|
2000
|
|
|
Ekimenen eta sorkuntzen (formatua, emankizuna) aberastasuna, batez ere euskaldun edo elebidunak diren irrati soziatiboek (Lapurdiirratia, Irulegiko irratia) proposatutako ugaritasunaz, baina baita Radio France PaysBasquek ere, mugaz gaindiko saioen bidez edo Euskadi Irratiaren laguntzaz eginikoikuskizunen sorreraz(? 2.000 korista 2000 urterako?, 1999ko abenduaren 19a). Lehiakortasunaren aberastasun berria dakar, Radio Franceren aurrean, irrati soziatiboenagerpenak, nahiz eta zuzenduak zaizkien publikoa eta edukiak
|
bat
ez datozen; 1992an, ETB1ek. Iparraldearen orena, telebistako albistegia sortu zuen, France 3k Ipar EuskalHerriari buruz ematen dituen gaurkotasunezko berriak beste ikuspuntu batez eskainiz; are gehiago La Semaine du Pays Basque astekariaren agerpenarekin, tokiko prentsaSud Ouest eskualdeko egunkariaren euskal argitalpenera mugatuz.
|
|
|
Izan ere, hizkuntzak komunitatea osatzen du, hiztunen komunitatea hain zuzen. Bestalde, Euskal Herrian hizkuntza komunitatea eta komunitate politikoak
|
bat
ez datozela kontuan hartuta, noraino eraikitzen dira erreferentzia eremuak hizkuntzaren errealitatearengainean, edo honek hura baldintzaturik?
|
|
|
banakoaren atxikipen sentimendua eta estatuarekiko loturak beti
|
bat
ez datozelafrogatzen dute ekimen horiek. ENAko kideek adierazi duten bezala,, argi dago estatuetarako gai garrantzitsu bihurtu dela?.
|
|
|
Udalbiltzaizan da lehen urratsa, baina guretzat nahikoa sinbolikoa gertatzen da: jarduera konkretu
|
bat
ez dueno, ez du balioko autodeterminaziorantz bide erreala egiteko. Etagure helburua hauxe izan behar da:
|
|
|
histerikoenminen jatorria beren haurtzaroan pertsona helduek benetan egindako sedukzioanzegoela. Geroago, benetako gertaera
|
bat
ez zela ikusi zuen, subjektuak imajinatuabaizik. Bere formulazioan esanda,, sedukziozko eszenetatik?
|
|
|
Gerta liteke, halaber, herriaren kokapena eta haize mota
|
bat
ez etortzea. Horigertatzen da, gure ustez, nabarniz aize haize izenarekin.
|
|
|
Hemen ia ukituko ez ditugun arau batzuk ere badaude, aipatu behintzat eginbeharko direnak; hauek ere elizetarakoak. 1938ko martxotik aurrera Gobernuarenirizpideak eta Gotzainenak
|
bat
ez zetozela ikusi zenean, esku sartze mugatuago batzuk entseatu ziren, hamar minutuko euskarazko tarte bat onartuz (Torrealdai 1998: 128, 135). Hemen ez ditugu iruzkinduko arau xeheago hauek, baina beude aipatuta.
|
|
|
Laburbilduz, azentuerari dagokionez, sistemak era bitako mugak dauzkala esandezakegu; batetik azterketa morfosintaktikoa egiteko sistema
|
bat
ez edukitzea eta, bestetik, arautegi finkorik ez egotea. Lehen muga gainditzeko bidean gaude, IXAtaldearekin batera (Informatika Fakultatea, UPV/EHU) garatzen ari garen ikerketaproiektu baten bidez. Bigarrenari dagokionez, hamalau urtegarrenean Txillardegirenberbak dakartzagu gogora:
|
|
|
Gaur egungo gerra gehienak Estatuen barneko borrokak eta naziogintzari buruzkoak gertatzen ari dira; hau da, Estatuak sortu nahi lituzketen Herriek egindakoakbatetik, eta Herriek berek beren buruaz hartu nahi dituzten hautuak
|
bat
ez etortzetiksortutakoak bestetik. Zentzu horretan, ondo esan dezakegu gaurko gerra gehienak, nazionalak?
|
|
|
1977ko urrian Espainiako irrati estazio desberdinei aukera ematen zitzaien, nahi izanez gero, informazioa uhinetaratzeko orduan RNEren albistegiekin
|
bat
ez egiteko. Bakoitzak bere informazio zerbitzuak presta zitzakeen jada, informazio estatala emateko.
|
|
|
gisa edo, ez ziren garbiketa lanak falta izan, eta errepresioari ekin zioten: erregimenarekin
|
bat
ez zetozen irakasleak baztertuak izan ziren (hildakorik ere egon zen), testuliburuak kontrolatuak, edukiak garbituak,. Trienio, an emandako tituluak politikoki zentsuratuak, etab. Horrez gain, hezkuntza sistema tradizionala berrantolatzeko lehenengo ahaleginetan, besteak beste, deigarri suertatzen zaigun egoera nabarmendu litzateke: Estatuko irakaskuntza sistema sortzeko nahiari egin zitzaion kritika.
|
|
2001
|
|
|
Gerta liteke iturri batetik eta bestetik jasotakoak
|
bat
ez etortzea. Horrelakorikgertatuz gero, azken hitza esperientziaren gidari izan den irakasleari berari dagokiola uste dut; hori bai, alde guztien ekarpenak aintzat hartu eta hausnartu ondoren.Uste dut, askoz hobe dela horrela jokatzea, hots, iritzi desberdinak bilduz, norbereusteak eztabaidatuz, datu eta froga objektiboak bilatuz, etab., pertsona bakar batenbadaezpadako iritzira mugatzea baino.
|
|
|
Hala ere, esperimentazioan lortutako informazioa oso interesgarria da, nahizeta orain arte lortutako datu guztiak
|
bat
ez etorri eta zenbaitetan kontrajarriak izan.Datu partzialak izanda ere, ordea, hainbat ohar interesgarri egin dezakegu jadanik:
|
|
|
exentzioa eta inmunizazioa: exentzioa instituzio bati edo norbaiti botereak ematen zion abantaila batzen, zerga
|
bat
ez ordaintzeko. Inmunea, zerga baten ordainketak egin behar ez zituena zen.
|
|
|
Testu batek informazio bat ematen ez duenean edota erdizka ematen dueneaneratzen dira hutsuneak. Alabaina, hutsune
|
bat
ez da edozein informazio ezarenondorioz eratzen (idazleari ezinezkoa zaio guztia kontatzea, zehaztea, deskribatzea); aitzitik, irakurleok falta den hori betetzera beharturik gaudenean eratzen dira hutsuneak. Izan ere, hutsuneek komunikatu egiten dute, esanahia daukate, lehenxeago zehaztu dugunez.
