|
2008
|
|
|
batzuek, aldiz, uste dute erabaki hori zuzena dela, beharrik gabe euskalki bateko zein bertzeko hitzak edo esaldiak ez nahasteko aukera ematen duelako9 Geroak erranen du erabaki hori zuzena izan den edo ez. Hiztegi Batua bera nola landu eta erabili behar den ere ez du argi
|
batek
baino gehiagok; hor dugu, adibidez," h."[= hobe] ikurra dara maten hitzekin praktikan gertatzen ari dena: " h." dunak hobetsi eta gainerakoak gai tzetsi10.
|
|
|
Bistan da, ordea, oso kontuan hartu behar dela alde> bidezko posposizioen ugaritasuna eta adiera esparrua. Gramatikalari eta hiztegigile
|
batek
baino gehiagok alde> ele mentuak batez ere leku adiera duela esaten duenean, gauza bi ahanzten ditu: batetik, leku denboren semantema A> horrek dakarrela sarri, ez alde> elemen tuak; bestetik, posposizioen izaerak ez duela lexematikaren baitako definizio handitarako aukerarik ematen.
|
|
|
edota soil soilik. A dagoen lekua? adierazten dela esan ohi du hiztegigile eta lexikologo
|
batek
baino gehiagok, lekuan zentratuz huts hutsik. Hots, di1 eko eta, partez, di2 ko multzo adiera hori alde batera uzteko joera dago halakoetan.
|
|
|
Garaikoak aise ohartzen ziren egoeraz, eta
|
batek
baino gehiagok izan zuen hutsune hori estaltzeko asmoa. Zentzu horretan, Azkueren belaunaldi berekoak ziren Unamuno eta Arana Goiri aipa daitezke.
|
|
|
Beraz Hondarribian istiluak gertatu baziren ez zen sabindarrengatik izan (ez zirenak azaldu), baizik auzi horrekin zerikusi gabeko beste arazo bategatik (ekitaldian zeuden Iparraldeko euskaltzale xuriak eta gorriak elkarrekin eztabaidan hasi zirelako batez ere). Hortaz, kongresuaren porrota faktore
|
batek
baino gehiagok eragin zuen, eta ez zen gertatu orain arte azaldu den bezala Arana Goiriren erru soilagatik. Honaino, Zalbideren azalpena84.
|
|
2010
|
|
|
Euskera 52, 2007,). Irakurle
|
batek
baino gehiagok eskatu zuen orduan lana errazago irakurtzeko moduan jartzea. Horretan saiatu gara orain, ahal izan dugun neurrian, eta emaitza hori da, hain zuzen, Jagon Sailak liburu honetan eskaini nahi izan duena, azterlan haren irakurketa lehen baino errazagoa izanen delakoan.
|
|
|
55 Idazle
|
batek
baino gehiagok matizatu ditu, halere,, giro xuabetze, horren neurriak.
|
|
|
Faktore
|
batek
baino gehiagok eragiten du eskola munduko eredu banaketan. Zonalde soziolinguistikoak badu bere eragina, ikusi dugunez, eta ez txikia.
|
|
|
2102 Demolinguistika aldetik, eta jakite mailari dagokionez, dakitenen kopuruez gainera kontzentrazioak eta dentsitateak duten garrantziaz ikus, adibidez, Mackey 1983 eta Fishman 199111 Euskaraz jakitetik euskaraz egitera dagoen jauzian faktore
|
batek
baino gehiagok eragin ohi du.
|
|
|
Kontsumo ohitura horiek aldatzen ez badira, berriz, gero eta jigante bakartiaren itxura handiagoa hartuko du euskarazko irakaskuntzak. Galdetu ere egingo dio bere buruari,
|
batek
baino gehiagok: zertarako hainbat esfortzu eta hainbat neke, saio osoak gero ondorio praktikorik izan behar ez badu gizarte bizitzan.
|
|
|
Euskal Herria, hots, Araba, Bizkaia, Gipuzkoa, Nafarroa (Beherea eta Garaia), Lapurdi eta Zuberoa lurraldeetan euskararen inguruan batzen den gizartea, euskarazko alfabetatzerik gabe bizi izan da bere historian zehar. Horregatik, hasierako galdera topikoari euskaltzale
|
batek
baino gehiagok zera erantzun izan dio: –Ikastolak dira euskal gizarteak XX. mendean egin duen inbertsiorik garrantzitsuena?.
|
|
|
Nazio batzarretan batasun handia ikusten zen. . Eztabaidatu beharrik ere ez dago!?, defendatzen zuen
|
batek
baino gehiagok. Baina gero, herrietara joatean, herri eta ikastola bakoitza mundu bat zen?.
