|
2007
|
|
|
a) Legeria positiboari dagokionez, EKren 53.3 artikuluan ezarri da legeria positiboak kontuan izango dituela, hau da, «oinarri» hartuko dituela. ...ituluko oinarrizko eskubide eta askatasun publikoek ez bezala, ez daukate legeak errespetatu behar duen «funtsezko edukirik» (EKren 53.1 art., a contrario sensu interpretatuta), baina horrek ere ez du esan nahi legegileak nahi duena egin dezakeenik (adibidez, EKren 41 artikuluan Gizarte Segurantzako sistema publikoa eskatzen da), eta Konstituzio Auzitegiak ere irizpide moduan erabil ditzake arau
|
bat
Konstituzioaren araberakoa den edo ez epaitzeko. Konstituzio gaikuntza moduan ere har daitezke, legegileak esku hartze publikoari jarritako oztopo jakin batzuk, esaterako, partikularren eskubide ekonomikoetatik eratorri daitezkeenak?
|
|
|
Hori funtsezko eskakizuna da zuzenbideko estatuan eta loteslea da botere publiko guztientzat, botere legegilea barne hartuta. Modu horretan, segurtasun juridikoa bermatzen ez duen lege lerruneko arau
|
bat
konstituzioaren aurkakoa dela esan daiteke (KAE hauek: azaroaren 25eko 147/ 1986, urriaren 30eko 174/ 1989, uztailaren 4ko 150/ 1991, azaroaren 15eko 273/ 2000, abenduaren 13ko 234/ 2001, apirilaren 25eko 96/ 2002, urtarrilaren 16ko 3/ 2003).
|
|
|
Indarreko legea aplikatzea beste konponbiderik ez dute, legearen mendekoak dira-eta, EKren 117.1 artikuluak dioen bezala (otsailaren 23ko 23/ 1988 KAE). Konstituzioak gainerako antolamendu juridikoaren gainetik lehentasuna duenez (legea barne hartuta), epaile edo auzitegien ustez lege
|
bat
Konstituzioaren aurkakoa bada, legea Konstituzio Auzitegian aurkaratu dezakete konstituziotasun arazo baten bidez, baina legea indarrean dagoen bitartean aplikatu egin behar dute (Estatu Batuetan ez bezala; bertan konstituzioa kontrolatzeko sistema lausoa dago) eta hala jokatu behar dute, bestela legezkotasun printzipioaren urratze gori goria izango litzateke eta.
|
|
|
...batzuk Parlamentuak onetsitako legeen bidez arautu behar dira, bai lege arrunten bidez (gogoan izan, adibidez, Konstituzioaren I. tituluko II. kapituluaren bigarren ataleko eskubide eta askatasunak), bai lege organikoen bidez (adibidez, Konstituzioaren I. tituluko II. kapituluaren lehenengo ataleko oinarrizko eskubide eta askatasunak, autonomia estatutuak, etab.). Horrek esan nahi du erregelamendu
|
bat
Konstituzioak lege arruntari edo lege organikoari erreserbatutako esparruan sartzen bada, deuseza dela lege erreserbaren printzipioa urratzeagatik, azken batean, legezkotasun printzipioa urratzeagatik.
|
|
|
Hala ere, Amadeo erregearen uko egiteak, keinu jatorra izan zen arren, arazo ugari planteatu zituen, ez baitzetorren
|
bat
Konstituzioan ezarritakoarekin. Izan ere, Konstituzioaren arabera debekatuta zegoen ganberek elkarrekin eztabaidatzea eta, beraz, Nazio Biltzar izenekoaren bilera konstituzioaren aurkakoa zen.
|
|
|
martxoaren 23ko 10/ 1982, abuztuaren 5eko 76/ 1983, maiatzaren 23ko 66/ 1985, ekainaren 11ko 99/ 1987, etab.): lege lerruneko arau
|
bat
Konstituzioarekin bateragarria den edo ez aztertu nahi denean, Konstituzio Auzitegiak, Konstituzioaren testua kontuan hartzeaz gain, Estatuaren eta autonomia erkidegoen eskumenak mugatzeko eta autonomia erkidegoen eskumenen egikaritza arautu eta harmonizatzeko emandako legeak ere aintzat hartzen dira. Konstituzio blokea osatzen duten arauen multzo horretan, Autonomia Estatutuek funtsezko eginkizuna dute.
|
|
2008
|
|
|
Bestalde ere, legeen
|
bat
konstituzioaren aurkakoa dela adierazten denetan, Konstituzioaren kontrakoa ez den zatiak bakarrik iraungo du indarrean (EKren 164 art.). Horrenbestez, konstituzioaurkakotasun adierazpena ere legeen indarraldia amaitzeko beste modu bat izango litzateke. Zernahi gisaz, ezin ditugu parekatu konstituzioaurkakotasunaren ziozko deuseztasuna eta indargabetze arrunta, deuseztasunak ondorio askoz zabalagoak erakartzen dituelako.
