|
2000
|
|
|
Gauaren iluntasunean esnatu zen, izerditan. Beharbada oihu txikiren
|
bat
ere egin zuen, baina bere logelako inor ez zen konturatu. Hori zirudien behintzat, zurrungen orfeoiak ez baitzuen kontrakorik adierazten.
|
|
|
izan ere, ez zirudien, ez, mafrundia edo sudur jarioa harrapatzeko beldur zirenik, arin jantzirik zihoazenez gero, lepoa eta lepaingurua bistan, baita zangoak ere, orkatiletarik goiti borzpasei hatz, galtzerdirik gabe...! Zirkunstantzia haietan, itsasotik noizbehinka zetorrèn haizea Luziferren tropetako deabru ikustezin bat izan zitekeen, emazteki haien lepainguruetarat noiznahi den amoltsuki biribilka zitekeena, edo zilipurditxoren
|
bat
ere egin zezakeena, haien paparretan beherat, edo, soinekoen beheko aho zabaletik belaunetan gorat, toki sekeretuagoetarat. Eta harritzen ninduten, halaber, haien begiek... zeinak kale kantoi batetik bertzerat baitzebilzkien, saguzar kapadunen joan jinak ere galdu nahi ez balituzte bezala, zeren negozio hartan tratuak eta sal-erosiak berdin eta orobat egin baitzitezkeen ageriz nola kapapetik.
|
|
2002
|
|
|
Gorostietakoei beste egin gaizto
|
bat
ere egin nien. Jesusek, Arantxaren neba zaharrenak, antxume bat zuen gizentzen, gero lagunekin bazkaritxo bat egiteko.
|
|
2003
|
|
|
Sorpresa handia hartu zuen Matiasek sukaldeko guztiak berari begira zeudela ikusi zuenean, lentejei kasurik egin gabe. Tomasek galdera
|
bat
ere egin zion, interes matematikoz. Galdetu zion:
|
|
|
Beste grabazio kurioso
|
bat
ere egin zuen Matiasek Eldasen. Horrezaz guztiaz gainera.
|
|
|
Abagune ezin hobea nuela, zioten, bizitza berri bati ekiteko. Diru eskaintza
|
bat
ere egin zidaten, hemendik urrun, atzerrian, bizi ahal izateko. Nik ez nuen, ordea, bizitza berririk nahi.
|
|
|
Herria eta eskola hartzen genituen gehienbat ahotan, baina baita gure familiak, gure harremanak, gure liburuak... Ibilaldiren
|
bat
ere egiten genuen bide bazterretik, baina oso aldian behin. Ohikoena ni bakarrik paseatzea izaten zen, batez ere bizikleta eraman nuenetik.
|
|
|
Hark ez zuen inolako minik hartu, eta nik berriz eskuineko hanka nahiko matxuratua daukat. Mota guztietako plakak atera dizkidate, eta ebakuntza ttiki
|
bat
ere egin didate. Orain egun batzuetan ez mugitzeko esan didate.
|
|
2004
|
|
|
Lehendabiziko hurbilpen horren ondotik bigarren
|
bat
ere egin dezakegu. Zauriek isuritako zornearekin hasi aurretik, honen kolore gaiztotua ikusi aitzin, gatazka honen erroetan beste sartu aldi bat egin dezagun.
|
|
|
Horregatik, onean nahiz txarrean, Errealak irabazten zuen bakoitzean nabaritu egiten zen etxeko giroan. Eta gurasoek irritxoren
|
bat
ere egiten zioten elkarri halakoetan, bada zerbait... Baita festa handia ospatu ere, Erreala bi aldiz txapeldun geratutako liga deskribaezin haietan, bezeroen artean dozena bat botila xanpain irekitzen zituztela, dohainik.
|
|
2005
|
|
|
Barrea irten zitzaidan nahi gabe, baina bere begirada ikustean berehala joan zitzaidan;" barkatu" esan nuen ahul, eskuarekin ahoa tapatuz, eta eztul antzeko
|
bat
ere egin nuen, dena batera.
|
|
|
Baina horrezaz guztiaz gainera, esan zuen Simonek, beste jolas
|
bat
ere egiten zuten egun horretan. Eta jolasa zen partiduaren ostean debekatuta zegoela zelaia zapaltzea.
|
|
|
Esan zuen dirua bildu zutela orduan hemen herrian galestarraren bidaiarako. Eta sobran ere hartu zutela dirua, hain zen sinpatikoa galestarra herrikoentzat, eta afari
|
bat
ere egin ziotela agurtzeko. Eta galestarrak 17 poema errezitatu zituela galeseraz, eskerrak emateko.
|
|
2006
|
|
|
Azkarra mutikoa. Galdera bakar
|
bat
ere egin gabe, nire nondik norakoen jabe zen Gilen. Deus harritzekorik ez.
|
|
2007
|
|
|
Marka bakar
|
bat
ere egin ez nion liburu bakarra Stefan Zweig en Die Schachnovelle izan zen: Xake nobela.
|
|
|
Garbiago eta gazteago. Inoiz ebakiren
|
bat
ere egin izan zien nahi gabe. Hala egiten zion bizarra gizon bat, bi eta hamaika gizoni.
|
|
|
Festa
|
bat
ere egingo dugu. Festa handi bat.
|
|
2008
|
|
|
Eta ez? ez zuen zalantzarik afera hartan behar bezala jokatu zuela, ama batek zernahi egin baitzezakeen alaben moraltasuna zaintzeko, baina, gutunak irakurri ondoren, hain espiritualak eta hain inozenteak, nolabait esatearren?, halako kontzientzia txar
|
bat
ere egin zitzaion, beharbada, azkenean bere iritzia ezarri ziona, bikoteari aukera bat zabalduz:
|
|
|
Bitartean, pieza bukatu zen. Eta Nataliak mahairako bidea hartu zuen, urrats
|
bat
ere egin zuen norabide hartan?, baina, eskuaren higialdi ezin azkarrago batean, Gerardok Nataliari besotik heldu eta, orkestrakoei zuzenduta, esan zien:
|
|
|
munduko pasio guztia zuten, baina airearekin eta mundu espiritualarekin lotuagoa zegoen, lurrarekin eta lurraren miseriekin baino. Eta damutu ere, damutu zen, memento batean seguruenik, haietako bizpahiru karta irakurrri ahala, halako keinu adierazgarri
|
bat
ere egin zuen behintzat, bere buruarekin pozik ez balego bezala?, amoranteen kartak atzemateko neurriak hartu izanaz?