|
|
2012
|
|
|
poemak. Azkenik, Mirandek idatzitako eleberri bakarra ere, Haur besoetakoa, Poeren estiloz kutsatuta dagoela aipatu izan du
|
batek
baino gehiagok, besteak beste Sarrionandiak:
|
|
|
Sarrionandiak autore eta itzultzaile kontzeptuak nahasteko egindako jolasak ere autorearen izaera sakratu hori zalantzan jartzeko ahalegin gisa ulertu behar dira. Testu apokrifoak berak itzulitako testuen ondoan jartzean, esaterako, bere egiletza ukatzen ari da, eta gogorarazten du testu baten osaketan autore
|
batek
baino gehiagok hartu ohi duela parte. Berak itzulitako testu batzuen itzultzailetzat fikziozko pertsonaiak jartzen dituenean ere antzeko ideiak iradokitzen ditu, hots, autore bakoitzakbeste autoreek idatzitako, itzulitako edota manipulatutako testuak irakurriz eta haietan oinarrituz idazten dituela bere testuak.
|
|
|
Baina zilegi ote da, hainbat autorek aitortu duen legez, egitura mota hau besterik gabe kentzea? Zergatik autore
|
batek
baino gehiagok, ken daitezke, bezalako ezaugarria eransten diote enuntziatu parentetikoak ezaugarritu eta definitzean?
|
|
|
– Aldibereko interakzioa onartzen du eta solaskide
|
batek
baino gehiagok hartzen du parte. Aldez aurretiko planifikaziorik212 ez du.
|
|
|
1988.ean, Koldo Mitxelena irakaslearen euskal idazlan guztiak (MEIG) 1 argitaratzen hasi zirenean,
|
batek
baino gehiagok pentsatuko zuen idazle honen emaitza bere osotasunean eskaintzeak aukera ezin hobea emango ziola euskalgintzan ziharduen orori, oro har, euskararekin harremana duten hainbat auzi aztertu eta berrikusteko.
|
|
|
Ba ote dago ageriko irizpiderik zehazteko hasierako eta bukaerako zein enuntziatu diren parentetiko? Galdera hori aztertzaile
|
batek
baino gehiagok egin izan du (Ziv 1985, Baque Millet 1999, Grevisse 1986) enuntziatu parentetikoak aztertzerakoan.
|
|
2013
|
|
|
Azkenik, biztanleriaren% 5 inguruk erosten zuen Eskualduna astekaria. Zaila da jakitea ale bakoitza zenbat lagunek irakurtzen zuen, baina itxura guztien arabera,
|
batek
baino gehiagok. Hazparneko Garcia erretoreak inkesta horretan eman zuen azalpenaren arabera, Eskualduna ren aleak eskuz esku pasatzen zituzten, eta haren ustez, erosle baino irakurle gehiago zeukan.
|
|
2021
|
|
|
Horientzat ere eta horien hizkeran ere bada ondoriozko diskurtso markatzailea dela jar lezakete dudan
|
batek
baino gehiagok, ezin ikusirik ondoriotasunik zenbait adibidetan. Esate baterako, zertan datza ondorioa honako perpaus hauetan?
|
|
|
Eta, seme alaba bagara, bai eta oinordeko ere, Jainkoaren oinordeko eta Kristoren oinordekide: zeren, nekeetan Kristoren kideko garenez gero, aintzan ere beraren kideko izango baikara (Elizen arteko Biblia); Eskubide hori jabekide
|
batek
baino gehiagok egikaritzen badute, ondorengo lau egunetan enkantea eginen da jabekide guztien artean (HAEE/ IZO); Mirabea atera zanean, eun denario zor zizkion mirabe kide bat aurkitu zuen (Iraizoz). Esanahiaren ikuspegitik subjektu plurala eskatzen du; hau da, izaki hori (jabea, mirabea, apaiza...) beste batzuekin harremanetan egotea.
|
|
|
Adibide horietako
|
batek
baino gehiagok adjektibo kategoriako mugatzailea du (bihurri, dotore, epel, gordin, harro, tonto, txotxolo...). Hori da azpiatal honen beste ezaugarrietako bat.
|
|
|
2 Gogoan izan behar da euskaraz askotan izen nahiz adjektibo balioa izan dezaketela eratorri horietako
|
batek
baino gehiagok. Eta berdin esan daiteke alargun, arrotz, etsai eta beste hainbat lexemari buruz ere.
|
|
|
Aditz lokuzio esaten zaie horrelako egitura duten predikatuei. Gramatikari
|
batek
baino gehiagok aditz elkartuen artean aztertu dituzte; izan ere, itxuraz, izenaz eta aditzaz osatutako aditz elkartuak dirudite, hostoberritu edo gurutziltzaturen parekoak. Horixe dute, hain zuzen ere, lokuzio hauek lehen ezaugarri morfologikoa, izen soila (determinatzailerik gabea) izatea lehen osagaia.
