|
2000
|
|
|
Bada, hauek itsas marraskilo batenak dituk, eta bertze hauek txirla jigant batenak... eta honek erakusten dik ezen lur hauek itsaspean egon zirela noizbait, Bibliak kontatzen duen uholdearen denboran segur... —eta zola-gainean etzanik zegoen erbi txakurrari, zeinari Akiles baitzeritzan, zeren eta osaba Joanikotek betiko ohitura baitzuen txakurren
|
bat
lagun eramaitekoa, halaxe erran zion—: Hik zer irizten diok, Akiles?
|
|
|
Eta, halatan, bada, bide hartan barrena egin nituèn urratsik gogoangarrienei xuxen natxekiela, natorren bertze mementu hartarat, noiz eta bertze karrika haietan barrena egin bainuen... edo egin genuen, hobeki, zeren eta dozena
|
bat
lagun baikindoazen, Itsasoko Amakoak... guztiok ere ongi armaturik, desarrarako prest...
|
|
|
—Farra eder
|
bat
lagunekin, horixe behar duk. Ttipirekin egotekoa nauk.
|
|
|
Tximistak bezala goiti, lau bortz urtetan Nazio Nazioarte Ekonomia ataleko erredakzioburu bilakatua zen. Lantokian, berrogei berrogeita hamar
|
bat
lagun ezagutu ditut Togas baino doilorragoak berez. Dena den, sasiko habian sortuek halako mesfidantza pizten didate:
|
|
2001
|
|
|
• Ez da kafetegira jaitsi; klasean pare
|
bat
lagunekin ariketa bat bukatu nahian.
|
|
|
–galdetu du Tasiok orduan, apur bat urduri– Sagardotegira denak joan zituan afaltzera, ezta? Bost
|
bat
lagun edo...
|
|
|
Amaiari bat edo beste, koadrilako nire lagun onenetakoa denari, zuzenbide fiskaleko master hura egiten Madrilen pasa zuen udan. Postal pare
|
bat
lagunei, familia osoa Galiziara joan ginenean oporretara, eta Aitzoli bestea, Bilboko lehengusuarekin Portugalera egin nuen bidaiatxo organizatuan, berataz asko gogoratzen nintzela esateko.
|
|
|
Hanumanek, zimino talde handi
|
bat
lagun harturik, garaitu egin zituen Ravana eta beraren gudarostea. Askatu eta atzera bere erresumara eraman zuen Raman Sita.
|
|
|
Lanik gabe dauden gizon eta emakumeak. Delhin, adibidez, milioi erdi
|
bat
lagun dago lanik gabe, lanen bat non harrapatuko. Edozein etxetan sartzen dira zerbitzatzera.
|
|
|
Beraz, gizaldi honetan ia laukoiztu egin da biztanleria. Hilero milioi
|
bat
lagunez handitzen da India. Urtero 16 milioi biztanle gehiago ditu.
|
|
|
Berrikitan, adibidez, Laxmanpur Bath herrixkan (Bihar eskualdean) goiko kastako 200
|
bat
lagun, pistolak eta rifleak hartu eta iluntzean zelatan jarri ziren, amorruak itota.
|
|
2002
|
|
|
Areago, emaztearekin eta haurrekin gogor eta latz ziren senarrak eta aitak, zakur
|
bat
lagun hartu eta eztiago eta adiskideago egin dira.
|
|
|
Espainian urtero 10.000
|
bat
lagunek salatzen dute zakurrek koska egin dietela. Zakur lanjerosak sokatik eta muturrekoarekin erabiltzeko aginduta dago.
|
|
|
Biltzar haietan sortu zen, beraz, hazia, gazte batzuk errotikako erabakia hartzera bultzatu zituena, Alpujarretako herrixka bateko landetxe batean komunitate bat fundatuz. Komunitatea hogei
|
bat
lagunek osatu zuten hasiera batean, gehienak artisau lanetara emanak: zeramika, oihalgintza, marrazkigintza, pintura...
|
|
2003
|
|
|
Gisa horretan, XIX. mende hastean, Euskal Herri osoak 6
|
bat
lagun zeuzkalarik, hots, milioi erdi bat Hegoaldean eta 180.000 inguru Iparraldean, 3/ 4 euskaldunetarik 1 honaindikoa zela ohartzen gara.
|
|
|
Ezen apezpiku berri bat bidali zutelarik Lyon aldetik Baionara, aitzinetik abisatu zuten, kontuz ibil zedin Piarres Lafitte apezaren inguruko apez errebelatuekin. Apezpiku euskalduna eskatzeko ausartzia izan zuen laurogei
|
bat
laguneko apez taldeaz mintzo ziren arauz! Edo Aljeriako gerla denboran Frantziaren politikaz arranguratu ziren apez eta apezgaiez beharbada!
|
|
|
Konbentziturik nengoen susmo hori frogatzeko gauza izango nintzela, baina banekien aurkikuntzaren berri zabaltzen banuen ere ez zidatela sinetsiko, Romain Garyrekin berarekin gertatu zen bezalaxe. Dozena erdi
|
bat
lagunek bazekiten Ajar eta Gary idazle bera zirela, Paul Pavlowitch ek noski, Ajar en pertsonaia jendaurrean antzezten zuen bere ilobak, Leila Chellabi bere azken bizikideak, Diego bere semeak, Jean Seberg emazte ohiak eta honen senarrak, Martine Carré idazkariak, Robert Gallimard argitaratzaileak, Gisèle Halimi abokatuak eta gaztetako zenbait adiskidek ezagutzen zuten egia. Azken hauetako batek, Lynda Nöel ek, Gros Calin, Ajar ek argitaratu zuen nobela handiaren eskuizkribua bere begiz ikusi zuen Garyren Mallorcako etxean eta Paris erdiari kontatu zion aurkikuntza, zaila baita sekretuak gordetzea, kontatzea da hilak biziongandik bereizten gaituen ezaugarri nabariena.
