|
2000
|
|
|
Txema pozik aurkitu nuen. Lotsa apur
|
bat
ere bazuen, hori ondo igarri nion. Normala ere bada, bestalde, denbora honetan behin ere ez baitiot telefonoz deitu, edo eskutitzik idatzi.
|
|
|
Baina osabak, halakoetan, gure aita izaiten zuen alde... ez aita berez alde zegoelako, baina, batzuetan, gogaitu egiten zelako eta, hargatik edo, haize freskoa bezalakoak egiten zitzaizkiolako osabaren hainbat argudio eta ateraldi... Eta uste dut ezen alegatzeko moduko bertze arrazoin
|
bat
ere bazuela aitak, aitzinago ulertuko nuena, eta hura zen aita Bartolomeren aurka senti zezakeen jelosia, apezaren eskua gero eta luzeagoatuz joan zelako eta haren itzala gero eta zabalagotuz, bai jauregian eta bai Urbiaingo jendeengan ere... eta zeren aita ez baitzegoen bere boterea bertze nehorekin partitzeko prest. Eta bazegoen, edo egon zitekeen hirugarren arrazoin bat, arestian aipatuaren korolario eta ondore, zeren eta, nola gure aita ezin gogarago senti baitzitekeen aita Bartolomerekin, honek Nafarroari eta Eliza Katolikoari buruz pentsa zezakeenaz denaz bezainbatean, berdin eta orobat senti baitzitekeen desgogara aita jesuitak moralaren eta seigarren manamenduaren alderakotzat zituen ideia ezin hertsiago haiekin, zeinak aitaren kontra bihur baitzitezkeen —Ubarneko dama gaztearen kontu harekin, konparazione—, baldin jesuitaren boterea haziz bazihoan, eta baldin, haztearen hazteaz, behar hainbat indar eta botere bereganatzen bazuen, aitaren kontra ekiteko.
|
|
|
FUSILEN eta kanoien tratu biribil hark zernahi merezi zuen. Eta aitari, jakinik ezen dukea oso zezenzalea zela eta zaldi gainean ongi baino hobeki toreatzen zuela, bururatu zitzaion ezen on izan zitekeela horrelako festa berezi baten moldatzea eta prestatzea; bigarren arrazoin
|
bat
ere bazuen hartarakotz, 1660ko urte hura Urbiaingo herriaren fundazionearen hirurehungarren urteurrena zenez: estakuru bikaina zen konmemorazione hura, beraz, aitaren asmoetarako, tiro batez bi txori hiltzerat deliberatzen zela.
|
|
|
gertatuaren berri osabari eman ez eman. Bertze asmo
|
bat
ere banuen buruan, zeren pentsatu bainuen ezen napolitarrari geure Na fa rroako jauregiaren direkzionea eman behar niola, bere Donejakuerako bidean ingurutik iragan zitekeenez gero, eta bisitatxoren bat egin, bidenabar.
|
|
|
—Baina toki
|
bat
ere baduk, beharbada, Utopia... segur baietz. Eta, baldin parte eta endrezera hauetan paradisurik bada, indiar gorrien lurretan behar dik, zeren, erran digutenaren arabera, haietarik gehienak kutsatu gabe baitaudeke oraindik...
|
|
|
Eta bertze berri
|
bat
ere bazuen, hondarrerako utzia:
|
|
|
Gezur miko
|
bat
ere bazuen nire ukapenak. Galdera andana prest neukan, esku artean korapilaturik neraman aferarekin ikusteko zuzenik ez zutenak:
|
|
|
Izengoitia deiturari bezainbat bere tamainari esker irabazia zuen, baina mendeku miko
|
bat
ere bazuen, doi doian mozorrotua: guk nahi baino gehiagotan Anjel handi agertzen zitzaigun bere tikian.
|
|
2001
|
|
|
Hiri handia da hau, eta etxeak ere handiak dira, eta jauregiak. Eta ibai
|
bat
ere badu, nahiko zabala, eta zubiak noski. Horixe da ikusi nuen aurreneko gauza:
|
|
|
Inteligentea. Baina aroztegia maite zuen eta inbidia apur
|
bat
ere bazuen. Hemen zegoenetan tailerrera biltzen zen ni baino sarriago.
|
|
2003
|
|
|
Agur, gure ametsari! Baina amorru handi
|
bat
ere bagenuen, eta amorruak bizirik mantentzen gintuen. Burumakur geunden, bai, baina burua zutitu behar genuen berriro, nola edo hala.
|
|
|
Nekane, Txominen ama, alarguna da, nirea bezala, derradan bide batez. Semeaz gain, alaba
|
bat
ere badu Nekanek: Miren.
|
|
|
Nire gelan mutiko beltz
|
bat
ere badugu, eta oraindik ez diote horregatik harririk bota, ezta gurutzean josi ere. Hemengoak ez dira zuek bezain" ordenatuak".
|
|
2004
|
|
|
Aitonarekin ateratako hiruzpalau argazki zituen amonak gaumahaiaren gainean. Beste argazki
|
bat
ere bazuen, hormatik zintzilik: Euskal Herriko selekzioarena, 36ko gerra garaian Europan eta Ameriketan zehar ibilitakoarena.
|
|
2005
|
|
|
Ainara sentimendu gazi gozoa duelarik sartu da hoteleko gelan. Pozik eta kilikatuta dago, Ametsek lehen aldiz horrelako hotel batera daroalako, baina amorru puntu
|
bat
ere badu, neurri batean lehengusinaren garaipen berria delako. Logela zinez handia da, pelikuletan bakarrik ikusi dituen horietarikoa.
|
|
|
Amets bere barne lanbroetan jaiki da, Naroa komunera joaten sentitu duenean. Ez da aurretik duten egunaz erabakirik hartzeko gai sentitzen, baina bere ezintasunaren gainetik beste pisu
|
bat
ere badu. Oinak tatamiei itsatsita iritsi da telefonoraino.
|
|
|
Ez dakit zenbat aldiz esan dudan" gura" hitza... Lotsa apur
|
bat
ere banuen. Baina ez nuen aukera galdu nahi.
|
|
2006
|
|
|
guztiz maite izan zuela emaztea eta harekin maiteminduta jarraitzen zuela, nolabait ere. Geroztik ez dut interpretazio hura baztertu, baina posible iruditzen zait beste interpretazio bat ere, alegia, emakume harekin bizitzea izan zela bere aukera eta horri eusten ziola, baina, aldi berean, damu antzeko
|
bat
ere bazuela.
|
|
|
Lata pila
|
bat
ere bagenuenez, bat hartu nuen afaltzeko. Oriolek ez zuen nahi, eguerdiko patatak amaituko omen zituen.
|
|
|
–Motzean kontatuko dizut aitari entzundakoa –esan zidan Batisek– Bernat eta Beiras Frantziako beiragilerik onenak ziren, eta makina bat lan egiten zuten Gorterako. Baina oso ondo ikusi gabeko zaletasun
|
bat
ere bazuten –begirada nireganatu zuen lehen aldiz–: edozein metal hartu eta noble bihurtzeko aurkikuntzetan lan egin zuten luzaroan.