|
|
2002
|
|
|
Hortaz,, aukera teknologikoa, eta, produkzio eraginkortasuna? lanaren antolakuntza zientifikoaren ezarpenarekin
|
bat
ez badatoz, laneko demokraziarentzako eta autekudeaketarentzako bide berri eta zabalak irekitzen dira.
|
|
|
1976 urteetan bizi zeneuforia giroan ulergarriak dira egindako hainbat baieztapen biribil, hala nolahizkuntzabitasunaren (elebitasunaren) aurkako zantzuak edota sortu berria zenKazetaritza Fakultatean euskara derrigorrezko ikasgaia izango zela, salbu EuskalHerritik kanpokoentzat15 Ez zen falta hankak lurrean zituenik. Horrela Jakin vabigarren zenbakian Mikel Zalbidek ondo zehaztu zituen egin beharreko lanak: lehen pausoa Hego Euskal Herrirako barruti bakarra eta bertan gai guztietarakofakultate ofizialak eskuratzea, «Orain lortzeko eskakizuna dirudi eta horretanguztiok batera saiatu behar genuke, azken helbumetan denok
|
bat
ez etorri arren»; bigarren pausoa unibertsitatean bertan eman litzateke, gure beharretaraegokituta eta euskal errealitatea hobeto ezagutzeko beharrezkoak ziren ikasgaiaksortuz; himgarren pausoa hezkuntza programazioa osatzea izango zen: «Pauso hauezin da berehala bumtu:
|
|
|
Euskara++ ek jasotako informazioaren arabera, gehienak nahiko eroso sentitzen diraeuskaraz eginda.? 2000ko uztailaren 6ko bileran egindako aurkezpenari buruzko inkesten laburpena: ONDORIOAK: Inork ez du esan. Ezer ez dut ulertu?. Heren
|
bat
ez da informazio guztiaren jabe egiten. 7 pertsona (2/ 3 baino gehiago) ondo sentitu dira. Inork ez du amorraziofik edota kontrako jarrerarik adierazi (erantzunarenarabera). Badirudi arazorik handiena informazioaz ez jabetzea dela. Beraz, zailtasun hori tratatu eta gainditu behar da, besterik ez.
|
|
|
Zeren eta esaldi osagarri luze edo konplexuak emate aldera, eta irizpide komunikatibo huts batetik, ezin uka baitaiteke ulergarriagoa dela, askoz eraginkorragoa dela, baliabide prepositibo aurkezle
|
bat
ezen ez bere kide pospositiboa. Gustatu dakiguke edo ez, zoritxarrekoa iritzi diezaiokegu edo ez, euskararen tradizioaren ikuspegitik, baina halaxe da, gainera tradizioak ere aldakorrak dira?. Ikus, adibidez, Edorta España itzultzaileak Administrazioa Euskaraz aldizkarianeskaintzen digun adibidea, administrazio testu batetik aterea?
|
|
|
besterik ez dela izango. Dena dela, oraindik ere gai
|
bat
ez dugu inoizerabat baztertzen: ariketa berri bat egokia iruditzen zaigunean, zerrendan sartzendugu berehala.
|
|
|
Hilerriak zenbait ezaugarri fisiko zituenean (sendoa, trinkoa, erabileraerrazekoa, etab.), denbora luzez erabil zitekeen inolako aldaketarik egin gabe; baina eraiki zuen giza taldearen beharrak hazten zirenean (une batean hilkortasunaareagotzea, izurriteak, borrokaldiak, etab.?; giza taldea handitzea; etab.) etasinesmenek edo erritualek berrikuntzak eskatzen zituztenean, hilobia berrantolatuedo partzialki berreraikiko zen, ez baldin bazen, besterik gabe, beste bat berriaeraikitzen. Horrela, zaila egiten zaigu sinestea Trikuaizti Ieko (Beasain) ganberakokareharrizko harlauzatxoak hilobia eraiki zenetik K. a. II. milurtera arte ez zirelatokiz aldatu, tinkatu, etab. Larrarte trikuharriak hegoaldeko alderdian duen tupazkoharlauzaren kokapena (ganberaren forma erregularra hausten du) ez da oso ondoulertzen, luzapen berantiarren
|
bat
ez baldin bada (edo, bestela, bere parekoadesagertuta dago). Hala eta guztiz ere, premiazko aldaketen adibiderik argienakPraalata eta Urrezuloko Armurako trikuharrikoak ditugu geure inguruan; bainahemendik kanpora badaude oraindik berrikuntza ikusgarriagoak ezagututakoak (adibidez, Dombate ko (A Coruña) trikuharri soila, sarbidedun trikuharri moduraeraldatu zuten).
|
|
|
Modernitateak gobernu politikoaren zentro bat du oinarritzat; batetik, modernizazioak autonomia, diferentziazioa edo indibidualizazioa esan nahiko du; bestetik, aldiz, arazo dibergenteen irtenbiderako sistema politikoan birzentralizazioa eta demokrazia parlamentarioaren eredua bultzatzen dira. Zentralismo eta parte hartze burokratikoaren ondorio ezkorrak izatea ez ezik, gizarte modernoa polizentrikoa dela ere baztertzen da, hots, gizarte modernoak zuzendaritzarako, zentro
|
bat
ez duela, ez da onartzen.
|
|
|
Esan bezala, mugimendu sozialek nortasun kolektiboaren izaera itxuraldatzen dute. Gainera, nortasuna ez da aurrezarritako metaketa hutsa, nazioa objektu
|
bat
ez den bezala, norbanako garaikideak bizi diren mundu diferentziatuan dauden askotariko aukeren bidez emaniko eraikuntza soziala baizik. Badira, ordea, oinarrizko eskubideak eta askatasunak bermatuta ez dituztenak, eta lortu dutenak aurreko mendekoak direla uste arren, baina nahitaezkoak dira eta beti izango dira.
|
|
|
Enpresa horietan lan egiten duten profesionalek, askatasunez jokatzeko eskubide aitortua duten arren, badakigu ezen ideologia hegemonikoaz
|
bat
ez datozen elementuak lan barik gelditzen direla edo bigarren mailako lanetara kondenatuak direla. Zerbaitegatik izango da hori.
|
|
|
1994 urtean, Kanadako hedabideetan 2.620 kazetarik ziharduten lanean; zuri ez zirenak 67 ziren (hots, %2, 6). Kanadako populazioan, ostera, lautik
|
bat
ez da erabat zuri.