|
|
2004
|
|
|
Hizkuntzaz suomitarrengandik urbil xamar daude. Estonia milloi
|
bat
lagunen erresuma apala izaki, ezer gutxitan lagundu die suomitarrei.
|
|
|
–Dianneren hatz aztarnekin zerbait lortu dut. Interpoleko pare
|
bat
lagun daukat Londresen eta haiei bidali dizkiet. Dianne garbi dago, baina...
|
|
2005
|
|
|
Zorigaiztoko arratsalde batez, munduak batzuetan berehala bira egiten baitu, dantzalekutik edanegi atera eta batelean itsasoratu behar zutela esan zuten. Hamar
|
bat
lagun inguruko taldea elkarri lepotik helduta, builaka joan ziren hondartzaraino, Virginia eta mutil laguna aurretik zirela.
|
|
|
plakatu egin zuen abadeak alkatea, izterren bueltan, eta poltsikoetako txanponek hegan egin zuten airetik. Eta txaloak jo zizkioten ehun
|
bat
lagunek abadeari. Eta esan zuen Simonek berrogeita hamazazpi urte zeuzkala abadeak eta edale solbentea zela.
|
|
|
Metro batzuetan astiro eraman nuen trastea, motorraren zotin arraro halako
|
bat
lagun. Elur gainean pare bat irristada egin ondoren kalatu egin zitzaidan.
|
|
2006
|
|
|
Horien aurretik, lehen aipatu ditudan Behobide, Saizarbitoria, Ibon Sarasola, Arantxa Urretabizkaia. Bai eta soldadutzan egindako dozena erdi
|
bat
lagun ere. Elkar gutxitan ikusten badugu ere, horiek denak oraindik lagun sentitzen ditut.
|
|
|
Irudiaren erdian Frantziako banderak estalitako hilkutxa bat zegoen. Haren inguruan dozena
|
bat
lagun zeuden, adineko gizonezkoak gehienak. Emakume bakanetako batek lore sorta bat zeukan eskuetan.
|
|
|
Herriko elizari itzal egiten zion kasik Donapaleuko tenplu berriak. Ehun
|
bat
laguni ongi etorri egiteko lekua zuen, nahiz eta, egia erran, erdiarekin ere sobera izanen zuen. Erreformaren hazia astiki, arrunt astiki ari zen kontzen Amikuzeko lur elkorrean.
|
|
|
Orduko, Etxeberri ministroa kaperan izaten genuen, prest. Hogei
|
bat
lagun biltzen ginen hara; gazteluko erreformatuez landa, funtzionario eta burges batzuk, Donapaleutik etorriak gehienak. Aitatxirekiko solasaren luzapen suerte bat nuen elizkizuna.
|
|
|
Bere ganbera txipian egiten zuen, kondeak ezarri baldintzari amore emanez. Bidaxunen izan nintzen egunetan, hamalau
|
bat
lagun zenbatu nituen han, jende gehien bildu zen egunean. Agaramont behin baizik ez nuen gure artean ikusi.
|
|
|
2000 bat iheslari gehiago haien ondotik heldu ziren, emakume, haur, zahar eta ezindu. Gotorlekuan, berriz, 500
|
bat
lagun baino gehiago kausitzen ziren. Horien laurdenak armagizonak ziren.
|
|
|
Nabarrenkoxeko goarnizioa 30 bat soldaduk hornitzen zuten bake garaian. Peoiak eta ahaideak gehituta, osotara 100
|
bat
lagun, nonbait hor. Henrike II.ak Fabricio Siciliano arkitekto italiarrari manaturiko proiektuaren arabera, bertze 300 bat gehiagori teilatua eskaintzeko adina zen gotorlekua.
|
|
2008
|
|
|
Makina
|
bat
lagunek igaro dituzte portuok haren laguntzarekin. Eta inguruotako ofizial guztiak daude zorretan emakumearekin.
|
|
|
bere buruarentzako gutxieneko obligaziotzat ez balitu, hain zen Andaluzian zuèn konfiantzazko gizona. Diego Hurtado maiordomoa? konfiantzazko, leiala bezain eraginkorra, ezkongabea eta cortijoaren zaintzaile aparta, markes jaunaren kontuei denbora osoz emana bizi zena, baita negozio mundurako begi zolia ere; hainbesteraino, non, beste arrazoi batzuen artean, haren begi zolitasunari esker zabaldu baitzuen markes jaunak meategia, kide kapitalista
|
bat
lagun egin ostean, meatzaritzaz asko zekièn ingeles aberatsa. Biek, markes jaunak eta Diego Hurtadok?
|
|
|
Apaiza aitari olio santua ematen ari zitzaion bitartean, sukaldean zegoen Regina, hamasei urteko neska gaztea, 1898ko uda hartan?, bere ama zenaren ahizpa ezkongabe
|
bat
lagun, izeba Eugeni?, apaiza gelatik noiz irtengo.
|
|
|
Hamabiak eta laurden inguruan utzi zuen kan tina. Egunkaria besapean tolesturik zuela, leiha ti larako zain zegoen ilaran jarri eta txanda heldu bi tartean dozenaren
|
bat
lagun kontatu zituen. Txar te la kanbioarekin batera poltsikoan ezkutatu eta heldu berria zen trenetik irtendako jendea atetik pasa ze din zain egon zen une batez, presarik gabe.
