|
2000
|
|
|
Gehiago ere bai: bola miresgarri
|
bat
lurreraino jantzitako mahai biribilaren gainean, sinbolo hermetikoak paretetan josirik edo sabaitik zintzilik, eta are hontz bat ere, zoko batetik so, lepoa harrigarriro bihurrikatuko zuena. Beharbada telesail merke sobera ikusia naiz.
|
|
2003
|
|
|
Autobusak aurreko autoaren kontra egin zuen talka ia ia. Bidaiari pare
|
bat
lurrera erori ziren. Neskatilari panpinak irrist egin zion eskuetatik.
|
|
2004
|
|
|
–Nik badakit zure bihotza handia dela eta zabala, Joana. Hazi ziztrin
|
bat
lur azpian jarrita arrosa eder bilakatzen bada, zer espero dezaket zugandik. Gutxiago?
|
|
|
denboratxo bat behar zuen horretarako, igartzeko zelan ari zen lurretik despegatzen. Oraindik hanka
|
bat
lurrean bazuen ere, bestea dantzan hasten zitzaion, airetik hariren batek tira egingo balio bezala. Errealitatearen eta ametsaren arteko maila horretan, alboko mutilaren hitzak entzuten zituen lainotan.
|
|
|
Josebak lotsa apur batez ireki zuen bere etxeko atea. Jertse bat sukaldeko mahai gainean, hainbat zapatila gela erdian, garbitzeko toalla
|
bat
lurrean botata...
|
|
2005
|
|
|
gazte
|
bat
lurrean aurkitu dugu
|
|
|
Karlos Felixek, barnealdea berriz busti bezain laster, betiko txorakeriei ekin zien. Eguraldiaren gizona imitatu zuen arrakasta ikusgarriz, batez ere atzeraka erori eta lanpara
|
bat
lurrera bota zuenean: denak barrezka hasi eta aitona amonak itzartu ziren lipar batez.
|
|
2006
|
|
|
Izen berria ez ezik, gauza gehiago aldatuko zion Santiago gazteluko ateetako zalapartak. Nik baietz hik ezetz hartan, bigorrar haietariko
|
bat
lurrean zerraldo gelditu zen, aitatxiren mailuak sudurra hautsirik.
|
|
|
Haatik, garbi gogoratzen nituen nire bi ametsak, nori egin nion kaixo lehenbizikoan, eta nori agur bigarrenean: Estepan ia ezezagun bati, bizarra egin gabe eta narras baitzegoen pareta baten aurrean abailduta, gurutze
|
bat
lurrean, odola bularrean.
|
|
2007
|
|
|
Une hartan sentitu zuen zoriontasuna, baina, erantzitako soineko
|
bat
lurrera nola, hala irristatu zitzaion gogotik. Isil isilik eta elegantzia izpi batekin.
|
|
2008
|
|
|
ez gogorik ez zuelako, itxuraz, ahoa ez ezik, eskua ere zabaldu baitzuen aldi berean, hitz egitera balihoa bezala, ahoarekin eta eskuarekin egindako mugimenduak istantean desegin zituen arren. Markes jauna, izan ere, laino batean bezala zegoen, baina, kontsulak ez bezala, zango
|
bat
lurrean zuen gutxienez. Eta oin bat lurrean izateak ematen ziòn errealitate zentzutik, kontsularen hitz aspertua, zinez sinesten ote zuen, baina, kontsul jaunak bere erretolika hura, edo ironiaz ari ote zen, sarritan ohi zuen bezala, seriotasunaren itxurapean??
|
|
|
Markes jauna, izan ere, laino batean bezala zegoen, baina, kontsulak ez bezala, zango bat lurrean zuen gutxienez. Eta oin
|
bat
lurrean izateak ematen ziòn errealitate zentzutik, kontsularen hitz aspertua, zinez sinesten ote zuen, baina, kontsul jaunak bere erretolika hura, edo ironiaz ari ote zen, sarritan ohi zuen bezala, seriotasunaren itxurapean?, mementoko asaskalditzat harturik edo, nola aldera zezakeen kontsulak, izan ere, beltzen dantza erritmiko arritmikoa (irrazionala, senak bideratua zèn heinean) arrazoiak eta sentimenduak elkarlanean osatutako bals baten dotoretasun harmonikoarekin, eta nola beltzen musika primitiboa, tam tamaren joan etorri eroak oinarri dituena, orkestra batek jotako musika landu ezin aberatsagoarekin?
|
|
|
eta nola, azkenik (nola, bada!), harri aroan bizi zèn oihaneko beltz bat, danborrarekin joaldi basati bat inprobisatzeko gai izan zitekeena (nola dei zekiokeen konpositore halako gizon bati, bestalde!), Mozart batekin!?, isilik geratzera deliberatu zen. Markes jaunak, baina, bazuen lehenagoko kontu bat, antza, eta nola baitzuen zango
|
bat
lurrean, arrazei buruzko eztabaida saihestu eta kezkaturik zuèn gaiari heldu zion berriro:
|
|
|
Korrika abiatu nintzen ronaren bila; baina, nahiko nahastuta nengoenez gertatutako guztiagatik, baso bat hautsi nuen eta upeleko txotxa trabatu zitzaidan, eta hala nenbilela salan gauza astunen
|
bat
lurrera erortzen sentitu nuen. Di da batean itzuli nintzen, eta kapitaina lurrean zerraldo erorita ikusi nuen.
|
|
|
Hogei kilo gehiago bizkarrean eramateagatik ez ziren, bada, beren seme edo ilobak kexatzen hasiko. Zerraldoak egiten zituzten hiruzpalau arotz eta dozena erdi
|
bat
lur emaile aski izan ginen polizia eroturik edukitzeko. Urte ederrak izan ziren haiek.
