|
2003
|
|
|
Neurria autonomoa izanez gero, horren xedea da adingabearen beharrinak igarri direlako eta beharrizan horiek haren oso osoko garapena oztopatzen dutelako. Neurria izan daiteke, besteak beste, adingabea bertaratu eta horrek parte hartzea gizartean jadanik abian dagoen programa batean, edo, bestela, neurria betearazi behar duten profesionalek «ad hoc» programa
|
bat
sortu eta adingabeak horretan parte hartzea. Gizarte hezkuntzako zereginen adibide gisa, hurrengoak aipa daitezke:
|
|
2004
|
|
|
Kargua ematearen inguruan arazoren
|
bat
sortzen bada, arazo hori intzidenteei dagozkien izapideen bidez gauzatuko da, adingabea fiskal sustatzaileak ordezkatuta.
|
|
|
Eskuratutako eskubideei kalterik egin gabe, ahaleginak egin dira arauketak barnera ditzan funtzionarioen antolamendu orokorrak oinarri gisa zituen irizpideak, eginkizunaren berezitasuna dela-eta besterik behar ez den bitartean. Ongintza mutualitatea 1951ko uztailaren 17ko Aginduaren bidez sortu zen, eta mutualitate horren antolamendua, sinplifikatuta, orain gehitu da; gainera, batza berezi
|
bat
sortu da kidegoa ordezkatzeko. Aipatu funtzionarioen araubide ekonomikoa izango da, aurrerantzean ere, arantzel eskubideak zuzenean jasotzekoa.
|
|
|
Testu berriaren sistema osoan, oinarrizko ideia bat erabili eta garatzen da: jaiotza folioa medio, pertsonari buruzko erregistro berezi jakin
|
bat
sortzea. Horrek erregistroko publizitatea erraztu du, nahikoa izango baita pertsonaren jaiotza lekua zein den jakitea, berari buruzko erregistro idazkunak ezagutzeko.
|
|
2005
|
|
|
Era honetako produktuen ekoizpena eta erabilpena hedatzeko, interesgarria izango litzateke mundu osoan eragina izango lukeen ikurginkorrak direla kontuan hartuta, zergatik ez erabili gaitasun hau kon edo marka
|
bat
sortzea. Ikur edo marka hori arriskurik sortzen ez duten produktuei emango litzaieke; edo berdin dena, onargarriak direnei.
|
|
|
Estatuaren indartzeaz gain, kontsumitzaile, nekazari, ekologista eta, oro har, kontsumoarekin arduraturik gauden gizarteko sektore guztiok nahi dugun kontsumo gizarteari buruzko hausnarketa sakona egin behar dugu, eta, hortik abiatuz, kontsumo segurua lortzeko presioa egin. Produktu transgenikoen aurkako boikotak, elikagai naturalen aldeko kontsumitzaileen kontzientziatze kanpainak eta iruzurra egiten duten edota kutsatzen duten enpresen aurkako ekintza baketsuak eraginkorrak izan daitezke, arriskurik gabeko produktuak lortzeko eta kontsumitzaileontzat mundu seguruago
|
bat
sortzeko. Ez da ahantzi behar, 1995ean, Greenpeacek, talde eta mugimendu ekologista askoren laguntzarekin, Shell konpainiak Atlantikoan petrolioa ateratzeko zuen plataforma hondoratzeko asmoa gelditu zuela, bere gasolindegietan erostearen aurkako kanpainari esker.
|
|
2006
|
|
|
635 artikuluko 5 paragrafoaren arabera, konbikzio piezen izaera dela eta, arrisku larriren
|
bat
sortzen bada bertan adierazitako interesei begira, orduan konbikzio pieza horien destinoari buruz ezarritakoa absoluzio epaiei aplikatzeko modukoa izango da.
|
|
2007
|
|
|
...da izaera pertsonaleko datuen tratamenduaren inguruan pertsona fisikoak babesteko erakunde eskuduna, Espainia zein hitzarmenetako alderdi izan eta hitzarmen horietatik edozeinek ezarritako tratamenduei dagokienez, baldin eta halako hitzarmenek kontrol agintari nazionalari eratxiki badiote eskumen hori; horrela izango da, hitzarmen horiek garatzearen ondorioz eginkizun horretarako beste agintariren
|
bat
sortzen ez den bitartean.