|
|
|
Diskurtsoa errealitatetiko irudikapenarekin
|
bat
ez datorrenean, ezagutzaren isla zuzen eta naturala ez denean, gezurrezkoa da.
|
|
|
Geure diskurtsoa, geure jardun komunikatiboa, ezagutzan oinarritzen dugu, batzuetan benetakoaren gainean eta beste batzuetan errakuntzarenean. Baina, erreala eta ezagutza
|
bat
ez datozkeen legez, diskurtsoa eta ezagutza bera ere ez datoz beti bat. Ezagun dugunaz egiazko diskurtsoa nahiz gezurrezkoa eraiki dezakegu.
|
|
|
Gauzak horrela, errazagoa da hedabidearen jardunean erakundearen diskurtsoaren igorpena aurkitzea, ahula denaren eta alternatiboa izan gura duenarena baino. Inoiz zer kontaturik gabe gelditzearen paniko eszenikoak bultzatuta, profesionalak hipererrutinatu egiten du bere lan profesionala, halako moldez non ezustekoa zelan komunikatu kasik ez dakien, baldin eta ezusteko hori hondamendi
|
bat
ez baldin bada.
|
|
|
horrela nire patua ez da alde distiratsurik gabekoa. Kontu izan haatik ezin dadin esan nire uste ona ustela eta nire sineskortasuna tentela izan direnik, eta babestu zure lagun zaharra leialtasun iraunkorrez ahal den moduan eta pisu
|
bat
ez naizen neurrian.
|
|
|
Izaerak moldatzen baikaitu barrenean zoriaren itxura guztietarako; gure alde egiten du, edo haserrarazi, edo lurrera jaurti atsekabe larriz, edo nahigabetu; gero mintzairaren bitartez azaltzen ditu gogoaren gorabeherak. Pertsonaiaren hizkera bere zoriarekin
|
bat
ez badator, barre algaraz lehertuko dira hala erromatar zaldunak nola oinezkoak. Erabat desberdina izan da, jainko bat mintzatzen bada, edo heroiak hitz egiten badu, edo agure heldu batek, edo oraindik kemenez gainezka dagoen gazte sutsuak, edo emagin agintzaileak, edo inude arduratsuak, edo merkatari alderraiak, edo larre berdeetako nekazariak, edo Kolkidekoak, edo asiriarrak, edo Tebasen hazi denak, edo argostarrak.
|
|
|
Eskuzko konpilazioa lagungarri da erregelen sintaxia ondo ulertzeko; hala ere, zaila ez bada ere, erregela kopurua eta testuinguruen konplexutasuna handitu ahala, lana neketsu bihurtzen da, eta akatsak aurkitu eta zuzentzeko oso lan nekagarria burutu behar da. Gainera, eskuzko konpilazioaren ondoren gerta liteke erregelen esanahia eta automatena
|
bat
ez etortzea. Hau ekiditeko zenbait konpiladore sortu dira, haien artean Koskenniemirena berarena (Koskenniemi, 1985), Ritchie ren taldearena (Ritchie eta beste, 1992), Xerox en (Beesley & Karttunen, 2002) lexc zein twolc, eta multext proiektuko mmorph (ikus 3.5 pasartea).
|
|
2003
|
|
|
globalizazioa aurrera daramana logika nagusi bat den edo, ordea, globalizazioa zenbait modutan aldeztutakoeta azaldutako arrazoi ugari eta konplexuren ondorioa ote den. Aipatutako Alemaniako soziologo horren ustetan, esaterako, globalizazioaren inguruko soziologiaaskotarikoa da, eta nahiz eta bertan logika nagusiaren iritziarekin
|
bat
ez datozenegile mordoa egon, gehienak haietariko batean sartzen dira. Wallerstein ek, mundusistemaren inguruko teoriarekin, Rosenau k, Gilpin ek edo Held ek nazioartekopolitika aipatzen dute faktore nagusitzat; Roberston, Appadurai, Giddens, Albrow, Featherstone, Lash edo Urru, berriz, teorika kulturalaren tradizioaren partaideakdira.
|
|
|
Ez genuke ahaztu nahi, bestalde, sarritan errentagarritasun ekonomikoa etasoziala
|
bat
ez datozela, bereziki duela gutxi onartutako zenbait kostu kontuan izaten baditugu (kutsadura, kongestioa, zarata) edota gizartearen ongizaterako desiragarri diren helburu batzuk ere (lurralde eta gizarte oreka handiagoa, adibidez).
|
|
|
Jakin en bigarren zenbakian, Mikel Zalbidek ondo zehaztu zituen egin beharreko lanak: lehenengo pausoa Hego Euskal Herrirako distritu bakarra lortzea eta bertan gai guztietarako fakultate ofizialak eskuratzea zen, «Orain lortzeko eskakizuna dirudi eta horretan guztiok batera saiatu behar genuke, azken helburuetan denok
|
bat
ez etorri arren»; bigarren pausoa unibertsitatean bertan eman zen, gure beharretara egokituta eta euskal errealitatea hobeto ezagutzeko beharrezkoak ziren ikasgaiak sortuz; hirugarren pausoa hezkuntza programazioa osatzea zen:
|
|
2004
|
|
|
Hala eta guztiz ere, Platonekin
|
bat
ez zetozen tesi batzuk plazaratu zituen Aristotelesek. Lehenengo eta behin, arima eta gorputza funtsezko batasunean daudela zioen printzipioa?
|
|
|
Aitzitik, badirudi hautematearekin ez dela nahikoa benetan esentziara ailcgatzeko.Zientzia, hortaz, ez da orokortasunetatik abiatzcn cta, huts hori estaltzeko nolabait, printzipio komunen beharra dauka, batik
|
bat
ez kontraesanaren printzipioarena. Baina hori, printzipio ezagunena izanik, ezin da petitio principim erori gabe frogatu.
|
|
|
Ilusioaren argudioa zuzena bada, objektu materiala ez den zerbaiten esperientziazuzena dut, bitartekaririk gabekoa. Baina, halere, ondorioa ez bide da nahikoa esatekosentimenen espericntzia orotan zuzenean ezagutuko dudana objektu materialen
|
bat
ez delaizango. Ezin otc da apika pentsatu posible dela objektu fisiko baten esperientzia zuzenaizatea?
|
|
|
edo, beharrezko?) edodenborazkoak (iogika modala eta denboraren logika). Erabaki genezake logika klasikoanbetetzen den legeren
|
bat
ez onartzea ere, esaterako,, hirugarren baztertuaren legea?, hauda, |= Av. A (logika intuizionista), etab. Baina logika horick garatzea beste artikulubatzue tarako gaia litzateke.