|
|
|
Gelan, une hartan, gaixoaz gain, markesa anderea, Natividad, doña Norma eta Regina zeuden, hirurak ohearen alde berean. . Eta beste tranpa bat balitz??, esan zion Nataliak bere buruari deblauki, halako keinu
|
bat
ere egin baitzuen eskuarekin, karta ikusmenaren eremutik urruntzen zuena. Gero, ordea, berriro hurbildu zuen bere begietara:
|
|
|
bere esker ona azaldu nahi izan zion ere? eta are gehiago, promes
|
bat
ere egin baitzion?. Zin degizut erregina bat bezala tratatuko zaitudala, izeba, nire ametsak betetzen badira???, kosta ahala kosta bete nahi zuena; hantxe, baina, komediak!, Nazariok ezin ulertu baitzuen nola bete zezakeen orduan emandako hitza, izeba berarekin eraman ezean, herritik hiriburura, Reginarekin batera, jakina, eta izeba Ursula nagi bezala agertzen baitzitzaion Nazario hartaz mintzatz... edo baietz esaten zion ilobari, inongo entusiasmorik gabe, ezetz esango balio bezala:
|
|
|
Esan nahi baita Gerardoren hitzek irri zabal bat eragin ziotela Nataliari, berezkoa bezain atseginezkoa, eta irri urduri bat Natividadi, irri urduri bezain behartu bat, kanpoko egoerak eskatzen ziona, inguruari inpresio txarra ez eragitekotan. Ricardo hartaz ohartzen zen, eta ohartzen zen, halaber, ez zuela atsegin Gerardok egiten zuèn akatsaren defentsa, ezezko keinu azkar
|
bat
ere egin zuen buruaz, lagunak adieraziaren adierazgarri?, bi artistek maiz eztabaidagai izaten zutena; ohartu zen, ondorioz, buruhauste handirik eskatzen ez zuèn ondorioa zen, inondik ere?, Gerardoren hitzek Natividaden aldean jartzen zutela bera. Ricardo?, ezinbestean; eta nola Natividad estu ikusten baitzuen, haren defentsan atera zen:
|
|
|
Lasaitu zen Millan, itxuraz, halako hasperen
|
bat
ere egin zuen, eskuak altxatu eta ikasketaburuari erakusten zizkion bitartean?, barruko korapiloa deskorapilatu zuelakoan.
|
|
|
–Tuuu!?. Eta berriro kendu zuen eskua, tximistak hartua bezala, baina irri itxurako
|
bat
ere egin zuen jarraian. Handik aurrera, ekaitzaren ondoko barealdia bereganatzen zuela, bere buruaz ziur eta bere buruaren jabe, beste irri bat egin zuen, beste bat eta beste bat, eta, haur bihurri bat bezala sentitzen zela, berriro jo zuen soinua, berriro eta berriro, tuuu, tuuu eta tuuuuuuu!
|
|
|
Eta, pozez gainezka zegoela eta pozak behar adina adore ematen ziola bere pausoak markesa zegoèn norabidean zuzentzeko, pitxerra lurrean utzi eta harengana arteztu zen. Lehen pausoa ematerakoan, ordea, eszenari begiratuta, edonork antzemango zion haren oin kolokari, irristada txiki
|
bat
ere egin baitzuen lehen pauso hartan?, urduritasunarekin zerikusia zuèn korapiloa sentitu zuen urdail erraietan, eskuetako bat ere eraman zuen hara, mugimendu erreflexu batean, itxuraz?, gero eta korapilo estuagoa pausoak eman ahala, iltze edo burdin puska bat irentsi eta hantxe trabatu balitzaio bezala, urdailetik erraietara eta erraietatik urdailera. Lehia hartan, ez zekien nor aterako zen garaile:
|
|
|
Une hartan gortina itxiek uzten zutèn zirrikitutik eguzki errainu bat sartu zen gelara, kristalezko lanpararen beira ale batzuk betean hartuz eta dir dir batean utziz. Beirari zeriòn islak, halaber, begia argitu zion Nazariori, irri
|
bat
ere egin zuen une hartan?, zeinak, jarraian, albora begiratu baitzuen berriro, kristalen dirdira benetakotik gorputzen balizko dirdirara. Gero, albotik erantzunik jaso ez zuelako edo, etsipen keinu bat egin zuen:
|
|
|
zer gehiago behar zuen, bada! Bai, egia zen jauregia ez zela artean berea, baina, bere kalkuluen arabera, bost hamar urtetan izango zen, kreditua hamabost urterako sinatua bazuen ere, halako eran, non apustu
|
bat
ere egin baitzion kreditua eman ziòn bankuko arduradunari, baietz bost hamar urteko epean ordaindu kreditua eta interesak, bankariak ezinezkotzat jotzen zuena, mirari bat izan ezean.
|
|
|
Ez da logika txarreko burubidea, gogaide bainaute alde horretatik begiratuta. Haatik, auzi horren gainean beste irakurketa
|
bat
ere egin dezakegu. Hala, burujabetasun politikoa lortu arren euskal identitate etnolinguistikoa eta kulturala garatzea lortzen ez duen burujabetasunak ez al ditu nazio zapaltzailearen hizkuntza eta kultura legitimatuko?
|
|
|
–Beste mesede
|
bat
ere egitea nahi nuke.
|
|
|
munduko pasio guztia zuten, baina airearekin eta mundu espiritualarekin lotuagoa zegoen, lurrarekin eta lurraren miseriekin baino. Eta damutu ere, damutu zen, memento batean seguruenik –haietako bizpahiru karta irakurrri ahala, halako keinu adierazgarri
|
bat
ere egin zuen behintzat, bere buruarekin pozik ez balego bezala–, amoranteen kartak atzemateko neurriak hartu izanaz...
|
|
|
amoranteek elkarri idatzitako gutunak. Eta ez... ez zuen zalantzarik afera hartan behar bezala jokatu zuela, ama batek zernahi egin baitzezakeen alaben moraltasuna zaintzeko, baina, gutunak irakurri ondoren –hain espiritualak eta hain inozenteak, nolabait esatearren–, halako kontzientzia txar
|
bat
ere egin zitzaion, beharbada, azkenean bere iritzia ezarri ziona, bikoteari aukera bat zabalduz:
|
|
|
Une hartan gortina itxiek uzten zutèn zirrikitutik eguzki errainu bat sartu zen gelara, kristalezko lanpararen beira ale batzuk betean hartuz eta dir dir batean utziz. Beirari zeriòn islak, halaber, begia argitu zion Nazariori –irri
|
bat
ere egin zuen une hartan–, zeinak, jarraian, albora begiratu baitzuen berriro, kristalen dirdira benetakotik gorputzen balizko dirdirara. Gero, albotik erantzunik jaso ez zuelako edo, etsipen keinu bat egin zuen:
|
|
|
Emaztearen maitasuna zuen, gero eta gehiagora zihoàn fabrika baten jabea zen, boterearen sinbolotzat har zitekeèn jauregi hura zuen... zer gehiago behar zuen, bada! Bai, egia zen jauregia ez zela artean berea, baina, bere kalkuluen arabera, bost hamar urtetan izango zen, kreditua hamabost urterako sinatua bazuen ere, halako eran, non apustu
|
bat
ere egin baitzion kreditua eman ziòn bankuko arduradunari, baietz bost hamar urteko epean ordaindu kreditua eta interesak, bankariak ezinezkotzat jotzen zuena, mirari bat izan ezean.
|
|
|
Lasaitu zen Millan, itxuraz –halako hasperen
|
bat
ere egin zuen, eskuak altxatu eta ikasketaburuari erakusten zizkion bitartean–, barruko korapiloa deskorapilatu zuelakoan.