|
|
|
Legean isilbidezko luzapen mekanismoa ere gehitu da, gutxienez bost urteko berme epea igaro ondoren. Mekanismo horrek beste epe
|
bat
sortzen du, alegia, urteko aldietan datzana, hiru urtekoa.
|
|
|
Negozio lokalen errentamendu kasuetan, egutegi
|
bat
sortzea hautatu da, kontratu horiek denboran zehar suntsiarazteko; baina bereizi egin dira errentari pertsona fisikoa edo pertsona juridikoa duten errentamenduak. Bide beretik, kaudimen ekonomikorik handiena dagoela uste izan da antolakuntza sarea osotuago den guztietan.
|
|
|
Horrek justifikatzen du horiek lege borondatez sortzea lanbide interesak defendatzeko, nortasun juridiko publikoa izatea eta, ikusi dugunez, nahitaezko afiliazioa eskatzea. Horien jatorria estatu sorrerako egintza da, eta ez elkarte
|
bat
sortzeko partikularren arteko ituna, eta horien xedea interes publikoek definitzen dute, horiek defendatzeko sortu baitziren eta horiek ere botere publikoak finkatzen baititu.
|
|
|
Alderdi politiko bat eteteari dagokionez, alderdi politiko
|
bat
sortu eta inskribatzen denean, erabaki judiziala dela bide baino ezin da eten. Etete judiziala egin behar du bai zigor organo judizial eskudunak zigor araudian ezarritakoarekin bat etorriz (bide penala aplikatzen bada), erabaki hori kautela neurri moduan har daiteke?, bai Auzitegi Goreneko Sala Bereziak, gero aipatuko dugun Botere Judizialaren Lege Organikoaren (aurrerantzean BJLO) 61 artikuluan ezarritakoak, ofizioz edo alderdiak hala eskaturik, alderdi politiko baten desegite judizialaren izapideak egiten ari denean (administrazio bide izenekoari jarraituz); etete horrek alderdiko jarduerak ukitzen ditu desegitearen inguruan behin betiko epaia eman arte, interes orokorra gordetzeko organo judizial horrek egokitzat dituen irismen eta ondoreekin.
|
|
|
Alderdi politiko bat desegiteari erreparatuz, alderdi politiko
|
bat
sortu eta inskribatu ondoren, kideek erabakita soilik desegin daiteke, estatutuetan ezarritako arrazoiak eta prozedurak aplikatuz edo erabaki judiziala dela bide (bai bide penala bai administrazio bidea erabiliz). Desegiteak Alderdien Erregistroan inskribatzen denetik ditu ondoreak, aldez aurretik alderdiak berak (kideen borondatez desegin bada) edo desegitea dekretatzen duen agintari judizialak jakinarazi ondoren.
|
|
|
epaia alderdi politikoari jakinarazi ondoren, alderdiaren jarduera guztiak bat batean eteten dira, alderdiaren ondare likidaziorako prozedura abiatzen da eta legearen xedapenak ez aplikatzeko lege iruzurrak saihesteko neurriak hartzen dira. Iruzurtzat hartuko dira alderdi politiko berri
|
bat
sortzea edo honezkero Alderdien Erregistroan inskribatuta egon eta legearen aurkakotzat eta desegintzat jotako alderdi baten jardueraren jarraitzaile edo oinordeko dena erabiltzea. Bi alderdien arteko lotura zehazteko (legearen aurkakoaren eta horren jardueren jarraitzailearen artekoa), kontuan hartuko dira bi alderdien arteko funtsezko antzekotasunak, hurrengo hauei begira:
|
|
|
Amaitzeko, salbuespen egoera indarrean dagoen bitartean ordena publikoa asaldatzearen eraginez alarma egoera justifikatzen duen inguruabarren
|
bat
sortzen bada, Gobernuak salbuespen egoerarako eta alarma egoerarako Lege honetan ezarritako neurriak har ditzake modu pilatuan (28 art.). Bestalde, Administrazio Publikoaren zerbitzura lan egiten duen funtzionario edo langile batek bere jarrerarekin ordena publikoa asaldatzen dutenen jardunari mesede egiten badio, gobernu agintaritzak bere karguaren egikaritza eten dezake, eta hierarkian goitik d...
