|
2002
|
|
|
Fenomeno hori lotuta dago neoliberalismoak eta kapitalismoak lortu duten pertsonaren etxeratzearekin eta indibidualtasunarekin. Garai
|
batean
umeok gure kasa jolasten genuen, eta egun umeek jolas dezaten dinamizatzaileak, eta espezialistak kontratatzen dira. Kirolarekin gauza bera, edozer kirol egiteko ordaindu egin behar duzu.
|
|
|
Zeren, Euskal Herriko toki askotan behintzat, ume euskaldunek, gure umeei gertatu zaien gisa, eta beharbada zuri ere gertatu zaizun moduan, ikastolan ikasi baitute erdara. Horrek, beharbada, ez luke aparteko garrantzirik, azken
|
batean
umeek beti ikasiko baitute erdara, hemen ez bada han.
|
|
2003
|
|
|
Bukatzeko, neure eskerrik beroenak hainbat ikastetxe euskaldunetako irakasle guztiei, ume horiei kalitatezko irakaskuntza emateaz gain bertoko hizkuntza ezagutzea bermatzen dietelako. Ia egun
|
batean
ume etorkin horiei gure artean bizitzeko eta lan egiteko balio zaien, eta aurrerantzean esperientzia horiek hainbat eskola euskaldunetan berriz ematen diren, jakina, gure hezkuntza sistemak eta mandatari prestuek permititzen badute.
|
|
|
Biok etxe berean bizi ginenez, bera solairu batean eta ni bestean, askotan egoten ginen elkarrekin. Ongi gogoratzen naiz nola behin
|
batean
umetan esan nion:
|
|
2005
|
|
|
aita ospitalean dagoen bitartean osaba izekoenean dagoen Tomas haurrarena, Gur lagunarekin gauez golf zelai batean sartu den osaba Simonena, aitona ebanistaren historia ikertzen dabilen lehengusu Mateorena, eta izeko jostunen lagun batena, Piedadena. Azken
|
batean
umearen unibertsoa kontatzen da, familiaren laguntzaz. Horrek ez du esan nahi beste hiru istorioek nortasunik ez dutenik.
|
|
|
Euren portaerak erabat baldintza ditzake gatazkaren nondik norakoak. Zentzu horretan, oso adibide ezberdinak dira Irungo Alardean edota Barakaldoko eskola
|
batean
ume ijitu batzuekin gertatutakoak. Ezberdintasunak, nabariak dira bi auzietan, hala ere nahiko konparagarriak dira boterepolitiko lokalek izan duten jarrera bai auzi batean zein bestean:
|
|
2006
|
|
|
Arriskua badago. Adibidez, pentsatzen dut umearentzako ona dela guraso agintea edo patria potestad banatua izatea, baina oso zaila da onartzea halako
|
batean
umeen aita ume horietaz arduratuko dela. Amatasun sentimenduari buruz gauza polit asko esaten dira, alabaina, historikoki aldatuz joan den sentimendua da, garai batean umeak abandonatzen ziren, gero eskulanetarako balio zutenak gordetzen ziren...
|
|
|
Adibidez, pentsatzen dut umearentzako ona dela guraso agintea edo patria potestad banatua izatea, baina oso zaila da onartzea halako batean umeen aita ume horietaz arduratuko dela. Amatasun sentimenduari buruz gauza polit asko esaten dira, alabaina, historikoki aldatuz joan den sentimendua da, garai
|
batean
umeak abandonatzen ziren, gero eskulanetarako balio zutenak gordetzen ziren... Badirudi orain, gizarte indibidualizatu honetan, haurrak" amarenak" direla eta uste dut alarma gorria pizteko datuak badaudela.
|
|
2008
|
|
|
Erabiltzaileen segurtasunerako kontratatu beharreko sorosle kopurua ere desberdina da igerilekuaren azaleraren edo daukan edalontzi kopuruaren arabera (urez estalitako gainazalak). Urbanizazio
|
batean
umeentzako igerileku bat badago, soroslearen saltokiaren kontroletik urrun, profesional bat da igerileku bakoitzerako. Igerilekuaren azalera 500 metro koadrotik gorakoa bada, bi soroslek (autonomia erkidego gehienetan) zaindu dute instalazioa.
|
|
|
Izan ere, zorigaiztokoa dena mila eratan manipulatu daiteke. Ikastetxe
|
batean
ume batek galdetu zion Krishnamurtiri: «Jauna, zu zoriontsu al zara?».