|
|
|
Hirukritika mota egin dira batez ere: a) Psikologian fenomeno
|
bat
ez da azaltzen fenomenohorren orokortasun unibertsala aurkitzean. Azalpenak giza sistema ezberdinen artekohanemanen konplexutasuna jaso behar du (hautematea, memoria, sinesmena, desioa...). b) Gizakiaren kasuan bi mailako hierarkiarik ez dago (software/ hardware; funtzionala/ egitura...).
|
|
|
Horrez gain, transzendentaltasuna azken helmugaraino eramanez, baldin eta estatuaren boterea giza helburu horren aurka erabiltzen bada?, botere horrengainetik gizabanakoen askatasuna defendatuko du Tomasek. Horren ustez, lege naturalagiza legearekin
|
bat
ez badator, manupekoek Jainkoaren agindua bete dute eta, horrenbestez, giza legeei desobeditzeko eskubidea dute.Hobbesek ere, lau mende geroago, lege naturalen eta giza legearen arteko batasunaerdiesteko zegoen zailtasuna aprobetxatuz, Leviathan izeneko estatu absolutistaren ideiaeman zuen aditzera. Nahikoa errealista zen politikaren kontzeptuak erakustean, egia esan.Berpizkundean Machiavellik ere, politikaz mintzatzean, jarrera erabat errealista erakutsizuen.
|
|
|
Irizpide horick, beraz, ezin dira erabakigarriak izan euskal pentsamenduari buruzdefinizio erabatekorik erdiesteko ezta inongo pentsamenduri buruz emateko ere. Gauzajakina da, bestaide, garai bateko Euskal Herriaren lurraldetasuna eta barruti administratibogaraikideak
|
bat
ez datozela: hori eta hoirenbestcz orduko cuskalduna ezin al da gaur gureraekarri?
|
|
2005
|
|
|
Era berean, Ertzaintzak egun horretan hartutako jarreraren kontrako administrazioarekikoauzi errekurtsoa aurkeztuko du Juana Mugarrietakoak. 2000 urteko martxoan kaleratutako epaiaren arabera, Ertzaintzak izandako jarrera berdintasun printzipioaren kontrakoa izan zela ebatzi zen, gainera Alardea manifestazio
|
bat
ez zela argiutzi zuen epaiak. Harrezkero, Alarde Fundazioak Alardea ikuskizun publiko bezalaegin du beti.
|
|
|
Izan ere, Espainiako Konstituzioaren 14 artikuluaren arabera ez da baztertzailebereizkuntzan oinarrituriko tratu oro; alabaina, kasuz kasu arbuiatu ditujurisprudentzia konstituzionalak, aintzat hartu beharreko gizarte errealitatearen, edota, izaera fisiologikoko desberdintasunen? ikuspegietatik aurkeztu nahi izan direnjustifikazioak,/ 1991 Epaia, bai eta, azkenik, gizabanakoen eta giza taldeenaskatasuna eta berdintasuna egiazko bilakatuko dituzten baldintzen sustapenazarduratua den 9.2 artikuluaren araberako aginduekin
|
bat
ez datorkeen guztia ere.Halatan,, argi eta garbi ondoriozta daiteke, berdintasunaren printzipioareneskakizunetatik abiatuta, Herri Aginte horien araudi baten edo erabakien etaegintzen zilegitasun konstituzionala. Berezitasunak eta bereizkuntzarakobaldintzak kontuan harturik, eta halakotzat har litezke kasu batzuetan sexuaedota haurdunaldia, arautu edo zehaztu ahal izango dira horrenbestez moldebateko edo besteko betekizun, eragin edo ondorio juridikoak edo, hala beharbadu, berdintasun materiala sustatuko duten neurri bereziak...?
|
|
|
AEBko presidente ohi Ronald Reagan-en prentsaburuak egindako komentario adierazgarria jarriko dugu, telebistan Reagan-en aurka esandako testu kritikoa zela eta. Irudia eta testua
|
bat
ez datozenean sortzen diren kontradikzioz betetako egoera ohartarazten digu Gabriel Perez-ek adibide honekin (2003: 47):
|
|
|
Lurraren eremu magnetikoa Lurraren erdialdean eta biraketa ardatzarekiko okertuta dagoen iman barra bat imajinatuz azal daiteke (1.28 irudia). Okerdura horren ondorioz azaltzen da mendetan zehar egindako neurketetan polo magnetikoa eta geografikoa
|
bat
ez etortzea. Polo geografikoak Lurreko biraketa ardatzak zeharkatzen dituen lurrazaleko puntuetan kokatzen dira, eta horren inguruko errotazioaren ondorioz Lurraren eremu magnetikoa dipolarra da.
|
|
|
Horrek argi adierazten du ezen lehenengo kasuan fusioa eragiten duen material gorakorrak zutabe baten geometria izan behar duela, eta bigarrenean, aldiz, xafla baten geometria. Baina plaken arteko mugekin
|
bat
ez etortzeak ez du esan nahi puntu beroen kokapena zorizkoa denik. Salbuespenak salbues pen, puntu bero gehienak Afrika eta Ozeano Barearen inguruan daude pilatuta (5.6 irudia), geoidearen* anomalia positiboak eta mantu sakonean abiadura sismiko txikiak neurtzen diren inguruneetan.
|
|
2006
|
|
|
aldeko beste espazio sozial bat, emakumeen eradoskitzearen sustapena da. Egungo datuen arabera, ama gehienek bularra ematen diete umejaioberriei, arazoren
|
bat
ez badago behintzat. Dena den, hainbat inkestak erakutsidute zenbait adin tartetan bularra ematearen ohitura baxuagoa dela, emakume gazteenen eta helduenen artean batik bat.
|
|
|
Antikonstituzionaltasun egoera desberdina dute, legebakoitzak bere gerra propioa baitu, azaldu dugun bezala, irekia Nafarroak, itxiaEAEk eta zalantzazkoa Estatuaren ezkontza legeak, lerro hauek idazten ditugunean oraindik ez baitago garbi Alderdi Popularraren (PPren) oposizioak helegiterikjarriko ote dion. Horrela, gerta daiteke lege hauetakoren
|
bat
ez konstituzionaltzathartzea Auzitegi Konstituzionalak, eta ondorioz, halako epairik jasotzen ez dutenlegeek bete betean berreskuratzea beren zentzua. Edozein kasutan, argitu beharradago administrazioen arteko ika mika ez dela lege bat ez konstituzionaltzatjotzeko dagoen bide bakarra:
|
|
|
Horrela, gerta daiteke lege hauetakoren bat ez konstituzionaltzathartzea Auzitegi Konstituzionalak, eta ondorioz, halako epairik jasotzen ez dutenlegeek bete betean berreskuratzea beren zentzua. Edozein kasutan, argitu beharradago administrazioen arteko ika mika ez dela lege
|
bat
ez konstituzionaltzatjotzeko dagoen bide bakarra: botere judiziala ere badago.