|
|
|
Markes jaunak ez zion ezer erantzun... ez gogorik ez zuelako, itxuraz, ahoa ez ezik, eskua ere zabaldu baitzuen aldi berean, hitz egitera balihoa bezala, ahoarekin eta eskuarekin egindako mugimenduak istantean desegin zituen arren. Markes jauna, izan ere, laino batean bezala zegoen, baina, kontsulak ez bezala, zango
|
bat
lurrean zuen gutxienez. Eta oin bat lurrean izateak ematen ziòn errealitate zentzutik, kontsularen hitz aspertua –zinez sinesten ote zuen, baina, kontsul jaunak bere erretolika hura, edo ironiaz ari ote zen, sarritan ohi zuen bezala, seriotasunaren itxurapean? – mementoko asaskalditzat harturik edo –nola aldera zezakeen kontsulak, izan ere, beltzen dantza erritmiko arritmikoa (irrazionala, senak bideratua zèn heinean) arrazoiak eta sentimenduak elkarlanean osatutako bals baten dotoretasun harmonikoarekin, eta nola beltzen musika primitiboa, tam tamaren joan etorri eroak oinarri dituena, orkestra batek jotako musika landu ezin aberatsagoarekin... eta nola, azkenik (nola, bada!), harri aroan bizi zèn oihaneko beltz bat, danborrarekin joaldi basati bat inprobisatzeko gai izan zitekeena (nola dei zekiokeen konpositore halako gizon bati, bestalde!), Mozart batekin! –, isilik geratzera deliberatu zen.
|
|
|
Markes jauna, izan ere, laino batean bezala zegoen, baina, kontsulak ez bezala, zango bat lurrean zuen gutxienez. Eta oin
|
bat
lurrean izateak ematen ziòn errealitate zentzutik, kontsularen hitz aspertua –zinez sinesten ote zuen, baina, kontsul jaunak bere erretolika hura, edo ironiaz ari ote zen, sarritan ohi zuen bezala, seriotasunaren itxurapean? – mementoko asaskalditzat harturik edo –nola aldera zezakeen kontsulak, izan ere, beltzen dantza erritmiko arritmikoa (irrazionala, senak bideratua zèn heine... Markes jaunak, baina, bazuen lehenagoko kontu bat, antza, eta nola baitzuen zango bat lurrean, arrazei buruzko eztabaida saihestu eta kezkaturik zuèn gaiari heldu zion berriro:
|
|
|
Eta oin bat lurrean izateak ematen ziòn errealitate zentzutik, kontsularen hitz aspertua –zinez sinesten ote zuen, baina, kontsul jaunak bere erretolika hura, edo ironiaz ari ote zen, sarritan ohi zuen bezala, seriotasunaren itxurapean? – mementoko asaskalditzat harturik edo –nola aldera zezakeen kontsulak, izan ere, beltzen dantza erritmiko arritmikoa (irrazionala, senak bideratua zèn heinean) arrazoiak eta sentimenduak elkarlanean osatutako bals baten dotoretasun harmonikoarekin, eta nola beltzen musika primitiboa, tam tamaren joan etorri eroak oinarri dituena, orkestra batek jotako musika landu ezin aberatsagoarekin... eta nola, azkenik (nola, bada!), harri aroan bizi zèn oihaneko beltz bat, danborrarekin joaldi basati bat inprobisatzeko gai izan zitekeena (nola dei zekiokeen konpositore halako gizon bati, bestalde!), Mozart batekin! –, isilik geratzera deliberatu zen. Markes jaunak, baina, bazuen lehenagoko kontu bat, antza, eta nola baitzuen zango
|
bat
lurrean, arrazei buruzko eztabaida saihestu eta kezkaturik zuèn gaiari heldu zion berriro:
|
|
2009
|
|
|
gailu eta irabiagailuei alegiazko hauts izpiak haizatuz. Hain urduri zegoen, non lisagailu
|
bat
lurrera botatzeko zorian egon baitzen. Oskar haren atzetik joan zen.
|
|
|
Eskailerak jaitsi zituen gero, eta saloian lau pertsona kontatu zituen, botila eta edalontzi mordoxka baten erdian. Bikote
|
bat
lurrean zegoen, gaizki puztutako koltxoi baten gainean,. Beste parea sofa ohean, maindirerik gabe, berokiak manta gisa erabilita, edozein modutan.
|
|
|
–Teresak ez dizu gezurrik esaten, Eutimio, neu ere bertan nengoen. Ordutik dago pintura gorria plazan, gizon batzuk txalupa pintatzera zihoazen, eta frankista hark airera bi tiro egitean pintura poto
|
bat
lurrera erori zitzaien.
|
|
|
Itzal artean ezkutatuta ere, lurrean egindako zuloa ikus nezakeen. Baldosa pare bat altxatuta zeuden, ardo botilak jasotzeko egituratxo
|
bat
lurrean kokatzeko. Perezen bodeguilla. Han behar zuen ezusteko aurkikuntzak, Cassanoren altxorrak edo dena delakoak.
|
|
|
Besoen mugimendua hasi zen elkarren artean eta barraren gainetik. Edalontzi
|
bat
lurrera amildu zen eta txiki txiki eginda geratu zen berehala. Kristal zatiek zapaltzean ateratzen zuten hotsaz oroitzen naiz, Ugarte eta Xanti banatzeko ahaleginean zutitu nintzenean.
|
|
|
–Fabrika
|
bat
lurra bezalakoa da, seme, geruzaz geruza egituratua dagoena: zer gertatzen da, baina, geruzak geruzekin nahasten hasten direnean, behekoak goikoekin eta goikoak behekoekin?
