|
2000
|
|
|
...tuenik, zeren, lanaz eta lanaren errendimenduaz denaz bezainbatean, bertze bezain zorrotza baitzen, baina plantazione hartako beltz eta indiar haiek bazituzten bertze plantazione batzuetan ez zituzten abantailak, halako tailuz, non, hasteko, mailen eta graduen alderakotzat, etxeko txakurren gainetik baitzeuden, bai jan edanari zegozkion kontuetan eta bai bertze guztian ere; hark, bertzalde, mediku
|
bat
zuen bere erranetarat, eriez arduratzen zena, plantazione hartan erien lehen eginbeharra atseden hartzea zenez gero, lehenbailehen sendatu ahal izaiteko; eta uzten zien, finatzeko, hilabetean behin beren festa partikularraren prestatzerat —indiarrei egun batean, beltzei bertze batean—, zeina oilariteraino luzatzen baitzen eta zeinari eguerdirainoko atsedenaldia baitzerraion....
|
|
2002
|
|
|
Ikusi egiten zuen edertasuna, baina ez zuen sentitzen. Kantauri zakarraren antzeko beste itsaso
|
bat
zuela bere baitan, hori besterik ez baitzuen sentitzen: hura bezain sumina eta hura bezain furfuriatsua, bere nortasunaren zutabeak inarrosten zituena eta bizitzaren edifizio osoa dar dar batean ipintzen.
|
|
2006
|
|
|
Ohera sartzera doazela, Lewisek bat batean gogoratu du errekadu
|
bat
zuela beretzako. Maitek etxera deitu omen du.
|
|
2007
|
|
|
Irene ere geroz eta gutxiago ikusten hasi nintzen. Lagun talde berri
|
bat
zuen berak, hirugarren mailako neska zalapartatsu talde bat, eta neu ere lanpetu samar ibili nintzen nire lehenengo mutil lagunarekin, kamisetaren gainetik eta gero azpitik ukitu ninduen lehenengo horrekin. Astean behin elkar ikustetik, hilean behin baino ez ikustera pasatu ginen.
|
|
2008
|
|
|
Beraz, nazionalismoak, azken batean, kultura garatu baten ezarpen eta hedapen orokorrari zor dio bere izana. Eta kultura eginkizun horrek eskakizun
|
bat
du bere aldetik: hizkuntza alfabetatu bakarra izatea gizarte nazional horren oinarri.
|
|
|
Bitrinan eskuarekin musu emanez gero burua argitzen dela esaten zigun izebak. Eta horrela, azterketaren
|
bat
nuenean bertara eramaten ninduen eskuarekin musu ematera, nahiz eta ni neu bataiaturik ez egon. Eta halaxe jarraitu nion ohiturari institutuan eta baita unibertsitatean ere, azterketekin itota banenbilen.
|
|
2009
|
|
|
Aitona gerraosteko urte latzetan ailegatu zen Bilbora. Hasieran, Bolueta inguruan egon zen apopilo, gela bakar
|
bat
zuen beretzat erdi eroritako etxe zahar batean, eta gelako balkoian zerri bat bizi zen, ugazaba andrearen zerria; arratsaldero agertzen zen etxekoandrea aitonaren logelan, zerriari jaten eman eta balkoiko zorua ureztatzeko, eta zerriak urruma alaiekin hartzen zuen. Aurkitu zuen toki merkeena zen.