|
|
|
Baina horrek ez du esan nahi berezentzua, maila ideologikoan bada ere, mantentzen ez dutenik. Atsegin ala ez, ezkontzaren instituzioak badu kutsu ideologiko bat (zalantzarik gabe, duelahamarkada batzuk izandakoa baino askoz ahulagoa, baina oraindik ere bere indarrabaduena) akaso denon sentikortasunarekin
|
bat
ez datorrena, eta horregatik, aukerapertsonal bezala, ziur askok eta askok zentzu betea aurkituko dietela etorkizuneanizatezko bikoteen legeei.
|
|
|
Palacios eta laguntzaileek (1996) honakoa azpimarratzen dute: familien% 36ri euren igurikimenekin
|
bat
ez zetorren haurra eskaini zitzaienean, kasuen% 74k onartu zuten haurra. Hemen gerta daiteke guraso haietariko kopuru handibatek bere igurikimenak adoptatzen duten haurraren errealitatera modu egokianmoldatzea.
|
|
|
Taula egiteko irizpidea da 1330 eta 1350 urteetan dauden su kontaketak edo fogerazioak kontuan hartzea. Hau da, unitate fiskalak nola aldatu ziren data batetik bestera, kontuan izanda ez garela populazio kopuru zehatzez hitz egiten ari (datu kuantitatiboa den arren), su
|
bat
ez baita beti auzokide bat, eta, gainera, auzokide bakoitzak familia bat izango duela atzetik. Horrela, badirudi egoera ideala izango zela auzokide bat, familia bat, etxe (orube) bat eta su bat elementuek osaturiko laukotea, baina errealitatean, baziren familiak su baten erdia edo laurdena ordaintzen zutenak; halaber, orube berean etxe bat eta familia bat baino gehiago bizi ziren, etab. Beraz, Behe Erdi Arorako zaila da kuantifikatzen populazio kopuru zehatzak, eta suek jasandako aldaketak aztertzen konformatu gara.
|
|
|
Hala ere, E. Barrenak dioenez (2003: 117), sutea gaur egunean duen kokalekuan izan zen (antza), eta behintzat fundazioa gertatu ostean (hala dio Antso IV.aren testuak); beraz, ezin da onartu fundazio aurreko sutea (beste
|
bat
ez bada, eta egile klasikoek ahozko tradiziotik era nahasian jasotako berria ez bada), eta gutxiago, gainera, hiribilduaren fundazioaren arrazoi nagusi gisa. Sutea 1280 ostean izan zela uste du E. Barrenak berak aztertutako dokumentazioaren arabera (2003:
|
|
|
Akordiorik eza gertatuko da baliozkotasun asmoak bertan behera geratzen direnean. Hau da, hizkuntza adierazpenak ulergarriak ez direnean (ondorioz, txarto ulertuak); hiztunak egia esaten ez duenean (esaten denak ez du islatzen esperientzia edo gertakari egiazkorik); esandakoa
|
bat
ez datorrenean onartutako arauekin, edo berauen legitimotasuna zalantzan jartzen denean; eta hizkuntza adierazpenen bidez aktoreak ez duenean adierazten pentsatzen duena. Aipatutako baliozkotasun asmoren bat kuestionatzen denean (ulergarritasuna, egia, zuzentasuna, edo egiazaletasuna) argudiaketara pasatu beharra dago; nahi ez bada, behintzat, autoritatea, indarra edo tradizioa erabili.
|
|
|
Espainiako epaileen ezezko jarrera bakarrik izan zezakeen, zeren oinarrian pentsatzen baitzen esku sartze hori onartuz gero besteren eskubideek, kasu honetan uneko eta etorkizuneko bezeroenak eta profesio bereko gainerako kideenak? publizitate jarduerari ezartzen dizkiotela adierazpen askatasunaren eskubide oinarrizkoaren erregimenarekin
|
bat
ez datozen zenbait murrizketa. Aipatu den Konstituzioaren 20 artikuluaren oinarrizko eskubideen mugen arazoari dagokio azaltzen den funtsezko auzia, publizitate komunikazioaren arloan arrazoizkotzat jotzen direnekin alderatuz.
|
|
|
Halere, esan behar da doktrinaren alderdi
|
bat
ez datorrela bat Zigor Kodeak 282 artikuluan jasotzen duen kontzeptuarekin; izan ere, babestutako ondasun juridikoa ez omen du behar bezala zedarritzen. Horretaz gain, Zigor Kodeak jokaera hori delitutzat jotzeko, kontsumitzaileentzat «kalte larri eta agerikoa» izatea eskatzen du, baina ez ditu zehazten hori zedarritzeko behar diren irizpideak.
|
|
|
Mezu baztertzaileak forma bat baino gehiago izan ditzake egitura gramatikalari dagokionez; adibidez, maiz, artikulu mugatu jakin bat erabiltzen da edo aditzondo zehatz bat iragarlearen prestazioez ari denean edo konparazioa engainuzkoa erabiltzen denean. Produktu edo zerbitzu baten ezaugarri eta abantaila errealak adierazten direnean, horrela adierazitako publizitatea zilegia izango da, baina, ondasunaren ezaugarriak egiarekin
|
bat
ez datozenean, engainuzko publizitate ez zilegiaren kasu bat izango da (PLO 4 art.) (De la Cuesta, 2002: 165; Tato, 2003:
|
|
|
Denboraren poderioz, ezkutuko publizitate mota berriak sortu dira, lehenago aipatu dugun definizioarekin
|
bat
ez datozenak. Gaur egun, iragarkiek ez dute informazio mezuaren edo egunkariko mezuaren forma erabiliko publizitate izaera gorde edo estaltzeko, eta, horren ordez, mezu artistiko edo sormenezkoak indartuko dira.
|
|
|
PLOren 17 artikuluak dio betetze akastuna bi kasutan birbidera daitekeela: kontratuan agertzen dena eta agentziak eginikoa
|
bat
ez datozenean, batetik, eta iragarlearen jarraibide adierazia eta agentziak eginiko jarduera bat ez datozenean, bestetik. Legeak une horretan soilik ematen dio aukera iragarleari agentziari jarraibideak emateko; horrek esan nahi du jarraibide horiek zilegiak direla, eta izaera iraunkorra duen nahitaezko erlazio baterako erabakigarriak; baliteke kontratuak, erlazioaren hasiera puntu gisa?