|
|
|
Esparru txikia inor gabe zegoen ia. Zuhaitz batzuen azpian, txakur baten ehorzketan zeuden senar emazte batzuk; ehorzleak hobia sakontzeari ekiten zion; hilkutxa txiki
|
bat
lur mugitu berriaren magalean zetzan. Senarrak lurrari egiten zion so, masailak hezurrari itsatsiak zituela, zurbil; emazteak negar egiten zuen deskontsolatuki, hasperenek itota, betibizi sorta itxuroso bat eskuan.
|
|
|
Eta entzuleetako batzuek burua ezker eskuin mugitzen zutela eta besteak nora ezean gelditu, karta sorta atera zuen Chaplinek patrikatik, ohi bezala; nahastu zituen; erortzen utzi zuen karta
|
bat
lurrera: bateko urrea zen; galdetu zien lagunei:
|
|
|
Itzuli ziren emakumeek banan banan bisitatu zituzten konboiko guztien senideak. Kasu gehienetan, haiek eman zieten heriotzaren berri, Auschwitz, 1942ko udan suntsitze eremu bihurtu zutenetik, itzulerarik gabeko bidaia baitzen ia denentzat, deuseztatzerik masibo eta antolatuena, herri oso
|
bat
lurretik ezabatzeko ahalegin perfektuena. Juduentzat propio prestatuta zegoen, eta sartzen ziren gehienak inolako arrastorik utzi gabe pasa ziren, zuzenean, trenetako bagoietatik gasezko ganberetara.
|
|
|
Esparru txikia inor gabe zegoen ia. Zuhaitz batzuen azpian, txakur baten ehorzketan zeuden senar emazte batzuk; ehorzleak hobia sakontzeari ekiten zion; hilkutxa txiki
|
bat
lur mugitu berriaren magalean zetzan. Senarrak lurrari egiten zion so, masailak hezurrari itsatsiak zituela, zurbil; emazteak negar egiten zuen deskontsolatuki, hasperenek itota, betibizi sorta itxuroso bat eskuan.
|
|
|
Eta entzuleetako batzuek burua ezker eskuin mugitzen zutela eta besteak nora ezean gelditu, karta sorta atera zuen Chaplinek patrikatik, ohi bezala; nahastu zituen; erortzen utzi zuen karta
|
bat
lurrera: bateko urrea zen; galdetu zien lagunei:
|
|
|
–Fabrika
|
bat
lurra bezalakoa da, seme, geruzaz geruza egituratua dagoena: zer gertatzen da, baina, geruzak geruzekin nahasten hasten direnean, behekoak goikoekin eta goikoak behekoekin?
|
|
2010
|
|
|
deitutakoek) bonbardatu zuten frontea. Olaso sarjentu kidearen hitzak ekarriz, Nagorek seinalatzen du nola egiten zuten aireko gerra, katearen estrategia dela bide, eta noizbehinka pilotu germaniarren
|
bat
lurrera bota zutela:
|
|
|
–Zozketa batean tokatu zaizkit, desenkusatu zen, eta sukaldeko mahai gainean hustu zituen poltsak, almeja mordoxka
|
bat
lurrera botaz.
|
|
2011
|
|
|
|
bat
lurrean eta
|
|
|
|
bat
lurrean eta
|
|
|
|
bat
lurrean eta
|
|
2012
|
|
|
Aitak semea askatzea lortu eta biek ihes egin zuten mendira, baina laster aurkitu zituzten monjeen soldaduek. Aitak, semearen etorkizun tristea ekidin nahian, eskukada
|
bat
lur hartu, semearen ahoan sartu eta ito egin zuen.
|
|
|
–Nahiago dut jantzita, erran zuen Dasilvak aulkietako batean eseriz. Hogei xentimoko txanpon
|
bat
lurretik hartu eta hatzen artean erabili zuen?. Erantzi arropa, Milena.
|
|
|
Baina lehenbizi lursail handiagoa prestatu behar nuen, akre
|
bat
lur ereiteko adina hazi bainuen orduan. Hori egin aurretik, gutxienez astebeteko lana nuen pala bat egiteko, baina egin nuenean ordea penagarria iruditu zitzaidan eta oso astuna, eta harekin lan egiteak lan bera bi aldiz egitea esan nahi zuen.
|
|
|
Azkenean golko txiki bat ikusi nuen errekaren eskuinetara, eta, zailtasun handiak igarota, ala harantz eraman nuen, eta, horrenbeste hurbiltzearen ondorioz, arraunarekin lurra ukitzea eta han sartzea lortu nuen; baina han berriz zama guztia uretan galtzeko zorian egon nintzen, itsasertza ez baitzen batere laua, aldapatsua baizik, eta ez zegoen ala lehorreratzeko adina lekurik, alaren mutur bat hondartu ezik; eta hori eginez gero, mutur hori oso goian geratuko zen, eta bestea berriz lehenago bezala, uretan sartua, eta zama orduan ere erortzeko arriskuan. Egin nezakeen gauza bakarra zen itsasgoraren zain geratzea, arraunarekin, aingura balitz bezala, alari eutsiz; horrela, alaren alde
|
bat
lur gainean finkatua nuen, zabalune lau baten ondoan, handik pixka batera urak estaliko zuelakoan, eta horixe gertatu zen. Mugitzeko ur nahikoa izan bezain laster, alak oin bateko urpea baitzuen, gune laura eraman nuen, eta han lotu edo finkatu nuen, bi arraun hautsiak lurrean sartuta; bata, alaren saihets batean muturraren ondoan, eta bestea beste saihetsean, beste muturraren ondoan; hala geratu nintzen itsasbehera hasi arte, eta ala eta zama kalterik gabe utzi nituen lehorrean.