|
|
|
Ez irudikatu munduko leku turistikoetako enpresa handiak, Malin turismoaren maila apalapala da oraindik, baina Afrika mendebaldean, Ghana edo Senegalgo kostaldeak salbu, bisitari gehien jasotzen duen herrialdea da ziur aski. Dozena
|
bat
lagun gaude kanpamenduan, esan ziguten legez herrixka hauek ez daukate ez argindarrik ez urik, baina zaila da zeinen gustura gauden azaltzea. Banbuzko hesi baten atzean kalabaza erdi batekin jasotzen da ura metalezko bidoi batetik, eta horixe dutxa; afaria berriz, kerosenozko lanparen argitan.
|
|
|
Beteta dagoelakoan, baita zera ere! Beste dozena
|
bat
lagun etorri dira oraindik, ondo estutu ipurdiak, hartu umeak altzoan eta segi aurrera. Atzeko atea zabaldu dute, oiloak ere nonbait joan behar du.
|
|
|
Eta halaxe geratu naiz bulegoan, beste dozena
|
bat
lagunekin. Pozik daude, Egiptok aurrea hartu du eta atsedenaldiaren ostean Mamadou Niangek berdinketa lortu du.
|
|
|
Kontrabandista ederrak eginda gaude, arraioa! Autobusa laster bihurtu da labe, eta ilarako lau aulkiez gain beste pare
|
bat
lagun ere badatoz erdian aulkiak paratuta eta ahal duten moduan jarrita. Bizpahiru aldiz geratu behar izan du, ez dakigu beroa den ala zer, baina hau ez dabil ondo.
|
|
|
Hilobitik aldendu eta itzuli bat emateko astia izan nuen ozta ozta. Auto batzuk sumatu nituen iristen lehenik eta hogei
|
bat
laguneko taldea sartu zen gero hilerriko ate nagusitik, ehorzlea aurretik zuela. Segizioaren buru bi emakume ikusi nituen, Natalie eta Nadia, biak beltzez jantziak, eta, harrigarria egin bazitzaidan ere, Nadia zen hildakoaren errautsen ontzia eskuetan zeramana.
|
|
|
Markes jaunak, izan ere, egiten zituèn bidaien iraunaldia laburtzeko ohitura zuen; are gehiago: ...zen Andaluzian zuèn konfiantzazko gizona –Diego Hurtado maiordomoa– konfiantzazko, leiala bezain eraginkorra, ezkongabea eta cortijoaren zaintzaile aparta, markes jaunaren kontuei denbora osoz emana bizi zena, baita negozio mundurako begi zolia ere; hainbesteraino, non, beste arrazoi batzuen artean, haren begi zolitasunari esker zabaldu baitzuen markes jaunak meategia, kide kapitalista
|
bat
lagun egin ostean, meatzaritzaz asko zekièn ingeles aberatsa. Biek –markes jaunak eta Diego Hurtadok– anaien arteko tratua zuten ia:
|
|
|
Apaiza aitari olio santua ematen ari zitzaion bitartean, sukaldean zegoen Regina –hamasei urteko neska gaztea, 1898ko uda hartan–, bere ama zenaren ahizpa ezkongabe
|
bat
lagun –izeba Eugeni–, apaiza gelatik noiz irtengo.
|
|
2009
|
|
|
Edozein tokitan aurkituko duzu harrituko zaituen zerbait. Washington Square n, zeure aurrean, dozenaka emagaldu, lasai, bezero bila, harago zortziren
|
bat
lagun droga saltzen eta ondoan bat batean ez dakizu nondik agertu den orkestratxo bat.
|
|
|
Hauen artean, Prospero Zeta ikusi zuen, ilaran bigarren, jolasean hogei
|
bat
lagunek parte hartu ostean; Domingok lehen ere ikusia zuen Prospero, ez zitzaion hartarako betarik falta izan bederen?, baina ikusi gabe ikusten diren gauzak bezala ikusi zuen, beharbada, egunero ikusten direlako: ikusi zuena baino gehiago ere ikusi zuen Domingok, ausaz, une hartan?
|
|
|
anaien arteko buruz buruko lau boxeo borrokaldirekin erabakiko zen auzia, hiru roundetara, bakoitza hiru minutukoa edo; lau maila zituen orbetarren eskailerak, beste lau zetatarrenak, eta mailaz maila arituko ziren, zaharrenetik gazteenera, adinaren arabera, baldintza berdinetan: ...duardoren kontra; Damaso Abelardoren kontra; Domingo Bernardoren kontra, eta Gabino Prosperoren kontra; gauzak horrela, bazirudien, beste ikuspuntu batetik, patuak edo halabeharrak hartua zetorrela aurre erabaki hura, baldintzen ahokadura akasgabe batean, ez baitzen nolanahiko kointzidentzia bi anai taldeetan betaurrekodun bakarra izatea, eta bietan bigarrena; zortzi mutilekin batera, beste dozena
|
bat
lagun iritsi ziren, tartean arbitroa, mozkote sudurmotz bat, Txato ezizenez deitua, burua soiltzen hasia zuena, hamabost urte zituen arren: boxeoa izugarri gustatzen omen zitzaion eta boxeoaz asko omen zekien, osaba enpresaria omen zuen-eta, boxeoaren negozioan sartuta zegoena eta bere zaletasunarekin iloba kutsatu zuena; Txatok berarekin zekarren kronometroa:
|
|
|
Horiez gain, bi zaldun gehiago eta zerbitzari batzuk, Agaramonteko oinordekoak berarekin ekarrietarik. Dukeak 60
|
bat
lagun zituen berarekin, tartean bere ganberako hamar bat kapare, eta kasik 30 armagizon gehiago.