|
|
|
Ez dago argi, halaber, epez kanpoko betetzetzat jotzeko ea kontuan hartu behar den mezua antolatzea eta publizitatea gauzatzea. Antza denez, epea finkatzen duen data erabaki bada, horrek oinarrizko baldintza izaera hartuko du, zeren, PLOren artikuluaren arabera, epea bete bada hedapena gertatu gabe, beranduagoko hedapen
|
bat
ez baita joko agentziaren obligazioaren betetzetzat. Arau horren arabera, beraz, legegileak agentziaren epez kanpoko betetzea zigortzen du, kontratuaren ez betetzearekin parekatuz.
|
|
|
Bestalde, analisia egiazkoa izateko, eskatuko da hurbileko epealdian egina izatea eta garaiko aurrerapen teknologikoak erabiltzea. Halaber, emaitza desberdinak dituen beste ikerketa
|
bat
ez da hedatuko beranduago eginiko ikerketa batenak zabaldu badira. Analisia produktuen ezaugarri esanguratsuenetan oinarrituko da, eta, azkenik, esan beharra dago ezin dela ezer zabaldu ikerketaren egileari baimena eskatu gabe (Tato, 1996:
|
|
|
Alabaina, kontratua gauzatzea ez datza publizitate obran; horrenbestez, hedabideak uko egin diezaioke lan hori hedatzeari, publizitate arautegia betetzen ez duelako edo hedabidearen irizpideekin
|
bat
ez datorrelako. Ez betetzea justifikatua izan daiteke, alde batetik, eta lehen esan dugun bezala, ezinbesteko zioagatik, eta, bestetik, publizitatea hedatzeko hedabidearen arau espezifikoekin bat ez etortzeagatik.
|
|
|
Alabaina, kontratua gauzatzea ez datza publizitate obran; horrenbestez, hedabideak uko egin diezaioke lan hori hedatzeari, publizitate arautegia betetzen ez duelako edo hedabidearen irizpideekin bat ez datorrelako. Ez betetzea justifikatua izan daiteke, alde batetik, eta lehen esan dugun bezala, ezinbesteko zioagatik, eta, bestetik, publizitatea hedatzeko hedabidearen arau espezifikoekin
|
bat
ez etortzeagatik. Arau horiek betetzea (publikoak eta ez diskriminatzaileak izatea) ez hedatzeko bidezko arrazoia izan daiteke.
|
|
|
Hala ere, publizitate zerbitzuen merkatuaren gardentasunerako, hedabideak prest egon behar du publizitate hedapena kontratatu nahi duen edozein hartzeko, eta, bere euskarriak erabiltzeko, baldintza berberak ezarri behar ditu denentzat. Edukiak edo kontratatu beharreko mezuaren adierazpen formalek eragin dezakete hedabideak uko egitea mezuren bat hedatzeri, legez kanpokoa izateagatik edo hedabidearen informazio edo iritzi irizpideekin
|
bat
ez egiteagatik. Hala, mezua kontuan izatea ala ez izatea da kontratua gauzatzeko bigarren faktorea.
|
|
|
PLOren 17 artikuluak dio betetze akastuna bi kasutan birbidera daitekeela: kontratuan agertzen dena eta agentziak eginikoa bat ez datozenean, batetik, eta iragarlearen jarraibide adierazia eta agentziak eginiko jarduera
|
bat
ez datozenean, bestetik. Legeak une horretan soilik ematen dio aukera iragarleari agentziari jarraibideak emateko; horrek esan nahi du jarraibide horiek zilegiak direla, eta izaera iraunkorra duen nahitaezko erlazio baterako erabakigarriak; baliteke kontratuak, erlazioaren hasiera puntu gisa?
|
|
2007
|
|
|
Gukbatzarrak egiten ditugu, asanblearioak gara. Beraz, erabaki
|
bat
ez da hartzenpertsona guztiek ez badute helburu horrekin bat egiten, era horretan lan egitekoprest ez badaude.
|
|
|
Erakunde batean zerbitzuburu batzuei, esaterako, udaletxeko hirigintza saileko buruari, edota arkitekto buruari, aitortuegiten zaie daukaten maila profesionala. Komunikazio arduraduna, gehienetan, askoz ere maila baxuagoan egoten da, beste pieza politiko
|
bat
ez baldin bada, bederen. Ulertu dezaket komunikazioa hain materia berezia izanik, konfiantzazko kargu izatea.
|
|
|
Intuizio bat izan dezakegu, «iruditzen zait bidea hau dela, hemendik joan behargenukeela...»; baina kanpo kontraste
|
bat
ez badaukagu, zailagoa zaigu erabakizuzenak hartzea. Eta horixe da ikerketak eskaintzen diguna; jendearengana joaneta iritzi bat jasotzea egiten ari garenaren gainean.
|
|
|
«Produktu on bat», esan dezake norbaitek. Noski, produktuon
|
bat
ez badaukagu jai daukagu etorkizunean, baina produktu horrekinbatera marka sendo bat behar dugu, benetako etorkizuna irudikatzeko. Etahori lortzeko bide zuzenena publizitatea da.
|
|
|
Eta are gehiago esango nuke: agian, posiblelitzateke zure printzipioekin
|
bat
ez datorren hedabide batean lan egitea, bainabenetan zaila da prentsa bulego batean lan egitea planteatzen duen estrategiarekin ados egon gabe. Inplikazio handiagoa eskatzen du komunikazioaren alorhonek zure pentsamenduarekin eta, saldu?
|
|
|
Ondo asko zekien, eta orain ere jakingo du, halako baldintzetan bizi den herri bati zer gertatzen zaionhizkuntzaren eta kulturaren auzian. Estatu Batuetan egindako film
|
bat
ez dabakarrik Ipar Ameriketako zinea izango, gainera zine amerikarra izango da, hemenamerikar izenondoa erabiltzea zilegi baldin bazait. Antzera esango genuke bestetestuinguru nazional hauetan ere:
|
|
|
Identitate
|
bat
ez segurutzat jotzen denean, bertan behera uzten ez bada, etengabe aktibatubehar da, horrek subjektuarengan identifikazio handia sortuko du. Zenbat eta objektibitate ahulagoa, orduan eta autoidentifikazio handiagoa.
|
|
|
Euskalduna, hiztun diglosikoa eta folklorikoa bihurtu digu indarrean dagoen euskalduntze ereduak. Ez genuenproblemarik nahi euskara ahulegia zelako, eta orain problema
|
bat
ez, problemaguztien problema bihurtu zaigu euskararen normaltze bidea: ikasten omen denmintzaira (bidenabar, nola ikas daiteke erabili gabe?), ez da erabiltzen erabili beharlitzatekeen moduan eta neurrian.
