|
2000
|
|
|
Pena bakarra daukat, gutxi gorabehera hilabetea izango baita gaitzen batek zentzumenak ukitu zizkionetik, eta geroztik ez du gaixoak ezer entenditzen, eta alferrik da berarekin berba egitea, alferrik da... Eta pena dut, azken urte honetan ez dudalako adorerik izan sekretu txiki
|
bat
kontatzeko, eta oraintxe esango nioke, baina zertarako, ezin badu ulertu... Eta kontua da zuoi ere ez dizuedala inoiz esan.
|
|
|
Eta, bide haietan barrena, protestantismoaren inportantziaz baino areago, zientziarenaz aritzen zitzaidan behin eta berriro. Eta ikus dezazun halaxe izan zela, hatsarre hartako anekdota
|
bat
kontatuko dizut, arestian errana ilustra diezazukeena: osaba Joanikot, Pitagorasen teorema esplikatzen ari zitzaidan, noiz eta ohartu bainintzen bezperan hitz eman zidala ezen biharamunean kontatuko zidala nola sortu zen eta zergatik sortu zuen protestantismoa Lutherok; eta, bat batean, galdetu ere halaxe galdetzen niola, osabak ihardetsi zidan:
|
|
|
Eta haren ideia batzuk jakinarazten zenizkidan... eta zein izan zen ene ustekabea, ideia haien baitan nihaur ere baitaratua eta moldatua sentitu nintzenean! Eta sinets diezadazun ezen erraiten ari natzaizuna zinez eta minez erraiten ari natzaizula, anekdota
|
bat
kontatuko dizut.
|
|
|
Eta lohitzen eta lokazten zen, nola itzarririk hala lotan nengoela. Etsenplu
|
bat
kontatuko dizut eta haren ondoreak ere kontatuko dizkizut, ikus dezazun norainokoa zen ene ezinegona eta larritasuna.
|
|
|
Eta, nola Mattinek eta biok laket baikenituen apezaren ateraldiak, hala, korapiloak eta trabak berez sortzen ez zirenean, edo berak sortzen ez, guk asmatzen genituen, ikasgai astun haiek arinago gerta zekizkigun amoreakatik. Anekdota pare
|
bat
kontatuko dizut: lehena gure eskolei lotua, bigarrena haren sermoiei.
|
|
|
Eta don Luziok bertze ipuin luze
|
bat
kontatu zidan, zeinetik aski bainuke kontatzea nola Axularrek eskatu zion sakristauari, ipuinaren azken aldean, hil zezala mezerdian, ogia eta arnoa sagaratzeko mementuan, zeren Sarako erretoreak baitzekien orduko, halatan baizik ezin beregana zezakeela bere itzala, eta nola Axularrek eskatu eta solizitatu behar izan zion behin, bi aldiz eta hiru aldiz, sakristauak, finean, amore eman zezan eta h...
|
|
|
Baina, honez gero ongi ohartuko zinen bezala, gertakirik sinpleena eta xumeena nekez agortzen da ene luman, eta ezin naiz, inkontru hartaz denaz bezainbatean, bertze xehetasun
|
bat
kontatu gabe geratu. Izan ere, nahiz eta erran dizudan ezen Mignon eta biok biluzik geundela, Mignon ez zegoen guztiz, zeren zapatak jantzirik baitzituen.
|
|
|
Okerragoa izanen zen, baldin, jaun dukeak erran bezala, gutako norbaiti zeraren zereko zeretik zera... gertatu izan balitzaio —eta, irri egiten zuelarik, segitu zuen—: Gainerat, sekeretutxo
|
bat
kontatuko dizut: aspaldi nenbilen gerritik libra pare bat koipe soberan nuelako ustean, eta atzokoak ez zidan kalterik eginen...
|
|
|
—Zergatik ez dit berorrek kontu zaharren
|
bat
kontatzen, aitona?
|
|
2001
|
|
|
Auskalo zer egin dioten. Txiste
|
bat
kontatuko zioten beharbada denbora pixka bat emateko. Ez dakit.
|
|
|
Agure zahar bat da Lucas, gorputzez makal egoteaz gain burua nahastuta daukana, eleberriak aurrera egin ahala gero eta nahastuago. Eromen prozesu
|
bat
kontatzen zaigu, bere izugarrian gozoa, edo bere gozoan izugarria. Eta kontagaiarekin batera doa kontamodua ere, tarteka atzera aurrera baitabil istorioa, denboraren markak galduta eta logikaren arauak apurtuta, nahiz oro har eta sigi sagaka kontakizunak aurrera egin.