|
|
|
Sintagma mota
|
batek
baino gehiagok izan dezake paper tematiko bera. Aditz psikologikoen kasuan, esaterako, ikusi dugu esperimentatzailea eman daitekeela ergatiboko sintagmaren bidez (Jonek gurasoak errespetatzen ditu), absolutiboko sintagmaren bidez (bere hizkuntzaz lotsatzen da) edo datibo sintagmaren bidez (Joni ogia erostea ahaztu zaio).
|
|
|
Ikus dezagun zein diren zerta (ra) ko moldeko tzeko gobernatzen duten predikatuak eta zein zer moldekoa gobernatzen dutenak. Bide batez, predikatu
|
batek
baino gehiagok kontrola ezartzen duenez (beste batzuek ez; erreferentziakidetasuna bai, baina ez kontrola), predikatu kontrol ezarle bakoitzaren ondoren emango dugu parentesi artean perpaus nagusiko subjektua, objektua ala zehar objektua (datiboa) den kontrolatzailea: (Ks), (Ko) eta (Kd), hurrenez hurren.
|
|
|
Villepinek Sarkozyren inguruan ikerketak egitea galdegin zion (Sokarros); Silvio Berlusconi lehen ministroari Castellik esandakoagatik barkamena eskatzea galdegin diote (Berria); Herriko auzapezari bertze gutun batean galdatu dio gune guzian ikerketa baten egitea, radioaktibitaterik baden jakiteko (Herria). Baina EPG corpuseko adibide
|
batek
baino gehiagok erakusten dute, batez ere Hegoaldeko testuetan, eskatu predikatuaren eredura jotzen dutela gaur galdatu eta galdeginek ere: bertan behera uzteko galdegin, BBCri barkamena eskatzeko galdegin eta abar.
|
|
|
30.8.1c Zehar galdera jokatuetako aditzak (e) n menderagailua hartzen du, oro har. Bizkaieraz autore
|
batek
baino gehiagok erabili dute baaurrizkia mota honetako perpausen menderagailu gisa. Eta, aurreraxeago ikusiko dugunez, zehar galdera orokorretan (e) netz forma ere har dezake menderagailuak.
|
|
|
Joera nagusia da, bestalde, zenbatzailea daraman sintagmak eta gehiago/ gutxiago kuantifikatzaileak kasu edo postposizio atzizki bera izatea: Honetaz zerbait galdatu dit
|
batek
baino gehiagok (Mitxelena); Handiki etxetako alaba bati baino gehiagori hitz egindakoa zen gure mutilzaharra (Agirre); Batean baino gehiagotan iruditu zitzaion gure Praiskuri bere zaldia ikusten zegoela (F. Bilbao); Lege honek iraun zuen Espainian bortzehun urtez baino gehiagoz (Etxeberri Sarakoa).
|
|
|
Horretaz gain, bai ahozkoan eta bai idatzian, adierazpenezkoetan aditza elementu iragarletik urrundurik ere eman daiteke, zehar galderetan baino errazago. Egitura hori dute goraxeago eman ditugun adibide
|
batek
baino gehiagok. Horrelakoak dira beste hauek ere:
|
|
|
Predikatu hauetatik
|
batek
baino gehiagok osagarriak adierazten duen ekintza edo gertaeraren aurretiko interpretazioa onartzen dute. Hortaz, tzea osagarriaren ordez, partizipio burutua tua/ tu izana ere erraz aurki dezakegu (§ 25.2.4b).
|
|
|
Ikusi dugunez, predikatu
|
batek
baino gehiagok ez du kontrolik ezartzen. Horien artean daude da laguntzailea harturik, irakurketa inpertsonala dutenak (falta (izan) da eta abar).
|
|
|
Predikatu hauetatik
|
batek
baino gehiagok osagarriak adierazten duen ekintza edo gertaeraren aurretiko interpretazioa onartzen dute. Hortaz, tzea osagarriaren ordez, partizipio burutua tua/ tu izana ere erraz aurki dezakegu (§ 30.6.3.6).
|
|
|
Gazte nintzalarik, antzotegi batean ikusi izan dut gizon bat, makila luze bat eskuan, hartaz jotzen zituela ikusliar arraboslari lotsagabeak (Larzabal); Koloradotik Bizkaiaraino, gero Donazaharrera, jin izan zira zure herria ta haurriden ikustera (Arrosagarai);" Ui! Ahaztu loa!" —esan izan dit ama
|
batek
baino gehiagok (Iturbe). Askotan ohituraren edo maiztasunaren kutsua ere izan dezake adizkiak:
|
|
|
10 Batzuetan, egoeran aurretik ‘esan den’ zerbait zuzentzeko erabiltzen da aurkaritzako juntadura. Ondoko hau, esate baterako, ohiko egoeran galdera ikurraz emango luke
|
batek
baino gehiagok: Erloju hau merkea da, baina txarra.
|