|
|
|
Lana amaitu nuenean, dendako ateari ohol batzuk jarri nizkion barrualdean eta kutxa huts bat kanpoaldean; lastairetako
|
bat
lurrean jarrita, bi pistolak buru ondoan, eta, eskopeta lurrean nire alboan luzetara utzi ondoren, ohera joan nintzen lehenengo aldiz. Oso lasai egin nuen lo gau osoan, nekatua eta ahitua bainengoen, bezperan lo gutxi eta egunean zehar lana gogor egin nuelako, bai gauzak ontzitik ekartzen eta baita haiek lehorreratzen ere.
|
|
|
Horrek gogorarazi zidan gauza asko behar nituela, beste gauza asko bildu nituen arren, eta horietako bat tinta zen, baina, hala ere, ezpata, pikotxa, palaren
|
bat
lurra zulatu edo iraultzeko, jostorratzak, orratzak eta haria falta nituen. Arropa zuriari zegokionez berriz, laster ikasi nuen, zailtasun handirik gabe, haren premiarik ez izaten.
|
|
|
Lurrean eserita nengoela iruditu zitzaidan, hormaren kanpoaldean, lurrikararen ondoren ekaitzak jo zuenean eseri nintzen lekuan, hodei beltz handi batetik gizon
|
bat
lur gainera jaisten ikusi nuela, sugar eta argi distiratsuz inguratua. Sugarra bezain distiratsua zenez, ezin nintzen hari begira egon.
|
|
|
Hurrengo egunean, 16an, bide bera hartu nuen, eta, bezperan baino urrutixeago joan ondoren, ikusi nuen erreka eta zabaluneak han amaitzen zirela, eta lurraldea lehen baino oihantsuago bihurtzen zela. Inguru horretan zenbait fruitu aurkitu nituen, eta bereziki meloi pila handi
|
bat
lurrean, eta mahatsa zuhaitzetan. Mahastiak zuhaitz adarren gainetan sakabanatuak zeuden, eta mahats mordoak oso onak zeuden, sasoian eta goxo goxoak.
|
|
|
Oso ongi ezagutzen zuten zigilua; nire eskuzabala bezain handia zen. Han inprimatuta, erregea eskale herren
|
bat
lurretik altxatzen ikusten zen. Hiriko agintariek, nire gutunaren berri entzutean, estatu ministro banintz bezala hartu ninduten; zalgurdi eta zerbitzariak jarri zituzten nire esku, eta Yedorainoko nire gastuak hartu zituzten beren kontu; han audientzian onartua izan ondoren, gutuna entregatu nuen, zeremonia handiz zabaldu zutena; interpretari batek Erregeari itzuli zion, eta gero beraren gogoaren berri eman zidan, alegia, eskari bat egiteko, eta zernahi izanik ere, onartu egingo zuela Luggnaggeko bere errege anaiaren izenean.
|
|
|
Bere herrialdeko zenbait landatan kolore askotako harri distiratsu batzuk daudela esan zuen, berauen irrika bizian egoten direla yahooak, eta harri hauen zati
|
bat
lurrean sartuta dagoenean, batzuetan gertatzen den bezala, egun osoak ematen dituztela atzaparrez azterka kanpora ateratzeko, eta handik eraman eta piloka beren kobazuloetan gordetzen dituztela, baina kontu handiz inguruetara begira betiere, lagunek altxorra aurkituko ote dieten beldurrez. Irrika kontranatural honen zergatia sekula ezin izan zuela ulertu esan zuen ugazabak, ezta harri haiek zertarako erabiltzen ote zituzten ere yahooek; baina nik giza espezieari egotzitako zikoizkeria berberak sortarazia izan zitekeela pentsatzen zuela orain; behin, froga gisa, harri pilo haietako bat kendu zuela ezkutuan, yahoo batek lurperaturik utzitako lekutik; eta gero, abere zikin hark, altxorra falta zitzaiola ohartzean, bere auhen ozenez talde osoa erakarri zuela hara, hantxe triste uluka eginez; bat batean besteei hozka eta atzaparka ekin ziela, eta moteltzen hasi, ez jan, ez lorik eta ez lanik egin gabe, ugazabak morroi bati agindu zion arte harriak eramateko ezkutuan zulo berera eta lehen bezala uzteko gordeta; yahooak aurkitu zituenean, berehala suspertu zitzaizkiola adorea eta aldarte ona, baina gordeleku hobera eramateaz arduratu zela, eta ordudanik oso abere lagunkorra izan dela beti.
|
|
|
Beraz, bazen zorionaren ordez dohatsutasun handiagorik, beste maitasun bat maitasun guztien gainetik, tartekapenik eta bukaerarik gabea, eta sekula eta beti hazten joango zena! Begiztatu zuen, bere itxaropeneko liluramenduen artean, garbitasun egoera
|
bat
lurraz gainetik flotatzen, zeruarekin nahasturik, non egotea aspiratu baitzuen. Santa bilakatu nahi izan zuen.
|
|
|
ozta ozta ez nintzen erori gauza lodi eta bigun eta, inondik ere, bizigabe batean behaztopatzean. Makurtu nintzen, ordurako ilargiak bete betean argitzen zuen bidea?, eta zer ikusiko?, txerri
|
bat
lurrean etzanda, sable ukaldi batek bi zati eginda... Begiratu bat eman besterik ez, eta oin hotsa entzun nuen:
|
|
2013
|
|
|
Erdian, Rasputin zegoen, hau ere etzanda, zakil handia tente eta vodka botila eskuan. Polizia tiroka hasi zenean, pankarta zeramaten manifestarietako
|
bat
lurrera erori zen, hilda, tiro batek kopeta erdi erdian jota. Tiro egin zuen poliziarenganaino oldartu ziren manifestari batzuk eta hiltzeraino jipoitu zuten.