|
|
|
Kandela zirtzil guti batzuek argitzen zuten aretoa, eliza papista bat iduri pazko garaian. Horien laguntza xuhurrarekin, hogei
|
bat
lagun zenbatu nituen neure inguruan. Haien argaltasunak Nabarrenkoxeko azken egunak ekarri zizkidan gogora.
|
|
|
Batere irrigarriak ez, soinean eramaten genituen arropak, kapelu arina eta kota mehea, gure burua eta gure bular aldea babesteko itxura egiten zutenak. Hogei
|
bat
lagun ginen hala plantatuak, Nafarroako errege eta haren konpainiakoak, gu ere gorriz, gu ere beltzez, deabru eta deabruñoen kolore beretan. Gu ere komediante.
|
|
|
Biharamun goizean, jaiki berritan, guardia eskoziarreko hogei
|
bat
lagunek inguratu gintuzten. Beren ohiko arku luzeak zekartzaten, gure kontra erabiltzeko prest.
|
|
|
Sei iturri daude. Kalkulu erraza eginda, mila
|
bat
lagun izango ziren block bakoitzean. Estufa txiki bat, 15 gradu zeropetik.
|
|
|
Hasieran, presoen erretratuak egitera mugatu ziren langileak, Bernhard Walter sarjentuaren agintepean. Dozena
|
bat
lagun ziren, gehienak atxilotu baino lehenago argazkigintzarekin loturaren bat izan zuten argazkilari, diseinatzaile, maketatzaile, idazle poloniarrak. Brassek, Silesian lan egin zuen gerra aurretik, argazki estudio batean, eta alemanez bazekien.
|
|
|
modalitatea... anaien arteko buruz buruko lau boxeo borrokaldirekin erabakiko zen auzia, hiru roundetara, bakoitza hiru minutukoa edo; lau maila zituen orbetarren eskailerak, beste lau zetatarrenak, eta mailaz maila arituko ziren, zaharrenetik gazteenera, adinaren arabera, baldintza berdinetan: ...duardoren kontra; Damaso Abelardoren kontra; Domingo Bernardoren kontra, eta Gabino Prosperoren kontra; gauzak horrela, bazirudien, beste ikuspuntu batetik, patuak edo halabeharrak hartua zetorrela aurre erabaki hura, baldintzen ahokadura akasgabe batean, ez baitzen nolanahiko kointzidentzia bi anai taldeetan betaurrekodun bakarra izatea, eta bietan bigarrena; zortzi mutilekin batera, beste dozena
|
bat
lagun iritsi ziren, tartean arbitroa, mozkote sudurmotz bat, Txato ezizenez deitua, burua soiltzen hasia zuena, hamabost urte zituen arren: boxeoa izugarri gustatzen omen zitzaion eta boxeoaz asko omen zekien, osaba enpresaria omen zuen-eta, boxeoaren negozioan sartuta zegoena eta bere zaletasunarekin iloba kutsatu zuena; Txatok berarekin zekarren kronometroa:
|
|
|
Hauen artean, Prospero Zeta ikusi zuen, ilaran bigarren, jolasean hogei
|
bat
lagunek parte hartu ostean; Domingok lehen ere ikusia zuen Prospero –ez zitzaion hartarako betarik falta izan bederen–, baina ikusi gabe ikusten diren gauzak bezala ikusi zuen, beharbada, egunero ikusten direlako: ikusi zuena baino gehiago ere ikusi zuen Domingok, ausaz, une hartan... ikusi ez ezik, orduantxe bururatu baitzitzaion, antza, Prosperorekin zerbait egin behar zuela; bururatu ez ezik, sentitu ere bai, agian, arrazoi ezin arrazoitsuago bat bitarteko... begitan hartua baitzuen Prospero, salatari fama zuela-eta; zer egin zezakeen ere bururatu zitzaion segidan, itxuraz; jolasa aurrera zihoan, eta zintzilik zeudèn hamar eltzeetatik zazpi apurtu zituzten parte hartzaileek; hiru geratzen ziren, beraz, urez beteta zegoena tartean, eltzeen artean beti izaten baitzen bat, urez betetzen zutena, usadioa ere horrelakoa zelako, halako eran, non hausten zuenak bai baitzekien zer sari jasoko zuen:
|
|
2010
|
|
|
Oraintxe mintzatu natzaizu ekialdeko filosofiaz, zeina, Oteizaren eskultura bezala, hutsaren kontzeptuarekin lotuta dagoen, eta hara zer gertatu zitzaidan lehengoan yoga saio batean: dozena
|
bat
lagun geunden, giharrak eta arnasa lasaitzeko ariketak egiten, lortu ere, lortu nuen, halako batean, lasaitzea:
|
|
|
Handik aurrera, jakina, buru belarri sartu nintzen euskal munduan, txistua eta euskara oinarri hartuta; txistua ikasteko, Felipe Gastaminzaren osaba aurkitu nuen irakasle bikain; Feliperen osaba txistuaren militantea zen, eta ezer kobratu gabe ematen zigun eskola dozena erdi
|
bat
laguni; astean bitan joaten nintzen haren etxera, akademiatik aterata gero, eta ordubetean edo jarduten genuen; euskarari, berriz, batzokiko jendeak antolatzen zituèn ikastaro batzuetan ekin nion; nik banekizkien baldintzak, amarekin hitzartutakoak: nire beste ikasketak ziren lehenik, akademiakoak, alegia?, eta haiek ongi eramanez gero bakarrik beteko nituen neure beste asmo haiek; gainera, etxean ez nintzen gai haietaz mintzatuko ez nabarmenduko, neure ekimenez ez bederen, familian. Teofilo Mariarekin batez ere?