|
|
|
Bitartean, pieza bukatu zen. Eta Nataliak mahairako bidea hartu zuen –urrats
|
bat
ere egin zuen norabide hartan–, baina, eskuaren higialdi ezin azkarrago batean, Gerardok Nataliari besotik heldu eta, orkestrakoei zuzenduta, esan zien:
|
|
|
Gelan, une hartan, gaixoaz gain, markesa anderea, Natividad, doña Norma eta Regina zeuden, hirurak ohearen alde berean. " Eta beste tranpa bat balitz?", esan zion Nataliak bere buruari deblauki, halako keinu
|
bat
ere egin baitzuen eskuarekin, karta ikusmenaren eremutik urruntzen zuena. Gero, ordea, berriro hurbildu zuen bere begietara:
|
|
|
Esan nahi baita Gerardoren hitzek irri zabal bat eragin ziotela Nataliari, berezkoa bezain atseginezkoa, eta irri urduri bat Natividadi, irri urduri bezain behartu bat, kanpoko egoerak eskatzen ziona, inguruari inpresio txarra ez eragitekotan. Ricardo hartaz ohartzen zen, eta ohartzen zen, halaber, ez zuela atsegin Gerardok egiten zuèn akatsaren defentsa –ezezko keinu azkar
|
bat
ere egin zuen buruaz, lagunak adieraziaren adierazgarri–, bi artistek maiz eztabaidagai izaten zutena; ohartu zen, ondorioz –buruhauste handirik eskatzen ez zuèn ondorioa zen, inondik ere–, Gerardoren hitzek Natividaden aldean jartzen zutela bera –Ricardo–, ezinbestean; eta nola Natividad estu ikusten baitzuen, haren defentsan atera zen:
|
|
|
" Tuuu!". Eta berriro kendu zuen eskua, tximistak hartua bezala, baina irri itxurako
|
bat
ere egin zuen jarraian. Handik aurrera, ekaitzaren ondoko barealdia bereganatzen zuela, bere buruaz ziur eta bere buruaren jabe, beste irri bat egin zuen, beste bat eta beste bat, eta, haur bihurri bat bezala sentitzen zela, berriro jo zuen soinua, berriro eta berriro, tuuu, tuuu eta tuuuuuuu!
|
|
|
Eta, pozez gainezka zegoela eta pozak behar adina adore ematen ziola bere pausoak markesa zegoèn norabidean zuzentzeko, pitxerra lurrean utzi eta harengana arteztu zen. Lehen pausoa ematerakoan, ordea –eszenari begiratuta, edonork antzemango zion haren oin kolokari, irristada txiki
|
bat
ere egin baitzuen lehen pauso hartan–, urduritasunarekin zerikusia zuèn korapiloa sentitu zuen urdail erraietan –eskuetako bat ere eraman zuen hara, mugimendu erreflexu batean, itxuraz–, gero eta korapilo estuagoa pausoak eman ahala, iltze edo burdin puska bat irentsi eta hantxe trabatu balitzaio bezala, urdailetik erraietara eta erraietatik urdailera.... Lehia hartan, ez zekien nor aterako zen garaile:
|
|
|
...en adimenak beste leku batera egin zuela jauzi; honek, izan ere, gogoan behar zuen... edo gogoan zuen, zehatzago –eszenaren nondik norakoak ez du beste irtenbiderik eskaintzen–, nola behin batean, Dobaingo fabrikara lehen aldiz egin zuèn egunean doi, izebak fardel bat prestatu zion, baita nola berak –Nazariok– bere esker ona azaldu nahi izan zion ere... eta are gehiago, promes
|
bat
ere egin baitzion –" Zin degizut erregina bat bezala tratatuko zaitudala, izeba, nire ametsak betetzen badira..." –, kosta ahala kosta bete nahi zuena; hantxe, baina, komediak!, Nazariok ezin ulertu baitzuen nola bete zezakeen orduan emandako hitza, izeba berarekin eraman ezean, herritik hiriburura, Reginarekin batera, jakina, eta izeba Ursula nagi bezala agertzen baitzitzaion... hik hirian nahi nauk, baina nik herrian nahiago...
|
|
2009
|
|
|
etxera gonbidatu, afaria eman, mimatu, sedukzio arma guztiekin eraso. Patata tortilla
|
bat
ere egin dezake. Prostituzio mota bitxi bat, konpainia papurren truke.
|
|
|
Ez dago besterik. Bota baino lehen, nahiko bazenu, pilotatxo
|
bat
ere egin zenezake, eta orduan bai, bota itzazu: urrun, inongo kontenplaziorik gabe.
|
|
|
Aurkitu ezazu eta esan nire zain egoteko, itzuliko naizela eta itxaroteko, mesedez. Haren etxea non zegoen azaltzen zidan, eta Olaetako marrazki
|
bat
ere egin zuen, bidean ez nintzela galduko ziurtatzeko. Eta, jakina, gutuna ezin zen beste era batera amaitu:
|
|
|
hots, Teofilo Mariaren itzalaren presentzia obsesiboa eguneroko gainkarga bihurtu zitzaiòn hartan, estresak jota bizi zen Ada, bere hainbat ohituratan nabari zitekeen moduan: ...inezkoren bati detektibe itxura hartzen ote zion, zinema mutuaren garaian berak ikusi zuèn pelikulako detektibe protagonistaren antza ote zuen, Sherlock Holmesena berarena???, eta korura joaten zenean beste hainbeste, atzera begiratzen baitzuen behin eta berriro, lehen ez bezala; afaltzera joan zenean, ordea, Ada beste koordenatu batzuetan sentitu zen, beharbada, beste indar batekin, irri maltzur
|
bat
ere egin zuen, halako batean, langelatik jangelarako bidean?, orduantxe barrundatu balu bezala ezen gorputzari. Teofilo Mariarenari, aurre egitea gorputzaren itzalari egitea baino erosoagoa gerta zekiokeela:
|
|
|
Domingok lagun onak egin zituen, eta lagunek aholku onak ematen zizkioten, desesperatuta egoten zenean batez ere, sarjentua akabatzeko gogoak itsututa: ez txorakeriarik egin, Domingo, bi hilabete egin dituk, beste
|
bat
ere egingo duk, beste bat eta beste bat, urtebetea egingo duk, pasatuko dituk probak, eta orduan, pilotu ikastaroa hasi, konpainiaz aldatu eta sarjentuak bakean utziko hau: arrazoi zuten, zer arraio!; izan ere, noiznahi ikusten zituen pistan zeudèn abioiak, ukitu ere bai tarteka, kapitain batek astean behin erakusten zienean:
|
|
|
norabidea, minak berak argudio errefutaezin batean markatzen ziona: Nazariok min egin zion, bai, eta Nazariok egin ziòn minak Nazariori min egiteko eskubidea ematen zion, eta, hala, ahots tonua zakartzen zuela eta egiten zituèn keinuak keinuago bihurtzen, zutik jartzeko saio
|
bat
ere egin zuen, istantean eseri zen arren?, honela esan zion bizardunak, gizalegearen ohiko partituratik erabat kanpo:
|
|
|
Adak automata batek bezala so egin zion Maria Bibianari, burua apurka apurka jiratuz, ez hitz bat eta ez keinu
|
bat
ere egiteko gai, jarrera pasibo erabateko batean, zeinak Maria Bibianaren erreakzioa eragin baitzuen: hots, Maria Bibiana bat batean aztoratu eta ezin serioago jarri zen, hazpegien keinu nabari batean, orduantxe ohartu balitz bezala hanka sartu zuela, nahiz eta hanka sartze hura bi galdera marken artean sartu zuen, hain baitzen nabaria, halaber, haren begiradari zeriòn ezjakintasuna; gauzak horrela, arkume goxoa jaten ari ziren une hartan?, aitak eta Teofilo Mariak beste plano batean behar zuten, baita jaun kalonje Anizetok ere (beren karguaz loriatzen diren kalonjeak apetitu onekoak izan ohi dira, sexu ukatuaren gosea ere gularen bidetik asetzen ohituak, antza?), arkume zaporetsuaren zaporearen menera; gizonezkoen kontrastean, baina, adi adi zeuden ama izebak, beren begiratzeko era arretatsu harekin, begien joan etorri neurtu bezain intentsoak, Ada eta Maria Bibiana jomugatzat zituztenak?, ama batez ere, halakoa izan zen, izan ere, Reginak Pagoagako Ama Birjinaren balizko agerketa haiekin azkenean bizi izan zuèn frustrazioa, lehen uneko liluraren gozoa ozpin bihurtarazi eta jarrera neurasteniko batera eraman zuena, halako eran, non zalantzarik gabe baiezta baitaiteke ezen emakumea ez zela, geroztik, bere onean egon?