|
|
|
...zuzen ere, oinarrizko eskubideen nazioarteko babesaren esparruan, une honetan dagoen mekanismo perfektuena Europako Kontseiluaren barruan garatutakoa da, 1950eko azaroaren 4ko Erromako Hitzarmenaren bidez, Giza Eskubideak eta Oinarrizko Eskubideak babesten dituena, Espainiak 1979an berretsi zuena, eta hori garatzeko protokoloen bidez. Giza Eskubideen Europako Hitzarmen izenekoak (GEEH) jurisdikzio
|
bat
sortu du, Giza Eskubideen Europako Auzitegia, Estrasburgon egoitza duena: hitzarmen horretara bildutako oinarrizko eskubideak bermatzen ditu eta Europako Kontseiluko estatu kideetako pertsona fisiko eta juridikoek erabil dezakete estatu barruko maila judizial guztiak agortu ondoren.
|
|
|
Diktadoreak, lehenengo etapan, gobernu militarra ezarri zuen (Direktorio Militar izenekoa), eta 1925eko abendua arte iraun zuen. Direktorioak 1876ko Konstituzioa eten egin zuen, lege indarreko dekretuak emateko ahala beretzat hartu zuen, konstituzio bermeak eten egin zituen, Gorteak desegin zituen, Kongresuko eta Senatuko lehendakariak kargutik kendu zituen, udalak eta Aldundiak desegin zituen eta bere neurriko alderdi
|
bat
sortu zuen, «Unión Patriótica» izenekoa. Alderdi bakar horrek alderdi politikoak ordeztu nahi zituen, zorrotz hierarkizatutako antolaketa zuen, tokiko zelulekin, probintzia eta nazio mailako biltzarrekin eta direktorioekin; diktadorea nazioko buruzagia zen (eredu hori Franco jeneralak kopiatu zuen gero bere diktaduran).
|
|
|
Erregimena Unión Patriótica alderdia indartzen ahalegindu zen diktadurari gizarte babesa emateko, baina Maroko behin betiko baketzea lortu zuen arren, gizarte sektore garrantzitsuekin arazo larriak izan zituen (esaterako, armadarekin, batez ere, Artilleriarekin?, edo Unibertsitate munduarekin? 1928ko Unibertsitate Estatutua dela bide?). 1876ko Konstituzioa etenda zegoenez eta 1923ko apirilean hautatutako Gorteak erabat itxita zeudenez, diktadoreak Konstituzioko hutsunea betetzea eta erregimena legitimatzea nahi izan zuen eta, horretako, nazio biltzar
|
bat
sortu zuen, kide anitzeko kontsulta organoa, ez demokratikoa eta korporatiboa (horretan talde eta interes desberdinak ordezkatuta egongo lirateke, korporazioetan bilduta). Eredu hori Franco jeneralak hartu zuen gero diktadura erregimena erakundetzeko.
|
|
|
Donostiako bileran, gobernu programa
|
bat
sortu, akordio batzuk egin (Errepublika ezartzea, erlijio eta politika askatasuna bermatzea, Gorte konstituziogileetarako hauteskundeak deitzea eta eskualdeen autonomiaren gaiari heltzea, Gorteek onetsitako kasuan kasuko estatutuetan arautuko zena) eta monarkiaren aurkako altxamendu orokorra planifikatzeko batzordea eratu zen, Batzorde Iraultzaile izenekoa. Abenduaren 12an Galán eta García Hernández kapitainek sustatutako Jacako altxamendu errepublikarrak mugimendu hori babestu zuen.