|
|
|
Kafetxoa kea dariola ekarri eta ipuin
|
bat
kontatuko omen dit.
|
|
|
‘Ipuin kiowa
|
bat
kontatuko dizut.’
|
|
|
Eta
|
bat
kontatuko dizu:
|
|
|
John Masefieldek, bere edanean, txiste hori beltz
|
bat
kontatuko dizula esango dizu.
|
|
|
Ipuinak kontatzea umekeria dela pentsatuko duzulakoan seguru asko, oroipen okerren batek ekarritako argiari fffu egite hori ere umekeria nahiko absurdoa izan delakoan, ez da ausartuko zure gelara itzuli eta ipuin
|
bat
kontatu behar dizula esaten...
|
|
|
Batzuetan, guk kopiatzen genuen artean berak ipuin
|
bat
kontatzen zigun:
|
|
2002
|
|
|
–oihukatu zien– Iepa. Gauza
|
bat
kontatu behar dizuet. Bueno, bi gauza –eskuak buru atzean jarri eta gorputza luzatu zuen– Bat:
|
|
|
Euskal Herritik Parisera, azken bitxikeria
|
bat
kontatzera: Parisen egunero 20.000 kilo zakur kaka biltzen omen da.
|
|
|
–Nahi baduzu, txiste
|
bat
kontatuko dizut...
|
|
|
–Sekretu
|
bat
kontatuko dizut. Baina zin egin behar didazu ez diozula inori esango.
|
|
|
Bazkalondoren, egongelako sofan eseri ginen. Gure arteko giroa aldatzeko edo, txiste
|
bat
kontatu nion. Adaptazio eta guzti, jakina, kutsu erreala izan zezan:
|
|
|
Medikukideek ezagutzen ninduten, eta bazekiten txiste kontalari trebea izan nintekeela, hainbatetan. Haiek eskatuta,
|
bat
kontatu nien. Gero, haien emazteak berotu zitzaizkidan, baita Bayerko ordezkarienak ere, beste bat, beste bat...
|
|
|
Hantxe igartzen nuen nik, adibidez, bihotzaren hondorik hondoenean, Leireganako erruki iturria... baita erruki uholdeak ere handik sortzen, odol kolpeka, lotarakoan, batez ere: ipuin labur
|
bat
kontatu eta disko bat ipinita gero, begiak ixten zituenean, Yehudi Menuhinen biolinak interpretatutako Brahmsen sehaska kantaren konpasean.
|
|
|
Zorionekoa nintzen, beraz, neure zoritxarrean. Gogoeta garraztuen bele beltzari aurka eginez, Leireri ipuin
|
bat
kontatzen nion bakoitzean, ikustekoa zen nola zabaltzen zituen hark haur haurretatik –bi urte doi bete zituenetik– begiak, Sararenak hainbeste oroitarazten zizkidatenak. Eta nola egiten nuen nik leihotxo haietan barna, beste ipuin batean sartzeko, non Sara bera irudika bainezakeen –ipuineko protagonista– maitagarri bihurturik!
|
|
|
Beste egun batean, berriz, ipuin
|
bat
kontatu nion eta, handik gutxira, marrazki batzuk eman zizkidan. Lau marrazki ziren, nik kontatutako ipuinaren sekuentzia osatzen zutenak.
|
|
2003
|
|
|
Tomas deseroso mugitu zen belarrean. Baina, asko jota, lau segundoko deserosotasuna izan zen, Dimas beste filigranaren
|
bat
kontatzen hasi zelako. Eta aditzen jarri zen Tomas, eta Dimasek esan zuen
|
|
|
Zu zaitut lagun mina! Sekretutxo
|
bat
kontatuko dizut, zuri bakarrik, ez esan inori... bale. Kaka!
|
|
|
Gauza
|
bat
kontatu behar dizut. Lehengoan zutaz hitz egin nion Ainhoari, eta zakur amorratua bezala saltatu zen hasieran.