|
|
|
eta besteak desberdin pentsatzen zuelako; izebaren kezkari, baina, beste sentimendu bat gainjarri zitzaion, harridurazkoa? mirespen kutsu bat ere bazuena, ilobari begiratzeko modu ezin nahasizkoak salatzen zuen?, hain ziren Domingok esandako hitzak ohiz kanpokoak; eta hain ziren xelebreak, non barre txiki
|
bat
ere egin baitzuen izebak: grazia egin ziolako egin zuen barre, jakina, baina barre txiki hark ere garbi uzten zuen izebaren jarrera, ilobarekiko barkaberatasunarekin lotua, harik eta barre txikiak bere bidea egin eta bere bidea agortu zuen arte, kezkari berriro leku eginez:
|
|
|
Damasok ahoskatutako hitzen ondorioa berehalakoa izan zen, aita Pierreren betartea guztiz itxuraldatu baitzen: esaldi kateak barrutik kateatu balu bezala, begiak zabaldu eta masailak puztu zituen irakasle sotanadunak, azala gorritzeraino puztu ere, kateak hausteko ahaleginean edo; aita Pierrek, baina, beste urrats
|
bat
ere egin beharra zuen, bere autoritatea eta harrotasuna kolokan jartzea nahi ez bazuen, eta, hala, eskuak ukabil bihurtzen zituela, oihu ezin ozenagoa egin zuen:
|
|
|
Egoera hartan semearen ahotik hitz haiek entzuteak, hitzei lotuta, ez al zen mutila irri misteriotsu itxurako
|
bat
ere egiten ari?, eder bezain hunkigarria behar zuen Reginarentzat; aldi berean, baina, odolaren matxinada nabaritu zuen, sabelaren erdigunean doi, ez baitago bestela ulertzerik amak semeari segidan zuzendu zizkiòn hitzak:
|
|
|
Gurasoek Regina eneko gela batean ehungailua jarri ziotenetik. Maria Bibianak bi eta Adak lau urte egin zituzten Arte eta Ofizioetako eskolan, non joskintzari (ehunak, brodalanak, eta abar) eta apaingintzari (paperezko eta kartoizko apaingarriak, lore artifizialak, eta abar) lotutako ikastaroak ematen baitzituzten (erizaintzari lotutako ikastaro
|
bat
ere egin zuen Maria Bibianak), ahizpa bakoitzak bere bideari ekin zion arte: Maria Bibiana ospitale batean (ez zuen besterik nahi, Gabino bi urtetan zaindu zuenetik) eta ahizpa etxean jostun?, hantxe lan egiten zuen Adak goiz eta arratsalde; bere erabaki hura aspalditik zetorren, beharbada, ume umetatik atsegin baitzuen, esku ona zuelako edo, amaren trebetasuna zuen alor hartan gidari?, puntua egitea eta brodatzea, halako eran, non berak brodatutako musuzapiak. O eta A bat erakusten zutenak, baita xehetasunez betetako Regina enearen marrazki polit bat ere, Gabinok egiten lagundu ziona?
|
|
|
–Azken hilabeteotan nirekin konfesatu izan zara: pentsatzekoa da, beraz, aita espiritualtzat hartu nauzula, galderatxoren
|
bat
ere egin izan baitidazu inoiz, baita nik zuri ere: horrela jakin nuen Domingo Orbe zaitudala?
|
|
|
Nazario Orbek guztiak utzi zituen aho zabalik, baita Domingo txikia ere, bere harridurarako; Domingo, izan ere, aitak behingoz bere irudi bat erabili zuelako edo, pozik zegoen, irri
|
bat
ere egin zuen, esker onekoa baizik ezin izan zitekeena, aitak Drakularen izena aipatu zuenean?, bere buruaz harro. Baina bazkaltiar guztien artean, Nazarioren begietatik, bere koinata Bittorik erakusten zuen, itxurari zegokionez, betarterik aldatuena, izan zitekeen Bittori emakume sutsua zelako, bere burua (monarkiko ezagun baten alaba zen) antikomunistatzat zuena, halako eran, non koinatuaren hitzek sutu egin baitzuten, edo izan zitekeen borondatezko ahalegin bat egin zuelako, Domingok eragindako goragalea neutralizatu ziona, arnasaren erritmoa egokitu ondoren?, arestian hain zurbil ikusi zuena ikusi ez zuen, bada, Nazariok geroxeago musu gorri!
|
|
|
Eskarmentua eman behar zion mutil lotsagabe hari, lehenbailehen eman ere, argi eta garbi ikus zezan han nork agintzen zuen! Eta altxatzekotan ere egon zen berriro, keinu txiki
|
bat
ere egin zuen, eskuak mahaian bermatuta?, baina une hartan Ismaeli so egin eta haren aurpegia ikusi zuen: anaia kexu zegoen, itxura batean, berari. Nazariori?
|
|
|
Abade kartusiar batek ez zuen bere fraideen artean halako isiltasunik eragingo, ezta anatemaren mehatxupean ere, amaren berriak aho zabalik utzi baitzituen anai arrebak, arnasarik gabe: bizpahiru segundoko espantuaren ondotik, baina, Teofilo Mariak eta Maria Bibianak begirada iheskor bat luzatu zioten Domingori, errukiz betea, Domingok, baita Adak ere, espantuak hartuta segitzen zuten bitartean, beren baitatik at baleude bezala, entzun berri zutena sinetsi ezinik; anai arreben artean, begiz ikus zitekeenaren arabera, Damasok zirudien osoena, keinu
|
bat
ere egin baitzuen, besagainak axolagabe altxaturik, harekin esan nahi balu bezala: –Horrek ez du zientifikoki ezer esan nahi??.