|
|
|
Meza eman ondoren izan zen, zuk santutegi zaharreko atariko arkupean zain zenituenak, zure lagun fraideak ez ezik, dozena eta erdi
|
bat
lagun ere bildu ginen zure ingurura, tartean izeba Ernestina, baita gure lehengusu Natalio ere, gurpil aulki batean ibiltzera kondenatua zegoèn Teofilo Mariaren ordezkari gisa?
|
|
|
Entzuna nago lurrikarak eta izaten diren lekuetan, txakurrak, segundo batzuk lehenago, urduri jartzen direla eta zaunkan hasten, zergatik ez, haien pertzepzio eremua eta gurea ez badira beti bat!?, eta ez dut dudarik halako zerbaiti antzeman ziola, ai, Galileok eta Giordano Brunok txakur
|
bat
lagun izan balute, Inkisizioak eragindako lurrikarei antzemateko?!, baina Elizak, heretikoak ez ezik, txakurrak ere kondenatuko zituzkeen orduan sutara, seguru baietz??, txakurra negarrez hastearekin batera, lurrikara bat bezalakoa sentitu bainuen neure baitan, bertigo bat, oinen azpian nuèn euskarria bat batean desagertu eta hutsean zehar, neure hutsaren hutsean zehar, amiltzera banindoa bezala:
|
|
|
2002tik aurrera, EuskoTrenekin hitzarmena sinatuz geroztik beraz, gazte kanpamentuetako neska mutilak Veleian aritzen ziren lanean udan zehar, hamabost eguneko txandetan. Hogei
|
bat
lagun, uztailean eta abuztuan, denak arkeologoen zuzendaritzapean. –Esperientziarik batere gabekoak ziren gehienak?
|
|
|
Martxoan Veleiako aztarnategia babesteko elkarte bar aurkeztu zen Iruñean, Veleia Nova izenekoa. Hamabost
|
bat
lagun ziren orduan, baina asmo handiko proiektuak zituzten. Tartean,, mundu osoan, Espainian zein atzerrian, Iruña Veleian aurkitutakoa zabaltzea?.
|
|
|
Entzuna nago lurrikarak eta izaten diren lekuetan, txakurrak, segundo batzuk lehenago, urduri jartzen direla eta zaunkan hasten —zergatik ez, haien pertzepzio eremua eta gurea ez badira beti bat! —, eta ez dut dudarik halako zerbaiti antzeman ziola —ai, Galileok eta Giordano Brunok txakur
|
bat
lagun izan balute, Inkisizioak eragindako lurrikarei antzemateko...!, baina Elizak, heretikoak ez ezik, txakurrak ere kondenatuko zituzkeen orduan sutara, seguru baietz... —, txakurra negarrez hastearekin batera, lurrikara bat bezalakoa sentitu bainuen neure baitan, bertigo bat, oinen azpian nuèn euskarria bat batean desagertu eta hutsean zehar —neure hutsaren hutsean zehar— amilt... zer egin behar nuen nik, izan ere, Madril bezalako hiri handi batean, etxerik eta babesik gabe, eta zer, txakurrik gabe eta txakurrak eskaintzen zidàn euskarri psikologikorik gabe?
|
|
|
Oraintxe mintzatu natzaizu ekialdeko filosofiaz, zeina, Oteizaren eskultura bezala, hutsaren kontzeptuarekin lotuta dagoen, eta hara zer gertatu zitzaidan lehengoan yoga saio batean: dozena
|
bat
lagun geunden, giharrak eta arnasa lasaitzeko ariketak egiten... lortu ere, lortu nuen, halako batean, lasaitzea: nintzenarekin —ez nintzenarekin, alegia, huts bat bainintzen eta ez bainintzen ezer— pozik nengoen, atsegin leun baten uretan murgilduta, ez errege eta ez miserable, hutsaren baitan amiltzen garenean desagertzen baitira aldeak eta moldeak, marrak eta mugak; hala nengoen, bada, ezerezaren besoetan, bat batean atea zabaldu eta neska ezin lirainago bat jarri zitzaidanean aurrez aurre, kirol elastiko estu batekin, gimnasia egiteko asmotan edo:
|
|
|
Handik aurrera, jakina, buru belarri sartu nintzen euskal munduan, txistua eta euskara oinarri hartuta; txistua ikasteko, Felipe Gastaminzaren osaba aurkitu nuen irakasle bikain; Feliperen osaba txistuaren militantea zen, eta ezer kobratu gabe ematen zigun eskola dozena erdi
|
bat
laguni; astean bitan joaten nintzen haren etxera, akademiatik aterata gero, eta ordubetean edo jarduten genuen; euskarari, berriz, batzokiko jendeak antolatzen zituèn ikastaro batzuetan ekin nion; nik banekizkien baldintzak, amarekin hitzartutakoak: nire beste ikasketak ziren lehenik —akademiakoak, alegia—, eta haiek ongi eramanez gero bakarrik beteko nituen neure beste asmo haiek; gainera, etxean ez nintzen gai haietaz mintzatuko ez nabarmenduko, neure ekimenez ez bederen, familian —Teofilo Mariarekin batez ere— tirabirarik ez sortzeko...