|
|
2009
|
|
|
Eta azkenean, Jatabeko ume askok partikularretan eta Plentziako moja eskoletara jo zuten. Garai
|
batean
ume asko joaten zen Birlera, klase partikularretara; hango irakasleak ondo zekien euskara, eta erdaraz irakurtzen eta idazten irakasten zien.
|
|
|
Batzuetan ametsak bete egiten dira, baina nire zalantza da ez ote diren betetzen zuk benetan hori gertatzea nahi duzulako eta zuk eragin duzulako hori gertatzea. Azken
|
batean
ume bati zein baldarra zaren esan eta esan egiten badiogu, umeak baldarra izaten amaituko du; bada, gauza bera da.
|
|
|
Elkarrizketa batean, baina, ohe
|
batean
ume askorekin batera lo egin zuela aitortu zuen Jacksonek.
|
|
|
Batzuetan ametsak bete egiten dira, baina nire zalantza da ez ote diren betetzen zuk benetan hori gertatzea nahi duzulako eta zuk eragin duzulako hori gertatzea. Azken
|
batean
ume bati zein baldarra zaren esan eta esan egiten badiogu, umeak baldarra izaten amaituko du; bada, gauza bera da.
|
|
|
–Zergatik ez zoaz kalera? , galdetu dit halako
|
batean
umeak, marrazkiak egin bitartean.
|
|
|
Gauza jakina da, urte bitartean, Eibarko biztanleriak hazkunde izugarria izan zuela eta hazkunde hura ez zela gertatu, emakume eibartarrei bat
|
batean
umeak ekartzeko gogo zoro bat piztu zitzaielako barrenean, baizik eta kanpo herrietatik giza oldeak etorri zirelako bertara. Gauza jakina da, halaber, Eibarko etorkinen jatorria ez zela bakarra izan, baizik eta askotarikoa, eta Gaztela, Extremadura edota Galiziatik ez ezik Euskal Herritik bertatik ere. Gipuzkoa eta Bizkaitik, bereziki?
|
|
|
karruak, behorrak, hankutsiko haurrak. Kutxa
|
batean
ume ttiki ttiki bat, haren ama deskantsuan dago gurdi baten kontra.
|
|
2010
|
|
|
Berak esaten zuen, egingo dugun azkenekoa izango da hori?, baina nik esaten nion, nik zer egingo dut, nik ezin dut horrela jarraitu?. Eta egun
|
batean
umearekin, joatea (Cáritas era) erabaki nuen (negarrez hasten da) (E 6: Emilio).
|
|
|
Seguritate kontrola pasatu zuenean, Ameliarekin batera gurasoak ikusi zituenean, negar egiteko gogoa etorri zitzaion eta amaren besarkadaren gerizpe luzean malko trinkoak isuri zituen. Bat
|
batean
ume sentitu zen berriz, dena behar zuela, laguntza guztiak zirela eskergarri, etxekoenak, batez ere zauriak oraindik itxi gabe zeudela baina gaitza atzeraka zihoala eta etxeratzea ez zela erabaki okerra izan. Amak esan zion ekipaia gutxi ekarri zuela, esanez bezala laster bueltatuko zen beldur zela, baina alabak kargarik handiena barruan zeramala erantzun zionean, gaia aldatzera egin zuten.
|
|
|
Gizonezkoek kokotsa beheititzen zuten behar bezain grabe abesteko, eta burua goititzen zuten emakumeek, txoriek bezala. Halako
|
batean
ume kozkor batek zerbait utzi zuen gizon potoloenaren oinetan: argi izpi batetik kea zerion oparia.
|
|
|
Hogeita hiru urterekin unibertsitateko ikasketak bururatuta neuzkakeen, erabakita ez nuen ez dakit zer izateko tituluaren jabe. Beharrizana zegoenez, menturaz maistra ikasketak egingo nituzkeen, eskola zein ikastolaren
|
batean
ume txikiekin borrokan arituko nintzatekeen. Aita lanik gabe zegoen, Fanonen arrazoiek konbentzituta, poliziekin aurrez aurre borrokan aritu ziren gehienen antzera, uko egin baitzien Espainiako Gobernuak eskainitako birrinei, La Navalen eskaini zieten lanpostua Euskaldunakoa baino maila baxuagokoa eta euren duintasunaren kontrakoa zela iritzita.
|
|
|
Aseko ninduen ogibidea hautatuko nuen, astelehenik gabeko lana, pertsona legez beteko ninduen huraxe. Eskolak ematen irudikatu nuen neure burua,
|
batean
umeei bestean euskara ikasi gura zutenei. Amaiak esana zidan milaka zirela euskara ikasteko euskaltegian izena ematen ari zirenak, irakasle premia larria zegoela.