|
|
|
lurralde antolaketari buruzko arazoez gain, Manuel Azaña Gerra ministroak armadaren eraldaketa egin behar izan zuen berehala, Konstituzioari itxaron gabe: dibisioen kopurua eta soldadutzaren iraupena murriztu egin ziren, kapitain nagusiaren kargua ezabatu egin zen, ofizial ondokoen kidegoa eratu zen, Jurisdikzioen Legea indargabetu zen, Gerra eta Marinako Kontseilu Gorena ezabatu eta Auzitegi Gorenean kidego armatuen gaineko eskumena zuen Sala Berezi
|
bat
sortu zen, eta 1932an, Gerra ministroari baimena eman zitzaion sei hilabeteko epean izendapenik jaso ez zuten jeneral guztiak erreserbara igarotzeko; horrenbestez, jeneral aktiboen kopurua armadaren benetako neurrira egokitu zen, eta gainera, Errepublikaren aurka zeuden jeneralei erretiroa eman zitzaien. Gai horiek guztiek ondoeza eragin zieten militarrei.
|
|
|
Nekazaritza arazoa ere garai hartako gairik delikatuenetakoa izan zen. Egin nahi izan zen nekazaritza eraldaketa ez zen egin aurrekonturik ez zegoelako, formalistegia izan zen, ez zen inoren gustukoa izan eta ez zuen saihestu nekazarien mugimendu batzuek finkak okupatzea; horren eraginez, batetik, beldur moduko
|
bat
sortu zen «iraultza» egon zitekeelako; horrez gain, nekazaritzan eraldaketak egiteari aurre egiten zitzaionez, gaia oso polemikoa izan zen, eta arazo asko eragin zituen ordurako oso tirabiratsua zen gizarte egoeran.
|
|
|
Lege horren arabera, Espainia estatu katoliko, sozial eta ordezkaritzakoa zen, eta tradizioaren arabera, erresuma gisa eratzen zen, errege barik, baina hil arteko estatuburuarekin. Franco bera?, Espainiako eta Gurutzadako Caudillo edo Buruzagi (Gurutzada adierazpena erregimenean erabili zen Espainiako Gerra Zibilari buruz hitz egiteko) eta Armaden Generalisimo zena. Legean oinordetza prozedura ezarri zen estatuburua hiltzen zenerako, Erregeordetza Kontseilu
|
bat
sortuta, baina Francok eskubidea zuen estatuaren buruzagitzan bere oinordekoa Gorteei proposatzeko, errege edo erregeorde gisa. Halaxe egin zen 1969an, oinordeko izendatu baitzuen errege tituluarekin ez Joan Borboi Battembergekoa, Bartzelonako kondea, Alfontso XIII.a Espainiako azken erregearen seme eta oinordeko zuzena, baizik eta Bartzelonako kondearen semea, hau da, Alfontso XIII.a erregearen biloba, Joan Karlos Borboikoa eta Borboikoa, erregimenak Espainiako printze izendatzen zuena, Espainiako gaur egungo erregea, Joan Karlos I.a hain zuzen.
|
|
2008
|
|
|
Halakoetan, ez litzateke zentzuzkoa izango Administrazioak simulazioa egon dela adieraztea. Autore horien hitzetan, «munstro»
|
bat
sortu da.
|
|
|
Zergaldiak denborazko aspektua osatzen du, zerga egitatearen oinarrizko osagai bihurtuz. Zergaldi bakoitzetik betebehar
|
bat
sortzen da, eta zergaldi bakoitzean sortutako tributua lokabe eta ezberdina da, gainerako zergaldietan sortutako tributuei begira.
|
|
|
Erkidegoek tasa berriak ezarri dituzte, eskumenak eskuratu ahala zerbitzu berriak hartu dituztelako euren gain. Salbuespenez, tributu berriren
|
bat
sortu dute, baina hori garrantzi gutxikoa izan da zerga bilketari begira. Horren ondorioz, erkidegoen finantzaketa Estatuaren menpe dago bete betean eta erkidegoen sarrera gehienak kanpotik datoz.
|
|
2011
|
|
|
Konpentsazioa ez da bidezkoa izango, zorretatik
|
bat
sortzen denean gordailuaren ondorioz edo gordailuzain nahiz komodatudunaren betebeharren ondorioz.
|