|
|
2004
|
|
|
Istorio
|
bat
kontatzen zien baserrikoei, beti istorio bera:
|
|
|
–Begira zer dioen putakumeak, okertu egin garela –erran zion Franzek, nik txisteren
|
bat
kontatu berri banu bezala– Uste dut lehen ere erretolika berdina entzunak garela, ezta, scharführer?
|
|
|
" Horrexegatik ba!"). Einsteini berari ere behin baino gehiagotan egin zioten errieta zenbait kongresutan, hizlariren bat serio serio ari zela, bere ahots sarkorra entzuten zelako txiste berderen
|
bat
kontatzen. Orain ez zen, ordea, txisteetarako garaia.
|
|
|
Freskagarrien markei lotutako kontuekin amaitzeko, beste pasadizo
|
bat
kontatuko dut.
|
|
|
Lotaratu aurretik, ordea, ipuin
|
bat
kontatzea eskatzen nion. Eta Txanogorritxorena edo Hiru txerritxoena kontatzen zizkidan.
|
|
2005
|
|
|
–Nahi al duzu sekretu
|
bat
kontatzea? –galdetu dio Ixabelek Genar-i.
|
|
|
–Edurnek, Paulak eta Gurendek beti dute afari edo opariren
|
bat
kontatzeko...
|
|
|
Baina beste gauza kurioso
|
bat
kontatu zion amak aitite Juliani buruz. Mundu guztiak zekien, antza, gauza kuriosoren bat aitite Juliani buruz.
|
|
|
Izeko Martinak kontu
|
bat
kontatu digu gaur. Aitite Juliani buruz.
|
|
|
Eta arrazoi bi daude, badakizu. Arrazoi
|
bat
kontatu nizun aurrekoan zuri. Arrazoirik inportanteena kontatu nizun zuri, Sorin.
|
|
|
Tximeleten kontu
|
bat
kontatu zidan atzo. Kontatu zidan tximeleta batzuk joan zirela behin Kanadatik Australiara.
|
|
2006
|
|
|
Beste galdera bat ere badago: hiru edo lau ahapalditan istorio gutxieneko
|
bat
konta ote daitekeen, edo, gutxienez, funtsezko zerbait esan; ager ote daitekeen sentimenduaren edo pentsamenduaren edo izpirituaren atal garrantzitsurik hitz gutxirekin; marraztu ote daitekeen barnetasunaren ibilbiderik kantu soil batean. Jacques Brel estimatuak galdera horri ezezko batekin erantzuten zion, ezinezkoa zela, alegia, gutxienez ipuin literario baten hedapena lukeen istorio bat bertso labur batzuekin agertzea.
|
|
|
edo. Alzateko Jaun? oso diskurtsiboak dira; esperientzia
|
bat
kontatu baino gehiago, dialektika batean murgiltzen dira. Zilegi al da horrelako hitzekin kantuak konposatzea?
|
|
|
edo Jabier Muguruzak abestu zuen. Haurrak haunditzen doaz?. Beraz, ez da beti egia Brelek zioena, ez baita beti, halabeharrez, istorio
|
bat
kontatu behar, barne ikuspegi batzuk argitara atera baizik.
|
|
|
Telebistako marrazkiekin ere ez du horrenbeste barrerik egiten. Ziur izeko ipuin zaharren
|
bat
kontatzen ari zaiola.
|
|
|
Bere izekok beti aurkitzen du iraganeko istorioren bat oraina azaltzeko. Edozein gertakizunen aurrean iraganeko pasadizo
|
bat
kontatu eta entzuleari iruditzen zaio mundua ez dela ezertan aldatu azken ehun urteetan.
|
|
|
Ia gauero irakurtzen dio Maialeni ataltxo bat, bera lanetik noiz etorriko zain dauden bitartean. Alabari beste ipuinen
|
bat
kontatzeko eskatu liokeela pentsatu du, Alicek denen buruak nahastu baino lehen, baina badaki zer erantzungo dion. Bera ere ipuin horrekin hazi zela, bere amak ere ipuin hori kontatzen ziola txikitan, Oxforden, eta alabak ere ipuina ondo ezagutzea nahi duela.
|
|
|
B: Zuk zeure istorio intimo
|
bat
kontatu didazula-eta, burura etorri zait nik bizi izandako beste bat. Nahi duzu kontatzea?
