonekiko harremanetara zedarritzeak maskulinitate hegemonikoarekiko aurrez hartutako konpromisoari zor dio izaera, konpromiso hori mugatua bada ere.
|
|
|
Jatorriaren inguruko bi ikuspegi horietako
|
batek
ere ez du balio ikerketa honetako bizitza historiak argitzeko. Talde honetako gizon guztiak hazi ziren familietan, lanen banaketa konbentzionala eta botere egitura konbentzionala zeuden.
|
|
|
Bost langabeetatik
|
batek
ere ez dio estatuari inolako abantailarik aurkitu, baina lana dutenen taldeko batek bai. Stewart Hardyk, eskola utzi eta hirira lekualdatu zenean, erabaki zuen gurasoek arrazoi zutela kualifikazioaren beharrezkotasunari zegokionez.
|
|
|
Haietako
|
batek
ere ez du konpromisorik sindikalismoarekin. Ez da zaila arrazoia antzematen, kontuan hartuta sindikalismoaren zutarria dela industria baten baitako oinarrizko solidaritatea, zeina denborarekin sendotzen baita.
|
|
|
Horrenbestez, polaritate bat garatu zen maskulinitate hegemonikoaren baitan, menderakuntzaren eta jakintza teknikoaren artean. Kasu horretan, ordea, bertsio
|
batek
ere ez du lortu besteari lekua kentzea. Une honetan, praktika generodun gisa bizi dira elkarrekin, zenbaitetan oposizioz, besteetan bat eginda.
|