|
|
2011
|
|
|
Hedabideetatik umeek jasotzen dutena modu kritikoz ikertu behar dela pentsatzen dutenekin bat gatoz, eta gizon eta emakumeen arteko benetako berdintasun eraginkorra jomuga dutenekin konpartitzen dugun ardurak bultzatu gaitu Disney Channel katean begia ezartzera. Izan ere, hedabideek generoa ulertzeko moduan dukaten erantzukizuna handia den uste osoa dugu, hein handi
|
batean
ume eta nerabeen pentsaera moldatzen laguntzen baitute.
|
|
|
Egun hartan, Isabel eta Fernando haren semea ere gugaz mahai nagusian egon zitezen gura izan nuen. Beste mahai
|
batean
umeak jarri genituen. Patioan ipini genituen mahai biak, arbolen gerizpean.
|
|
|
Norbera bere bizitza domestikoa den lantegiaren zuzendari bilakatzeak zurrupatzen du denborarik gehiena, askotan ikusten zenituen gurasoak, gurasotasuna zer den ahaztuta, umeak etorkizunerako trebatzen, haiekin negoziotan ariko balira bezalako solasaldi ulertezinak izaten, egunen
|
batean
ume horiek, munstro horiek, aingeru horiek, salbatzaile eta hondoratzaile horiek geure bizitza euren eskuetan izango duten beldur. Haiek gainbabesten, etorkizunera bideratutako gezi txiki haien apustuan indar guztiak jarrita, hala ere; eta horrek ez zuen lekurik uzten adiskideentzat, ez zegoen astirik, eta astia zegoenean ere mugatua eta azkarra zen tartea, konpromiso hutsezkoa," ordu laurden bat daukat", trago bakarrean edan beharreko kafea.
|
|
2012
|
|
|
Ania geldirik dago, baginan jolasten hasi diren Josuren atzamarren mugimenduari adi. Aniak zarata egingo luke bere etxean balego, garrasi egingo luke, edo hasperen, baina, etxe hartako gelaren
|
batean
ume bat dagoela pentsatuta, haginka egin dio mingainari bere gorputzak eztanda egin duen aldiro. Gero, bere gainean jarri da Josu, eta zakila sartu dion unean bertan zarata entzun du Aniak.
|
|
2013
|
|
|
Ikusten ditu munduko harri guztiak, harea eta mendilerro, arrantzaleen eskuak eta ezagutu gabeko arrebaren ezpainak eta armiarma sare bukaezinak, indigenek ikusitako munduaren hezurdura energetikoa den sare erraldoia, argitsua, den guztia elkarren artean era arrazionalki ulertezin batean lotuz. Eta ikusten du Ipar Poloan galduta dabilen ume bat, Egiptoko herrixka
|
batean
ume bat ortozik etxetik irteten gauaren erdi isil eta sosegatuan, txinatar beltzak, Amerika eta Polinesiako lehengusuak dantza bera egiten hain urrun, hain urrun txakur bat ilargiari zaunkaka, Demian suari begira, grabitate bako malkoa, historiako liburu guztiak lerro batean, bere amaren begi gazteak gitarra bati begira buztinezko zintzilikario batekin, inork irakurri bako egunkari zati bat, perr... Eta arnasa hartu, beragana hartu arnasa eta bizidunak lurrera deitu, lur hartu, lurra zabaldu eta itzularazi animalia, katua eta txoria, gizakiari leku egin lo egin dezan, edaten dituen norbere jainkoa bezala, planetak eta galaxiak jaten dituen puntu beltzaren moduan, txingurri bat zapaltzen duen basurdearen moduan, lekuak eta denborak zabalduz etenbako fluxu deskribaezin eta ikaragarriki eder honi.
|
|
|
3 Oporraldi merkeagoak haurrekin: hozkailua eta termoak Etxetik kanpo, txiringitoan edo beste jatetxe
|
batean
umeekin jatea ez da oso aukera egokia, ekonomizatu nahi bada, familia osoarentzako otordu batek nabarmen igo baitezake udako irteeraren kostua. Aukerarik errentagarriena hozkailura eta termora jotzea da, hondartzako mokadu dibertigarri bat antolatzeko.
|
|
|
Egiazko hermafrodita baten bizitza islatzen du, jaiotzen denetik, nerabezaroa atzean utzita heldutasunaren atarian sexu identitatearen kontzientzia osoa garatzen duen arte. Nahiz eta hasiera
|
batean
umearen “berezitasunak” ingurukoengan eta, batez ere, gurasoengan nola eragiten duen –nola jasotzen duten berria, honen aurrean nola jokatzen duten, onarpenaren eta arbuioaren arteko tentsioa, etab.– kontatzen den, testuak aurrera egin ahala fokua protagonistaren beraren baitan jartzen da, bere bilakaera fisiko zein psikologikoa zehaztasun handiz azalduz, eta egunerokoan topat... Espazioak ere badu bere garrantzia, ekintza Labrador eta St.