|
|
|
Balizko kamera ezkutu batek, Teofilo Mariaren aurpegieraren nondik norakoen sekuentzia hartutakoak, argi eta garbi erakutsiko zuen zenbateraino poztu zen hura, irri zabal
|
bat
ere egin zuen, barre isil batekin nahas zitekeena. Tasio Loidik zorri eta arkakuso nazionalisten aipua egin zuenean; eta argi erakutsiko zuen, halaber, nola aldatu zitzaion aurpegia, mirespen puntu batez begiratu ez zion, bada, atsoari, honek Tasiori aurre egin zionean, adoretsu bezain bihoztun!; Teofilo Mariak, baina, bere arrazoiak zituen jokatzen ari zen moduan jokatzeko, eta hala, bere arrazoiak beste arrazoi guztien gainetik ipintzen zituela, baita atsoaren aurrez aurre paratzen ere, esan zuen:
|
|
|
Une hartan, izan ere, inorena nabaritzekotan, Domingoren falta nabaritzen zuen Adak; non zegoen Domingo, berak gehien behar zuenean, Teofilo Mariaren harrokeriari aurre egiteko?; ez zegoen, baina, guztia Domingori leporatzerik: zer jokabide zen hura, bada, berea, Adarena?, Domingoren gogoarekin bat egitera bultzatzen zuena etengabe?; minduta ez ezik, barregarri ere sentitu baitzen, baliteke; izan ere, zer zen Domingori ziòn maitasuna, globo bat baizik, orratz bat edo ziri bat sartu orduko desegiten zena?; gero, begiak itxi, eta, irri etsi bat ezpainetan, eskuak bularretara eraman zituen pausatuki, igurtzi
|
bat
ere egin zuen, baita eskuak handik erretiratu ere era bortitz bezain azkarrean, haiek deskarga elektriko baten eraginpean balitu bezala, mihitik beste esaldi batek ihes egiten ziola: –Lur debekatua, bekatu mortala?, eta jarraian:
|
|
|
Adak ongi gogora zezakeen une hura, baita hitzen ondotikako hurrengo segundoa ere, noiz eta Txarok ezin zorrotzago begiratu baitzion, Adari arimaren barrenaldeak miatzen ariko balitzaio bezala, esaldiari erantsitako eten puntuekin galdera
|
bat
ere egiten ari zitzaion, ausaz: –Zer iruditzen zaizu aukera hori???, nahiz eta hurrengo segundoan begiratua irri baten tolesean ezkutatu zuen; eta, eskua beste mahai baten norabidean luzatzen zuela, non adineko bi atso baitzeuden, batek hauts geruza baten azpian estalita zeraman aurpegia, eta besteak betaurreko ezin lodiagoak zituen?, Txarok honela amaitu zuen hasitako digresioa:
|
|
|
–Hi eta hire dibertimenduak?!?: esan nahi baita Grigorik, ganbaran sartu zenean, guztiz egon behar zuela kiratsaren menera, bazkaldu berria zen, eta hark ere ez zion mesederik egingo?, halako moldez, non nazka keinu
|
bat
ere egin baitzuen, bisaian nabarmendu zitzaiona; Nikolaik pixontzia sudurretik pasatu zionean, berriz, Grigorik ezin saihestu izan zuen bat bateko nahasmendu barru barruko bat, goragale bortitz bat eragin ziona, goragaleari lotuta, diafragmaren tupusteko eta gorakako bi kolpe?, harik eta, hirugarren kolpean, oka egin zuen arte: huraxe besterik ez zuen Teofilo Mariak behar!; izan ere, ikusirik ezen zorte gaiztoa etsaiaren lerroetara igaro zela, halako arnasaldi bat hartu zuen, irri batean itxuraldatu zena:
|
|
|
Gogoan du oihuka hasi zela eta kolpe asko eman zizkiola ateari, eskuekin lehenengo eta oinetakoekin gero. Gogoratzen du zulo txiki
|
bat
ere egin zuela atearen beheko aldean ostiko batez eta hutsik zegoela atea barrutik, ez zeukala ez egurrik ez kartoirik.
|
|
|
Beste zalantza
|
bat
ere egiten du Phineasek batzuetan: Sora desagertu zen sasoian apenas desagertzen zen inor.
|
|
|
Nazario Orbek guztiak utzi zituen aho zabalik, baita Domingo txikia ere, bere harridurarako; Domingo, izan ere, aitak behingoz bere irudi bat erabili zuelako edo, pozik zegoen –irri
|
bat
ere egin zuen, esker onekoa baizik ezin izan zitekeena, aitak Drakularen izena aipatu zuenean–, bere buruaz harro. Baina bazkaltiar guztien artean, Nazarioren begietatik, bere koinata Bittorik erakusten zuen, itxurari zegokionez, betarterik aldatuena –izan zitekeen Bittori emakume sutsua zelako, bere burua (monarkiko ezagun baten alaba zen) antikomunistatzat zuena, halako eran, non koinatuaren hitzek sutu egin baitzuten, edo izan zitekeen borondatezko ahalegin bat egin zuelako, Domingok eragindako goragalea neutralizatu ziona, arnasaren erritmoa egokitu ondoren–, arestian hain zurbil ikusi zuena ikusi ez zuen, bada, Nazariok geroxeago musu gorri!
|
|
|
Eskarmentua eman behar zion mutil lotsagabe hari, lehenbailehen eman ere, argi eta garbi ikus zezan han nork agintzen zuen! Eta altxatzekotan ere egon zen berriro –keinu txiki
|
bat
ere egin zuen, eskuak mahaian bermatuta–, baina une hartan Ismaeli so egin eta haren aurpegia ikusi zuen: anaia kexu zegoen, itxura batean, berari –Nazariori– begira, honi kontuak eskatu nahi balizkio bezala:
|
|
|
Gurasoek Regina eneko gela batean ehungailua jarri ziotenetik –Maria Bibianak bi eta Adak lau urte egin zituzten Arte eta Ofizioetako eskolan, non joskintzari (ehunak, brodalanak, eta abar) eta apaingintzari (paperezko eta kartoizko apaingarriak, lore artifizialak, eta abar) lotutako ikastaroak ematen baitzituzten (erizaintzari lotutako ikastaro
|
bat
ere egin zuen Maria Bibianak), ahizpa bakoitzak bere bideari ekin zion arte: Maria Bibiana ospitale batean (ez zuen besterik nahi, Gabino bi urtetan zaindu zuenetik) eta ahizpa etxean jostun–, hantxe lan egiten zuen Adak goiz eta arratsalde; bere erabaki hura aspalditik zetorren, beharbada, ume umetatik atsegin baitzuen, esku ona zuelako edo –amaren trebetasuna zuen alor hartan gidari–, puntua egitea eta brodatzea, halako eran, non berak brodatutako musuzapiak –O eta A bat erakusten zutenak, baita xehetasunez betetako Regina enearen marrazki polit bat ere, Gabinok egiten lagundu ziona– erabiltzen baitzituzten etxe hartan, baita eguneroko otorduetan ipini ohi zituztèn bospasei zamau ere, zikindu ahala aldatzen zituztenak.