|
|
|
Jaso zituen, bada, Domingok amarengandik jaso beharrekoak, ferekak, musuak eta hitzak; isuri zituen berak ere malko batzuk; Domingok, baina, min sorgor
|
bat
zuen bere beso motzaren muturrean, eskua falta zitzaiòn tokian doi, eta, amarekin izandako asaskaldiaren ondotik, min hura nagusitu zitzaion, iragan ilun batez mintzatzen hasi zitzaiona: hantxe zuen, baina, oroimena, argi txiki bat piztu ziona han eta beste bat hemen, harik eta argitasuna iluntasunari gailendu eta ulertu ezin zuena ulertu zuen arte:
|
|
|
Apalduta eta minduta zegoen arren, izeba Ernestinaren hitzek babestuta sentitzen zen Domingo; izeba ondo ondoan zuen, gainera, urrats batera baino ez, halako moduan, non bere burua bi aldiz babestuta ikusi baitzuen, ausaz, izebaren hurbiltasuna beste babes mota bat balu bezala; eta hitz batzuk zituen ezpainetan, esan ez esan, susmoa baitzuen munduko babes guztiak ez zirela aski izango aitaren balizko erreakzioa, Domingoren beraren aurkakoa, eragozteko edo hari aurre egiteko; baina Domingok, bere baitaren baitan, errabia handi bat zuen, aldi berean, haren begiei bertatik bertara so eginda, edonork aitortuko zuen halako su berezi bat zeriela, ezin izan zitekeena amorruaren adierazpena baizik?, errealitatearen pertzepzioa zailtzen ziona eta arriskua gutxiesten; hain zen biribila, bestalde, burura etorri zitzaiòn esaldia?! Eta urradura
|
bat
zuen bere urguiluan, gainera, anai arrebek barre egin ziotelako, aitaren kontsentimenduarekin, hori bai; eta patinik gabe gelditu zen, hori okerrena, ez ezkerrekorik ez eskuinekorik, ez halabeharrez, beharbada, orduantxe piztu baitzitzaizkion, menturaz, irudizko patin batzuk irudimenean, ezkerrekoa eta eskuinekoa, biek ala biek Domingori agindu bera ematen ziotela:
|
|
|
Henrikek plazer tiki
|
bat
zuen bere ingurukoen eskandalua pizten. Nirekin ez zuen lan handirik behar.
|
|
|
Apalduta eta minduta zegoen arren, izeba Ernestinaren hitzek babestuta sentitzen zen Domingo; izeba ondo ondoan zuen, gainera, urrats batera baino ez, halako moduan, non bere burua bi aldiz babestuta ikusi baitzuen, ausaz, izebaren hurbiltasuna beste babes mota bat balu bezala; eta hitz batzuk zituen ezpainetan, esan ez esan, susmoa baitzuen munduko babes guztiak ez zirela aski izango aitaren balizko erreakzioa, Domingoren beraren aurkakoa, eragozteko edo hari aurre egiteko; baina Domingok, bere baitaren baitan, errabia handi bat zuen, aldi berean –haren begiei bertatik bertara so eginda, edonork aitortuko zuen halako su berezi bat zeriela, ezin izan zitekeena amorruaren adierazpena baizik–, errealitatearen pertzepzioa zailtzen ziona eta arriskua gutxiesten; hain zen biribila, bestalde, burura etorri zitzaiòn esaldia...! Eta urradura
|
bat
zuen bere urguiluan, gainera, anai arrebek barre egin ziotelako, aitaren kontsentimenduarekin, hori bai; eta patinik gabe gelditu zen, hori okerrena, ez ezkerrekorik ez eskuinekorik... ez halabeharrez, beharbada, orduantxe piztu baitzitzaizkion, menturaz, irudizko patin batzuk irudimenean, ezkerrekoa eta eskuinekoa, biek ala biek Domingori agindu bera ematen ziotela:... mendeka nazazu, mendeka nazazu... amak beste eztenkada bat sartu ziòn une berean:
|
|
|
Jaso zituen, bada, Domingok amarengandik jaso beharrekoak, ferekak, musuak eta hitzak; isuri zituen berak ere malko batzuk; Domingok, baina, min sorgor
|
bat
zuen bere beso motzaren muturrean, eskua falta zitzaiòn tokian doi, eta, amarekin izandako asaskaldiaren ondotik, min hura nagusitu zitzaion, iragan ilun batez mintzatzen hasi zitzaiona: hantxe zuen, baina, oroimena, argi txiki bat piztu ziona han eta beste bat hemen, harik eta argitasuna iluntasunari gailendu eta ulertu ezin zuena ulertu zuen arte:
|
|
2010
|
|
|
Mila bider esana zion: S.S.n etxe
|
bat
zuen beretzat. Neskameak eta zilarrezko ontziak baziren han, auto bat bere nahieran erabiltzeko eta alaba bat zeinari amaren lekua bete ziezaiokeen.
|
|
2011
|
|
|
Bi kadira zeuden gelan,
|
bat
zuen berarena, beste hura bestaldetik heltzear zenarena. Dama zuri, atso beltza, esan ezin izena, bazekien norbait zerbait ailegatuko zena.
|
|
|
–Guk enkargu
|
bat
dugu berarentzat. Badakizu noiz ailegatuko den?
|
|
|
Irmo eusteko agindu zion Larrinagako nagusiak. Berri
|
bat
zuela berarentzat. Biboterrea laztandu zuen esku leunez, harrokeria handiarekin ikustera emanez urregorrizko eraztun zigiluduna.