|
|
|
Zigor zuzenbidearekin dagoen lotura ere argia da, batik
|
bat
Konstituzio Auzitegiak adierazi zuenetik zigor printzipioak administrazio prozedura zehatzaileetan aplikatu behar direla, kasuan kasuko ñabardurak eginda. Gisa bertsuan, tributu arau hauste nahiz zehapenak edota delitu fiskala ulertu ahal izateko, zigor arloko kontzeptuak menperatu behar dira.
|
|
|
Ahalegin horiek indar handiagoa hartu dute 1978ko Konstituzioa onartzeaz geroztik. Hasieran, bazirudien ordainarazpen parafiskalak ez zetozela
|
bat
Konstituzioak tributuen arloan ezartzen zituen printzipioekin, baina praktikak erakutsi digu hori ez dela guztiz egia. Alde batetik, aurrerapenak egin dira:
|
|
2009
|
|
|
Donostiako azokako protagonista garrantzitsuenetariko
|
bat
Konstituzio plazan ikusgai izaten den txerria da. Aurten Igone izeneko 350 kiloko emea izan da, Leitzako (Nafarroa) Arro baserritik ekarria.
|
|
|
Ororen hizkuntzaren teoria ez dator
|
bat
Konstituzioak eta Estatutuak eskatzen dutenarekin: hizkuntza bi dira, biak eskubide berdinekoak.
|
|
2012
|
|
|
Auzitegi batek hauteskundeetan parte hartzea debekatu zion lege
|
bat
konstituzioaren aurkakoa dela adierazi ostean, Shafiqek esan du epaiaren mezua kontuak garbitzeko garaia heldu dela esan nahi duela.
|
|
2019
|
|
|
Bizikidetza bermatzea" ezinbestekoa" dela nabarmendu du, eta herritarrak batzen dituzten" lotura estuak" sendotzeko eskatu du. " Herritar eta alderdi asko" ez datozela
|
bat
Konstituzioarekin erantzun dio Esteban EAJko ordezkariak. Arrazoi horrengatik, ondorengo belaunaldiei utzi ahal zaien" legatu handiena euskaldunok nazio gisa aitortzea" litzatekeela azpimarratu du.
|
|
2021
|
|
|
2013ko uztailaren 22ko Fioraso legeak, frantsesaren erabilera inposatzen duen 1994ko legea lausotu zuen, Unibertsitatean ingeles hutsezko formakuntza baimenduz. Orain, baina, Konstituzio Kontseiluak ongi zehaztu du frantsesa ez den beste hizkuntza bat irakaskuntzaren hizkuntza nagusia egiten duen pedagogia
|
bat
Konstituzioaren aurkakoa dela. Gure hizkuntzei pentsatuz eman du epai erabaki hori, baina Kontseiluaren argumentazioa osoki aplikatzen ahal zaio edozein atzerriko hizkuntzari.
|
|
2022
|
|
|
Hala ere, oposizioak gaitzetsi egin du gobernuaren erabakia, eta adierazi armadaren indartzea ez datorrela
|
bat
konstituzioarekin. Izan ere, armadaren funtzio mugatuak ezartzen ditu, eta defentsara bideratuak soilik.
|
|
2023
|
|
|
Gaztelera hutsez funtzionatzeari ez dio arazorik ikusten sententziak, baina esaten du jarduera horiek euskara hutsean egitea ez datorrela
|
bat
konstituzioarekin.
|
|
|
Bestalde ere, legeen
|
bat
konstituzioaren aurkakoa dela adierazten denetan, Konstituzioaren kontrakoa ez den zatiak bakarrik iraungo du indarrean (EKren 164 art.). Horrenbestez, konstituzio aurkakotasunaren adierazpena ere legeen indarraldia amaitzeko beste modu bat izango litzateke. Zernahi gisaz, ezin ditugu parekatu konstituzio aurkakotasunaren ziozko deuseztasuna eta indargabetze arrunta, deuseztasunak ondorio askoz zabalagoak erakartzen dituelako.
|
|
|
Ahalegin horiek indar handiagoa hartu dute 1978ko Konstituzioa onartzeaz geroztik. Hasieran, bazirudien ordainarazpen parafiskalak ez zetozela
|
bat
Konstituzioak tributuen arloan ezartzen zituen printzipioekin, baina praktikak erakutsi digu hori ez dela guztiz egia. Alde batetik, aurrerapenak egin dira:
|
|
|
Zigor zuzenbidearekin dagoen lotura ere argia da, batik
|
bat
Konstituzio Auzitegiak adierazi zuenetik zigor printzipioak administrazio prozedura zehatzaileetan aplikatu behar direla, kasuan kasuko ñabardurak eginda. Gisa bertsuan, tributu arau hauste nahiz zehapenak edota delitu fiskala ulertu ahal izateko, zigor arloko kontzeptuak menperatu behar dira.
|
|
|
" Kudeaketa publikoetan politikoaren eta administratiboaren artean egin nahi den bereizketa, kasu gehienetan, ezinezkoa da. Ez bakarrik ezinezkoa, ez dator
|
bat
konstituzioaren hitzekin eta espirituarekin, toki korporazioak sufragioaren bitartez aukeratzen diren momentutik, gobernu horiek herriaren ordezkari direlako eta hori garrantzi handikoa delako, toki korporazioei bakarrik funtzio administratiboak emateko" 18.
|