|
2013
|
|
|
lehenengo aldiz zeharkatzen zen aurrerago Baja California eta Alta California deituko ziren lurraldeen arteko muga. San Diego baino hamabosten
|
bat
legoa hegoalderago ezarri zen lerroa, Mexikoren eta Estatu Batuen arteko gaurko muga baino hogeita hamaika milia hegoalderago. Zeremonia amaituta, berriro bideari lotu, eta abuztuaren 30ean heldu ziren San Diegora.
|
|
|
Vancouverrek dioenez, Santa Barbaratik abiatu behar zuten egunaren bezperan, fraide bat azaldu zitzaien artaldetxo batekin eta janariz zamatutako hogei mandorekin. Vicente de Santa Marfa zen, eta handik zazpiren
|
bat
legoara zegoen San Buenaventura misiotik zetorren. Behin baino gehiagotan gurutzatua zuen ozeanoa, eta bazekien zein beharrezkoa zen janari freskoa itsasgizonentzat.
|
|
|
Nire bidean jarraitu nuen, ibairaino eraman ninduen kamioaren ondoan zegoen urmael baterantz. Egunsentian iritsi nintzen hara, eta eraso egingo ote zidaten beldurrez, hiru
|
bat
legoara urrundu nintzen, jendeari eta zaldiei atseden emateko. Goizeko zazpietan putzu batera heldu nintzen, eta bederatziak aldean jakinarazi zidaten ondoko sierraren gainetik laurogeiren bat indio zetozela maldan behera.
|
|
|
Aita Piccolok penintsulako bigarren misioa fundatua zuen, San Francisco Javier, Loretotik zortziren
|
bat
legoara hego mendebalderantz, Vigge Biaundo izeneko tokian. Bizitza laburra izan zuen, zeren, lehen aterpea eta kaperatxoa eraiki orduko, indioek, beren arteko sendalari eta buruzagiei jarraituz, dena txikitu baitzuten.
|
|
|
Aita Pedro de Ugartek, Juanen anaiak, San Juan Bautista Malibat misioa fundatu zuen Loretotik hogeiren
|
bat
legoara hego ekial* Juan Bautista Muguzabal (Portugalete, 1675 Kalifornia, 1761) misioetako eta Loretoko presidioko biltegiez arduratu zen ia berrogei urtez. Berak egiten zituen soldadu nahiz marinelen ordainketak eta zuzentzen zituen itsasontzien joan etorriak.
|
|
|
Aita Piccolo italiarrak hartu zuen postua jarraian, eta ondoren beste bi euskaldunek: Sebastian Sistiagak() eta Juan Bautista Luyandok(). derantz, Ligui edo Liguig izeneko lekuan; Aita Basalduak, Santa Rosalia de Mulegekoa, Loretotik berrogeiren
|
bat
legoara ipar mendebalderantz. Nola bata hala bestea Aita Ugartek Vigge Biaundon halako arrakastarekin jarraitutako bidea hartzen saiatu ziren, bertakoei lan eginaraziz eremu haiek lur emankorrak bihurtzeko, doktrina irakasteari utzi gabe.
|
|
|
artoa eta babarrunak, erbiak eta untxiak. Handik hogeiren
|
bat
legoara, Moqui probintzia zeharkatu zuten, aurrekoa bezain hotza eta pobrea, eta
|
|
|
bazter haietako mantarik sendoenak egiten zituzten, baita inork ez bezala pintatu ere. Norabide berean jarraituta, Sacramento ibaiaren inguruetan, indio" gurutzedunak" aurkitu zituzten, espainiarren aurrean gurutzeak jartzen zituztenak kopetan, haiei atsegin ematearren.* Eta, Ri' o de Buena Esperanza** izendatu zuten ibaiaren bi ertzetan, handik itsasora arteko berrogeita hamarren
|
bat
legoako bidean, hainbat eta hainbat indio nazio: Amacava eta Bahacecha nazioak,*** beren rancheriak utzi eta multzo handitan, gizon, andre eta ume, heldu berrien atzetik abiatzen zirenak sekula ikusi gabeko jende haiek ikusteagatik; ibaiertz guztiko beste nazioak bezala, aldarte onekoak, garaiak eta ongi osatuak, eta oin zolatik bururaino biluzik zihoazenak, emakumeek beren parteetan zeramatzaten belar edo hari batzuengatik izan ezik.