|
|
|
Subjektuaren izaera soziolinguistikoak zer nolako korrelazioa ote dauka bereidentitate garapen eta izaerarekin? Euskaldun izateak, euskaraz jardun eta euskarazbizitzeak, subjektuaren nortasun kulturalean eragin nabarmena du, ia erabatekoa.Gerta liteke noski, eta tamalez sarri askotan gertatzen da, subjektuaren euskalizaera soziolinguistiko hori identitate nazionalaren ideologiarekin
|
bat
ez etortzea.Euskaldun peto peto asko dira nazio politiko espainiarraren edo frantsesaren baitanidentifikatuta sentitzen direnak. Kasu horretan, euskal identitate kulturalaren etaideologia nazional politikoaren arteko haustura dago tartean, subjektu horietakohainbat eta hainbat euskal identitate etnikoaren ezpalekoak direlako, nahiz eta aldiberean beren identitate kultural etniko horri berorri duintasun eta onarpen nazionalik ez aitortu.
|
|
|
Hau ez da lekua kanpo zorraren analisi sakona egiteko. Hala ere, esandezagun ezen banku diruaren partida bikoitzeko izaerari dagokion nazioartekoordainketen sistema egoki
|
bat
ez edukitzeak gutxi garatutako herrialdeak behartzendituela beren kanpo ordainketen medioak, hots erreserba monetak (gehienetandolarrak), erostera. Ordainketa medio soilaren erosketak kostu positibo neto batdauka, soilik ordainketak unilateralak direnean:
|
|
|
Baina ez ditzagun ahaztusozialismoaren beste korronteak eta anarkismoaren beraren hainbat ere: nahiz etamarxismoaren zientifismoarekin bere horretan
|
bat
ez etorri, ezagutza orokorreaneta zientzia bera ere giza emantzipazioaren tresnatzat ikusten zituzten. Eta horrek, gutxienez, Sobiet Batasunaren aurreneko hamarkadetarako balio du:
|
|
|
Eragin truke sozialetan zehar, gizakiok hitz egin, eztabaidatu, gatazkak bideratu, eta antzeko jarduerak egiten ditugu; laburbilduz, komunikatuegiten gara. Eragin truke horietan zehar, gizabanakoek gara ditzakete eragin trukeahasi aurretik zituzten irudikapenekin
|
bat
ez datozen irudikapenak. Hala, mikrogenesiak aldaketa prozesu bat dakar.
|
|
|
Badaki norbera etabeste pertsonak izaki fisiko desberdinak direla; ez, ordea, izaki psikologikodesberdinak direnik. Hala, ez ditu bereizten bere ikuspegi psikologikoa eta bestepertsonena, eta, ondorioz, ezin du ulertu egoera beraren aurrean beste pertsonabatek berearekin
|
bat
ez datorren ikuspegi bat izatea.
|
|
|
Bestetik, haien arrakasta elkarrizketatzaileak gizabanakoarenadierazpidea errazteko duen gaitasunaren araberakoa da, eta gaitasun horiezinbestekoa da, batez ere, adierazkortasun gutxiko gizabanakoekin. Bestalde, hainbat arrazoi direla medio, errealitatearekin
|
bat
ez datozen erantzunak emanditzakete gizabanakoek; besteak beste, erantzuna zehaztasunez gogoratzen ezdutelako edota elkarrizketatzailearen aurrean jator agertu nahi dutelako. Azkenik, akatsak edota isuriak izateko arriskua dago, eta, hori ekiditeko, ezinbestekoa daelkarrizketatzailea iaioa, objektiboa eta profesionala izatea (Rice, 1997).
|
|
|
Metodo klinikoa egoera ez egituratuetan erabiltzen da eta ikertzaileakerabiltzen duen prozedura honako hau da: lehenik eta behin, haurraren jokabidearibehatzen dio ingurune naturalean horri interesatzen zaizkion gaiak ezagutzeko.Gero, ikertzaileak, ikerketaren hipotesietan oinarritutako elkarrizketa
|
bat
ez ezik, zeregin bat ere egiteko eskatzen dio haurrari. Azkenik, ikertzaileak kualitatibokiaztertzen ditu haurraren erantzunak, horrek munduaz duen ulermena etaezagutzaren garapen maila zehazteko (Fuentes eta Quintana, 1997).
|
|
|
Haurrek ahots aldaketak eta antzekoak erabiltzendituzte, jakinarazteko jolasean egokitu zaien rola betetzen ari diren edo rol horretatik at jokatzen ari diren. Bestalde, azkar protestatzen dute, baldin eta jolaskideekhaiekin
|
bat
ez datozen rolak bereganatu nahi badituzte (adibidez, mutil handi batekneska txiki baten rola bereganatu nahi badu) edo haien rola behar ez bezalabetetzen badute (adibidez, haurtxo baten rola bereganatu duen haurrak asko duenean) (Stassen Berger eta Thompson, 1997).
|
|
|
Izan ere, pertsonak bere helburuak lortzeko duenarrakastaren eta helburu bakoitzari ematen dion garrantziaren araberakoa da.Beraz, beretzat garrantzi handikoa den helburu bat lortu ezean, umiliatua sentitzenda eta haren autoestimua txikia izaten da. Helburu hori lortuz gero, berriz, gizabanakoak sentimendu positiboak izaten ditu eta autoestimu handia izaten du.Pertsonarentzat garrantzi handirik ez duen helburu
|
bat
ez lortzeak ez dusentimendu negatiborik sorrarazten, ez eta ere eragin negatiborik autoestimuan (Palacios, 1999).
|
|
|
Horrez gain, teoria horrek ez du azaltzen zergatik duen eragina telebistak haurrek taldenazionalen inguruan duten ulermenean edo zergatik duten iritzi txarragoa herrialdeetsaiei buruz. Areago, badira teoria horren iragarpenekin
|
bat
ez datozen emaitzak.Batetik, barne talde nazionalarekiko lehentasuna ez da unibertsala 6 urteko haurrenartean (Lambert eta Klineberg, 1967; Tajfel et al., 1970, 1972). Bestetik, ez dirabetetzen teoria horrek 6 urtetik 10 urtera arteko haurren jarrera nazionaletaniragartzen dituen aldaketak (Lambert eta Klineberg, 1967; Reizabal et al., 2002,
|
|
|
Nerabezaroaren hasieran, pertsonek genero estereotipoak malguago hartzendituzte, baina berehala berriz zurrun hartzen dituzte, eta, gizarte presioak direlaeta, ez dute onartzen pertsona batek bere sexuarekin
|
bat
ez datorren zerbait egiteaedo erabiltzea (Alfieri, Ruble eta Higgins, 1996; Sigelman, Carr eta Begeley, 1986; Signorella, Bigler eta Liben, 1993, denak in Shaffer, 2002;).