|
|
|
Emakume batentzat hain da erraza gizonak itzalak bezala atzetik izatea! Kalean gauez takoiekin bazoaz, batzuk esnatu eta leihoetara gerturatzen dira; maleta astun
|
bat
lurrean uzten baduzu, pare bat agertuko dira eramateko prest, hain gizonezkoenak diren itxurak eginez, alkandoraren mahukak jasotzen dituztela; esertzen zara parkeko aulki batean, atseden hartzeko begiak ixten dituzu une batez, eta ondoezik al zauden galdegiteko makurtzen dira. Ez dakizu zein zaila den bakarrik bidaiatzen duen emakume batentzat hoteleko bere gelara lagunik gabe iristea.
|
|
|
Gau batez, sekretu larri bat esan behar zidala iragarri ondoren, bazter batera eraman eta marxista egin zela aitortu zidan. Itzalik gabeko paradisu
|
bat
lurrean ezartzeko lanean hasi behar zuela eta poesia utzi egingo zuela jakinarazi zidan. Traidore bati bezala begiratu eta amets hori gizakia bezain zaharra zela erantzun nion.
|
|
|
Hain guti, Nabarrenkoxen hiru hilabetez pareta batera kateaturik egon denak, bere gorotzetan blaiturik. Mando
|
bat
lurrera botatzeko bezainbatekoa zen, ordea, usainaren zakarra. Arrotxapeko atera ailegatu gabe ekarri zuen haizeak nire sudurretara, eta hortxe egina zuen habia, deusek ohiltzen ez zuela.
|
|
2014
|
|
|
Hegaztiak kantari eta jolasean dabiltza, zein lekutan dauden erreparatu gabe. Hilobien sail zabalean, lur emaileak hilkutxa
|
bat
lur azpian sartu eta marmol zuria jarri du gainean, zeinean hizki gotikoz idatzita dauden hilberriaren izen abizenak. Eguneko lana bukatu berritan, kanposantuaren ondoan dagoen funerariara joan da, ugazabari agur esatera.
|
|
|
Borrokaldi laburra izan zen. Argi distira bat kaleko farolpean, oihu zorrotz bat euriaren gortina urratzen, gorputz astun
|
bat
lurrera gozo erortzen.
|
|
|
saltinbankiak eta akrobatak, hurbiltzen zirenen belarriak sorgortzen beren orkestren orro eta uluekin eta beren antzezpenaren deiadarrekin; mendietatik etorritako buhameak, ikuslerik inozoenei zoria iragartzen; motxaileak edo tsiganeak, horrela deitzen diete errusiarrek ijitoei, koptoen antzinako ondorengoei?, beren doinurik alaienak kantatzen eta beren dantzarik bitxienak dantzatzen; komediante ibiltariak, Shakespeareren dramak jokatzen, ikusle ugarien gusturako egokitu ondoren. Halaber, ibilbide luzeetan, hartz hezitzaileak zebiltzan, aldean beren lau hankadun dantzariak eramanez; piztien garrasi latzek durundi egiten zuten kaioletan, zaindarien zartailu gogorrez edo ziri goriez xaxaturik; eta, erdiko plaza handian, zale sutsuen lau lerroko birunda inguruan, «Volgako marinelen» abestalde
|
bat
lurrean eseri eta txalupan baleude bezala egiten zuten arraunean, orkestra zuzendaria buru zutela, zeinak alegiazko ontzi haren lemazain egin egina irudi zuen!
|
|
|
Ivan Ogareffek modu lazgarri hura erabiltzera deliberatu zuen, Irkutsk sutan jarri nahian. Erregai likidoz beteriko biltegi izugarriak bereganatu, eta aski izan zen pareta atal
|
bat
lurrera botatzea, egundoko isuria ibaira husteko.
|
|
2015
|
|
|
Baina halako batean, musikan kontzentratuta, ahaztu egiten nintzen zertan nenbilen, landareak ureztatzen alegia, eta ur txorrotada
|
bat
lurrera erortzen zen. Hura bai anabasa!
|
|
|
Hala, bada, arrainak banan banan salabardo batekin hartu, eta urez beteriko beste ontzi batean uzten nituen. Baina bidean beti beti beti erortzen zitzaidan arrainen
|
bat
lurrera, edo mahai azpira, edo, are okerrago, armairu azpira. Eta orduan sortzen zen benetako etxeplastoa eta nahaste borrastea eta anabasa, arraina hil baino lehen hartu behar izaten bainuen, bere ontzira itzultzeko.
|
|
|
Berriro kolpatu ditu harriak, klask, eta itsumustuan, bietako bat zatitu eta puska
|
bat
lurrera erori da. Izu laborrizkoa da orain Telmoren begirada.
|
|
|
Jangelara sartu zaretenean, ezker eskuin begiratuta, ez duzue ez preso gehiagorik ez kartzelazainik zelatan ikusi. Arraildura zenbait han hemen, labezomorroren
|
bat
lurra eta pareta elkartzen diren zidorretik abiada bizian irtenbide bila, eta hormatik eskegitako ordularia, maingu, inoiz baino isil eta geldiago.
|
|
|
Txori urdin zoragarri
|
bat
lur azalean zebilen, hegalik gabe, hankatxoekin bere zorigabea arrastaka eramanez.
|
|
|
96 hildako, hain zuzen ere. Puntu beltz horietako batzuk bisitatu, arrosa
|
bat
lurrean utzi eta argazkiak egiten ibili da Sarah. Aparkaleku, jatetxe, bidezidor, pasealeku, taberna, geltoki.
