|
2000
|
|
|
...Iriyumok, bertzalde, ezin hobeki dantzatzen zuten, don Venancioren plantazionean trabailatzen ziren chaimek bezala, Sugearen Dantza, zeren indiar haiek uste baitzuten ezen lurpean suge batzuk zeudela, han eta hemen lurrikarak sor zitzaketenak beren mugimenduekin, eta uste zuten, halaber, ezen dantza harekin sugeak sosega zitzaketela... eta uste zuten, finean, ezen laku guztien hondoan suge jigant
|
bat
zetzala, aldian behin lakutik iltkitzen zena, eta halaxe sortzen zirela ortzadarrak.
|
|
|
Baina aitona gizon argia zen, eta bazekien, edo jakin zezakeen, ezen zalantza
|
bat
zetzala hautu haren azpian, hautuaren hertsiak ehortzi zuena baina argirat egin zezakeena noiznahi den.
|
|
|
Bien artean, nire ohe galantaz landa, besaulki batek, mahaitxoak, armairu beltz batek eta intentsitate erregulagarriko lanparak osatzen zuten altzaritegi urria. Horrez gain, komuneko atearen ondoan, zer tiki
|
bat
zetzan paretaren kontra; nire tokitik ezin tankerarik eman, zapatategi bat, beharbada, edo tamaina eskaseko hozkailua bertzenaz. Sarreraren ondoan, berriz, esekitoki oindun bat eta, bere hartatik dilindan, nire jaka izan zitekeena.
|
|
2001
|
|
|
Portura sarrera aldean ontzi zurkaiztu
|
bat
zetzan, bere burdinazko gorputza erremediorik gabe eta alferrik herdoiltzen ari zela.
|
|
2006
|
|
|
Rasputinen heriotzaren kronika beti izan da argi ilunez betetakoa, ilunez batez ere... Hala ere, Yusupovi kasu egiten badiogu, Rasputinek armadako soldadu talde
|
bat
etzateko adina zianuro hartu zuen Felixek eskainitako gozoki, pastel eta ardo gozotan, listu ugari eta logale pixka bat baino eragin kaltegarri handiagorik jasan gabe. Yusupovtarren Moikako jauregiaren sotoan zeuden Felix eta Grigori, eta goiko gelan gainerako konspiradoreak:
|
|
2007
|
|
|
Historiaren esentzia bezala herri xumearen eta bere sinboloen lehenespen horretan barnebildua, giza nortasunaren,, humanitatearen? ideia oso
|
bat
datza, eta historiaren, bestelako, filosofia bat ere bai, ohiko ilustratuen aurka erradikalkiago ilustratua404 Konturik handienekoa da, herri gogoaz eta mintzo bagara, beti begien aurrean edukitzea zeri aitzi edo zeren alternatiba bezala ari garen herriaz eta herriaren gogoaz hitz egiten.
|
|
2009
|
|
|
Adaren jarreraren eragile gisa, ahizpa larritasunetik ateratzeko ahaleginak behar zuen: ahalegin altruista bat, nolabait esatearren; ahalegin haren azpian, ordea, beste xede
|
bat
zetzan, beharbada, hagitzez ere arruntagoa, berekoiagoa?, Adak jeloskor sentitu behar baitzuen Maria Bibianaz, Domingok arreba zaharra indar handiagoaz bultzatzen zuelako, bera. Ada?
|
|
|
Ahaidego sistemak, totemak, mitoak eta artea hizkuntzatzat ditu, zeinutzat. Lévi Straussek semiologia orokor bat bilatzen du, giza adimenaren nolakotasunaren berri emateko egokiena; aipatu jarduera horien guztien azpian, egituratzen dituen zeinu sistemaren
|
bat
datza, inkontzientea, egituragintza bera inkontzientea baita.
|
|
|
Adaren jarreraren eragile gisa, ahizpa larritasunetik ateratzeko ahaleginak behar zuen: ahalegin altruista bat, nolabait esatearren; ahalegin haren azpian, ordea, beste xede
|
bat
zetzan, beharbada, hagitzez ere arruntagoa –berekoiagoa–, Adak jeloskor sentitu behar baitzuen Maria Bibianaz, Domingok arreba zaharra indar handiagoaz bultzatzen zuelako... bera –Ada– babestu beharreko arreba gazte txiki ezgauza izaki; Adak, baina, hamar urte zituen, eta hain haurra ere ez zen, beharbada, hamarra zenbaki biribila baitzen, azken batean, bizifradunetan lehena, ...
|
|
2010
|
|
|
existentziaren absurdoaz. Kontatu nizun, halaber, nola frontean izan nintzèn hiruzpalau egun haietako batean, egun bakarra frontean gehiegi ere bada, bestalde!?, etxe baten atarian haur baten hilotza ikusi nuen; bizpahiru metro haratago, emakume
|
bat
zetzan, haurraren ama izan zitekeena; haurrak burua lehertua zuen, eta estanpak jota utzi ninduen: nazka, garunak burutik ateratzen zitzaizkion, zizare batzuk balira bezala, odolaren putzu gorrian igeri?