|
|
|
Zer moduz atzoko ilegorri horrekin?". Xehetasun politen
|
bat
kontatuko zigun batzuetan, bizpahiru zertzelada hurrengoan; zehaztapen nabarmenegirik ez, baina nahikoa, entzuleok irriz jartzeko.
|
|
|
Ez zen xehetasunetarako astirik izan. Mehaineko jaunak istorio irringarri
|
bat
kontatu zuen Felipe errege espainol berriaz.
|
|
2007
|
|
|
–Si les grands talens doivent leur développement aux progrès sensibles que le langage a faits avant eux, le langage doit à son tour aux talens de nouveaux progrès qui l? élèvent à son dernier période? 107 Condillac-ek, eleberri baten antzeko? historia
|
bat
kontatzen jarraitzen du, nola hizkuntza, arteak eta nazioa batera goititzen diren, batera dekadentzian jausten gero, h. d., nola hizkuntzaren eta nazioaren historia bat diren: –par cette histoire des progrès du langage, chacun peut s, apercevoir que les langues, pour quelqu, un qui les connoîtroit bien, seroient une peinture du caractère et du génie de chaque peuple? 108.
|
|
|
Bihar gehiago horrek egin dio traba handiena: amak ere hala esaten zion umetan ipuin
|
bat
kontatzen hasi eta bukaera ahazten zitzaion bakoitzean, bihar gehiago?, baina hurrengo egunean aurrekoarekin zerikusirik ez zuen beste ipuin batekin hasten zen eta hura ere bukatu gabe uzten zuen, bihar gehiago esanda.
|
|
2008
|
|
|
Irakurle, Espainiako gerra zibileko afera ezkutu
|
bat
kontatuko da orrialde hauetan: dirua, gizatxarkeria, inbidia, mendekua, bihotzik eza?
|
|
|
batean zama jaisten; beste batean igotzen; hirugarren batean, berriz, itsasoratzeko prestatzen. Eta tarteka marteka pasadizoren
|
bat
kontatzen zidan itsasontzi edo marinelei buruz, edo itsas giroko esaeraren bat errepikatzen zidan ondo ikasten nuen arte. Gauzak hola, itsas lagun hoberik ez nuela topatuko hasi nintzen pentsatzen.
|
|
|
Gauean, oheko burukoaren kontra esertzen ginen biok, eskuetan liburu bana genuela, eta egunekoak kontatzen jarraitzen nuen nik, zu aharrausika hasten zinen arte. Zure gerriari helduta hartzen ninduen loak, azken orduko pentsamenduren
|
bat
kontatzen nizun bitartean. Orain, ateko sarrailan giltza entzuten dudanean badakit ez zatozela bakarrik, ate irekitik hirugarren bat sartuko dela etxean eta haren hitzak dituzula gogoan, harentzat bakarrik dituzula belarriak, eta ohean burukoaren kontra liburu bana eskuetan dugula eseriko bagara ere, tarte bat utziko diozula nik ez dakidan horri.
|
|
|
Poetikoa geratu zaizu bukaera. Nik kontu errealistago
|
bat
kontatuko dizut. Behin bi lagun zihoazen mendian eta kukua entzun zuten kantari.
|
|
|
Gaur eguerdian gerrako pasarte
|
bat
kontatu didate. Ba omen zegoen Errepublika garaian sozialista bat herrian, Meabe esaten ziotena.
|
|
|
Halaxe kontatu zigun kostazainen etxeko gizonak. Hartan geundela, istorio zahar
|
bat
kontatu zigun Doris Kaveva poeta estoniarrak. Hilarrien kontu horrekin hartu zuen gomutan.
|
|
2009
|
|
|
Printze batek gauero birjina bat hartzen zuen ohelagun, eta hil egiten zuen gero. Xaharasadek, ordea, printzea erabat limurtzen du ipuin
|
bat
kontatuz, hurrengo gauean beste bat, eta beste bat, eta hola mila eta bat gau, printzea bere patologiatik sendatua den arte, birjina kontu kontariak hala ipuinik ipuin heriotzari apustua irabazten baitio.
|
|
|
Beste batzuetan, jostari, txiste
|
bat
kontatuz entretenitzen da(. Maitea?); edo elezahar erromantiko bat balada gisa egokitzen du, Zarauzko Komentua eraiki zela hirugarren mendeurreneko jaiak ospatzeko(. Egite onen billa?); edo mutiko tonto listo plantak egiten ditu, seminaristen beila literario musikal baterako(. Iturrigorri?); edota bere buruari barre eginez bukatzen du txantxa(. La vuelta de la golondrina?)... Esango nuke askotan esperimentuak eginez dibertitzen dela.