|
|
2007
|
|
|
Eraztun ahul
|
bat
ere badu.
|
|
|
Estatu modernoen historia eta mitologietan Erromako irudiztapen eta alegoria moduak ez ezik, hango bertuteak eta jestuak, hango heroiak eta egitandiak kopiatzen dira, eta hango historiako ipuintxoak ere bai. Espainian badago Santiago Matamoro bat (Errioxan bigarren
|
bat
ere badute, San Isidoro Matamoro), eta Espainiako oso tipikotzat jotzen da. Ezusteko bat izan zen niretzat, Kretako Heraklion-en sartu Katedralera, eta beste matamoro bat deskubritzea, San Minas, hau ez da katolikoa, eta harixe jaso diote irla guztiko eliza printzipala.
|
|
|
Nago Bachek dendan, ez jakin noiz, ahaztuta utzi zuen erlaxaziorako musika zuela artean zintzilik gogoan, inora alde egin gabea. Ordezko
|
bat
ere bazuela aipatu zidan, Titoren lagunaren iloba bat, hain zuzen.
|
|
|
Tipo ezin bitxiagoa, ikusiko duzu. Txakur
|
bat
ere badu, Ray izenekoa. Eta, esan dizudan moduan, lerdo bat besterik ez da.
|
|
2008
|
|
|
zail egiten zitzaion deabrua urde baten itxurapean irudikatzea: nola, bada, urdea ikusi ahala urdaiazpikoa imajinatzen bazuen, listu jariatze automatiko bat eragiten ziona, Pavloven txakurrari bezala!; beste argudio
|
bat
ere bazuen, agidanean, sorginetan ere sinetsi izan baitzuen garai batean, ez al zituen markesa anderea bera eta bi alabak sorgintzat hartu, han bere herrian lehen aldiz ikusi zituenean??, harik eta errealitateak beste zerbait erakutsi zion arte; Reginak ez zuen horrekin adierazi nahi, beharbada, seguru ezetz?, deabrurik ez zegoela, izango ez zen, bada, munduan Angiolillo bezalako anarkista bakar bat egon bitartean!?, baina Reginak nekez pentsa zezakeen ezen, exorzismoaren ondorioz, Nataliaren baitatik urde bat atera zitekeela, jarraian leihoan zehar hegan egiteko, auskalo nora; hartan guztian bazegoen, izan ere, zentzuzko zentzuarekin ahokatzen ez ez zèn zerbait:
|
|
|
Beñardori bidera ateratako iratxo batek ongi baino hobeto antzemango zion haren aurpegierari, kezkatik hurbilago kezkagabetasunetik baino, askatasuna konkistatu orduko askatasunaren zamaren esperientzia ere bereganatu balu bezala; esan nahi baita Beñardok bihotzean behar zuela Nazarioganako gorrotoa? baina gorroto haren azpian, geruza barrukoago batean, beste gorroto mota
|
bat
ere bazuen, beharbada: bere buruaren aurkako gorrotoa, bere buruarekin zuèn konfiantza eskasetik zetorkiona, erantzukizun gehiegizko bat nagusitu ote zitzaion orduan, bakardadearen lurretara eraman zuena, zeinetatik ohar baitzitekeen ezen lur haiek etorkizun beltza zutela zerumuga??, halako eran, non zorabio itxurako batek hartu baitzuen.
|
|
|
Beste arrazoi
|
bat
ere bazuen, izan behar zuen. Nazariok:
|
|
|
Nola ez zen, baina, jokoz kanpo egongo, baldin eta hura emakumeekin harremanetan jartzen zèn lehen aldietakoa bazen? Gaztetan elizkoia izan zen, ez zen, haatik, inoiz santujale izan, bai arauzale?, langile porrokatua izan zen, zentzuduna izan zen, erotasun puntu
|
bat
ere bazuen, egia esan, amets baten aitzakian Dobaingo lantegira joateko!?, norabide bakarreko gizona zen, Eliza, etxea eta fabrika, hiru kontzeptu, hiru soka bezala, txirikorda berean, ipartzat zituena; Nazario Orberen mundu hartan, baina, emakumeak, emeak?
|
|
|
Reginak, izan ere, gogoan behar zuen Nazariok Villalbako markesei egin zièn lehen bisita hura, eta gogoan behar zuen, batez ere, markes jaunak bisitaren ondotik egin zuen iruzkina: . Gizon hau urrutira iritsiko da, ikusiko duzue??; gogoan zuen, bai, eta are gogoanago zuen une hartan, beharbada; motibo
|
bat
ere bazuen, egia esan, Reginak markes jaunari gerora entzungo zizkionak ere. Nazariok hirurehun pala eta beste hainbeste pikotxen konpromisoa ezin zuzenago bete zuèn garaian doi, ez baitziren txantxetakoak izan, egun haietako batean?. Berorren meategia agortuko da, eroriko da, baina nik egin dizkiodan palek eta pikotxek zutik iraungo dute, markes jauna!?
|
|
|
harri eta zur zegoen, egiatan, begiak zabalik eta ahoa ere zabalik? galdera
|
bat
ere bazuen, ausaz, buruan, galdera bat baino gehiago ere bai, hain handia behar zuen haren jakin minak; nobiziak, haatik, bazuen lehenagoko kezka bat, antza, halaxe mintzatu baitzen:
|
|
|
Barkatuko ahal didazu, jauna, baina fabula hori ekartzen didazu gogora. Hona sartu zarenean, nire ileordea jarriko nuke beste asmoren
|
bat
ere bazenuela.
|
|
|
Zeruan ilargi argitsua zegoen, betetasunetik gertu, iratxoak bidera ateratzeko giro aproposa, eta hara: Beñardori bidera ateratako iratxo batek ongi baino hobeto antzemango zion haren aurpegierari, kezkatik hurbilago kezkagabetasunetik baino, askatasuna konkistatu orduko askatasunaren zamaren esperientzia ere bereganatu balu bezala; esan nahi baita Beñardok bihotzean behar zuela Nazarioganako gorrotoa... baina gorroto haren azpian, geruza barrukoago batean, beste gorroto mota
|
bat
ere bazuen, beharbada: bere buruaren aurkako gorrotoa, bere buruarekin zuèn konfiantza eskasetik zetorkiona –erantzukizun gehiegizko bat nagusitu ote zitzaion orduan, bakardadearen lurretara eraman zuena, zeinetatik ohar baitzitekeen ezen lur haiek etorkizun beltza zutela zerumuga? –, halako eran, non zorabio itxurako batek hartu baitzuen.
|
|
|
Beste arrazoi
|
bat
ere bazuen –izan behar zuen– Nazariok: egia zen une hartan bere fabrika eta bere negozioak zituela lehentasun, baina egia zen, halaber, zazpi zortzi hilabete lehenago Regina ezagutu zuela, baita harekin batera hiruzpalau segundoko bitarte berezi hura bizi ere; Nazario ez zegoen, artean, maiteminduta –atseginetik eta esker onetik haratago dago maitemina–, baina halako jakin min bat behar zuen gutxienez, Regina han aurkituko ote zuen ez ote zuen...