|
|
|
Horri bigarren abantaila bat gehitzen zaio, populazio horrengana iritsi nahi izanez gero: neurri handi
|
batean
ume eta gazteak dira, eta beraiek dira telebistaren kontsumo ohitura irekienak dituztenak (hizkuntza ezberdinetako kontsumoa, azpitituluen erabilera, multimedien kontsumoa eta abar).
|
|
|
Nigan behintzat halaxe gertatu zen. Hogeita hamar urte, agian berrogei, Carmelo eta Jose Manuel bikiez gogoratu gabe, eta bat
|
batean
ume garaiko uda hartan bezalaxe ikusi nituen biak.
|
|
2014
|
|
|
Piagetek, adin desberdineko umeek hipotetikoki eta deduktiboki nola arrazoitzen zuten aztertzeko, kimikarekin, fisikarekin eta beste zientzia batzuekin zerikusia zuten proba ospetsuak diseinatu zituen. Adibidez, esperimentu
|
batean
umeei eskatzen zitzaien balantza «erromatarra» orekatzeko, balantzaren adarretan zer pisu jar zitezkeen kontuan hartuz (ikus 7.3.01 irudia) (Piaget eta Inhelder, 1958). Arazo hori ebazteko, haurrak konturatu behar du pisu kopuruak eta erditik alboetara dagoen distantziak badutela elkarrekiko erlazioa eta eragina dutela balantzaren orekan.
|
|
2015
|
|
|
Gau batean, ezerezetik Ia inoiz erabiltzen ez den frekuentzia
|
batean
ume bat entzun zen pianoan nota batzuk jotzen.
|
|
2016
|
|
|
Plazatxo batera iristean, neska gelditu egin zen, eta eserleku
|
batean
ume batekin zegoen beste neska bati diosal egin zion eskua altxatuz; plazako eserlekuan zegoen neskak, bere aldetik, ondoan zuen kotxean eseritako haurrari besoa altxatu, eta esku mugimendua eragiten zion, umeak ere gasolindegiko neskari agur keinua egin ziezaion. Gasolindegiko neska haiengana joan zen; neskek elkarri bi muxu eman zizkioten, eta berriketan hasi ziren.
|
|
|
Amaren amantalean bilduta. Esku
|
batean
umea, bestean zapia, haurraren lerde ugaria jasotzekoa.
|
|
2017
|
|
|
Aitak txikitan gaztelua bisitatzera sartu ahal zela kontatu zidan. Badirudi txango
|
batean
ume bat desagertu zela.
|
|
|
Filosofoak kontatzen du bere alaba Lucia oso lo txarrekoa zela umetan, sehaskan jarri orduko negarrez hasten baitzen, gauari beldurra ziolako seguru asko. Egun
|
batean
umea beso batean zuela Divina Comedia ahots goraz irakurtzen hasi zitzaion eta berehala hartu zuen lo. Geroztik, klasikoak entzunez lokartzen zen Lucia, munduko beste ume gehienak ipuinak entzunez lokatzen diren bezala.
|
|
|
Eta pentsatu nuen: Obrakoa ez bazara ere, ez dago arazorik Opuseko eskola
|
batean
umea sartzeko.
|
|
2019
|
|
|
Karmenek bere gizona lo zegoen arte itxaron zuen maleta egin eta alabarekin bere ahizparen etxera joateko, hark lanean mailaz igo zutela eta Bortizen etxebizitza bat erosi berria baitzuen. Kabroiak laster aurkitu zituen eta egun
|
batean
umea kolegiotik irten zain geratu zen hura kotxean sartu eta Frantziara ihes egiteko. Poliziak Bordele inguruan aurkitu zituen.
|
|
|
Beso
|
batean
ume bat daramat, neure semea, ustez. Beste eskuarekin maleta bati eusten diot jendetzan.
|
|
2020
|
|
|
Hori dela eta, herri batzuetako emakumeak iturri konkretu batzuetara edatera joaten ziren, tripa edo sabela urez bustitako harriekin bustiz. Horrela, Araotzen, Oñati ondoan, iturri baten parean zegoen zuhaitz
|
batean
umeen arropak zintzilikatzen zituzten, haurdun geratu izana eskertzeko.