|
|
|
bularretako hutsez jantzitako maniki
|
bat
etzango dugu sofan.
|
|
|
existentziaren absurdoaz. Kontatu nizun, halaber, nola frontean izan nintzèn hiruzpalau egun haietako batean —egun bakarra frontean gehiegi ere bada, bestalde! —, etxe baten atarian haur baten hilotza ikusi nuen; bizpahiru metro haratago, emakume
|
bat
zetzan, haurraren ama izan zitekeena; haurrak burua lehertua zuen, eta estanpak jota utzi ninduen: nazka —garunak burutik ateratzen zitzaizkion, zizare batzuk balira bezala, odolaren putzu gorrian igeri— eta amorrua sentitu nituen, baita gizonaren aurkako gorrotoa —gizonak ergela behar zuen, zinez, horrelakoak egiteko... ni ere hartaz libratzen ez nintzen arren, tartean bainengoen buru belarri sartuta— eta biktimen aldeko errukia ere, aldi berean.
|
|
2011
|
|
|
Mugarrako harkaitzaren barrenean, iratze gorrituz estaliriko mendi magalean, arroka
|
bat
datza, eta arrokaren gain gainean Etxaburuko dorrea. Karratua, estua eta garaia da, heroien garaiko oroitarria balitz bezala.
|
|
2013
|
|
|
Bilatu eta bilatu, segituan topatu zituen Tolomboneko orrialdeak. Poema
|
bat
zetzan bertan. –Lurrok?.
|
|
|
–Bai. Badakit arinkeria dirudiena, baina mekanismo horren azpian nolabaiteko trebetasun
|
bat
datza, edonork ez baitu lortzen norberaren bizipenak eta pertzepzioak identitate desberdinetan banatzea, identitate batetik bestera trasbaserik ia egin gabe.
|
|
2014
|
|
|
Atea guztiz zabalduta, logela barnera begiratu du. Ohean gizon
|
bat
datza, gorpu. Harengana gerturatu da.
|
|
|
Lau argazki marko: hiru zutik eta
|
bat
etzanda. Nahita etzanarazia.
|
|
|
Noizbait ere zutitzen zen pixka bat ibiltzeko. Gurpilekiko ohe bat ezarri zutenean, bertan gizon eri
|
bat
etzanda (barrualdetik ekarritako agente elbarriren bat), gizalegezko sumindura agertu zuen. «Eriaren intziriek arreta galarazten didate, esan zuen?.
|
|
|
Ilunabarra abailduz sartu zen, eguzkia artean ezkutatu gabea zela. Ibaiak ur laua eta lasterra zekarren, baina hegietan gelditasun mutu
|
bat
zetzan. Zuhaitz bizidunak, landare igokariekin eta sastrakako zuhaixka bizidun bakoitzarekin estekatuak, harrien ordez alda zitezkeen, baita adaxkarik mendreena ere, hostorik ezdeusena ere.
|
|
|
Gizon
|
bat
zetzan etxolako zoruan. Odolak putzua osatzen zuen haren inguruan.
|
|
2015
|
|
|
Hain urrutitik zehaztasun osoz ikusterik ez bazuen ere, erdiko nabearen teilatuan, bizkarraren eta mendira ematen zuen isurkiaren goiko tximiniaren artean, gizon bat zegoen. Gizon
|
bat
etzanda, tximiniaren kontra, eguzkiak jotzen zuen aldetik. Zangoak luze.
|
|
|
Bost axola aberrien mugak. . Gure hizkuntzan mitologia oso
|
bat
datza?, irakurri zion Wittgensteini. Berak mitologia oso bat errebindikatzen du.
|
|
2016
|
|
|
–Zer argibide kontrajarri? , galdetu eta entzuteko jarreran ipini da berriro, burua doi
|
bat
etzana, bere ilaje gorria eskuekin laztantzen berriz ere. Bere bi bularren dantza behintzat baretu zaio eta gaitz erdi, horrek arindu egin didala uste dut saihetseko ziztada.
|
|
2017
|
|
|
Gizonezkoak isilik, buru has; emakumeak buruzapiak bizkarrera eraitsirik, buruko ileak tiraka erauzten eta oihu arrailgarriak botatzen. Hondartzako hartxintxarretan gorpu puztu eta zurbil
|
bat
zetzan. Haren gainean makurtuta, Mavrandonis zaharra geldi geldi zegoen, behakoa gorpuan iltzatua, eskumako eskua makilaren gainean emana eta ezkerrekoa bere bizar arre kizkurrari lotua.
|
|
|
Elementu bateragileari uko eginda, jaka laranjak erantziak zituzten eta aldamenean hedatu, nahita edo nahi gabe zirkulu obalatu kasik perfektua eraturik harritzaren hasieran. Haien atzean, giza gorputz
|
bat
zetzan, ahoz beheiti, motxila oraindik bizkarrean lotua. Soinean jantzirik zuen mendizaleen ohiko haize kontrakoa, urdina.