|
|
2012
|
|
|
Ziur nengoen, hara iristea lortuz gero, ihesbideren bat aurkituko genuela, errazago kontinentean egonda eta talde handian, hantxe uhartean, itsasbazterretik berrogei miliatara, bakarrik eta laguntzarik gabe baino. Beraz, handik egun batzuetara berriro ekin nion elkarrizketa bidez Ostiralekin esku artean nuenari, eta esan nion txalupa
|
bat
nuela bere herrira itzul zedin; eta, hala, uhartearen beste aldean nuen txaluparaino eraman nuen, barruan zuen ura hustu, urpean gordetzen bainuen beti, uretatik atera eta erakutsi nion, eta biok barruan sartu ginen.
|
|
|
Espineta jotzen pixka bat ikasia nintzen gaztetan. Glumdalclitchek
|
bat
bazuen bere gelan, eta astean birritan maisu bat etortzen zitzaion irakastera. Espineta deitzen diot hari, nolabait bazuelako tresna honen antzik eta era bertsuan jotzen zelako.
|
|
2013
|
|
|
jakin nahi zuen kazetariak. Estatuko segurtasun indarren informazioari jaramon eginez, pistola
|
bat
zuen bere izenean eta pistola horrek bederatzi milimetroko balak erabiltzen zituen. Hilketa burutzeko bederatzi milimetroko balak erabili ziren eta bi pistola.
|
|
2014
|
|
|
–ô povre France?, ez atzerritarrek, ezpada, sont tes propres enfans qui te desolent & affligent?,, tu sens bien les coups & playes que tu reçois? 2094 Hots, orain jendeak, erregeaz gain? ama
|
bat
du bera maite maite duena, eta berak maitasuna eta leialtasuna zor diona. Frantzia ama da eta frantsesak oro, nazioa?
|
|
2015
|
|
|
–Ez nabil zure bila/ bai baitakit ezinezko dela/ zu hartara aurkitzea, bila nabilkizula?. Haren baitan, eleberri bat, Rayuela, Julio Cortázarrek hogeita hamabi urte geroago argitaratua, zeinek bizitza bera laburtzen duen esaldi
|
bat
baitu bere baitan.
|
|
2016
|
|
|
Beste alde batetik, gizartea aktibatu behar da. . Gizarte honek aukera
|
bat
du bere izaera subiranotasunaren inguruan lantzeko. Ez soilik subiranotasun politikoa, baita kulturala edo sozioekonomikoa ere?.
|
|
2018
|
|
|
Handia, ilehoria, bi izotz puska urdin argi begi gisa. Itsasoan aritu zen lanean, oraindik ere ontzitxo
|
bat
badu bere etxe aurrean amarratua, nahiz eta jada gutxi erabiltzen duen.
|
|
2019
|
|
|
Ikusitakoa egia ez izatea espero zuen, baina ez zegoen ziur; ez, behintzat, erakutsi nahi zuen bezain ziur. Zalantzatxo
|
bat
zuen bere baitan, zizare bat sagarraren bihotzean bezala. Orduan, begirada jaso, eta beste amaren aurpegierari erreparatu zion:
|
|
|
bere katemerik kutunenaren aldera jarri du maitasuna, animalia basa eta samur horren bitartez botere bat duelako zentzumenen unibertsoan, emaztearen gorputz gizatiarregiak ezin eman diona. Emakumea bezala, itsasoa eta mendia ere izan litezke Bestea; antzeko erresistentzia pasibo eta espero gabekoa egiten diote gizonari, eta, horri esker, gizonak modu
|
bat
du bere burua mamitzeko; biak ala biak garaitu beharreko arbuio bat dira, atzeman behar den harrapakin bat. Itsasoa eta mendia emakume badira, emakumea itsaso eta mendi da maitalearentzat.
|
|
|
objektu bihurtuak izan zitezkeen, besteren apetaren arabera; ez zuten modurik beren subjektibitatea modu konkretuan adierazteko; bigarren mailako fenomeno bat besterik ez zen haien subjektibitatea. Hala, unibertsoak begitarte
|
bat
du bere burua indar biziz adieraztea libre duen mutil nerabearentzat, eta beste begitarte bat, guztiz bestelakoa, efikazia immediatoaz gabeturiko sentimenduak dituen neska nerabearentzat. Batak auzitan jartzen du mundua etengabe; ezarritakoaren kontra matxina daiteke aldi oro, eta, beraz, ezarritakoa onartzen duenean, irudipena du hura aktiboki berresten duela.