|
|
|
Antzerki taldea ere sortu zuten. Ni ume koxkorra nintzela, antzerkia gustatzen zitzaidala-eta, obra
|
batean
ume pertsonaia egiteko hartu ninduten. Oso gogoan dut nola egin genuen funtzio bat Errezilgo elizan.
|
|
|
Azkenean, egin dik mutikoak aurrera, orain pausoa, orain bestea! Eta bat
|
batean
umeak txilio egiten dik: “Ama!!! ”.
|
|
2021
|
|
|
Izan ere, ez dut inolako eskubiderik bizitzaz gozatzeko harik eta Laurari egindako samina zeharo sendatu arte. Bai arraroa pekatuarekin bat batean dudan erlazio bitxi hau, batez ere nire etxean oso fededun sekula izan ez direna kontuan hartuta edota ikastolara aldatu aurretiko fraile ikastetxe
|
batean
umetan soilik hezi naizena, gaur egungo gure ikastoletako irakasle super jatorrak eta ikaragarri aurrerakoiak ez baldin badira gehienbat praka ala gona azpian sotana daramatenak, hau da, arestian ez bezala, frailee txetako sotanen azpian prakak eta gonak zeudela ezinbestean. Airean dago, beraz, nire burua oinazetzearren erabiltzen dudan hutsetik asmatutako pekatuaren kontzeptu berri hau.
|
|
|
Inork ez zion entzun diktadorearen alde ezta kontra ere hitzik egiten, eta egundo ez zuen aipatu umeen aitzinean ideia errepublikazalerik, edo erbestean zegoen Euskal Gobernuari buruz elerik ez zuen esan, horiei buruz ezer ez. Horregatik harritu eta seguruena larritu zen goiz
|
batean
umeak aztoratuta eta barrezka aurkitu zituenean eskola kanpoan. Oihuka ari ziren, algaraka.
|
|
|
Eta astero, aurreko bisitan eramandako liburuak bueltatzen dituzte ikasleek. Pentsa, 900 ikasle inguru dituen eskola
|
batean
ume bakoitzak astean bizpahiru liburu bueltatzen ditu liburutegira, eta ale horiek apaletan jarri behar dira berriro eskuragarri izateko. Lan hori gurasoek egiten dute, borondatez.
|
|
2022
|
|
|
Adibide bat eman du: «Orkestra bat jarri genuen eskola batean eta institutu batean, pentsaezina zelako horrelako auzo
|
batean
umeek ikasketa musikalak izatea eskolako orduaz harago». Zentrotik kanpo bai, baina zentroan bertan ere segregazioari aurre egiteko beharra ikusten du oraindik:
|
|
|
Ama onak haserretzeko baimena du, noski, beti ere umearen heziketaren hobe beharrez baldin bada. Ama onaren haserrearen jatorria ez da une jakin
|
batean
umearekin egoteko gogorik ez duela aitortzeagatik izango, ezta bere bizitza umerik gabe hobea izango litzatekeela esateagatik ere; horiek ez baitira sekula ama on baten ahotik aterako.
|
|
|
Txotxongiloari mugimendua ematea gustatzen zaigu. Hartzen dugu txontxongiloa eta bat
|
batean
umeari begiratzen dio, eta nolabaiteko binkulazio hori hasten da. Honako honetaz konturatu gara askotan:
|
|
2023
|
|
|
lehen, arnasguneetan ume batek 10 urtera arte erdaraz oso ondo hitz egiteko gaitasunik ez bazuen, gaur egun beste hizkuntzetan duten gaitasuna ere pila bat aurreratzen ari da, adibidez, ditugun kontsumoengatik; pantailetatik zurrupatzen dute umeek», azaldu du Segurolak: «Lehen, 3 urtekoen gela
|
batean
umeek ez zekiten erdaraz hitz egiten. Egun, gero eta ohikoagoa da jakitea».
|
|
|
Astegun
|
batean
umea eskolara eraman eta etxera itzuli nintzen goizero bezala. Arratsaldeko txandan nenbilen lanean, eta labadora pare bat jarri behar nituen.