|
|
|
Nola ez zen, baina, jokoz kanpo egongo, baldin eta hura emakumeekin harremanetan jartzen zèn lehen aldietakoa bazen? Gaztetan elizkoia izan zen –ez zen, haatik, inoiz santujale izan, bai arauzale–, langile porrokatua izan zen, zentzuduna izan zen –erotasun puntu
|
bat
ere bazuen, egia esan, amets baten aitzakian Dobaingo lantegira joateko! –, norabide bakarreko gizona zen, Eliza, etxea eta fabrika –hiru kontzeptu, hiru soka bezala, txirikorda berean– ipartzat zituena; Nazario Orberen mundu hartan, baina, emakumeak –emeak– ez zuen artean bere tokia hartu –beste kasu bat zen amarena eta izeba Ursularena, zeinek Nazariorentzat emetas... " Fabrika sendotu behar dugu lehendabizi, gero gerokoak...", baita izebak erantzun ere:
|
|
|
Reginak, izan ere, gogoan behar zuen Nazariok Villalbako markesei egin zièn lehen bisita hura, eta gogoan behar zuen, batez ere, markes jaunak bisitaren ondotik egin zuen iruzkina: " Gizon hau urrutira iritsiko da, ikusiko duzue..."; gogoan zuen, bai, eta are gogoanago zuen une hartan, beharbada; motibo
|
bat
ere bazuen, egia esan, Reginak markes jaunari gerora entzungo zizkionak ere –Nazariok hirurehun pala eta beste hainbeste pikotxen konpromisoa ezin zuzenago bete zuèn garaian doi– ez baitziren txantxetakoak izan, egun haietako batean –" Berorren meategia agortuko da, eroriko da, baina nik egin dizkiodan palek eta pikotxek zutik iraungo dute, markes jauna!" birbermatu zion...
|
|
|
Hasteko, deabruaz mintzo zen kalonje jauna; esan ere, esaten zuen deabruak urde itxura zuela –" Ez dut nik hori asmatu, ebanjelioan azaltzen baita nola bi gizon deabrudunen deabruak urde batzuen baitan sartu ziren" esaten zuen–, baina Reginari –baserri giroko herri batekoa zen, azken batean– zail egiten zitzaion deabrua urde baten itxurapean irudikatzea: nola, bada, urdea ikusi ahala urdaiazpikoa imajinatzen bazuen, listu jariatze automatiko bat eragiten ziona, Pavloven txakurrari bezala!; beste argudio
|
bat
ere bazuen, agidanean... sorginetan ere sinetsi izan baitzuen garai batean –ez al zituen markesa anderea bera eta bi alabak sorgintzat hartu, han bere herrian lehen aldiz ikusi zituenean? –, harik eta errealitateak beste zerbait erakutsi zion arte; Reginak ez zuen horrekin adierazi nahi, beharbada –seguru ezetz–, deabrurik ez zegoela –izango ez zen, bada, munduan Angiolil... markesa andereak mirariak zituen buruan betiere, baina ez ote zuen kontu hark irtenbide arruntago bat, beti gora begira egon gabe?
|
|
|
Nobizia harritzeko moduan egon zitekeen: harri eta zur zegoen, egiatan, begiak zabalik eta ahoa ere zabalik... galdera
|
bat
ere bazuen, ausaz, buruan, galdera bat baino gehiago ere bai, hain handia behar zuen haren jakin minak; nobiziak, haatik, bazuen lehenagoko kezka bat, antza, halaxe mintzatu baitzen:
|
|
2009
|
|
|
Arratsaldean bilduko naiz irratiko zuzendariarekin eta, beste ordainketa bat jasotzeaz gainera, kanpainaren amaieguna ezarriko dugu. Beste kanpaina
|
bat
ere badut esku artean.
|
|
|
Etxe izugarria zen, armarri eta guzti, baina leihoen erdiak edo egurrez estalita zituen. Baratze txukun
|
bat
ere bazuen: tomateak, letxugak, tipulak.
|
|
|
Bat batean norbaitek atea jo zuen, postrea etenez. Atearen aldaba originala utzia zuten (fosil pintoreskoa), baina tinbre elektriko
|
bat
ere bazuten. Din don egiten zuena.
|
|
|
Tortilla zati txiki bi, ogiak lagunduta. Eliasek amaren izena esaten du, aspaldiko partez, Rosa, eta arreba
|
bat
ere bazuela aitortuko du: Sara.
|
|
|
Alde batera, onartu zuen, arrazoi apur
|
bat
ere bazuen medikuak halere. Herrenarentzat makila nola, memoriarentzat makulua zen arrosarioaren moduko tresna bat.
|
|
|
/ bai, Urbina doktoreak deitu zidan, eta eman zizkidan xehetasunak? / baina hara, beste alaba
|
bat
ere badut, erizaina dena, eta zera pentsatu dut? / ni medikuntza zerbitzuetako zuzendaria naiz, bai, baina ospitaleko zuzendari orokorrarekin hitz egin du berorrek, hark baitu azken hitza?
|
|
|
esan zion?, Gabino, egun eguzkitsu bateko igande bateko goizerdia zen? poz pozik jarri zen; entzun zezakeèn musikaz aparte, baina, Gabinok beste motibo
|
bat
ere bazuen pozik egoteko; Gabinok, izan ere, goizetik meza entzun zuen, ohi baino debozio handiagoz entzun ere, medikuak bizpahiru egun lehenago operazioaren berri eman ziolako: kolapsoterapia egin ziotela, alegia, ezkerreko birikan hobekuntza izpirik nabaritu ez zuelako; berri gaiztoari, haatik, berri ona jarraitu zitzaion?. Baina bestea gero eta hobeto duzu, sendatu zaizula ere esan daiteke, eta hori da garrantzitsuena?
|
|
|
Badakizu gure aita zena Moncayora igo zela behin batean? Argazki
|
bat
ere badugu etxean, erakutsiko dizut noizbait!