|
|
|
Autore horien arabera, generoaren garapenean garrantzihandia dute zuzeneko irakaskuntzak, moldatzeak eta ikaskuntza bikarioak. Zuzeneko irakaskuntzan, gurasoek, zaintzaileek eta antzekoek haurraren generoarekinbat datozen jokabideak indartzen dituzte, eta,
|
bat
ez datozenak, berriz, zigorrareneta antzeko bitartekoen bidez desagerrarazten saiatzen dira. Moldatzea behaketabidezko ikaskuntzari dagokio (ikus 3.2.2.1 atala).
|
|
|
Adibidez, 3 urteko haur batek esaten du, ederki asko? sentitzendela bere jokabidea bere generoari egozten zaion jokabidearekin bat, eta, oso gaizki?,
|
bat
ez datorrenean (Bussey eta Bandura, 1992).
|
|
|
Horretarako gizadi osoa aldatu litzateke goitikbehera norabide jakin batean. Baina orduan, zoritxarrez, ez litzateke gizadia, esentzia jakin
|
bat
ez baita gizadiaren bereizgarritasun nagusia, beraren aldaerabaizik; hitz batez, haren garapen psikosexuala (pultsiozkoa). Gure iritzia da, noski.
|
|
|
Deskribapen
|
bat
ez da argudio bat. Narrazio bat ez da argudio bat.
|
|
|
Deskribapen bat ez da argudio bat. Narrazio
|
bat
ez da argudio bat. Ezta albiste bat ere.
|
|
|
Ezin zaio erretorikari leporatu erretorikaren bizioaren mina; erretorika ez da txarra, haren erabilera txarra egin litekeelako edo egin izan delako. Botika
|
bat
ez da baztertu behar haren erabilera desegokia izan daitekeelako.
|
|
|
Hirugarrenik, ezezko abiapuntuetatik ezin da baiezko ondoriorik eraiki. Zerbaitek ezaugarriren
|
bat
ez izateak ez du esan gura besteren bat izan behar duenik.
|
|
|
Logikaren ondoren dator gramatika. Horretan ere, aurretik jarri dugun adibidean bezala,
|
bat
ez etortzeak ez du eragozten, hain zuzen ere, beharrezkoa baita berau lortzeko.
|
|
|
Beraz, gramatika eta lexikoa estudiatzearekin hizkuntza
|
bat
ez da estudiatu. Horregatik, estreina, Linguistika tradizionala osatzera zientzia auxiliar berri bat dator, estilistika.
|
|
|
Soziologikoki, banakoa ezerk ez du hizkuntzak adina gizartekotzen (eta gizabanako
|
bat
ez gizartekoa abstrakzio bat besterik ez da? «no puede ser hombre», «no existe») 1425 Hizkuntzak, ordea, banakoa gizartean gozoki magaleratu egiten duenak, gogorki estekatu ere egiten du gizarteari, usadioei, pentsaerari, hizkuntza den mundu ikuskerari.
|
|
|
Gizakiaren hizkuntzazkotasuna ez da generikoa; hizkuntza beti modu konkretu batean ematen da. Eta hizkuntza konkretu bakoitza hein batean perspektiba original
|
bat
ez al den, ez hizkuntzazkotasunaren perspektiba orokorra bakarrik, zilegizkoa baizik, ezinbestekoa da berriro galdetzea.
|
|
|
Egiaz, diferentzia handiekaz batera berdintasun handiak daude. Nazioaren teoria landu
|
bat
ez du Kant-ek (Herder-ek, Humboldt-ek ere ez dute), haatik nazioak badu bere lekutxoa haren pentsamenduan. Aipatu bere saioan, hor helburua hori baitu?
|
|
|
Hala kristautasunak nola humanitatearen zentzuak eta printzipio sozial abstraktuek gizadi osoaren berdintasun eta batasuna mundu guztian irakasten dute (giza eskubideen unibertsaltasuna), eta ongi da. Baina bat berdintasun hori aldarrikatu behar izateak berak adierazten du bestetik faktoaren ebidentzia, gizaki guztien bat berdintasuna gizon emakumeon kontzientzia «naturaleko» datu
|
bat
ez dela, onenean helburu bat eta konkista bat izan behar duela. Hizkuntzak, gizonemakumeen kontzientzia naturalak, oso garbi bereizten du bere erroetan batetik ni eta hi(= gu) ren estatutua eta bestetik ni eta ha/ ek, en estatutuaren artean.
|
|
|
Hau da, ideia bat eratzen dugu, lehendik baditugun ideien arabera berria egokituz; aurreko ideiekin antz eta loturarik batere gabeko ideia
|
bat
ez litzateke ideia bat izango, ez litzateke ezeren ulermena izango. Berdin, aurretik dauzkagun zeinu adierazleen analogian asmatzen ditugu hurrengo zeinuak, eta analogia horregatik dira berauek ere zeinu adierazleak:
|
|
|
Hasteko, hizkuntza eskimo
|
bat
ez dago, baizik eta hizkuntza ezberdinen multzo edo familia bat (hizkuntza eskimo aleutak). Propioki elurraren izenak inola ere ez dira hizkuntza horietan ingelesez edo baino ugariagoak, izatekotan urriagoak baizik (Yupi hizkuntzan, adb., 24 bat hitz; ingelesez 40 inguru ba omen dira orotara).
|
|
|
Baina hopi herriaren denboraren kontzeptu ez hizkuntzazkoa ezin da ezagutu hizkuntza miatuz bakarrik. Aditz sistema europar bakar batek ez dio erantzuten denboraren iragan, orain, gero partiketa bakunari, baina partiketa hori denboraren ulerkuntza ez hizkuntzazko europarrari dagokiona dela baiezta liteke; bestetik, ordea, hizkuntza erromantzeen aditz sistemetan bereizketa bat topatzen da denboraren maila bat aktualarena eta beste
|
bat
ez aktualarena, eta gero bereizketa horrek herri erromatarren denboraren interpretazio ez hizkuntzazkoan ez du inolako presentziarik. Hizkuntzazko ikus kera ez da ez hizkuntzazko ikus ketarekin, hau ikasketaren ekarpena, nahastu behar; hots, denboraren partiketa, zeinekin ere den hitz egiten, ez da denboraren partiketa, zeinetaz ere hitz egiten den1370.
|