|
|
|
Hogeiren bat zaldi gosetu haien kanpamentuko belardi ederretan utzi zituzten, handik egun batzuetara indartuta hartzeko asmotan, baina itzuli zirenerako 13 akabatu eta janda zeuzkaten, eta, aitortu ordez, besteri bota zioten errua. Nombre de Jesustik itsasoraino hogeiren
|
bat
legoa zeuden, batere belardirik gabeak eta muino eta mendi soilduak zituztenak, baina hala ere oso populatuak, Amacavakoa eta Bahacechakoa bezain jende adeitsu, ongi osatu eta amultsuaren bizileku. Alebdoma, zortzi kanpamentu zituena, eta orotara bost mila arima inguru.
|
|
|
Bertakoek esanda jakin zuen iparralderago, Loretotik hirurogeita hamarren
|
bat
legoara, bazirela zuhaitz handiak, eta harantz jo zuen, Nueva Españatik etorrarazitako itsasontzigile bat, bi soldadu eta indio batzuk lagun zituela. Bidean, Aita Sistiaga batu zitzaion.
|
|
|
Alta Californiako komandante Fernando Rivera y Moncadaren ahotik jakin zuten hotza eta egarria baino arrisku handiago batetik libratu zirela beren ibilbidean. Aurreko azaroaren 4an, indioek erabat erraustua zuten handik berrogeiren
|
bat
legoara zegoen San Diego misioa. Erasoa ez zen espero gabeko kontua izan.
|
|
|
Ibaiaren Kaliforniako aldean kokatuta, bost hilabete haietan indioak misio bizitzarako prestatzen ibilia zen. Baina Garces ez zen han;" en la Nacion de los Galchedunes" zebilen, handik hamabosten edo hogeiren
|
bat
legoara, Anzari esan ziotenez. Esploratzaile nekagaitza ibaian behera joana zen, Coloradoren ahoraino, eta gero gorantz, Mohave eskualdera.
|
|
|
Echascoren gomendio gutuna tarteko, onartua izan zen fraide gaztea, eta 1774ko abuztuaren 12an Habanako portua utzi zuen. Tampicoko portuan jaitsi, Queretarotik berrehunen
|
bat
legoara, eta, Arricivitak kontatzen duenez:
|
|
|
Eguerdian, hamabosten
|
bat
legoako bidean, ke pila bat ikusi zuten lurrean, bata bestetik oso gertu. Bertako biztanleak ziren, arrotzen iritsieraren albistea pasatzen elkarri.
|
|
|
* Gaurko Colnett badia. sartzen zen itsasadar handi bat zundatzera joateko. Lurrera jaitsi eta hiruren
|
bat
legoa ibili ondoren," indio asko azaldu zitzaizkien arku eta geziekin, eta bake keinuak egin arren ez ziren hurbiltzera ausartu; soilik oso andre zahar bat, ehun eta berrogeita hamar urtetik gora izango zituena, negarrez; laztandu egin zuen Jeneralak, ale batzuk eta janaria emanez; andre honek, zaharraren zaharrez, errementari baten hauspoak bezalako zimurrak zituen sabelean, eta zilbor naba... Tratu ona ikusi zutelarik, indioak bakean etorri eta beren rancherietara eraman gintuzten.
|
|
|
Bigarren ahaleginean, Atondoren kolonizatzaile taldeak iparralderago bota zuen aingura, Loretotik hamarren
|
bat
legoara, 1683ko urriaren 6an. Ustez ondo prestatua zuten dena, inoiz ez bezala, ezerk ez huts egiteko.
|
|
|
Zuñira zihoan patruila bat elur erauntsi batek harrapatu zuen. Blizzard aren erasoak gelditzera eta Acoma herritik hamabiren
|
bat
legoara kanpatzera behartu zuen taldea, eta, ilunabar hartan, hogeita hamarren bat zaldi lokarrietatik libratu eta ihes egin zuten. Estatu Batuetako lehen zaldi ihes dokumentatua izan zen. http:// www.redoaktree.org/indianhorse/history1.htm. aurkitu.
|