|
2007
|
|
|
bidea zabaltzen du euskararen adierazle sistema osatzen hasteko. Izan ere, ikerlanen arteko koordinazioa ezinbestekoa da informazio sistema
|
bat
eraikitzen hasteko eta, horren bitartez, Euskal Herri osoko hizkuntza egoeraren zein bilakaeraren berri zehatza eta jarraia izan ahal izateko. Egia da, hurbiltze eta bateratze metodologiko tekniko horretan zeregin handiak daudela oraindik; adibidez, kontzeptuen definizio mailan edota aldagaien diseinu bateratuan.
|
|
2008
|
|
|
Elebila beste dokumentu bilatzaile bat da, baina bere esparrua zabalagoa da, Internet osoan bilatzen du eta. Web nabigatzaile oso
|
bat
eraikitzea lan erraldoia denez, bide berri bat urratu behar izan da euskaraz ondo moldatzen den web bilatzaile bat sortzeko. Internet nabigatzaileek barruan bi modulu edukitzen dute:
|
|
|
Baina modulu bi horiek etengabe martxan edukitzeak konputagailu asko eta handiak behar ditu; gainera Interneten dauden testu guztiak lematizatuta edukitzea ere lan mardula izan daiteke. Zailtasun horiek direla eta oso konplexu litzateke web bilatzaile oso
|
bat
eraikitzea euskararako. Elebila k indexazioa eta hitz osoen bilaketa egiten dituen Web bilatzaile estandar bat erabiltzen du (MSN), baina horren gainean programa konplexuago dago.
|
|
|
" Euskaltzaindiak badu dagoeneko bide hori urratzen joateko egitasmoaren lehen zirriborroa. Bertan corpus monitore
|
bat
eraikitzen joatea planteatzen da, alde batetik euskara idatzizko hedabideetan ia uneanunean nola erabiltzen ari den jakiten lagunduko duena eta bestetik gorputza hartzen joango dena erreferentzia corpuseranzko bidean."
|
|
|
Aurrekoa irakurrita pentsa liteke diru xahuketa dela gaur egun euskaratik edo euskara automatikoki itzultzen duen sistemaren
|
bat
eraikitzea. Horri erantzun baino lehen, bada kontuan hartzeko beste faktore bat:
|
|
|
EuroParl corpusak, Europako Batzordearen itzulpen bildumak, 30 bat milioi hitz du hizkuntza bakoitzeko. Hortik aurrerako bolumenak ematen du sistema sendo
|
bat
eraikitzeko garantia. Euskaraz aritzen garenok, partaide askoren laguntzarekin ere, nekez eskura dezakegu 10 bat milioi hitzeko corpusa itzulpen eredurako.
|
|
|
Halako sistema bat garatzeko, ASR eta TTS moduluez gainera, testuaren itzulpen automatikoa (AMT, Automatic Machine Translation) egiteko modulua baliatzen du makinak, eta hizkuntza batez esandako hitz segida bat ezagutu, automatikoki itzuli eta atzera ahots bihurtzea da haren azken helburua. Osagai horiek guztiak lantzeko, erronka garrantzitsuak ari dira garatzen munduan, eta azken urteotan mundu osoko zientzialari eta ingeniari askoren arreta bereganatu du hizkuntza mintzatuko sistema komertzialki bideragarri
|
bat
eraikitzeak. Artikulu honetan, dena dela, hizketa teknologiez jardungo baitugu, ASR eta TTS moduluen azterketan jarriko dugu arreta, testua prozesatzeko teknologiei buruzko azterketa beste artikulu bati dagokiolakoan.
|
|
|
ASRri dagokionez, hizketa jarraitua ezagutzeko gaur egungo teknikak, gizakiaren ulertze gaitasunarekin alderatuz gero, urrun daude perfektu izatetik, eta oraindik gainditu ez diren oztopo ugari daude. Hizketa ezagutzaren arazo nagusia hizketaren aldakortasunean datza; izan ere, mezu bat modu askotara ebaki daiteke, hainbat aldagairen arabera (hizAzken urteotan mundu osoko zientzialari eta ingeniari askoren arreta bereganatu du hizkuntza mintzatuko sistema komertzialki bideragarri
|
bat
eraikitzeak. tunaren jatorria eta ezaugarriak, hiztunaren barne egoera eta intentzionalitatea, hizketa maila eta abar), eta, horren ondorioz, mezu bererako ezaugarri fisiko desberdinak (hizketa abiadura, hizlariaren oinarrizko ahots maiztasuna, hizketaren prosodia, ahotsaren tinbrea eta abar) dituzten soinu uhinak prozesatu behar dira. Aldakortasunak hainbat ebakera desberdin hautemateko eta ulertzeko gaitasuna ematen dio gizakiari, baina lan nekeza da ezagutze sistemarentzat.