|
|
|
Benjamin Maria??, eta ondorioa berez etorri zitzaion, beharbada, semearen defentsan: . Ongi merezia zuen listukada txerri horrek!?; berak, beraz. Reginak?, pentsamendu haiek zituen, eta beste
|
bat
ere bazuen, pentsamendu guztiak, norbaitek pentsatzen dituen mementotik, beti baitira direnak eta beste bat, hamar direnean hamaika, eta ehun direnean ehun eta bat?, zeren pentsatzen duenak beti baitu, pentsatzen duenaz gain, beste pentsamendu bat, besteek berari buruz pentsa dezaketenarekin lotua; esan nahi baita Reginak bazekiela guztiak begira zituela, galdezka, alegia?, Gabinori sinetsi ote zion ala ez jakiteko; egoera hartan, halako erantzun bat eman ziezaiekeen:
|
|
|
Baina bigarren arrazoi
|
bat
ere bazuen, hagitzez ere garrantzitsuagoa, etxearen eta etxekoen funtzionamenduari begira, Reginak eta berak, baita, haiekin batera, Ernestinak ere, erabakia baitzuten etxeak ohi bezala eutsi behar ziola bere egunerokotasunari, ezer gertatu ez balitz bezala, itsasikararen ondotik: beste sei seme alaba zituzten, eguzkia baino ederragoak, eta ez zuten bidezkotzat jotzen sei eguzki haiek ilargi beltz baten inguruan orbitan jartzea; hartarako, baina, ilargi beltza ezkutatu behar zuten, ongi ezkutatu ere, bai irudiaren eta bai hitzaren ikuspegitik ere:
|
|
|
eta besteak desberdin pentsatzen zuelako; izebaren kezkari, baina, beste sentimendu bat gainjarri zitzaion, harridurazkoa? mirespen kutsu
|
bat
ere bazuena, ilobari begiratzeko modu ezin nahasizkoak salatzen zuen?, hain ziren Domingok esandako hitzak ohiz kanpokoak; eta hain ziren xelebreak, non barre txiki bat ere egin baitzuen izebak: grazia egin ziolako egin zuen barre, jakina, baina barre txiki hark ere garbi uzten zuen izebaren jarrera, ilobarekiko barkaberatasunarekin lotua, harik eta barre txikiak bere bidea egin eta bere bidea agortu zuen arte, kezkari berriro leku eginez:
|
|
|
Jauregia eraikin modernista eder bat zen, bi zatitan banatuta zegoena: ...zen, bere sarrera dotorearekin, orbetarren armarria aurrealdean; bigarrena, berriz, lehenengoari itsatsita zegoena (barruko ate batek bereizten eta lotzen zituen bi espazioak) eta sarrera nagusia eraikinaren atzealdetik zuena, gonbidatuen bizilekua zen; eraikinaren inguruan, azkenik, aterpe teilatudun bat zegoen, garaje aski hedatsu bat, bestela esanda?, eta lorategi bikain bat, txabola itxurazko
|
bat
ere bazuena, sukalde, logela eta guzti, lorezainarentzat, baita, soropilarekin eta hamaika landare apaingarrirekin batera, iturri bat eta zuhaitz tantai batzuk ere, osotasunari halako ukitu monumental bat ematen ziotenak. Seme alabak jaio eta haiek hazten hasi zirenean, gainera, bi zabu jarri zituen lorezainak, baita, aurrerago, zuhaitz tantai haietako batetik soka bat zintzilikatu ere, Nazarioren adostasunarekin, bai, baina ez erabateko adostasunarekin, etxeko jaunak ezin ekidin izaten baitzuen jolas parke txiki itxurako hura zirkuaren irudiarekin lotzea, eta Beñardoren irudiarekin, azken batean, etxeko ardi beltzarenarekin:
|
|
|
horrela irakurtzen zituen egunkari asko eta asko, baita bere pentsamenduarekin bat ez zetozenak ere, etsai ideologikoa hobeto ezagutzeko ahaleginean, Mateok berak aholkatutakoaren arabera; hil zen, baina, halako batean, Mateo; gelditu zen Nazario umezurtz? eta orduan, Honoratoren irakaslearengana jo zuen, aita Anizeto kalonjearengana, alegia?, hark bete zezakeelakoan Mateok eta Honoratok utzi ziotèn hutsunea; aita Anizeto, gainera, teologian ez ezik, literatura katolikoan ere aditua zen, anaia jesuita
|
bat
ere bazuen, hirian aski ezaguna aldizkari katoliko batean idazten zituèn artikuluengatik?, bere seme alaben irakurketak gida zitzakeena, kulturaren arriskuz jositako bideetan barrena desbidera ez zitezen?
|
|
|
pozik hartu zuen, hain zegoen harro, antza, bere jatorriaz, patuak bideratutako xehetasun ezin atseginago hark heroiarekiko lotura estutuko balio bezala: ezetz, gizon hark ez zuela zerikusirik munduko ezein burgeskumerekin, ez handiekin eta ez txikiekin; arrazoi pisutsu
|
bat
ere bazuen, egia esan, jarrera hari eusteko, partidukideei noiznahi jakinarazten ziena: –Potroetan akain bat izan nuenetik, niretzat ez dago etsai txikirik?; hala, bada, estalinista erretxinaren jokabide hartan guztian, garbi zegoen arrazoia:
|
|
|
Nurmiren txanda zen, beraz; Nurmi korrikalari ona zen, izen
|
bat
ere bazuena, irabaziak baitzituen kroseko lehen mailako hiru proba, baita bigarren mailako beste asko ere, hogeita hamarren bat guztira; Nurmi, gainera, harro zegoen bere balentria haietaz, hiru balentria handi haietaz bereziki: hain harro zegoen, non berarekin baitzeramatzan hiru kopa handi zilarreztatu, kopa haiek benetako izatea emango baliote bezala:
|
|
|
ongi, primeran, liluragarria? beren esanahiaz gain, beste esanahi
|
bat
ere bazutenak, beharbada: –Zure bizia jokoan jarri duzu eta ongi irabazia duzu hitzartu genuèn poltsa, gizona!?; hain hunkituta zegoen pilotuak egindako balentriarekin, non erromantizismo guztiak barkatzeko prest agertu baitzitzaion:
|
|
|
paperean jarraitu nahi izatekotan, bide haren ostertza amildegi bat bazen ere, Nikolairen mehatxuek irekia; bizi sena ere hantxe ariko zitzaion, seguru baietz, inkontzientearen bazter batetik, zuhurtasunerako deia egiten, baina Nazariok atzean utzia zuen, itxuraz, zuhurtasunera zeramàn bidegurutzea, senak aditzera eman balio bezala bazirela bizi sena bera baino gauza garrantzitsuagoak ataka estu hartan; Nazariok, izan ere, hitz handiak zituen helduleku bakar: une hartan, gainera, iratxo
|
bat
ere bazuen, ausaz (Jainkoak bidalia ote zen iratxo hura, zeren Nazario mirarietan sinesteko ere gertu egon baitzitekeen muturreko egoera hartan?), buruaren zoko batetik esaten ari zitzaiona ezen segundo gutxiren kontua izan zitekeela zeruko aintza; hots, bizia, edo benetakoa zen eta benetakoa zelako merezi zuen, edo gezurrezkoa zen eta ez zuen merezi, ehun urtekoa izan arren, eta berak egina zuen... eta erakusteko, beraz, bera ere prest zegoela semearen alde bizia emateko, semea egon zen bezala errepide kontrolean; Nazariok, beraz, suak hartua behar zuen, eta suak suzko hitzak jarri zizkion mihian:
|
|
|
Aitak, semea ez zapuzteko edo, aitakeriazko begirada luzatu zion, ironia puntu
|
bat
ere bazuena, harekin esan nahi balio bezala: –Aurrera, mutila, baina orain ere alferrik zabiltza??, nahiz eta segidan esan zion:
|
|
|
Medizinak eskura izango zituen bigarren horrek ere. Beste zalantza
|
bat
ere bazuen: zein zen harremana Mrs.