|
|
|
Meza eman ondoren izan zen, zuk santutegi zaharreko atariko arkupean zain zenituenak —zure lagun fraideak ez ezik, dozena eta erdi
|
bat
lagun ere bildu ginen zure ingurura, tartean izeba Ernestina... baita gure lehengusu Natalio ere, gurpil aulki batean ibiltzera kondenatua zegoèn Teofilo Mariaren ordezkari gisa— agurtuta gero. Mementoa ere ederki aukeratu zenuen —aita eta Bibi ere ez ziren etorri:
|
|
2011
|
|
|
Hogeita lau urteko gaztea zela, bera bezalako beste hainbatekin batera errepublikanoen aldeko borrokara bildu zen, faxisten aurka, brigada internazionaletan. Bere herrian jende gehiena Francoren alde bazegoen ere, ehun eta berrogeita hamar
|
bat
laguneko taldea eratu, eta hementxe azaldu ziren: nik ez bezala ideiak garbi, eta beste moduko erabakitasuna haiena!
|
|
|
Gaztelugoiko gainean geunden dozena
|
bat
lagun, urrunera ikusi genuenean: gorriz pintatutako aireplano bat zen.
|
|
|
Pixkanaka, 10 minutuko pieza eginez lehenengo, 20 minutukoa gero? pelikula osatzen joan ziren, bost urte luze denera, 30
|
bat
lagun, soldatatzat autobus txartelaren gastua eta eguneroko bokadiloa zuten gazteei esker, 1985ean Donostiako Nazioarteko Zinemaldian Kalabaza tripontzia estreinatu zen arte. –Animaziozko lehen euskal pelikula 85ekoa dela dio jendeak; baita zera ere, bost urte lehenago abiatu zen proiektua!?, zehaztu du irribarretsu.
|
|
|
Euskal Herriko zinemaren historian filmik ikusiena izan zen bere garaian, milioi
|
bat
lagunetik gora gerturatu ziren aretoetara. Mikelen heriotza lanak (1984) goratu zuen zuzendaria, eta arrakasta eta gai mota batekiko asperdura ekarri zizkion.
|
|
|
Eta agian lilura horrek harrapatuta, familia Iruñera aldatu zenean zinema mundura gerturatu zen pixkanaka: 1977an sortutako Euskal Zinemagileen Elkartearekin harremanetan egon zen eta 1979an Txantrea auzoko 40
|
bat
lagunek Txantreako Lankideen Kooperatiba eratu zuten, zinemari lotuta. Salesianoen ikastetxeko irakaslea zen garai hartan eta elektronikako hainbat lan ere egiten zituen; Euskadiko Mugimendu Komunistan (EMK) militatu zuen, eta hilabete eman zuen kartzelan.
|
|
|
Asteburu honetan, Iparralde eta Hegoaldeko dozena
|
bat
lagunek afaria izan dugu Baigorrin; eta barkatuko didazu astakeria, osaba, baina demokraten faltsukeria eta zinismoarekiko amorruaren amorruz, Etxepareren poema aldatu genuen, gitarraren eta ronaren laguntzaz: –Gadafiko herria benedika dadila; Gadafiko herria benedika dadila; Espainiari emango dio behar duen tornuia, Frantziari emango dio behar duen tornuia?.
|
|
|
Egoitzara iritsi nintzenerako bertako sendagilea, bi udaltzain, Ama Nagusia eta kaperaz arduratzen zen apaiza zeuden Birjilioren gelan. Haren gela nahiko txikia zenez pare
|
bat
lagunek atera behar izan zuten ni sar nendin. Larri nengoen, eta, nire larritasunaren esperoan edo, ni baretzea izan zen gelakoen lehen lana.
|
|
2012
|
|
|
Beste bizitza batean indioa ninduan, komunitate txiki txiki batean. 70
|
bat
lagun bizi ginen basoan galduta, ez genian beste inorekin harremanik eta oso zoriontsu izan ninduan bizitza guztian. Jaio, haurtzaroan, gaztaroan, zahartzaroan, hil...
|
|
|
Bakalaoa topera. 4.000
|
bat
lagun erdi mozkortuta malekoian. Pum, pum, pum, pum, pum, pum, pum?
|
|
|
Horretarako, gertuen zuen etxe okupatura joaten hasi zen, Bernauerstraßera. Abandonatutako eraikin hura zaharberritu eta bertan bizitzen hasi ziren dozena
|
bat
lagun. Baratze handi bat zuten eraikinaren atzealdean eta barazki eta fruta gehienak handik lortzen zituzten.
|
|
|
Hiriko jenderik bihurriena igandeetan joaten den ohiko lekua da, eta ibaia txalupetan gurutzatuz iristen dira hara. Delako igandearen arratsaldean, hirurak inguruan, neska gazte bat iritsi omen zen ostatura, azal iluneko gizon gazte
|
bat
lagun zuela. Ostatuan egonaldi bat egin ondoren, inguruko baso ilunen aldera abiatu omen ziren.
|
|
|
Goiz batez, askatasuna lortu eta hamabosten bat egunera, Reldresal, Isilpeko Arazoetarako Idazkari Nagusia (haiek esaten duten bezala) etxera etorri zitzaidan zerbitzari bakar
|
bat
lagun zuela. Bere zalgurdiak handik urrutixeago itxaron ziezaiola agindu zuen, eta ordu beteko entzunaldia eman niezaiola erregutu zidan niri; berehala onartu nion, bere maila eta meritu pertsonalengatik, baita mesede handi asko egin zidalako ere nik Gorteari igorritako eskarien inguruan.