|
|
|
...era urte haietako onena, ahizpa nagusiarekin partekaturiko sekretuak eta jolasak izan zirela igande arratsaldeko dantza herriko enparantzan oraindik neskatila herabe bat besterik ez zela bertan ezagutu zuen laster Euskal Herrira lan bila etorri behar izan zuen mutil laguna jabetzerako haurdun eta ezkondu berri zegoen urte gutxitan ugalduz joan ziren etxe orratz horietako baten zortzigarren solairu
|
batean
ume zain senar zain etxekoengandik urrun handik herri honetara etorri zela baina herri honetara iritsi baino lehen bazela hemengoa ez diela bere sorburuari uko egin nahi baina hemengoa dela errepikatu du isildu eta txanda pasatu dio albokoari gogora datorkit osasun zentrora etorri zen lehen aldia hamabi bat urte badira alaba nagusiak lagunduta, behartuta gizonarekin arazoak zituela horixe da orai... Basaurin izan da, Bilbo Handian, euskaltasunaren ertzean euskararen azentu eta ahoskera (omen) desegokiak nekez onartuko zaizkigun inguru berean ezpain margoa hortzetan txikia, argala eta ile eskasduna da ahotsa ozta ozta ernatu zaio hitz egiten hasi denean burua sorbaldetan sartua baimen eske bailitzan nazionalek aita hil izanak ondorio latzak ekarri zizkiela etxekoei guda ondokoak direla bere bizitzako lehen oroimenak hastapen tristeak, harrotasunez beteak bi esaldi besterik ez eta isiltasunak zapaldu du aretoa amak eta amonak, aspaldi joanak, familia aurrera atera zuten aberatsen arropak garbitzen, bata, patatak saltzen, bestea, bi emakume horien oroimena dela bera urte haietako onena, ahizpa nagusiarekin partekaturiko sekretuak eta jolasak izan zirela igande arratsaldeko dantza herriko enparantzan oraindik neskatila herabe bat besterik ez zela bertan ezagutu zuen laster Euskal Herrira lan bila etorri behar izan zuen mutil laguna jabetzerako haurdun eta ezkondu berri zegoen urte gutxitan ugalduz joan ziren etxe orratz horietako baten zortzigarren solairu batean ume zain senar zain etxekoengandik urrun handik herri honetara etorri zela baina herri honetara iritsi baino lehen bazela hemengoa ez diela bere sorburuari uko egin nahi baina hemengoa dela errepikatu du isildu eta txanda pasatu dio albokoari gogora datorkit osasun zentrora etorri zen lehen aldia hamabi bat urte badira alaba nagusiak lagunduta, behartuta gizonarekin arazoak zituela horixe da orain gogora ekar dezakedana hori eta bera bezalako emakume zorigaiztokoak kontsultatik irteten zirenean haien destino petrala bizi ez izateagatik hitza hartu du berriro baina oraintxe esaten ari dena ezaguna zait lau seme alaba izan zituela gizon horrekin bi mutil eta bi neska baina ia hasieratik jakin zuela ez zela izango bere bizitzako gizona holakorik balego, gehitu du gizon horrekin gelditu zen seme alabak nagusitu arte eta gauzek txarrera egin zutenean etxeak eta atariak garbitzen jarri senarrarengandik apartatzerakoan pisu berean bizitzen jarraitu zuen seme alabekin laster gizonak etxe erdia eskatu zion baina beste erdia eta aurreztuta zeukanarekin pisu txiki bat erosteko adina diru bildu zuen gaur egun berea duen etxebizitza seme alabek ikasketak eta lanbide onak dituztela eta pozaren pozez bizi dela orain berea den etxe horretan bizitza osoan izan duen altxorrik preziatuena horrelaxe amaitu du bere mintzoa azken mahaikidearen hitzaldia bukatu ondoren entzuleen txanda izan da emakume adinduaren ezagun batek eskua altxatu du zorionak eman dizkio erakutsi duen kemenagatik guztiok gaude zurekin esan dio eta gogotik sentitzen duela berak bizi izandakoa, senar onik ez izana eta horren gaizki pasatu izana berehala moztu dio ondo baino hobeto dakit neure bizitza ez dela erraza izan ondo baino hobeto dakit zuk senar ona izan duzula baina hori ez da berez zorion bermea zuri esaterako, jarraitu du, ez zaizu hori batere lagungarri izan gaizki zaude orain, senar ona izanik senarra faltan ez baituzu bakarrik bizitzen ikasi izan eta horixe da ikaskuntza nagusia emakumeon bizitzan goizago edo beranduago ikasi beharreko lezioa nik aldiz larrutik baina betirako dut ikasia ez zaitez nitaz errukitu, errukitu zaitez zeure buruaz eta hori esandakoan sorbaldak