|
|
|
Hura ikustera joaten bagara, ordea, errazago limurtuko dugu: planta bikaineko bi gizon, istorio egoki
|
bat
kontatzen dutenak...
|
|
|
Bizkarretik helduta irten ziren kalera. Gregory gerrako beste istorio
|
bat
kontatzen hasi zen baina, bihar esanen dizut, batekin isildu zen eta beste korrokada handiago bat egin zuen.
|
|
|
Bestea, Eliasek eskatu zidana betetzea. Mikrofonoaren alde honetan, eroso eta ezkutuan geratu beharrean, neuk ere gaur gauean azala erantzi eta ipuin
|
bat
kontatzea. Eliasen postalak irakurri baino lehen ez nukeen egingo, baina orain badakit ipuinak ez direla gordetzeko, kontatzeko baino.
|
|
|
Ile kixkur kixkurra zuen, gauean ohean sartu eta bonbek ikaratzen bazuten beldurrik ez izateko esan nion, aitaren itzulpenak lagunduta. Bere buruari historia politen
|
bat
kontatzeko, horrek salbatuko zuelako.
|
|
|
Aurpegi ona zen, gustatzen zitzaidan. Ipuin
|
bat
kontatuko dizut esan zidan orduan. Eta esaldi hori beti esango zuen aurpegi berberarekin, begietako txinparta bihurriarekin, serio serio.
|
|
|
Eta gauza
|
bat
kontatzen zuten, jarraian bestea, erromes batek Kristo Agoniakoa izerditan ikusi zuela, beste batek malkotan eta hirugarren batek odoletan, harik eta Maria Bibianak bere galdera egin zuen arte:
|
|
|
–Orain sekretu
|
bat
kontatu behar diot zure ahizpari, eta utz gaitzazu bakarrik, mesedez.
|
|
|
tarteka zigarreta bat erretzeko, adibidez; zeren, behin erretzaile titulua bereganatuta gero, sobresaliente jarri zion Txarok, azkeneko azterketan?, Ada langelan erretzen hasi baitzen; hartarako, gelako leihoa zabaldu, etxekoen mugimendu guztiak zelata zitzakeen handik?, zigarroa piztu eta, besoak koskan bermaturik, xurgada bat ematen zion edo ez zion ematen, begi aurrean zuèn ikuspegiaren arabera; Ada, hala ere, murriztuta bezala sentitzen zen, aldian behin, esate baterako, muturra okertu eta irri etsi bat egiten zuen, bere buruarekin ados ez balego bezala?, Txaroren beste hitz haiek buru buruan zituelako, beharbada: . Xurgadak bi eratakoak dira, bakarrik edo besteekin gauden; besteekin gaudenean, begiak zabalik eduki behar baititugu, hurkoak merezi duen errespetuagatik; bakarrik gaudenean, ordea, begiak itxita erre dezakegu, eta hara, sekretu
|
bat
kontatuko dizut: ilunabarrean, klase partikular guztiak eman ondoren, lanak nekatuta, esertzen naiz sofan, jartzen dut musika eder bat. Mozart, Beethoven edo Vivaldi?, pizten dut zigarreta, ematen diot xurgada luze bat begiak itxita, eta egia esango dizut:
|
|
|
–Xurgadak bi eratakoak dira, bakarrik edo besteekin gauden; besteekin gaudenean, begiak zabalik eduki behar ditugu, hurkoak merezi duen errespetuagatik; bakarrik gaudenean, ordea, begiak itxita erre dezakegu, eta hara, sekretu
|
bat
kontatuko dizut: ilunabarrean, klase partikular guztiak eman ondoren, lanak nekatuta, esertzen naiz sofan, jartzen dut musika eder bat, Mozart edo Beethoven, Bach edo Vivaldi; pizten dut zigarreta, ematen diot xurgada luze bat begiak itxita, eta egia esango dizut:
|
|
|
–Gurasoak integrista hutsak ditut; izeba ere elizkoia da, baina beste gauza bat da; emakume aparta da, berezia; xehetasun
|
bat
kontatuko dizut, berezitasun horren erakusgarri: elizan sartzen zenean, orain ere berdin, ezer egin gabe egoten zen, hantxe eserita, ezpainak mugitu ere gabe, bake handi batek hartua bezala; galdetu genion anai arrebok, eta badakizu zer esaten zigun berak?