|
|
|
Publikoaren gozamenerako, kontu kontari jardun dut eguzkia sartu arte. Behin baino gehiagotan, printzesatxoa nire albotik igaro da amari eskutik helduta, honek agure zahartxo herren
|
bat
lagun zuela; behin baino gehiagotan, neskaren begiradak haserrea adierazi du nirekin topo egitean, nahiz eta axolagabetasuna adierazi nahi zuen...
|
|
2013
|
|
|
Asko pentsatu nuen nola hil Dinko. Nazkagarri bat zen emakumeekin, baina finean, nire laguna zen, eta maite nuen, emakume batek gizon
|
bat
lagun gisa maita dezakeen adina. Eta Dinkok ahalik eta gutxien sufritzea nahi nuen hiltzerakoan.
|
|
|
Ondoren, Hamzak bere errezoak egin, eta elkarrekin gosaldu zuten. Ekintza garbia nahi zutenez gero, bezperan, nork bere lagunei mezuren bat edo beste idazteaz gain. Hamzak mezu kodetu bat igorri zion lagun bati internet bidez, Lorenek karta
|
bat
lagun min zuèn lehengusu bati, eta Koldok beste bat Begotxu Lasari 64?, agiri bat prestatu zuten, non xehetasunak ematen baitzituzten, atentatuaren zergatia eta nolakotasuna, parte hartzaileak, etab.?, munduko hainbat herrialdetako kolektibo alternatiboei (antimilitaristak, ekologistak?) bidaltzeko asmotan, eta zelan Lorenek hartu baitzuen bere gain hura egiteko ardura, ordenagailua piztu eta bere egitekoa egin zuen, tenporizagailuak eta timerrak erabilita, jakina?, mezuak bere bidea egin zezan, behar bezala eta bere momentuan, mundu osora, hura zelakoan modurik onena zalantzan gera ez zitezen operazioaren asmoak eta nondik norakoak?
|
|
|
Ataria jendez gainezka zegoen, ehunen
|
bat
lagun bai, herritarrak gehienak: batzuk gonbidatuak eta bertze batzuk Abdul Alimek enplegatuak, oliba bilketan eta eihera lanetan?, jaialdiari hasiera emateko gogoz.
|
|
|
–Zer gabiltza gu, Abdul Alim, Raissa oztopatzen, neskak Allahren izena laudatzeko eta goresteko gogoa badu? Ni bederen prest nagok neskari irakurtzen eta idazten irakasteko, ahoz eta idatziz gorets baitaiteke Haren izena, kantu koranikoa edo maitasunez egindako kaligrafia
|
bat
lagun. Raissak, gainera, aingeruen ahotsa dik, eta aingeruek bezala laudatuko ditik Guztiahaldunaren izen guztiak, hori seguru??.
|
|
|
–Lasai, ez baitzara medikuetarik pasatuta datorren lehena! , erantzun zion Fadilak, honelaxe jarraitu zuenak, esku besoen mugimendu adierazgarri
|
bat
lagun?: Pasa, pasa guztiok?
|
|
|
Non gelditu ziren bere idealak, Europatik ekarri zituenak, noiz eta buruan baitzuen mugimendu gandhizale bat eratzea? Bilera bat ere egin zuen, dozena
|
bat
lagun elkartu zituena; hurrengo bilerara, ordea, borzpasei joan ziren, eta hirugarrenean, bi:
|
|
|
Haietarik, berant gabe egin zuen Hamzak
|
bat
lagun min: Faysal.
|
|
|
Banan banan ezagutzen zituen munduan barreiaturik bizi diren erakundeko militanteak. Bostehun
|
bat
lagunen kontaduria eramaten zuen. –Maleta galduak bezala dira?, esan ohi zuen tristura puntu batekin, bereak ere bazirela sentitzen zuelako, esan zuen eta isilik geratu zen.
|
|
|
–Pessoa da seguru asko gaiari buruz gehien idatzi duen idazlea. Muturreko kasua dela ere esan daiteke, dozena
|
bat
lagun sortu baitzituen bere irudimenean, eta haiekin, gaur heteronimo deitzen ditugun horiekin, maila handiko elkarrizketak izaten zituen, eta ezagunekin hizketan hasi orduko, berriz, aspertu egiten zen. Desoseguaren liburua n pasarte ikusgarriak daude gaiaz:
|
|
|
Etxarte mehea izanik, trinko haiek. Argi bakarrak taldeburutzan zeramatzaten; haien laguntzaz, 100
|
bat
lagunen kontua egin nuen. Gehiago izanen ziren.
|
|
|
Argi hasteko oren haietan ez zen ikusle falta Kontseiluko Plazan. Hogei hogeita hamar
|
bat
lagun, gehienak kondenatuen ahaideak. Behin berriz, emaztekiak eta haurrak nagusi.
|
|
|
Euskara ikasten ari zen AEK k eta ikastolek antolatutako barnetegi batean. Hamabost hogei
|
bat
lagun ari ziren euskara ikasten toki berean, asteburu horretan hamar bat zeuden baserrian?.
|
|
|
Egun batean, segika zebilzkiola kontatu zion Angel Gurmindo Lizarraga Stein iheslariak Peruri, eta berak ere mugimendu arraroak sumatu zituen etxe inguruan. Otsailaren 8an, lantegira joan zen goizean Peru, eta lankideei kontatu zien auto susmagarri bat ikusi zuela etxe inguruan, Seat markakoa eta Bilboko matrikulakoa, hiru
|
bat
lagun barruan zirela. Goiz hartan bertan joan ziren PAF Aire eta Mugetako Poliziak Hendaian zuen bulegora, gertakaria salatzeko asmoz.