zuzendu zaizkio eta haren burua beste mahaikideenen artean gailentzen ikusi dut ezusteko gehiago ditu guretzat prestaturik bere entzule umil eta mireskor bihurtu gaituenontzat plazer sexuala ere izan du hizpide berak ez duela horretarako sekula arazorik izan ez senarrarekin ezta ondorengo maitaleekin ere eta alboan eserita dagoen belaunaldi gaztearen testigantza eman duenak jauzi txiki bat egin du aulkian oharkabean, ia lurrera eroriz saioa amaitu ostean mokadutxo bat eskaini digu udalak jardunaldietako izar, guztiek hitz egin nahi dute harekin halako batean ikusi nau eta niregana hurbildu da zorionak eman dizkiot hitzaldiagatik eta haren bizitzaren kontakizunarekin jarraitu du ez dago ubera geldiarazterik senarrarengandik dibortziatzera ailegatu ez zenez hura hildakoan pentsioa gelditu zitzaiola eta gaur egun zoriontsu bizi dela asteburuetan lagunekin ateratzen da erretiratuen egoitzako dantzaldira joateko neskatilatan bezala, dio irribarrez, hori bai, ezkontzeko premiarik gabe ama keinu batez atzamarra pasatu dit aho ingurutik ezpain margoa ezpainetatik kanpo atera omen zait berari ere antzera gertatu ohi zaiola haginak zikintzen dituela behin eta berriro senarrak ezin zuela hori jasan esan du irribarre lotsati eta maltzurraz etxetik alde egiteko agindu zion egunean bertan andregai berriak, bai, harek bazekiela ondo janzten eta haren burua apaintzen bota zion aurpegira ez bera bezala, ezpainak ere behar den moduan margotzeko gai ez zela eta barre egin du berriro, erruz oraingoan eder eta dotore nagoela esan dit gero beno, beti bezala, gaineratu du baina aurrean ispilurik ez izan arren ezabatu ezinean nabilen neure irribarrea harenaren aldean metalezkoa dela sumatu dut bisitak semearekin joan naiz jaio nintzen herrira gure lehen etxea bisitatu dugu herriaren goiko partean trenbiderik ez duen geltokiaren alboan hantxe izan da semea pozarren kamera eskuan paretak zeharkatzen dituen huntzari denboraren usaina erretratatu guran bigarren etxe atzeko errekastoa eta aurreko zelaia txikitu egin dira urte hauetan guztietan amaren eskolak herri osoa besarkatzen du bere tronutik inoiz bukatu ez zen Engañako tuneleraino ere iritsi gara gure aitak eskolak eman zizkien beharginen umeei erdi eraitsitako etxeak alaitu dira gu ikustean argazki honetan bi gorputzen itzalak azaltzen dira sarrerako lokatzaren gainean, iluntasunari begira barruan gordetako sekretuak asmatzeko ahaleginean uda gorri honetan Zamorara eraman ditugu seme alabak eta ilobak haurtzaroko paisaiak eta jabetzak ikustatzera
|
|
|
Basaurin izan da, Bilbo Handian, euskaltasunaren ertzean euskararen azentu eta ahoskera (omen) desegokiak nekez onartuko zaizkigun inguru berean ezpain margoa hortzetan txikia, argala eta ile eskasduna da ahotsa ozta ozta ernatu zaio hitz egiten hasi denean burua sorbaldetan sartua baimen eske bailitzan nazionalek aita hil izanak ondorio latzak ekarri zizkiela etxekoei guda ondokoak direla bere bizitzako lehen oroimenak hastapen tristeak, harrotasunez beteak bi esaldi besterik ez eta isiltasunak zapaldu du aretoa amak eta amonak, aspaldi joanak, familia aurrera atera zuten aberatsen arropak garbitzen, bata, patatak saltzen, bestea, bi emakume horien oroimena dela bera urte haietako onena, ahizpa nagusiarekin partekaturiko sekretuak eta jolasak izan zirela igande arratsaldeko dantza herriko enparantzan oraindik neskatila herabe bat besterik ez zela bertan ezagutu zuen laster Euskal Herrira lan bila etorri behar izan zuen mutil laguna jabetzerako haurdun eta ezkondu berri zegoen urte gutxitan ugalduz joan ziren etxe orratz horietako baten zortzigarren solairu batean ume zain senar zain etxekoengandik urrun handik herri honetara etorri zela baina herri honetara iritsi baino lehen bazela hemengoa ez diela bere sorburuari uko egin nahi baina hemengoa dela errepikatu du isildu eta txanda pasatu dio albokoari gogora datorkit osasun zentrora etorri zen lehen aldia hamabi bat urte badira alaba nagusiak lagunduta, behartuta gizonarekin arazoak zituela horixe da orain gogora ekar dezakedana hori eta bera bezalako emakume zorigaiztokoak