|
|
|
Bestean, biktimaren bihotza erakusten zion jendetzari. Piramidearen eskaileretan beste biktima
|
bat
zetzan, bularra goitik behera zabalduta.
|
|
|
Neska
|
bat
zetzan ohean.
|
|
2018
|
|
|
Gau hartako hamaiketatik aurrera, argi horail izorranteak ziztada gurutzatuak emititzen zituen, begiak ixtean burmuin barruko pindarketa bilakatzen zirenak. Aldi berean, sentsazio bertigozkoa zen jakitea patioko karrerapean neska
|
bat
zetzala inexistentziaren zabalean eta bafle baten estuan. Eguna normal argitu zuen, ez zen ezuste larrigarririk sumatu, eta irrikaz geunden, kezkaz ere bai, Nezuren aurpegia ikusteko.
|
|
|
Erdi furgoneta tankerako volkswagen bat, atzealdean leku ugari duena. Pertsona
|
bat
etzanda sartzeko adina.
|
|
2020
|
|
|
–Hi, hobe huke kasko bat jantziko bahu –esan zidan azkar, eta bitartean autotik irten zen, autotik irtenarazi ninduen, atzeko eserleku
|
bat
etzanda ipini zuen eta hantxe eserarazi ninduen atzera begira, eta uhalarekin loturik, gainera.
|
|
2021
|
|
|
Beti izututa eta ezkutatu beharrean bizi zirelarik, normala zen toki oso txikia aurkitzea, basoan oharkabean pasa zitekeena. Han zegoen, ordea, lurra zenbait tokitan harrotuta eta harri xumeak era berezi batean banatuta, herritik kanpoko edonorentzat harri askoren arteko beste batzuk baino izango ez zirenak, baina herriko jendearentzat era nahasezinean adieraziz euretako
|
bat
zetzala hor. Gehiago ere egongo ziren inguruan.
|
|
|
Berak erosi eta egin zituen bere gelako gortinak, gaza arrosa zurbil teatral batekoak argitasuna leuntzeko, kretona loretsuko mendel batekin. Satin izurdunez egindako koltxaren gainean, lau boudoir burko antolatu zituen nolanahi utzita baleude bezala, eta panpina frantses hanka luze
|
bat
etzan zuen haien kontra, ile motz horikoa eta oihalezko zigarro bat zeukana ezpain nagietatik zintzilik. Panpina hark bere espirituaren zabaltasuna erakusten zuela iruditzen zitzaion Maeri, bere tolerantzia erabat onesten ez zituen gauzekiko.
|
|
2022
|
|
|
Trobriand uharteetan Malinowskik egindako etnografian oinarrituta, ikerlariak Edipo konplexuaren unibertsaltasunaren inguruan piztutako debatea aipatu dut lehen. Margaret Mead ek 1930eko hamarkadan idatzitako Sex and Temperament in Three Primitive Societies [Sexua eta tenperamentua hiru gizarte primitibotan] lanak era boteretsuan erakutsi zuen maskulinitatearen eta feminitatearen esanahien aniztasun kulturala; nahiz Meadek ez zuen sekula erabat gainditu guztiaren azpian heterosexualitate natural
|
bat
zetzalako ustea49 1970eko hamarkadan, bigarren olatu feministak bide egin zion generoaren antropologiaren gaineko lan freskoari. Historian bezala, emakumeek egiten zituzten lan berri gehienak, eta emakumeen bizitzak dokumentatzen saiatzen ziren.
|
|
|
Garo metek mendi maldaren kontra sartutako txintxetak ziruditen, auskalo zeri eusten. Gandu pisu
|
bat
zetzan, itsaso zuria bailitzan, bailararen hondarrean altxatu ezinik, eta behi talde bat ikus zitekeen haren gainean igeri, hankarik gabe, gauza gizenek ur gainean ohi duten gisan, geldirik. Gauzak dekoraziorako jarrita zeudela ematen zuen.
|
|
2023
|
|
|
–Haize, egon pixka
|
bat
etzanik, hobeki izanen zara, trenputxartu zara.
|
|
|
Kamera hura badaezpada jarria zuten, Internet konexio bidez irudiak beste nonbaitera igortzen dituena, zer gerta ere. Orreaga eta beste kide
|
bat
etzanda daude, eta bat batean ikusten da nola sartzen diren bi gizandi, burdin barrekin, batek nola hartu duen Orreagaren kidea gibeletik, eta bestea nola joan den Orreagarengana, begiak sutan. Orreaga borrokarako posturan jarri da, eta gizotsoari ez dio erraztu haren kontrola hartzea.
|
|
|
Eskolarako bidean dagoen kartel erraldoi batek atentzioa ematen dit: emakume
|
bat
etzanda ageri da, gizon baten burua magalean bermatua duela," Confidences, familiako astekaria". Amak dendan esan du holako iragarkiak eskandalua direla.
|