|
|
|
Pyrenees tabernan zeudela esan zien, eta denak zirela gaizkileak», dio epaiak. Poliziak armak eman zizkien, baina tabernan 30
|
bat
lagun zeudela-eta mertzenarioek atzera egin zuten. Hurrengo egunean berriro ahalegintzekotan gelditu ziren.
|
|
|
Ondoren, Hamzak bere errezoak egin, eta elkarrekin gosaldu zuten. Ekintza garbia nahi zutenez gero, bezperan, nork bere lagunei mezuren bat edo beste idazteaz gain –Hamzak mezu kodetu bat igorri zion lagun bati internet bidez, Lorenek karta
|
bat
lagun min zuèn lehengusu bati, eta Koldok beste bat Begotxu Lasari64–, agiri bat prestatu zuten, non xehetasunak ematen baitzituzten –atentatuaren zergatia eta nolakotasuna, parte hartzaileak, etab.–, munduko hainbat herrialdetako kolektibo alternatiboei (antimilitaristak, ekologistak...) bidaltzeko asmotan... eta zelan Lorenek hartu baitzuen bere gain hura egiteko ardura, ordenag... komandoko hiru kideak, alegia, ez beste inor; Koldo beti bere obsesio harekin bueltaka...
|
|
|
Haietarik, berant gabe egin zuen Hamzak
|
bat
lagun min: Faysal.
|
|
|
Non gelditu ziren bere idealak, Europatik ekarri zituenak, noiz eta buruan baitzuen mugimendu gandhizale bat eratzea? Bilera bat ere egin zuen, dozena
|
bat
lagun elkartu zituena; hurrengo bilerara, ordea, borzpasei joan ziren... eta hirugarrenean, bi: hantxe bukatu zen bere ahalegina.
|
|
|
Ataria jendez gainezka zegoen –ehunen
|
bat
lagun bai, herritarrak gehienak: batzuk gonbidatuak eta bertze batzuk Abdul Alimek enplegatuak, oliba bilketan eta eihera lanetan–, jaialdiari hasiera emateko gogoz.
|
|
|
" Zer gabiltza gu, Abdul Alim, Raissa oztopatzen, neskak Allahren izena laudatzeko eta goresteko gogoa badu? Ni bederen prest nagok neskari irakurtzen eta idazten irakasteko, ahoz eta idatziz gorets baitaiteke Haren izena, kantu koranikoa edo maitasunez egindako kaligrafia
|
bat
lagun... Raissak, gainera, aingeruen ahotsa dik, eta aingeruek bezala laudatuko ditik Guztiahaldunaren izen guztiak, hori seguru...".
|
|
2014
|
|
|
...atuta, hil ala biziko garrantzia ematen dio goizeko pintxoak berak ordaintzeari, bidea ondo ezagutzen dudan arren estazioraino laguntzen tematzeari, gure artekoak askoz ere kezkagarriagoak diren ezaugarriak baditu ere, bakan batzuk besterik ez aipatzearren ez dakidala noiz ikusiko dugun berriz elkar eta ez dugula bata bestearekin kontaktatzeko zenbaki ez helbiderik, zubi gisa balia ditzakegun pare
|
bat
lagun komunez gain, edo harreman aske baten parodia txarra besterik ez dela gurea, hondoratuta dagoenetan erabil dezakeen joker afektibo bilakatu nauelako54 Dena dela, nik, bere jarrerak soilik a posteriori piztuko dizkidan amorrualdi eta minak gorabehera, nahi nuen ahalik eta azkarren ospa egin zezan, desager zedin nire ikusmenetik arrazoi pragmatikoagoengatik:
|
|
|
Xanpaina eta kabiar mokaduak hartu. Zortzi
|
bat
laguneko eskifaia bat izan. Eta gizonetako batek jauzi egin dezan kareletik behera, festa alaitzeko, eta ito dadin, gizon batek Lady Diana Mannersentzat behin egin bezala.
|
|
|
Hiru
|
bat
lagun aritzen ziren gehienetan. Ez beti berberak; guztira lau edo bost izango ziren, batzuek atseden hartzen zutenean besteek jarraitzeko.
|
|
|
Eguna argitzerako entzun ditu Iñakik ehiztariak abiatzen. Joxemanuel etorri da bere kotxean, beste pare
|
bat
lagunekin, eta Juamartinen lanroberrean joan dira denak gero, herriko ehiztariek basoan daukaten bordarantz. Kotxeen eta eupaden zaratak isildu direnean, begiak berriro bildu, eta lo hartzen saiatu da Iñaki, baina ezin:
|
|
|
Hogei
|
bat
lagun zeuden areto handi hartan. Haien artean zelatariak izango ziren beharbada, eta, hirian ez al zekiten denek Marfa zaharraren semea tsarraren mandataria zena?
|
|
|
Berrogeita hamar
|
bat
laguneko talde bat zegoen aintziraren hego mendebaldeko punta eratzen duen angeluan.
|
|
|
Urunia hiriburu fantasiazko bezain errealean kokatu du Joan Mari Irigoienek gazte literaturako eleberri hau, non boterearen gehiegikeriak salatzen dituen, parodiaren eta ziriaren bidez. Batetik, alkate megalomano bezain autoritario bat agertzen da, udaltzainburu eskumakila alboan duela; bestetik, kalean pintatzen duen gazte bohemio bat, bere txakurrarekin bizi dena eta adineko alargun
|
bat
lagun duena. Eta tartean, hainbat abentura barregarri eta gogoeta hausnargarri.
|