|
|
|
Adak ongi gogora zezakeen nola, Rakelek ipuin haietako
|
bat
kontatzen zion bakoitzean, xerretan ebakitzen zuèn emakumearena, adibidez?, nahiaren eta beldurraren artean mugitzen zitzaizkion arima eta arimaren aldarteak: –Ehun xerratan ebaki zion ezker besoa, eta eskuinekoa badakizu zenbatetan???
|
|
|
–Domingok, sutsu, Adari so?: Lehen esan dut frontean gertatutako izugarrikeriak kontatzea ez duela merezi, baina
|
bat
kontatu behar dizut, ea eskarmentua hartzen duzun. Lehengoan miliziano bat ikusi genuen, arbola batetik zintzilik, eta badakizu zer??
|
|
|
Bai bailirudike ezen esku guztiz ahaltsu batek gidatzen dituela gure pausoak, ez al zaizu iruditzen? Baina belarritxoen kontu hori adierazteko, sekretu
|
bat
kontatuko dizut, nik zure kartak hartzeko eta irakurtzeko dudan jarrerarekin lotuta dagoena. Alde batetik, lotsa ematen dit, baina, bestetik, kontatu egin behar dizudala sentizen dut, eta kontatu egingo dizut, Maria Bibianak eskura eman zidàn zure lehen karta hartatik hasita?
|
|
|
–(?) Niri ere gustatzen zait ile motzaren moda hori, baina etxean gaizki ikusiko lukete, eta nabilen bezala ibili dut oraingoz. (?) Beste sekretutxo
|
bat
kontatu behar dizut, Txaro. Behin edo behin esan izan dizut, bizpahiru aldiz bai?
|
|
|
Esan du Tizmanen ortuaren kontuak ez duela ezertarako balio. Musone ez dago ados; esan du Tizmanek ez zuela grabazio oso bat egingo gezur absurdo
|
bat
kontatzeko.
|
|
|
Garai batean Carmenek bere sekretuak kontatzen zizkidan, nire bila etortzen zenean beti zeukan sekreturen
|
bat
kontatzeko, baina heldu zen egun bat, ni Isidrorekin irteten hastean, sekretuak barruan uzten hasi zena. Ezkontzan oparitu ziguten botilaren barruko itsasontziaren maketa bezala, behin barruan zabaldu ondoren, jada ez dago hura handik ateratzerik.
|
|
|
–Nirekin pixka bat gehiago gelditzen bazara, inork ez dakien gauza
|
bat
kontatuko dizut.
|
|
|
Higinia telefono beltz zahar batetik ari da hizketan, eta Aureliak aurikular txikia belarrian jarrita dauka. Biak irribarrez ageri dira, argazkilariak txiste
|
bat
kontatu izan balie bezala. Biak dotore, makillatuta, apain jantzita.
|
|
|
Oroitzen naiz hilketa bat gertatu berritan, Euskal Herri ia osoa lur jota zegoela, Argiñano telebistan zuzenean agertu eta pozez gainezka ekin ziola: . Iepa famili, txiste izugarri on
|
bat
kontatuko dizuet...?
|
|
|
–Xurgadak bi eratakoak dira, bakarrik edo besteekin gauden; besteekin gaudenean, begiak zabalik eduki behar ditugu, hurkoak merezi duen errespetuagatik; bakarrik gaudenean, ordea, begiak itxita erre dezakegu, eta hara, sekretu
|
bat
kontatuko dizut: ilunabarrean, klase partikular guztiak eman ondoren, lanak nekatuta, esertzen naiz sofan, jartzen dut musika eder bat, Mozart edo Beethoven, Bach edo Vivaldi; pizten dut zigarreta, ematen diot xurgada luze bat begiak itxita, eta egia esango dizut:
|
|
|
–Gurasoak integrista hutsak ditut; izeba ere elizkoia da, baina beste gauza bat da; emakume aparta da, berezia; xehetasun
|
bat
kontatuko dizut, berezitasun horren erakusgarri: elizan sartzen zenean, orain ere berdin, ezer egin gabe egoten zen, hantxe eserita, ezpainak mugitu ere gabe, bake handi batek hartua bezala; galdetu genion anai arrebok, eta badakizu zer esaten zigun berak?