|
|
|
Une hartan, izan ere, inorena nabaritzekotan, Domingoren falta nabaritzen zuen Adak; non zegoen Domingo, berak gehien behar zuenean, Teofilo Mariaren harrokeriari aurre egiteko?; ez zegoen, baina, guztia Domingori leporatzerik: zer jokabide zen hura, bada –berea, Adarena–, Domingoren gogoarekin bat egitera bultzatzen zuena etengabe?; minduta ez ezik, barregarri ere sentitu baitzen, baliteke; izan ere, zer zen Domingori ziòn maitasuna, globo bat baizik, orratz bat edo ziri bat sartu orduko desegiten zena?; gero, begiak itxi, eta, irri etsi bat ezpainetan, eskuak bularretara eraman zituen pausatuki, igurtzi
|
bat
ere egin zuen, baita eskuak handik erretiratu ere era bortitz bezain azkarrean, haiek deskarga elektriko baten eraginpean balitu bezala, mihitik beste esaldi batek ihes egiten ziola: " Lur debekatua, bekatu mortala", eta jarraian:
|
|
|
Adak ongi gogora zezakeen une hura, baita hitzen ondotikako hurrengo segundoa ere, noiz eta Txarok ezin zorrotzago begiratu baitzion, Adari arimaren barrenaldeak miatzen ariko balitzaio bezala –esaldiari erantsitako eten puntuekin galdera
|
bat
ere egiten ari zitzaion, ausaz: " Zer iruditzen zaizu aukera hori?" –, nahiz eta hurrengo segundoan begiratua irri baten tolesean ezkutatu zuen; eta, eskua beste mahai baten norabidean luzatzen zuela, non adineko bi atso baitzeuden –batek hauts geruza baten azpian estalita zeraman aurpegia, eta besteak betaurreko ezin lodiagoak zituen–, Txarok honela amaitu zuen hasitako digresioa:
|
|
|
Balizko kamera ezkutu batek, Teofilo Mariaren aurpegieraren nondik norakoen sekuentzia hartutakoak, argi eta garbi erakutsiko zuen zenbateraino poztu zen hura –irri zabal
|
bat
ere egin zuen, barre isil batekin nahas zitekeena– Tasio Loidik zorri eta arkakuso nazionalisten aipua egin zuenean; eta argi erakutsiko zuen, halaber, nola aldatu zitzaion aurpegia, mirespen puntu batez begiratu ez zion, bada, atsoari, honek Tasiori aurre egin zionean, adoretsu bezain bihoztun!; Teofilo Mariak, baina, bere arrazoiak zituen jokatzen ari zen moduan jokatzeko, eta hala, bere a...
|
|
|
hots, Teofilo Mariaren itzalaren presentzia obsesiboa eguneroko gainkarga bihurtu zitzaiòn hartan, estresak jota bizi zen Ada, bere hainbat ohituratan nabari zitekeen moduan: ...ektibe itxura hartzen ote zion –zinema mutuaren garaian berak ikusi zuèn pelikulako detektibe protagonistaren antza ote zuen, Sherlock Holmesena berarena...? –, eta korura joaten zenean beste hainbeste, atzera begiratzen baitzuen behin eta berriro, lehen ez bezala; afaltzera joan zenean, ordea, Ada beste koordenatu batzuetan sentitu zen, beharbada, beste indar batekin –irri maltzur
|
bat
ere egin zuen, halako batean, langelatik jangelarako bidean–, orduantxe barrundatu balu bezala ezen gorputzari –Teofilo Mariarenari– aurre egitea gorputzaren itzalari egitea baino erosoagoa gerta zekiokeela: gorputza, izan ere, entitate bakarra eta entitate solidoa da, aurkariei jopuntu bakarra eskaintzen diena –argia eta nahastezina ere bai, mozorrorik gabekoa, bakarra den neurrian–, gorputzak gorputza ahulgune; itzala, aldiz, aldakorra da, atzigaitza; Teofilo Mariaren kasuan, gainera, infinituraino biderka zitekeen, zeren, Adaren begietarako, nornahi izan baitzitekeen detektibea eta nornahi, ondorioz, itzalaren itzala:
|
|
|
Adak automata batek bezala so egin zion Maria Bibianari, burua apurka apurka jiratuz, ez hitz bat eta ez keinu
|
bat
ere egiteko gai, jarrera pasibo erabateko batean, zeinak Maria Bibianaren erreakzioa eragin baitzuen: hots, Maria Bibiana bat batean aztoratu eta ezin serioago jarri zen, hazpegien keinu nabari batean, orduantxe ohartu balitz bezala hanka sartu zuela, nahiz eta hanka sartze hura bi galdera marken artean sartu zuen, hain baitzen nabaria, halaber, haren begiradari zeriòn ezjakintasuna; gauzak horrela –arkume goxoa jaten ari ziren une hartan–, aitak eta Teofilo Mariak beste plano batean behar zuten, baita jaun kalonje Anizetok ere (beren karguaz loriatzen diren kalonjeak apetitu onekoak izan ohi dira, sexu ukatuaren gosea ere gularen bidetik asetzen ohituak, antza...), arkume zaporetsuaren zaporearen menera; gizonezkoen kontrastean, baina, adi adi zeuden ama izebak, beren begiratzeko era arretatsu harekin –begien joan etorri neurtu bezain intentsoak, Ada eta Maria Bibiana jomugatzat zituztenak–, ama batez ere –halakoa izan zen, izan ere, Reginak Pagoagako Ama Birjinaren balizko agerketa haiekin azkenean bizi izan zuèn frustrazioa, lehen uneko liluraren gozoa ozpin bihurtarazi eta jarrera neurasteniko batera eraman zuena, halako eran, non zalantzarik gabe baiezta baitaiteke ezen emakumea ez zela, geroztik, bere onean egon... hasi ere, ohi ez bezala nekatzen eta gogotxartzen hasi baitzen gaixotasunaren lehen fasean, baita, denborarekin, okerragora egin ere, prozesu geldiezin batean, ahazmenak eta ahanzturak buruan eragindako nola halako hutsaldiak, gero eta maizagoak, nagusi–; esan nahi baita Regina kezkatuta zegoela –Regina, egia esan, lehenagotik zegoen kezkatuta afera harekin, Domingoren antza hartzen baitzion batzuetan Adari:
|
|
|
" Hi eta hire dibertimenduak...!": esan nahi baita Grigorik, ganbaran sartu zenean, guztiz egon behar zuela kiratsaren menera –bazkaldu berria zen, eta hark ere ez zion mesederik egingo–, halako moldez, non nazka keinu
|
bat
ere egin baitzuen, bisaian nabarmendu zitzaiona; Nikolaik pixontzia sudurretik pasatu zionean, berriz, Grigorik ezin saihestu izan zuen bat bateko nahasmendu barru barruko bat, goragale bortitz bat eragin ziona –goragaleari lotuta, diafragmaren tupusteko eta gorakako bi kolpe–, harik eta, hirugarren kolpean, oka egin zuen arte: huraxe besterik ez zuen Teofilo Mariak behar!; izan ere, ikusirik ezen zorte gaiztoa etsaiaren lerroetara igaro zela, halako arnasaldi bat hartu zuen, irri batean itxuraldatu zena:
|
|
|
Egoera hartan semearen ahotik hitz haiek entzuteak –hitzei lotuta, ez al zen mutila irri misteriotsu itxurako
|
bat
ere egiten ari? – eder bezain hunkigarria behar zuen Reginarentzat; aldi berean, baina, odolaren matxinada nabaritu zuen, sabelaren erdigunean doi, ez baitago bestela ulertzerik amak semeari segidan zuzendu zizkiòn hitzak:
|
|
|
Domingok lagun onak egin zituen, eta lagunek aholku onak ematen zizkioten, desesperatuta egoten zenean batez ere, sarjentua akabatzeko gogoak itsututa: ez txorakeriarik egin, Domingo, bi hilabete egin dituk, beste
|
bat
ere egingo duk, beste bat eta beste bat, urtebetea egingo duk, pasatuko dituk probak, eta orduan, pilotu ikastaroa hasi, konpainiaz aldatu eta sarjentuak bakean utziko hau: arrazoi zuten, zer arraio!; izan ere, noiznahi ikusten zituen pistan zeudèn abioiak, ukitu ere bai tarteka, kapitain batek astean behin erakusten zienean:
|
|
|
esan nahi baita nora ezean zegoenari eztenak ekarri ziola –eta eztenak eragindako minak– norabidea, minak berak argudio errefutaezin batean markatzen ziona: Nazariok min egin zion, bai, eta Nazariok egin ziòn minak Nazariori min egiteko eskubidea ematen zion, eta, hala, ahots tonua zakartzen zuela eta egiten zituèn keinuak keinuago bihurtzen –zutik jartzeko saio
|
bat
ere egin zuen, istantean eseri zen arren–, honela esan zion bizardunak, gizalegearen ohiko partituratik erabat kanpo:
|
|
|
–Azken hilabeteotan nirekin konfesatu izan zara: pentsatzekoa da, beraz, aita espiritualtzat hartu nauzula, galderatxoren
|
bat
ere egin izan baitidazu inoiz, baita nik zuri ere: horrela jakin nuen Domingo Orbe zaitudala...