|
|
|
Galindo zuen izena, honako hau da, gelditu den moduan erditu zuen amak ere ez luke ezagutuko, burua zanpaturik, alde batetik, eta gainerakoa dena odol idorrez estalirik, eta bere eskuinean Remigio dago, geziz zulatua, bik alderik alde zeharkatu dute, aldi berean jo puntutzat aukeratu zuten bi mairuek belatzaren begia eta Sansonen besoa zeukaten, baina hauek ere ez dute luze itxaron beharrik izango, egun gutxi barru haiei iritsiko zaie txanda, eta hauek bezala, eguzkitan utziko dituzte, noiz lurperatuko zain, hiri barruan, hiria setiaturik dagoenez ezin baita iritsi hilerrira, non galiziarrek litezkeen profanaziorik gaitzesgarrienak egin baitituzte. Mairuek gauza bakar
|
bat
dute bere alde, bere aldekoa dela esaterik badago, familiek egiten dieten azken agurra, emakumeen garrasiak, baina hori, batek daki, beharbada okerragoa izango da soldaduen moralerako, ekarriko duen oinaze eta sufrimenduzko malkoen ikuskizunarengatik, kontsolamendurik gabeko doluarengatik, Nire semea, nire semea, kristauen kanpamentuan, bitartean, dena gizonen artekoa da, zeren han, emakumerik ba... Galindok eta Remigiok azken aldiz zeharkatuko dute estuarioa, baldin eta aldez aurretik zeharkatu bazuten, zeren, setioa bere hasieretan dagoenez, beren umore sekretuak arindu ez dituzten gizonak ez baitira falta, hauek inork baliatu duen biziaz beterik sartu ziren heriotzan.
|
|
|
Lur jota, farozainak itsasargiaren sarrerako burdin hesian behera irristatu zuen bizkarra, harik eta lurrean eserita geratu zen arte. Ikuskizun dantesko
|
bat
zuen bere aurrean. Lehen planoan, forentsea eta beste bi ertzain poltsa batean sartzen ari ziren Amaia Untzuetaren gorpua; haien inguruan, hainbat agente froga bila zebiltzan batetik bestera, linternak eskuan.
|
|
2020
|
|
|
Guk ez genituen leihoak ixten, etxe barruraino sartuta genuen usaina. Eta hala ere, zoriontsu izan nintzen eta, badakizu, umetan zoriontsu izan denak gauza
|
bat
du bere kontra, bizitzak gero okerrera egiten duela?, esan nion.
|
|
|
Famatua egin zen bere militanteei ezartzen zizkien entrenamenduengatik. Talde autonomo
|
bat
zuen bere esku. Ez zuten ETArekin lotura erabatekorik.
|
|
2022
|
|
|
Gure lagun askok ez dute seme alabarik. Heldu pila
|
bat
ditu berari begira. Gure erronka izan da umeekin egotea gehiago.
|
|
|
Hor hasi zuen modaren arrimuan bere ibilbidea Mauleko espartinak. Frantziako luxuzko enpresa honek espartinen atal
|
bat
du bere on lineko dendan. Espartin pareak 325 euro balio du.
|
|
|
Wislawa Szymborskak poema batean bere familiaz zioena esan dezaket nik ere nireaz, ez zela gurean inor maiteminez hil, ez zela inor eskuetan malkoz bustitako gutun
|
bat
zuela bere buruaz beste egiten saiatu, ez zirela sekula bihotzeko auzi bat erabakitze aldera pistola bana eskuetan atarira irten, ez zela izan gurean ez Romeo erorik eta ez burua galdutako Julietarik.
|
|
2023
|
|
|
Nola ausartuko naiz bada esatera ez dudala lan egiten plazeragatik, soil soilik plazeragatik? Errudun sentitzen nintzen zapatuetan eskolako bileraren
|
bat
nuenean bera bakarrik lagatzen banuen umea zaintzen, ezin zelako tenisera joan, eta zalantza egiten nuen zaborra ateratzeko eskatu ala ez, total zertarako, baldin eta ur tanta bat besterik ez bada etxeko lanen itsaso zabalean. Ahalegindu nintzen goxoa izaten ere, zeren horrek askoz hobeto funtzionatzen din gizonekin, maitea, limurtu egin behar dun senarra, inork ez din atsegin agresibitatea.
|