|
|
|
teilatu bakoitzak zenbaki bi ditu gutxienez. Izan ere, teilatuak zenbatzeko modu desberdin bi daude herrian, numerazio desberdin bi (gutxiengo batek hirugarren numerazio
|
bat
ere badu). Herriko batzuk tren geltokitik hasten dira zenbatzen eta geltoki etxea da eurentzat herriko lehen teilatua.
|
|
|
Badakizu gure aita zena Moncayora igo zela behin batean? Argazki
|
bat
ere badugu etxean, erakutsiko dizut noizbait!
|
|
|
Baina bigarren arrazoi
|
bat
ere bazuen, hagitzez ere garrantzitsuagoa, etxearen eta etxekoen funtzionamenduari begira, Reginak eta berak, baita, haiekin batera, Ernestinak ere, erabakia baitzuten etxeak ohi bezala eutsi behar ziola bere egunerokotasunari, ezer gertatu ez balitz bezala, itsasikararen ondotik: beste sei seme alaba zituzten, eguzkia baino ederragoak, eta ez zuten bidezkotzat jotzen sei eguzki haiek ilargi beltz baten inguruan orbitan jartzea; hartarako, baina, ilargi beltza ezkutatu behar zuten, ongi ezkutatu ere, bai irudiaren eta bai hitzaren ikuspegitik ere:
|
|
|
/ bai, Urbina doktoreak deitu zidan, eta eman zizkidan xehetasunak... / baina hara, beste alaba
|
bat
ere badut, erizaina dena, eta zera pentsatu dut... / ni medikuntza zerbitzuetako zuzendaria naiz, bai, baina ospitaleko zuzendari orokorrarekin hitz egin du berorrek, hark baitu azken hitza...
|
|
|
Nazario Orbek, baina, semearen estualdia ikusten zuen; izan ere, Teofilo Mariak –itomenaren eta goragalearen menera zegoen oraindik, burua ordurako pixontzitik aterea zuen arren– bere aurpegi zikina –sudur ezpainak, zehatzago izanda– garbitzeari ekin zion, lehenik eskuz eta gero bere musuzapi zikinaz, hasperen larrien artean; Nazariok, baina, bide bat hartua zuen, eta, begien bistan zuèn ikuskizun negargarriaren aurrean, ez zuen motibo bat bera ere ikusten, agidanez, hartu zuèn bidea bazter uzteko, aitaren –aita duin baten– paperean jarraitu nahi izatekotan, bide haren ostertza amildegi bat bazen ere, Nikolairen mehatxuek irekia; bizi sena ere hantxe ariko zitzaion, seguru baietz, inkontzientearen bazter batetik, zuhurtasunerako deia egiten, baina Nazariok atzean utzia zuen, itxuraz, zuhurtasunera zeramàn bidegurutzea, senak aditzera eman balio bezala bazirela bizi sena bera baino gauza garrantzitsuagoak ataka estu hartan; Nazariok, izan ere, hitz handiak zituen helduleku bakar: une hartan, gainera, iratxo
|
bat
ere bazuen, ausaz (Jainkoak bidalia ote zen iratxo hura, zeren Nazario mirarietan sinesteko ere gertu egon baitzitekeen muturreko egoera hartan?), buruaren zoko batetik esaten ari zitzaiona ezen segundo gutxiren kontua izan zitekeela zeruko aintza; hots, bizia, edo benetakoa zen eta benetakoa zelako merezi zuen, edo gezurrezkoa zen eta ez zuen merezi, ehun urtekoa izan arren, eta berak egina zuen...
|
|
|
Aitak, semea ez zapuzteko edo, aitakeriazko begirada luzatu zion, ironia puntu
|
bat
ere bazuena, harekin esan nahi balio bezala: " Aurrera, mutila, baina orain ere alferrik zabiltza...", nahiz eta segidan esan zion:
|
|
|
pozik hartu zuen, hain zegoen harro, antza, bere jatorriaz, patuak bideratutako xehetasun ezin atseginago hark heroiarekiko lotura estutuko balio bezala: ezetz, gizon hark ez zuela zerikusirik munduko ezein burgeskumerekin, ez handiekin eta ez txikiekin; arrazoi pisutsu
|
bat
ere bazuen, egia esan, jarrera hari eusteko, partidukideei noiznahi jakinarazten ziena: " Potroetan akain bat izan nuenetik, niretzat ez dago etsai txikirik"; hala, bada, estalinista erretxinaren jokabide hartan guztian, garbi zegoen arrazoia:
|
|
|
Nurmiren txanda zen, beraz; Nurmi korrikalari ona zen, izen
|
bat
ere bazuena, irabaziak baitzituen kroseko lehen mailako hiru proba, baita bigarren mailako beste asko ere, hogeita hamarren bat guztira; Nurmi, gainera, harro zegoen bere balentria haietaz, hiru balentria handi haietaz bereziki: hain harro zegoen, non berarekin baitzeramatzan hiru kopa handi zilarreztatu, kopa haiek benetako izatea emango baliote bezala:
|
|
|
Benjamin Maria...", eta ondorioa berez etorri zitzaion, beharbada, semearen defentsan: " Ongi merezia zuen listukada txerri horrek!"; berak, beraz –Reginak–, pentsamendu haiek zituen, eta beste
|
bat
ere bazuen... pentsamendu guztiak, norbaitek pentsatzen dituen mementotik, beti baitira direnak eta beste bat –hamar direnean hamaika, eta ehun direnean ehun eta bat–, zeren pentsatzen duenak beti baitu, pentsatzen duenaz gain, beste pentsamendu bat, besteek berari buruz pentsa dezaketenarekin lotua; esan nahi baita Reginak bazekiela guztiak begira zituela –galdezka, alegia–, ... " Begira Gabinori:
|
|
|
zorionak eta zorionak; benetakoak ziren, gainera, zorion mezu haiek, barru barrutik atera zitzaizkionak: ongi, primeran, liluragarria... beren esanahiaz gain, beste esanahi
|
bat
ere bazutenak, beharbada: " Zure bizia jokoan jarri duzu eta ongi irabazia duzu hitzartu genuèn poltsa, gizona!"; hain hunkituta zegoen pilotuak egindako balentriarekin, non erromantizismo guztiak barkatzeko prest agertu baitzitzaion:
|
|
|
Hitz haiek, hotzean, baita keinuak ere, izebaren kezka erakusten zuten: beldurra iturburu zuèn kezka, belaunaldiz belaunaldi transmititua, ausaz, gizakiak gizakia lehen aldiz kondenatu zuenetik –historia liburuen aurreko inkisiziotik, beraz–, zergatik... eta besteak desberdin pentsatzen zuelako; izebaren kezkari, baina, beste sentimendu bat gainjarri zitzaion, harridurazkoa... mirespen kutsu
|
bat
ere bazuena –ilobari begiratzeko modu ezin nahasizkoak salatzen zuen–, hain ziren Domingok esandako hitzak ohiz kanpokoak; eta hain ziren xelebreak, non barre txiki bat ere egin baitzuen izebak: grazia egin ziolako egin zuen barre, jakina, baina barre txiki hark ere garbi uzten zuen izebaren jarrera, ilobarekiko barkaberatasunarekin lotua, harik eta barre txikiak bere bidea egin eta bere bidea agortu zuen arte, kezkari berriro leku eginez:
|
|
|
Jaialdi itxurako hura –Primo de Riverak hilabete lehenago jo zuen estatu kolpea– berandu gabe ospatu zen, mojen komunitatearen eta zuzendari jaunaren adostasunarekin; baita amarenarekin ere, Maria Bibianak jakitekoa jakinarazi zionean Reginak muturra okertu zuen arren, amak ere bere iritzia baitzuen musika tresnei buruz, markesen etxean zerbitzatu ondoren pianoa eta biolina lehenesten baitzituen txistuaren aurrean; Gabinok askotan entzun izan zituen txistuaren edo dultzainaren hotsak, baita beste musika tresna askorenak ere –klasikoak eta ez hain klasikoak–, bai diskoan eta bai bertatik bertara ere, halako eran, non bai baitzekien ezen hots haien aterpean sorgin bat gordetzen zela, entzulea liluratzeko gai izan zitekeena; bazekien, halaber –kanta batzuek edo nota batzuek nabarmen hunkitzen zuten batzuetan Gabino: ...kin baitzitekeen zehatz mehatz ezer, ezjakintasun hura jakituriaren mugak hausteko modurik eraginkorrena izan zitekeen arren, aldi berean; horregatik, Maria Bibianak bisitaren berri jakinarazi zionean –" Iritsi dira!" esan zion–, Gabino –egun eguzkitsu bateko igande bateko goizerdia zen– poz pozik jarri zen; entzun zezakeèn musikaz aparte, baina, Gabinok beste motibo
|
bat
ere bazuen pozik egoteko; Gabinok, izan ere, goizetik meza entzun zuen, ohi baino debozio handiagoz entzun ere, medikuak bizpahiru egun lehenago operazioaren berri eman ziolako: kolapsoterapia egin ziotela, alegia, ezkerreko birikan hobekuntza izpirik nabaritu ez zuelako; berri gaiztoari, haatik, berri ona jarraitu zitzaion –" Baina bestea gero eta hobeto duzu, sendatu zaizula ere esan daiteke, eta hori da garrantzitsuena" esan zion medikuak ondotik–, eta hargatik, beharbada, Gabino ez zen lur jota gelditu; aitzitik –edo Gabinok dohain hura zuelako, baldintzarik zailenetan hitz edo esaldi airosoak asmatzera bultzatzen zuena, hitzaren indarrak gaitzarena neutraliza zezakeelakoan; edo medikuaren aurrean (baita sendategiko langile zein gaixo guztien aurrean ere, ez baitzegoen dudarik ezen haiek guztiek jakingo zutela, goizago edo beranduago, gertatutakoaren berri, medikuaren beraren edo erizainen bidez), heroi bat bezala geratzeko posibilitateaz ohartzen zelako–, ezin hobeto erreakzionatu zuen, medikua bera, urduri samar zirudiena, lasaitzen ahalegintzen zela:
|
|
|
Jauregia eraikin modernista eder bat zen, bi zatitan banatuta zegoena: ...sarrera dotorearekin, orbetarren armarria aurrealdean; bigarrena, berriz, lehenengoari itsatsita zegoena (barruko ate batek bereizten eta lotzen zituen bi espazioak) eta sarrera nagusia eraikinaren atzealdetik zuena, gonbidatuen bizilekua zen; eraikinaren inguruan, azkenik, aterpe teilatudun bat zegoen –garaje aski hedatsu bat, bestela esanda–, eta lorategi bikain bat, txabola itxurazko
|
bat
ere bazuena, sukalde, logela eta guzti, lorezainarentzat, baita, soropilarekin eta hamaika landare apaingarrirekin batera, iturri bat eta zuhaitz tantai batzuk ere, osotasunari halako ukitu monumental bat ematen ziotenak. Seme alabak jaio eta haiek hazten hasi zirenean, gainera, bi zabu jarri zituen lorezainak, baita, aurrerago, zuhaitz tantai haietako batetik soka bat zintzilikatu ere, Nazarioren adostasunarekin, bai, baina ez erabateko adostasunarekin, etxeko jaunak ezin ekidin izaten baitzuen jolas parke txiki itxurako hura zirkuaren irudiarekin lotzea, eta Beñardoren irudiarekin, azken batean, etxeko ardi beltzarenarekin:
|
|
|
Ingeniaria, izan ere, gizon erabakigarria izan zen Nazarioren bizitzan, Mateok bultzatu baitzuen ia estudiorik ez zuèn gizona bere burua janztera, honengan halako jakin min bat piztuz, edozein txolarte –etxean nahiz fabrikan– aprobetxatzera eraman zuena: ...o ezagutzeko ahaleginean, Mateok berak aholkatutakoaren arabera; hil zen, baina, halako batean, Mateo; gelditu zen Nazario umezurtz... eta orduan, Honoratoren irakaslearengana jo zuen –aita Anizeto kalonjearengana, alegia–, hark bete zezakeelakoan Mateok eta Honoratok utzi ziotèn hutsunea; aita Anizeto, gainera, teologian ez ezik, literatura katolikoan ere aditua zen –anaia jesuita
|
bat
ere bazuen, hirian aski ezaguna aldizkari katoliko batean idazten zituèn artikuluengatik–, bere seme alaben irakurketak gida zitzakeena, kulturaren arriskuz jositako bideetan barrena desbidera ez zitezen...
|
|
2010
|
|
|
demagun aurrez aurre ditugula bi eraikin: ...daitekeen bezala, eta ez dudala Elizak dogmatzat duen infernuan sinesten, ondorioz; ez naiz ezer asmatzen ari, badakit, zuk ere antzeko zerbait diozu zeurean, ñabardurak ñabardura?, esaten ari natzaizuna deterministek eta esaten zutenarekin oso lotua baitago, azken batean; horrekin, baina, ez naiz libertatea ez gizakiaren balizko erruduntasunaren kontzeptua ukatzen ari, gizakiak, zentzu praktiko
|
bat
ere baduen neurrian, halako konstrukzio mentalak behar baititu, etika bat behar du, gizartea antolatzeko, eta hor hasten baita beste historia bat:
|
|
|
ziur zeunden. Arrazoi
|
bat
ere bazenuen, itsu sinesten zenuena eta berehala aditzera eman zenidana: –Nik huts egin dezaket, baina Jainkoak ez, eta nire meza berria orbetarron salbazioaren alde eskaini dut:
|
|
|
Zertan nenbilen ni, bada, burutazio haietan sartuta, neska haren balizko edertasunari eguzkiaren ezaugarriak emanda? Argudio harekin batera, neure harrotasunarekin lotutako beste argudio
|
bat
ere banuen, nik han ikusi nuena neska bat baitzen, azken batean: nola apal nezakeen neure burua, baina, neska baten aurrean?