|
|
|
Abade kartusiar batek ez zuen bere fraideen artean halako isiltasunik eragingo, ezta anatemaren mehatxupean ere, amaren berriak aho zabalik utzi baitzituen anai arrebak, arnasarik gabe: bizpahiru segundoko espantuaren ondotik, baina, Teofilo Mariak eta Maria Bibianak begirada iheskor bat luzatu zioten Domingori, errukiz betea, Domingok, baita Adak ere, espantuak hartuta segitzen zuten bitartean, beren baitatik at baleude bezala, entzun berri zutena sinetsi ezinik; anai arreben artean, begiz ikus zitekeenaren arabera, Damasok zirudien osoena, keinu
|
bat
ere egin baitzuen, besagainak axolagabe altxaturik, harekin esan nahi balu bezala: " Horrek ez du zientifikoki ezer esan nahi...".
|
|
|
Damasok ahoskatutako hitzen ondorioa berehalakoa izan zen, aita Pierreren betartea guztiz itxuraldatu baitzen: esaldi kateak barrutik kateatu balu bezala, begiak zabaldu eta masailak puztu zituen irakasle sotanadunak, azala gorritzeraino puztu ere, kateak hausteko ahaleginean edo; aita Pierrek, baina, beste urrats
|
bat
ere egin beharra zuen, bere autoritatea eta harrotasuna kolokan jartzea nahi ez bazuen, eta, hala, eskuak ukabil bihurtzen zituela, oihu ezin ozenagoa egin zuen:
|
|
|
Hitz haiek, hotzean, baita keinuak ere, izebaren kezka erakusten zuten: ...u zuenetik –historia liburuen aurreko inkisiziotik, beraz–, zergatik... eta besteak desberdin pentsatzen zuelako; izebaren kezkari, baina, beste sentimendu bat gainjarri zitzaion, harridurazkoa... mirespen kutsu bat ere bazuena –ilobari begiratzeko modu ezin nahasizkoak salatzen zuen–, hain ziren Domingok esandako hitzak ohiz kanpokoak; eta hain ziren xelebreak, non barre txiki
|
bat
ere egin baitzuen izebak: grazia egin ziolako egin zuen barre, jakina, baina barre txiki hark ere garbi uzten zuen izebaren jarrera, ilobarekiko barkaberatasunarekin lotua, harik eta barre txikiak bere bidea egin eta bere bidea agortu zuen arte, kezkari berriro leku eginez:
|
|
2010
|
|
|
soldadu eta lekaide, lekaide eta soldadu?? hitz eman zigun behin batean, eta ongitxo bete zuen hitza?, mirari
|
bat
ere egin ez ote duen, auskalo, ez baita, bestela ere, mirari txikia nola hedatu den azken urteotan, aitak fabrika eraiki zuèn herriko mutilen artean, honako izen sorta hau:
|
|
|
; doña Primi bere grazia zuèn emakumea zen, eta esaldi hura esaten zuenean asmo txarrik gabe esaten zuen, xalo eta tolesgabe? irri zabal
|
bat
ere egiten zuen, nik beste irri batekin ihardesten niona, haren esaldiak batere graziarik egiten ez zidan arren, euskaldunok beti hain gizalegezkoak eta hain ongi heziak, badakizu, irudikatu bestela nola erreakzionatuko lukeen espainiar batek, baldin eta euskaldun batek esango balio:
|
|
|
Hori bai, anaiak tarteka bihurrikeriaren
|
bat
ere egiten zuen, atsegin izaten baitzuen Berg uhaskako ahateen aurka xaxatzea, eta ahateak, edo uretan sartzen ziren, edo hegada astunean ihes egiten, uxaldi zaratatsua eraginez, txakurraren zaunken eta ahateen parparen erdian, Heinrich karkailaz hasten zen bitartean.
|
|
|
Atzera begira jartzen naiz, eta grazia pixka
|
bat
ere egiten dit gertatuak, ni, Gabino Maria Orbe, mutil erkin birika bakar hura, Supermanen paperean!?, baina gauzak hala izan dira betidanik eta hala izango ere aurrerantzean, katua saguaren aurrean sentitzen baita elefante, eta sagua katuaren aurrean inurri, eta ni bainintzen eszena hartan katu, eta Helena sagu; sartzen zèn argiarekin batera, goian zegoèn habe lodi bat nabarmendu zitzaidan lehenik, gela alderik alde zeharkatzen zuena?
|
|
|
/ Botila eta guzti, jakina, Jainkoa ez zegoen txikikerietarako eta, kreazioaren egun handian! / Gero, ikusi zuen Jainkoak ardoa ona zela, tragoxka
|
bat
ere egin zion, noski, botilari, bere aingeruetako bati kortxoa kentzeko agindua emanda gero?, eta bereizi egin zuen botilatik. Eta ardoari. Paternina?
|
|
|
Egiguren eta Otegi Txillarren bilduta zeudenean, artean ez zekiten Barajasko T terminalaren hondakinek bi gizon harrapatu zituztela azpian: Carlos Alonso Palate, 35 urtekoa, eta Diego Armando Estacio, 19 urtekoa, terminaleko aparkalekuan lotan ziren, nor bere kotxearen barruan, goizeko 9:00etan aparkalekua gainera etorri zitzaielako hil zirenean; ETAk ordubete lehenago eman zuen lehen abisua DYAn, handik ordu erdira bigarren dei
|
bat
ere egin zuen SOS Deiak erakundera, Poliziak jendez hustu zituen inguruak, baina Estacio eta Palate ez zituen inork esnatu. Hirugarren dei bat ere egin zuen ETAk, gerora ateratako agirian jakinarazi zuenez.
|
|
|
Carlos Alonso Palate, 35 urtekoa, eta Diego Armando Estacio, 19 urtekoa, terminaleko aparkalekuan lotan ziren, nor bere kotxearen barruan, goizeko 9:00etan aparkalekua gainera etorri zitzaielako hil zirenean; ETAk ordubete lehenago eman zuen lehen abisua DYAn, handik ordu erdira bigarren dei bat ere egin zuen SOS Deiak erakundera, Poliziak jendez hustu zituen inguruak, baina Estacio eta Palate ez zituen inork esnatu. Hirugarren dei
|
bat
ere egin zuen ETAk, gerora ateratako agirian jakinarazi zuenez.