|
|
|
zangoetatik
|
bat
lur haietan mantenduz,
|
|
|
Izkina batean hiru bat mozkor, bizar eta bakero zikinez jantziak, kartoizko botiletan beraien erresuma bakarra oihuka aldarrikatuz. Urrunago, elkarri traba ez egiteko moduan, agure koadrila
|
bat
lur hutsezko gune batean.
|
|
|
Kumetzeko, arrautzak besteen habiatan jartzen ditu eta bere arrautza jarri aurretik habian zegoenetako
|
bat
lurrera botatzen du, habia egin duten hegaztiak ez daudenean.
|
|
|
Herri urrun haietako jendea ez zen berez txarra, baina bai mozorro samarra konfiantza hartu arte. Lehenengo pisutik pasatzerakoan gorakoan birtxikitutako
|
bat
lurrean mugitu egiten zela iruditu zitzaion.
|
|
|
Nola edo hala, manta
|
bat
lurretik hartu eta ondoko aulkian kuzkurtzen zara, dardaraz, egunsentia noiz iritsiko.
|
|
|
elur maluta
|
bat
lurrean desegiten den bezala
|
|
|
Negar anpuluak semearen materiaz zipriztinduta dagoen lurrarekin nahastu dira horrela. Belauniko jarri da, azken musu bat eman dio lurrari, esku ahurrekin ferekatu du gero, leun; patrikatik, izerdia sikatzeko erabili duen zapia atera du, lur gainean jarri du, zabalik, eskukada
|
bat
lur hartu du gero, eta zapi gainean bota, ondoren zapiaren lau puntak batu eta korapilo batez lotu ditu; orain, aitaren negar anpuluak, semearen materia eta amak zapian utzi zuen ukitua nahastu dira.
|
|
2016
|
|
|
Orduan, ustekabea gertatu zen, azpiko ate bat ireki zitzaion eta zurubi luze
|
bat
lurreraino jaitsi omen zen. Berehala, handik norbait aterako zela ulertu zuen eta haren itxura igartzen hasi zen bere baitan.
|
|
|
Bero sapa zen egunetan, muino baten tontorreraino igotzen zen Erraldoi. Esku bakarrez haize errota
|
bat
lurretik bertatik erauzi eta, fi ri fi ri, fi ri fi ri, haize freskoa ematen zion mutikotxoari, lo potoloa egin zezan. Batzuetan, Maritantaik demanda egiten zion:
|
|
|
–Nahiago nuke, esan zuen notarioak pergaminozko plegu
|
bat
lurrera jaurtikiz, hemen balego beste notario bat, soilik hau idatziz jaso eta honen guztiaren fede eman dezan.
|
|
|
Hitz harro hutsak! Ordea, sentitu egiten dut berebiziko alaitasun eta arretak ni baino harago daudela, guztiak zerorrengandik datoz, munduaren SENSORIUM handi eta goren hori!, zeina dardaratzen baita gure buruetako ile
|
bat
lurrean erortzearekin zure kreazioaren basamorturik urrutienean. Zure eskuak gidatzen nauela, Eugeniusek nire gortina zabaltzen du adoregabeturik nagoenean, nire sintomen kontakizuna entzuten du, eta eguraldiari egozten dio errua bere nerbioen asalduagatik.
|
|
|
Termometro
|
bat
lurrean negarrez. Nolaz eta merkurioak sukarra igotzen duen, hau digitala da, moderno askoa.
|
|
|
Sindrome
|
bat
lurrean goxo aurkitzea ez da harritzekoa, ez da harrigarria. Zenbat ez ote ditudan neuk aurkitu!
|
|
|
Koka kola lata
|
bat
lurretik hartu eta trago luzea edan zuen. Asiain seguru zegoen ontzian freskagarria baino zerbait gehiago zegoela.
|
|
|
Asiain sukaldean sartu zen. Aulki
|
bat
lurrean, plater zatiak bazterretan sakabanaturik. Kaosaren erdian, haurraren gurasoak besarkaturik.
|
|
|
Zigarretari atxikia eman eta ingurura begiratu zuen, non itzaliko. Txuekak freskagarri lata
|
bat
lurretik hartu eta eskura eman zion. Neskak irribarre egin zion esker onez.
|
|
|
Gizonak arreta handiz entzuten ditu Joanesen azalpenak. Gelaren bestaldean, taldetxo
|
bat
lurrera begira dago. Aidaren gorpua luze ikus daiteke oraindik.
|
|
|
Madarikazio bat ahoan, Joanes jaiki eta telefonoa bilatzeari ekiten dio, patxadaz. Zarataren norabidea bilatu, paper eta karpeta batzuk paretik kendu, armairu
|
bat
lurretik jaso, eta han agertzen da telefonoa; paper batzuen azpian; joka oraindik.
|
|
|
Gazte
|
bat
lurrean aurkitu dugu,
|
|
2017
|
|
|
Ni baitan gizon primitiboaren arima esnatu zen, arima
|
bat
lurretik erabat bereizia eta egia zuzen zuzenean sentitzen zuena, arrazoiaren eragin deformatzailerik gabe.
|
|
|
Ez dakit beste bi mutilei zer esango zien. Nire aurretik igaro ziren dutxatik eta kirtenak zutik zituztela atera ziren biak ala biak, berrizaleek esaten duten moduan, eta hasi ziren ohea mugitu, argi pare
|
bat
lurrean jarri eta ospakizunerako lekua prestatzen. Eta ordua iritsi zenean, neska bere biluztasun erabatekoan bainugelatik atera eta, zuen esanetara nago?, esanez ohe gainean etzan zenean, ni berriro nire aulkira erretiratu nintzen eta handik begira eman nuen tarte luzea, bi morroiek beren lana lehenbailehen bukatuko zuten itxaropenarekin, eta halaxe izan zen.