|
|
|
Norbait sartu da etxean. Ikus ezazu hor?!?; nola ez zitzaidan, bada, eszena hura buru buruan grabatuta geratuko, gure bizitzako mundualdia ezerk baino hobeto laburbiltzen badu?; filosofoak zioen bezala, geure burua ezagutzen ahalegindu genuke, baina geure baitan beti aurkitzen eta beti aurkituko dugu beste ni arrotz hori, beste izen
|
bat
ere baduena, ausaz?, geure buruaren ezagutzan noiznahi tartekatu eta ezagutza bera eragozten diguna behin eta berriro, geure ahalegin guztiak zapuztuz.
|
|
|
Baina Gerhard harro zegoen, eta berehala eman zidan bere harrotasunaren berri, irri maltzur bat eginik: . Abantailatxo
|
bat
ere badut: nire gudarosteko buruek mailua eta igitaia dituzte eskuan, zure errege erreginek ezer ez??.
|
|
|
Adak egin zidàn irria, kezkak eta beldurrak zurrundutako betarte ezin ilunagoa guztiz aldatu eta konplizitate ezkutu batek argitua behar zuena?, etxetik alde egingo nuela esan nuenean?!; eta, hala ere, ez zen irri nabarmen bat izan, irri ia antzemanezin bat baizik, irri bat baino gehiago ere bazena aldi berean, samurtasun ezusteko baten zizelak edo moldatua; nireganako mirespen kutsu
|
bat
ere bazuen irri hark!; esanahiz betetako irria zen, abegitsua zinez: hain abegitsua, non orduantxe jakin bainuen, irriak iraun zituèn hiru lau segundoko tarte hartan, arreba lubakiaren alde berean nuela:
|
|
|
Zuk beste bi egun egin zenituen, Maria Bibianak bezala, honek lanera itzuli behar zuelako, eta, gogoratzen dudanetik, sekulako lasaitua hartu nuen zuek alde egitean; pena
|
bat
ere banuen, zure balizko konbertsioa bere balizkotasunean geratu baitzen inoiz baino gehiago: ezerezean, alegia; Santa Teresitak Pranzinirekin arrakasta handiagoa izan zuen, zinez, nik zurekin baino!; edo hura ez zen mementoa, eta beste abagune baten zain ote zegoen Ama Birjina??
|
|
|
piztu baitzidan psikologiazaletasunaren argia. Zale itsua ere banaiz, badakizu, berriro jaioko banintz, psikiatria estudiatuko nuke?, baina neure zaletasun hartarako joera berezko
|
bat
ere banuen, beharbada, aurretikoa, ezin azal baitezaket, bestela, nola bururatu zitzaidan, une jakin batean, neure buruarekin saioak egitea, liburuan irakurtzen nituèn ideien araberakoak, esperimentuen subjektua eta objektua ni, aldi berean. Ildo honetatik, beste paragrafo bat dut gogoan, liburuan. La raíz de la maldad desinteresada?
|
|
|
(?) Galtzen bazara eta galtzea ontzat hartzen baduzu, galduta zaudelako hain zuzen ere, oharkabean aurkituko duzu, zeren inon ez zauden, azken batean??, Oteizaren hamabosgarren apostolua banintz bezala? tiriki tauki tauki, mailuaren hotsa?!; ipar
|
bat
ere banuen neure baitaren baitan, biriketako bat hustua bainuen, eta nire beste birika eta beste organo guztiak birika hustuaren bidean jarri behar bainituen, zenbat eta gehiago haietaz hustu, orduan eta toki gehiago izango baitzuen Jainkoak bereari ekiteko; gero, jakina, kausa efektuen sekuentzia logiko batean, Jainkoak bere grazia isuri zidan, bere mementoan hori sinetsi nuen behintzat?, apostu...
|
|
|
Quesseneten lantegian egin zituen kalkuluak: ...en fruituak baitziren haien kontrola eta lanaren eta produkzioaren egonkortasuna, fabrikaren martxa ona eta etorkizuna bermatzen zituztenak; Teofilo Mariak buruan zituen, halaber, langileen artean sari gisa banatu beharreko pizgarri eta eragingarriak, bakoitzaren jarreraren eta produkzioaren araberakoak; Teofilo Maria, beraz, bere ideiekin eta betiko ideiekin itzuli zen Frantziatik, baina programa
|
bat
ere bazuen haiek bideratzeko asmotan, eta hartan agertu zitzaigun berritzaile.
|
|
|
Elizondokoari buruz beste anekdota
|
bat
ere badu Otegik. Eta ezagun du kontatzea atsegin duela:
|
|
|
Berehala ezagutu zuten McKenzie irakaslea, gurpil aulkian zebilen gizon bakarra. Alboan, laguntzaile
|
bat
ere bazuen. Gazte betaurrekodun bat.
|
|
|
Txiste
|
bat
ere bazuen gure aitak, halakoetarako. " Ba al dakik zertan bereizten diren ofizinakoak eta tailerrekoak pixa egiterakoan?" galdetzen zuen, eta aurrekoaren isiltasunaren aurrean (erantzuna bazekienaren isiltasun konplizea, ezagutzen ez zuenaren isiltasun jakinguratsua), irribarre eginez jarraitzen zuen:
|
|
|
Zuk beste bi egun egin zenituen, Maria Bibianak bezala, honek lanera itzuli behar zuelako, eta, gogoratzen dudanetik, sekulako lasaitua hartu nuen zuek alde egitean; pena
|
bat
ere banuen, zure balizko konbertsioa bere balizkotasunean geratu baitzen inoiz baino gehiago: ezerezean, alegia; Santa Teresitak Pranzinirekin arrakasta handiagoa izan zuen, zinez, nik zurekin baino!; edo hura ez zen mementoa, eta beste abagune baten zain ote zegoen Ama Birjina...?
|
|
|
Madrilgo egonaldiari ekin baino lehenago, ordea, beste xehetasun bat, Gabino, liburu hark —Pio Barojarenak— piztu baitzidan psikologiazaletasunaren argia. Zale itsua ere banaiz, badakizu —berriro jaioko banintz, psikiatria estudiatuko nuke—, baina neure zaletasun hartarako joera berezko
|
bat
ere banuen, beharbada, aurretikoa, ezin azal baitezaket, bestela, nola bururatu zitzaidan, une jakin batean, neure buruarekin saioak egitea, liburuan irakurtzen nituèn ideien araberakoak, esperimentuen subjektua eta objektua ni, aldi berean. Ildo honetatik, beste paragrafo bat dut gogoan, liburuan" La raíz de la maldad desinteresada" izenpean azaltzen dena:
|
|
|
demagun aurrez aurre ditugula bi eraikin: ...bezala, eta ez dudala Elizak dogmatzat duen infernuan sinesten, ondorioz; ez naiz ezer asmatzen ari, badakit —zuk ere antzeko zerbait diozu zeurean, ñabardurak ñabardura—, esaten ari natzaizuna deterministek eta esaten zutenarekin oso lotua baitago, azken batean; horrekin, baina, ez naiz libertatea ez gizakiaren balizko erruduntasunaren kontzeptua ukatzen ari, gizakiak, zentzu praktiko
|
bat
ere baduen neurrian, halako konstrukzio mentalak behar baititu —etika bat behar du— gizartea antolatzeko, eta hor hasten baita beste historia bat: izan ere, edifizio bat erortzen da eta bestea ez, eta hori da kontua... eraikinak azpian harrapatzen bazaitu, zer esanik ez.