|
|
|
Eta isildu beharra daukazu. Ezin duzu ezta proposamen
|
bat
ere egin, ezta teoria bat ere garatu. Froga horiek ez dute ezertarako balio, testuingurutik kanpo daudelako.
|
|
|
Sistema horrek dio lur geruzak zenbaki bat daukala, eta azpikoak beste bat. Baina horrek ez du babesten hirurehun grafito agertu zaizkizula, ez zarela konturatu eta ez duzula argazki bakar
|
bat
ere egin. Hori ez da posible.
|
|
|
Gutxitan ikusi nuen hain zakar eta hain erasokor. Ni jotzeko keinuren
|
bat
ere egin zuen, baina gizajoa ez zen gauza. Oso mozkorra zegoen.
|
|
|
Mini barreko kakahuete eta patata frijituak jan genituen, garagardoak edan, telebista piztu genuen, ordu txiki haietan ezertxo ere ez zegoela ikusteko. Lo apur
|
bat
ere egingo genuen agian, ez nago ziur, biok besarkaturik eta geldi egon ginen tarte haietan itzarrita ere ametsetan nengoela iruditzen baitzitzaidan.
|
|
|
lehengoan jakin nuenez, badirudi gizon emakume batzuk santutzat hartzen hasi direla Teo —" Zoritxarren gudu zelaian Kristoren soldadu izatea egokitu zait, eta etxean lekaide bat bezala biziko naiz: soldadu eta lekaide, lekaide eta soldadu..." hitz eman zigun behin batean, eta ongitxo bete zuen hitza—, mirari
|
bat
ere egin ez ote duen, auskalo... ez baita, bestela ere, mirari txikia nola hedatu den azken urteotan, aitak fabrika eraiki zuèn herriko mutilen artean, honako izen sorta hau: Teobaldo Maria, Teodoro Maria, Teodomiro Maria, Teodoriko Maria, Teokrito Maria, Teodosio Maria, Teofano Maria, Teodoto Maria, Teodulo Maria... guztiak ere planetak balira bezala, eguzkiaren inguruan biraka dabiltzanak:
|
|
|
errepidean —Andre Maria ustez agertu zèn lur aldapatsu baten ondoan—, automobil batzuk zeuden aparkatuta, eta jende multzo txiki bat hara eta hona, urduri —nork esango zuen handik gutxira milaka eta milaka gizon emakume ikusiko genituela? —, jakin minak eraginda edo; gu ere jakin minez geunden, bistan da, baina han euskara zen nagusi eta orduantxe hasi ziren problemak, amak, ongi ulertzen zuen arren, erdipurdi hitz egiten baitzuen —ez zuen, gainera, egin nahi—; txoferrak ere ezer gutxi zekien, eta doña Primik aspaldi esan zuen, alor hartan ongi baino hobeto definitzen zuèn esaldi zorrotza, behin baino gehiagotan entzun niona: " Sé que el País Vasco no está en China, pero el vascuence me suena a chino"; doña Primi bere grazia zuèn emakumea zen, eta esaldi hura esaten zuenean asmo txarrik gabe esaten zuen, xalo eta tolesgabe... irri zabal
|
bat
ere egiten zuen, nik beste irri batekin ihardesten niona, haren esaldiak batere graziarik egiten ez zidan arren —euskaldunok beti hain gizalegezkoak eta hain ongi heziak, badakizu... irudikatu bestela nola erreakzionatuko lukeen espainiar batek, baldin eta euskaldun batek esango balio: " Badakit Espainia ez dagoela ez Txinan ez Kontxintxinan, baina ez esan niri han egon ez zitekeenik, hain da espainiera hizkuntza aldrebesa...!" —; gero, automobiletik atera eta, atera ahala, amak honela galdetu zion gure aurretik pasatzen ari zèn atso bati:
|
|
|
/ Botila eta guzti, jakina, Jainkoa ez zegoen txikikerietarako eta, kreazioaren egun handian! / Gero, ikusi zuen Jainkoak ardoa ona zela —tragoxka
|
bat
ere egin zion, noski, botilari, bere aingeruetako bati kortxoa kentzeko agindua emanda gero—, eta bereizi egin zuen botilatik. Eta ardoari ‘Paternina’ eman zion izen, eta botilari ‘José Bonaparte’(...)".
|
|
|
Hori bai, anaiak tarteka bihurrikeriaren
|
bat
ere egiten zuen, atsegin izaten baitzuen Berg uhaskako ahateen aurka xaxatzea... eta ahateak, edo uretan sartzen ziren, edo hegada astunean ihes egiten, uxaldi zaratatsua eraginez, txakurraren zaunken eta ahateen parparen erdian, Heinrich karkailaz hasten zen bitartean. ‘Bergek ahateren bat akabatuko du egunen batean, eta orduan izango ditugu komediak...! ’ esaten zion amak.
|
|
|
Atzera begira jartzen naiz, eta grazia pixka
|
bat
ere egiten dit gertatuak —ni, Gabino Maria Orbe, mutil erkin birika bakar hura, Supermanen paperean! —, baina gauzak hala izan dira betidanik eta hala izango ere aurrerantzean, katua saguaren aurrean sentitzen baita elefante, eta sagua katuaren aurrean inurri... eta ni bainintzen eszena hartan katu, eta Helena sagu; sartzen zèn argiarekin batera, goian zegoèn habe lodi bat nabarmendu ... bi edo hiru lastamarrega; lau edo bost lastaira artilezko; oholak; kirtenik gabeko aitzur bat eta pala bat, baita aliketa eta kurrika batzuk ere, ugerrak jandakoak guztiak; jostailuak, gorua, soka biribildu bat; mota guztietako zeramikak eta ontziak:
|
|
2011
|
|
|
Hala ere, ea Zenoviak idazten dizun karta bat hilean behin. Eta bisitaren
|
bat
ere eginen dizugu, urtean behin edo, uda partean, zeure alaba nola hazten ari den ikus dezazun, bertatik bertara?
|
|
|
Narraziook ia arkeologia dira jadanik, zorionez. Irakurlea konturatuko da (barre apur
|
bat
ere egin dezakeela pentsatzen dut) datozen testuok irakurriz, nola genbiltzan haztamuka hitzekin, nola fantasia asko izan behar zuen literaturak sasoi batean errealitatea jasan ahal izateko.
|
|
|
eta konplikazioak. Erantzun onak frogatu zien bazekitela pelikula bat egiten, eta lehena ondo egin bazuten, bigarren
|
bat
ere egin zezaketela. Ordea, azkar konturatu dira inor ez zaiela gerturatu beste film bat egiteko proposatzera, eta berriz ere gogor ahalegindu behar izan direla bigarren proiektua aurrera ateratzeko.
|
|
|
Facebook ez hizketan aritu zait nik inoiz sartu ez naizela onartu diodanean, hitz bakoitza porro bat erretzeko nuen gogoaren katalizatzaile, baina ez nuen
|
bat
ere eginik, eta susmoa nuen berak ez zuela egiten jakingo. Zortzi urte nituenean katekesira zihoazela esaten zidatenean bezala:
|
|
2012
|
|
|
Peruk ez zuen hitz
|
bat
ere egin.
|
|
|
Inork ez du irriño ttiki
|
bat
ere egin. Jendea benetan flakiak jota dago, ikaratuta, etsiak hartuta.
|