|
|
|
Martinsek tupustean gisa horretako irudiak eta arrazoirik gabe sortzen dituen gogoaren egoitza harrigarri horretan basamortu bat ikusi zuen, gorpu
|
bat
lurrean, txori saldo bat inguruan bilduta. Bere liburuetako pasarte bat zatekeen, oraindik idatzi gabea, gogamenaren atarian mamitzen ari zitzaiona.
|
|
|
Hainbeste kolperekin, nago, sasoia bukatuko duenetz...?! Ordezkaria etorri orduko, partidak segitu zuen sekula baino gehiago, eta horra, beste taldeko bigarren lerroko
|
bat
lurrean etzanik... Sudurra odoletan, artalariak eta medikuak, sorbaldatik atxikiz, ahal bezala, kanpora eraman zuten.
|
|
2018
|
|
|
Pelsinek irakurria zuen Nietzscheri buruz aurkitutako guztia. Burusi
|
bat
lurraren gainean partekatu genuen gauean, berak eta bere lagunak, Europatik etorria, Lou Andreas Salome zuten solasgai. Baita Nietzschek Salomerentzat idatzitako poema ere.
|
|
|
Munduko metropoli guztien artean Londres izango da ziurrenik egokiena oinezko ibilaldietarako. Mapan ikusita inork ez luke esango, milaka zain dituen ostra erraldoi bat ematen du, oin
|
bat
lurrean jarritakoan betiko irentsiko zaituen masa grisa, baina lurrazalaren gainean loreak daude, parkeak han hemenka, eraikin baxuak beti, taxi beltz eleganteak, kolore alaiz margotutako ateak eta pub maitagarriak. (Ez da egia, Londresera heltzen den edonork berehalakoan ikasten du badaudela auzoak ibaiaren hegoaldean, edo ekialdean, inoiz zapaldu ezin direnak, baina ezabatu egiten dira memoriatik, eta Londres ibilgarri, panpox eta zibilizatua baino ez da geratzen oinen azpian).
|
|
|
Gogoan dut egun bat: kantinera guztiak batera gindoazen, kalean, eta
|
bat
lurrera bota eta jo egin zuten. Ordutik aurrera, saiatu nintzen kalean bakarrik ez joaten.
|
|
|
Hilobi kanpoan eguzkia bere gorenean zegoen, distiratsu, eta dozenaka lira zeuden mendiak eta zuhaitzak berde ilun ikusten ziren. Pareko soro aldapatsuan, herritar
|
bat
lurra lantzen ari zen, eta, tontortxo batera igota, oihuka galdetu zuen:
|
|
|
Ukondoka egin du aterako bidea Karlosek. Berdin zaio amona
|
bat
lurrera erortzeraino bultzatu edota jada lurrean zegoen beste emakume bati eskua zapaldu behar badio ere. Gauza bakarra du buruan.
|
|
|
Ez zuen, ordea, gauza handirik erakusteko, teilatupeko espazio hura bizitoki bihurtzeak eskatuko zion lan guztiaren froga ez bazen. Bi astoren gainean ohol merke zuhurreko bat, koltxoi
|
bat
lurrean, butanozko berogailu bat, burdinazko apalategi bat zaborretatik erreskatatua zirudiena, gau mahaitxo desfasatu bat eta haren gainean flexo bat besterik ez zen ageri 50 metro koadro inguruko teilatupe hartan. Gure etxeko ganbarak ere itxura hobea zuen.
|
|
2019
|
|
|
Kiroletan ari daitezke, baina kirola, zeina espezializazioa eta arau artifizial batzuei men egitea baita, ez da indarra modu espontaneoan eta maiz erabiltzearen parekoa; kirola ez da bizitza; ez du borroka nahasi batek, espero gabeko liskar batek bezain intimoki erakusten nolakoa den mundua eta nolakoa den norbera. Neska kirolariak sekula ez du sentitzen mutil batek kide
|
bat
lurrera botatzean sentitzen duen harrotasun konkistatzailea. Gainera, herrialde askotan neska gazte gehienek ez dute inolako kirol entrenamendurik izaten; borrokak eta liskarrak galaraziak dituztenez, gorputza pasiboki sufritu baino ez dute egiten; haurtzaroan baino are argiago, uko egin behar diote ezarritako munduaz harago zutitzeari, beren burua berresteari gainerako gizadiaren gainetik:
|
|
|
–Horrek erreten nau. Holan, behintzat, baneukan zereginen
|
bat
lur arrotz honeetan, emakume ha jagotea baino ez bazan bere. Orain nora arraio noa?
|
|
|
Lehengo mutil bera aurreratu zaio taldeari eta, belaun
|
bat
lurrean jarriz, ogigazta utzi du gizon handiaren aurrean, esku bat atzera luzatuta, neskengana, salatari. Gizonak mutikoaren burua laztandu eta altxatzeko keinua egin dio.