|
|
|
tarteka zigarreta bat erretzeko, adibidez; zeren, behin erretzaile titulua bereganatuta gero –sobresaliente jarri zion Txarok, azkeneko azterketan–, Ada langelan erretzen hasi baitzen; hartarako, gelako leihoa zabaldu –etxekoen mugimendu guztiak zelata zitzakeen handik–, zigarroa piztu eta, besoak koskan bermaturik, xurgada bat ematen zion edo ez zion ematen, begi aurrean zuèn ikuspegiaren arabera; Ada, hala ere, murriztuta bezala sentitzen zen –aldian behin, esate baterako, muturra okertu eta irri etsi bat egiten zuen, bere buruarekin ados ez balego bezala–, Txaroren beste hitz haiek buru buruan zituelako, beharbada: " Xurgadak bi eratakoak dira, bakarrik edo besteekin gauden; besteekin gaudenean, begiak zabalik eduki behar baititugu, hurkoak merezi duen errespetuagatik; bakarrik gaudenean, ordea, begiak itxita erre dezakegu, eta hara, sekretu
|
bat
kontatuko dizut: ilunabarrean, klase partikular guztiak eman ondoren, lanak nekatuta, esertzen naiz sofan, jartzen dut musika eder bat –Mozart, Beethoven edo Vivaldi–, pizten dut zigarreta, ematen diot xurgada luze bat begiak itxita, eta egia esango dizut:
|
|
|
Bai bailirudike ezen esku guztiz ahaltsu batek gidatzen dituela gure pausoak, ez al zaizu iruditzen? Baina belarritxoen kontu hori adierazteko, sekretu
|
bat
kontatuko dizut, nik zure kartak hartzeko eta irakurtzeko dudan jarrerarekin lotuta dagoena. Alde batetik, lotsa ematen dit, baina, bestetik, kontatu egin behar dizudala sentizen dut, eta kontatu egingo dizut, Maria Bibianak eskura eman zidàn zure lehen karta hartatik hasita... hura eskuetan hartu ez beste –urduri nengoen, eta mugimendu inkontziente bat izan zen, nik uste–, kartazalaren goiko angeluei eraginez aritu bainintzen, igurtzika, bi hatz lodiez baliatuta, Maria Bibianak eta biok hizketan geniharduen bitartean; zure geroko kartekin, baina –lehenengoa ez beste guztiak nebaren etxean jaso ditut–, beste era batean jokatu nuen, anaiaren etxetik gurera iritsi eta atetik sartu ahala irekitzen bainien kartazala, baita berehala irakurri ere, zutik, gogo sutsu batek sututa, harik eta zure azkenekoan lehengo bidera itzultzea erabaki nuen arte, erarik kontzienteenean erabaki ere, sofan eseri, bi hatz lodiez kartazalaren angeluak ferekatu eta zure bi belarritxoak zirela irudikatzen nuen bitartean:
|
|
|
"(...) Niri ere gustatzen zait ile motzaren moda hori, baina etxean gaizki ikusiko lukete, eta nabilen bezala ibili dut oraingoz. (...) Beste sekretutxo
|
bat
kontatu behar dizut, Txaro. Behin edo behin esan izan dizut –bizpahiru aldiz bai– zure kartak irakurrita gero hautsi edo erre egiten ditudala.
|
|
|
–Orain sekretu
|
bat
kontatu behar diot zure ahizpari, eta utz gaitzazu bakarrik, mesedez.
|
|
|
–Domingok, sutsu, Adari so–: Lehen esan dut frontean gertatutako izugarrikeriak kontatzea ez duela merezi, baina
|
bat
kontatu behar dizut, ea eskarmentua hartzen duzun. Lehengoan miliziano bat ikusi genuen, arbola batetik zintzilik, eta badakizu zer...?