|
|
|
Adak egin zidàn irria —kezkak eta beldurrak zurrundutako betarte ezin ilunagoa guztiz aldatu eta konplizitate ezkutu batek argitua behar zuena—, etxetik alde egingo nuela esan nuenean...!; eta, hala ere, ez zen irri nabarmen bat izan, irri ia antzemanezin bat baizik, irri bat baino gehiago ere bazena aldi berean, samurtasun ezusteko baten zizelak edo moldatua; nireganako mirespen kutsu
|
bat
ere bazuen irri hark!; esanahiz betetako irria zen, abegitsua zinez: hain abegitsua, non orduantxe jakin bainuen, irriak iraun zituèn hiru lau segundoko tarte hartan, arreba lubakiaren alde berean nuela:
|
|
|
Zertan nenbilen ni, bada, burutazio haietan sartuta, neska haren balizko edertasunari eguzkiaren ezaugarriak emanda? Argudio harekin batera, neure harrotasunarekin lotutako beste argudio
|
bat
ere banuen, nik han ikusi nuena neska bat baitzen, azken batean: nola apal nezakeen neure burua, baina, neska baten aurrean?
|
|
|
Baina Gerhard harro zegoen, eta berehala eman zidan bere harrotasunaren berri, irri maltzur bat eginik: ‘Abantailatxo
|
bat
ere badut: nire gudarosteko buruek mailua eta igitaia dituzte eskuan, zure errege erreginek ezer ez... ’ ‘Adimenaren kontuetan, ordea, adimena bera da mailu eta igitai... ’ erantzun nion, hisiaz, handikeria handiago batekin.
|
|
|
ziur zeunden. Arrazoi
|
bat
ere bazenuen, itsu sinesten zenuena eta berehala aditzera eman zenidana: " Nik huts egin dezaket, baina Jainkoak ez, eta nire meza berria orbetarron salbazioaren alde eskaini dut:
|
|
|
Quesseneten lantegian egin zituen kalkuluak: ...en fruituak baitziren haien kontrola eta lanaren eta produkzioaren egonkortasuna, fabrikaren martxa ona eta etorkizuna bermatzen zituztenak; Teofilo Mariak buruan zituen, halaber, langileen artean sari gisa banatu beharreko pizgarri eta eragingarriak, bakoitzaren jarreraren eta produkzioaren araberakoak; Teofilo Maria, beraz, bere ideiekin eta betiko ideiekin itzuli zen Frantziatik, baina programa
|
bat
ere bazuen haiek bideratzeko asmotan, eta hartan agertu zitzaigun berritzaile.
|
|
|
Bilatzeari uzten badiozu, hortxe egongo da. (...) Galtzen bazara eta galtzea ontzat hartzen baduzu, galduta zaudelako hain zuzen ere, oharkabean aurkituko duzu, zeren inon ez zauden, azken batean" —, Oteizaren hamabosgarren apostolua banintz bezala... tiriki tauki tauki, mailuaren hotsa...!; ipar
|
bat
ere banuen neure baitaren baitan, biriketako bat hustua bainuen, eta nire beste birika eta beste organo guztiak birika hustuaren bidean jarri behar bainituen, zenbat eta gehiago haietaz hustu, orduan eta toki gehiago izango baitzuen Jainkoak bereari ekiteko; gero, jakina, kausa efektuen sekuentzia logiko batean, Jainkoak bere grazia isuri zidan —bere mementoan hori sinetsi nuen behintzat.
|
|
|
Norbait sartu da etxean. Ikus ezazu hor...!"; nola ez zitzaidan, bada, eszena hura buru buruan grabatuta geratuko, gure bizitzako mundualdia ezerk baino hobeto laburbiltzen badu?; filosofoak zioen bezala, geure burua ezagutzen ahalegindu genuke, baina geure baitan beti aurkitzen eta beti aurkituko dugu beste ni arrotz hori —beste izen
|
bat
ere baduena, ausaz—, geure buruaren ezagutzan noiznahi tartekatu eta ezagutza bera eragozten diguna behin eta berriro, geure ahalegin guztiak zapuztuz.
|
|
2011
|
|
|
Izan ere, bakarrik bizi nahi nuke, libre, antzinako ehiztari haietarik bat bezala??. Amak, orduan, halako begiratu bat luzatu zion, kexa bat izateaz gain?. Nik uste ninan kartzelak errotik kenduko zizkiola fantasia eta burugabekeria guztiak, baina ez???, mirespen ukitu
|
bat
ere bazuena, mutil batek bere ametsari eustea ez baitzen ahuntzaren gauerdiko eztula, espetxeko mundu ilunak sei urtetan ehortzia izan ondoren?
|
|
|
Botarena bakarrik ez, beste berezitasun
|
bat
ere bazuen Katxina zaharrak. Kasamenteroa zen.
|
|
|
Horrelako gauzak pentsatzen nindoanerako iluntzen ari zuen, eta Ziutate Unibertsitariora joan behar izan nuen; han pasatzen baitzen gure filma. Beldur apur
|
bat
ere bagenuen: izan ere,. Colegio de España?
|
|
|
Osasunez sasoiko ageri bazen ere, azken aste haietan behera egin zuela zirudien, eta bere aurpegiko zimurrak lehen baino nabarmenago ikusi nizkion. Irribarre triste
|
bat
ere bazuen aurpegian egun hartan, eta horrek begietako argia itzaltzen ziolakoan nago. Baina berehala konturatu nintzen ez zela bere buruaz ari, bere beharraz baizik.
|
|
|
–esan zuen Keziak. Beste
|
bat
ere bazuen.
|
|
2012
|
|
|
Egoitzek bi urte zituenean banandu ziren, baina Pablok beti bete izan zuen aitaren rola, beti izan zuen harreman zuzena mutilarekin. Berriro ezkonduta zegoen eta sei urteko alaba
|
bat
ere bazuen: Irati.
|
|
|
Leirek eta Txominek etxebizitza estreinatu zutenean, Maria haurdun zegoen, eta, medikuek haren haurdunaldia arriskutsutzat jo zutenez, adinagatik eta aurretik izandako abortuengatik, seigarren hilabetetik aurrera baja hartuta zegoen. Bost urteko ume
|
bat
ere bazuen aurretik, eta, haren ondoren, ahalegin antzu asko egin zituen berriz haurdun geratzeko. Baina azkenean lortu zuen.
|