|
|
|
Kapelua ongi etorriko litzaioke, agian, baina zuzentzaileak ez du egundo kapelurik erabili, eta erabiliko balu ere, kapeluak arazoaren parte bat baizik ez luke konponduko, esaterako ezin sartuko zen argitaletxean kapelua bekainetaraino iltzaturik, Kaixo, zer moduz, gero Maria Sara doktorearen bulegora pasatzeko, Hemen daukazu nobela, onena izango da, noski, dena berezkoa balitz bezala jokatzea, zuria, beltza, tindatua, behin begiratzen zaio horri, bigarrenean ez zaio begiratzen, hirugarrenean inor ez da konturatu ere egiten. Baina gauza bat da hau guztia intelektualki geureganatzea, auzia ezberdintasun guztiak adosten dituen erlatibotasunaren bitartez aztertzea, nork bere buruari galdetzea, esaterako, eskuzabaltasun estoikoarekin, zer da ile urdindu
|
bat
lurrean Artizarretik begiraturik, eta beste gauza bat da, izugarria gero, telefonistari aurre egitea, bere begirada lotsagabea jasatea, datozen egunetako aisialdietako elikagaia izango diren irriñoak eta zurrumurruak irudikatzea, Silvak utzi dio ilea tindatzeari, guztiz barregarri dago, lehen irri egin zuten ilea tindatzeari ekin ziolako, zenbaitek denetan ikusten du isekarako zioa.... Eta, bat batean, kezka irrigarri hauek guztiak gogotik erori zitzaizkion Sara telefonista esaten ari zitzaiolako, Maria Sara doktorea ez dago, gaixorik dago, azken bi egunotan ez da etorri, hauek bezalako hitz xumeek bi sentimenduren artean erdibitu zuten Raimundo Silva, bata bozkariozkoa zen, Maria Sarak zuelako ikusi sortzen ari zen ile zuria, bestea atsekabe alimalezkoa, gaixotasunetik ez zetorrena, izan ere ez zekien ezer gaixotasunaren larritasunari buruz, gripe soil bat izan zitekeen, edo bat bateko ondoeza, emakumeen gauzak, esaterako, baina bat batean galduta bezala ikusi zuen bere burua, batek arriskatu egiten du, umiliazioaren pean jartzen da, dena nobela baten jatorrizkoa eskura eman ahal izateko, eta eskua ez dago han, agian atseden hartzen ari da burukoaren gainean, aurpegi zurbilaren ondoan, non, noiz arte.
|
|
|
Irakurriz eta irakurriz, Raimundo Silvari iruditu zitzaion aferaren koska On Afonso Henriquesen diskurtsoaren zati hartan egon zitekeela, On Afonsok mihia jartzen zuen baina mezua ez zen berea bakarrik, lehen ere ohartarazi genuenez, diskurtsoaren zati zehatz hartan, gurutzatuak operazioa ahalik eta merkeen egiteko konbentzitzen saiatzen den hartan, hain zuzen ere, esan zuelarik, uste izatekoa da inozo aurpegiaz, Gauza bat bederen seguru dakigu, zeuen errukiak bultzatuko zaituztela lan hau egitera, eta hau bezalako ekintza handia egin nahi izatera, gure diruaren eta gure ordainaren promesak baino areago. ...uta gelditu nintzen ikusirik hain kristaua zen errege bat Jainkoaren hitza ikasi gabea zela, zein eta, zeukan ofizioa edukita oinarri politikoaren mailaraino igo behar izan zuen huraxe, Jainkoari Jainkoarena, eta Zesarri Zesarrena, honek, ari garen gaiari aplikatuz, esan nahi du Portugaleko erregeak ez dituela zertan nahastu madariak sagarrekin, gauza bat delako Jainkoari laguntzea eta beste gauza
|
bat
lur honetan zerbitzu horren truke, eta gainerakoen truke, ongi ordainduta izatea, batez ere eginkizunean larrua uzteko arriskua denean, eta ez larrua bakarrik, baizik eta larruaren barruan dagoen gainerako guztia ere bai. Egia da begi bistako kontraesana dagoela erregearen predikuaren zati honen eta pixka bat lehenago botatakoaren artean, esaten duenean kontsideratzen duela menpe dagoela, uler bedi gurutzatuen menpe, gure lurrak duen guztia, baina ez da alde batera utzi behar garai haietan erabiliko zen gizabidezko formula zelakoa, ongi hezitako inor hitzez hitz hartzera ausartuko ez zena, gaur egun ere ezagutu berri dugun bati esaten diogunean bezala, Zure esanetara gaude, pentsa ezazue zer litzatekeen esamoldea hitzez hitz hartu eta morroi hartzen bagaituzte.
|
|
|
Korridorea beheko solairukoaren antzekoa zen: familia argazki zaharrak paretetan eta zutikako erloju itzel
|
bat
lurrean, pendulua geldi geldi. Aurrez aurre, pareko horman jaun eta jabe, ispilu erraldoi bat Leireren irudia islatzen.
|
|
|
A, ahaztu egin zaidak. Sar ezak hau, esan zuen heroina poltsatxo
|
bat
lurrera jaurtiz?. Bestela, ez haiz gauza izango heure txalupa ziztrin horretara iristeko ere.
|
|
|
HANKA orkatilaraino hondoratzen da elur egin berrian eta, hori gutxi balitz bezala, haren azpian ia ikusezin datzan izotz geruza mehe
|
bat
lurrari gogor atxikitzen zaio, kale estu bihurriak arrunt irristakor bihurraraziz. Jaime, bere Mauser i atxikita, urrats zalantzakorretan mugitzen da aurreraka; gorputza, zer gerta ere, harrizko gehiegi bereizi gabe.
|
|
|
Zera: . Lehengo egunean ikusi nuen emakume
|
bat
lurrean egurtzen lapurtzeagatik. Zintzoa iruditu zait eta nire kolaboratzaile zuzena izendatu dut; hemendik aurrera guk biok hartuko ditugu erabakiak?.
|
|
2020
|
|
|
" Mineralak eta erregai fosilak erauztearena, eta baita nekazaritza industrialak eragindako lurren konkista bultzatzearena ere, bioerregaiak eta esportaziorako gaiak ekoizteko. Eta bada beste dinamika
|
bat
lur metaketa dakarrena. Txina, India, Brasil, AEBak lur esparru itzelak ari dira erosten Afrikan, Asian eta Latinoamerikan euren lurraldeetarako eta ekonomietarako behar dituzten gaiak ekoizten jarraitzeko".
|