|
|
|
Adak ongi gogora zezakeen nola, Rakelek ipuin haietako
|
bat
kontatzen zion bakoitzean –xerretan ebakitzen zuèn emakumearena, adibidez–, nahiaren eta beldurraren artean mugitzen zitzaizkion arima eta arimaren aldarteak: " Ehun xerratan ebaki zion ezker besoa, eta eskuinekoa badakizu zenbatetan...?" esaten zion Rakelek, konparazio batera, ipuinaren kontakizunean, eta galdera entzun orduko erantzuten zion Adak:
|
|
|
Eta gauza
|
bat
kontatzen zuten, jarraian bestea... erromes batek Kristo Agoniakoa izerditan ikusi zuela, beste batek malkotan eta hirugarren batek odoletan, harik eta Maria Bibianak bere galdera egin zuen arte:
|
|
2010
|
|
|
Izeba, izan ere, beti zegoen bere tokian: orduan, baina, zergatik ez?; gogoan dut pasadizo bat, deigarria ere badena eta erakusten duena zer nolakoa zen izeba Ernestina alor hartan ere; oroitzen dudanetik, ipuin
|
bat
kontatzen ari zitzaigun Adari eta bioi, umeak baikinen artean; ez dakit zer ipuin zen, hiru txerritxoena edo Edurne Zurirena, hori da gutxienekoa; izebak, jakina, kontakizuna erritmo bati egokitzeko ahaleginean, bere geldialdiak egiten zituen, baina kontua da, halakoetan, buruak noiznahi egiten zidala ihes geldialdietako zirrikituetan zehar eta ezusteko galderak egiten nituela: –Izeba, zer egingo zenuke hemendik hamar minutura hiltzera zoazela bazeneki??
|
|
|
aitortu ere, aitortu behar dizut erregearen irudia eta haren presentzia faltan eman nituela behin baino gehiagotan bolada hartan. Alfonso XIII.aren irudia, gizon batena ez ezik, ikur eta sinbolo ia sakratu batena ere bazen, halakotzat hartzen baikenuen erregea geure haurtzaroan Regina enean?, kontraesana badirudi ere. Baina umetako anekdota
|
bat
kontatzen badizut, hobeto ulertuko didazu?
|
|
|
Nola, bada, anaia orduantxe sartu baitzitzaidan gelan? . Sekretu
|
bat
kontatuko dizut, esan zidan.
|
|
|
Pasadizo
|
bat
kontatuko dizut.
|
|
|
Joakin Gorrotxategik azaldu dio Eliseo Gili ordura arte berak (Eliseok) aurkikuntzen interpretazioaren kontakizun bati eutsi diola, baina piezak aztertu ondoren, hauek beste narrazio
|
bat
kontatzen dutela. Eta esan dio bere ustez badela garaia Eliseok zer gertatu den azal dezan.
|
|
|
Ernst Jüngerren egunkarietan, 1939ko uztailaren 3an Kirchhorsten idatzitako pasarte batean, izan zuen amets
|
bat
kontatzen digu. Paisaia hilaren gainean gerra hegazkinen eskuadrila batek hegan egiten zuen.
|
|
|
–Eta zer ikusteko dauka istoriotxo horrek McKenzie eta maskararekin? , galdetu zion Mariok ahoa bete hortz, Amaiak anekdotaren laburpen
|
bat
kontatu zionean.
|
|
|
Atzerritarrak babesean jarri bezain pronto galerna hitza zerabilten ahoan, ekaitzaren gaineko kontsignak hizkuntza ezberdinetan errepikatu baitziren bozgorailuetatik. Mundu guztiak zuen ekaitz gogoangarri
|
bat
kontatzeko, baina S.S.ko hirian ikusi behar zutenak abuztuaren azken egun hura gogoan gordearaziko zien, batez ere, ordura arte itsasoa udaldi atseginekin lotzen zuten arduragabeei.
|
|
|
–Sekretutxo
|
bat
kontatuko dizut: zure esnezko hortz bat daukat oraindik gordeta, kartapazioan eramaten zenuen bat.
|
|
|
–Gauza
|
bat
kontatu behar dizut, Aitziber...
|
|
|
–Familiako zoritxar
|
bat
kontatu behar dizut. Baina ez esan inori.
|
|
|
Bera orduan, erdi totelka, lantegiko gorabeheraren
|
bat
kontatzen hasten zitzaidan, baina hark bukatzerako beste ezagunen bat agurtu behar izaten nuen, eta bizkarrean txaplako bat emanda hurren arte esaten nion.
|
|
|
Pasadizo
|
bat
kontatuko dizut.
|