kontsultatik irteten zirenean haien destino petrala bizi ez izateagatik hitza hartu du berriro baina oraintxe esaten ari dena ezaguna zait lau seme alaba izan zituela gizon horrekin bi mutil eta bi neska baina ia hasieratik jakin zuela ez zela izango bere bizitzako gizona holakorik balego, gehitu du gizon horrekin gelditu zen seme alabak nagusitu arte eta gauzek txarrera egin zutenean etxeak eta atariak garbitzen jarri senarrarengandik apartatzerakoan pisu berean bizitzen jarraitu zuen seme alabekin laster gizonak etxe erdia eskatu zion baina beste erdia eta aurreztuta zeukanarekin pisu txiki bat erosteko adina diru bildu zuen gaur egun berea duen etxebizitza seme alabek ikasketak eta lanbide onak dituztela eta pozaren pozez bizi dela orain berea den etxe horretan bizitza osoan izan duen altxorrik preziatuena horrelaxe amaitu du bere mintzoa azken mahaikidearen hitzaldia bukatu ondoren entzuleen txanda izan da emakume adinduaren ezagun batek eskua altxatu du zorionak eman dizkio erakutsi duen kemenagatik guztiok gaude zurekin esan dio eta gogotik sentitzen duela berak bizi izandakoa, senar onik ez izana eta horren gaizki pasatu izana berehala moztu dio ondo baino hobeto dakit neure bizitza ez dela erraza izan ondo baino hobeto dakit zuk senar ona izan duzula baina hori ez da berez zorion bermea zuri esaterako, jarraitu du, ez zaizu hori batere lagungarri izan gaizki zaude orain, senar ona izanik senarra faltan ez baituzu bakarrik bizitzen ikasi izan eta horixe da ikaskuntza nagusia emakumeon bizitzan goizago edo beranduago ikasi beharreko lezioa nik aldiz larrutik baina betirako dut ikasia ez zaitez nitaz errukitu, errukitu zaitez zeure buruaz eta hori esandakoan sorbaldak zuzendu zaizkio eta haren burua beste mahaikideenen artean gailentzen ikusi dut ezusteko gehiago ditu guretzat prestaturik bere entzule umil eta mireskor bihurtu gaituenontzat plazer sexuala ere izan du hizpide berak ez duela horretarako sekula arazorik izan ez senarrarekin ezta ondorengo maitaleekin ere eta alboan eserita dagoen belaunaldi gaztearen testigantza eman duenak jauzi txiki bat egin du aulkian oharkabean, ia lurrera eroriz saioa amaitu ostean mokadutxo bat eskaini digu udalak jardunaldietako izar, guztiek hitz egin nahi dute harekin halako batean ikusi nau eta niregana hurbildu da zorionak eman dizkiot hitzaldiagatik eta haren bizitzaren kontakizunarekin jarraitu du ez dago ubera geldiarazterik senarrarengandik dibortziatzera ailegatu ez zenez hura hildakoan pentsioa gelditu zitzaiola eta gaur egun zoriontsu bizi dela asteburuetan lagunekin ateratzen da erretiratuen egoitzako dantzaldira joateko neskatilatan bezala, dio irribarrez, hori bai, ezkontzeko premiarik gabe ama keinu batez atzamarra pasatu dit aho ingurutik ezpain margoa ezpainetatik kanpo atera omen zait berari ere antzera gertatu ohi zaiola haginak zikintzen dituela behin eta berriro senarrak ezin zuela hori jasan esan du irribarre lotsati eta maltzurraz etxetik alde egiteko agindu zion egunean bertan andregai berriak, bai, harek bazekiela ondo janzten eta haren burua apaintzen bota zion aurpegira ez bera bezala, ezpainak ere behar den moduan margotzeko gai ez zela eta barre egin du berriro, erruz oraingoan eder eta dotore nagoela esan dit gero beno ...era urte haietako onena, ahizpa nagusiarekin partekaturiko sekretuak eta jolasak izan zirela igande arratsaldeko dantza herriko enparantzan oraindik neskatila herabe bat besterik ez zela bertan ezagutu zuen laster Euskal Herrira lan bila etorri behar izan zuen mutil laguna jabetzerako haurdun eta ezkondu berri zegoen urte gutxitan ugalduz joan ziren etxe orratz horietako baten zortzigarren solairu
|
batean
ume zain senar zain etxekoengandik urrun handik herri honetara etorri zela baina herri honetara iritsi baino lehen bazela hemengoa ez diela bere sorburuari uko egin nahi baina hemengoa dela errepikatu du isildu eta txanda pasatu dio albokoari gogora datorkit osasun zentrora etorri zen lehen aldia hamabi bat urte badira alaba nagusiak lagunduta, behartuta gizonarekin arazoak zituela horixe da orai...
|