|
|
|
Bestalde, aurreko artikuluetan euskararen inguruko gaietan esaten direnak ere kontuan hartuz, nahiko atzematen direla ere ikusi dugu. Hala ere, posible ote dugu ikuspegi baikor
|
bat
eraikitzea?, euskararen normaltasun iraunkorra lortzeko irtenbide baikor egokia asmatzea, baietz espero dezagun, aldeko garen denon artean behintzat.❚
|
|
|
Aldiz 2007ko hitzarmenean lan ardatz amankomunak finkatzen dira, eta proiektuak elkarrekin obratzen ditugu. Bestalde fondo
|
bat
eraiki da eta fondo horren kudeantza batek du egiten bien izenean. Mugaz bi aldetako partaidetza instituzionaletan bekan ikusi dugu holako dispositiborik".
|
|
|
Euskararen etorkizunaz arduraturik dagoen gizarte batek euskarazko hedabideen sare beregain
|
bat
eraiki zukeen. Sare horretan, bat egin zuketen hedabideek eurek, kontsumitzaileek eta administrazioek.
|
|
|
4 Badago baina gehiago zehazterik aurreko puntuan iradoki dena. Demagun beste grafiko
|
bat
eraikitzen dugula, joeraz gain, hortik gora eta hortik behera dauden benetako puntuekin. Hauxe grafikoa 2006ko datuekin:
|
|
2009
|
|
|
Burgesiak historian aurkitutako lehengaiez blindatu behar izan du bere merkatua, eta historian herriak aurkitu ditu. Orain, burgesia postmodernoak, neoliberalak, munduko merkatu global
|
bat
eraiki nahi duenean, merkatu estatuak eraikitzeko erabili dituen nazioak funtziorik gabe geratzen hasi dira, oztopo bihurtzeko bidean. Beraz, beti ere gizabanakoa ardatz, oraingo diskurtsoak kultur eta hizkuntza aniztasuna ekarri ditu ideologia eta kulturara.
|
|
|
Horren guztiaren ondorioz esango nuke aurreiritziak alde batera utzi eta ausardia handiagoz beste diskurtso
|
bat
eraiki behar dela euskal intelligentsiaren laguntzarekin, erkidegoari eutsi eta sendotzea ahalbidetuko duten baloreak, euskal hiztun herriak iraungo badu behintzat. Gizabanakoaren askatasuna eta erkidegoarena beti egongo dira kontrajarrita, askatasuna eta sozialismoa dauden bezala, baina elkarrekin ere egon daitezke, eta daude.15 Tentsio batzuk sortuko dira, noski, eta orekak aurkitu, baina komunitatearen aldeko orekak hain justu.
|
|
|
Kutur garbizaletasunak, ostera, muga bat izan behar du, garbizalekeriak ez baitu ezer konpontzen, baina gehiago hondatu dezake. Kultur gai bat eusEsango nuke aurreiritziak alde batera utzi eta ausardia handiagoz beste diskurtso
|
bat
eraiki behar dela euskal intelligentsiaren laguntzarekin, erkidegoari eutsi eta sendotzea ahalbidetuko duten baloreak, euskal hiztunherriak iraungo badu behintzat.
|
|
|
Aitzitik, kasu askotan, industrializazio handiko lekuetan (Goierrin, esate baterako) daude, Europako kultura kapitalista industrialaren erdian. Birika horiek euskal kultura herentziaren osagai askori eutsi diete, eta horrenbestez, aldez edo moldez, euskal modernotasun
|
bat
eraiki dute, Europa erdiko zenbait ingurutan egin dutenaren antzera. Tamalez, ez daude inolaz ere arrisku bizi batetik libre, AHT, hirigintza sakabanatu eta merkataritza azaleren mehatxupean baizik.
|
|
|
Ohore bezala hartu nuen eta ideia nagusiak azaldu nintuen. Laster egitura berri
|
bat
eraiki zen" Soziolinguistika Klusterra". BAT aldizkariak bazuen bere egoitza.
|
|
|
Laster egitura berri
|
bat
eraiki zen" Soziolinguistika Klusterra". BAT aldizkariak bazuen bere egoitza.
|
|
2010
|
|
|
Eleaniztasunerako Ekintza Planaren helburua da unibertsitatean hizkuntza politika bat lantzea laneko hiru hizkuntzak sustatzeko, eta, ahal den neurrian, laugarren hizkuntza ere sartzeko. Plan honen helburu nagusia esparru eleaniztun
|
bat
eraikitzen laguntzea da, hizkuntza eta kultura katalanaren zaintzan eta sustapenean oinarrituta.
|
|
|
Pompeu Fabra Unibertsitateko Eleaniztasunerako Ekintza Planaren helburua da esparru eleaniztun
|
bat
eraikitzen laguntzea1, hizkuntza eta kultura katalanaren zaintzan eta sustapenean oinarrituta2 Horrela, baldintza egokiak sortu nahi dira hizkuntzaeta kultura trukerako, bai eta UPFko unibertsitate komunitateko kide guztien hobekuntza pertsonalerako ere. Beraz, zenbait hizkuntza erabiliko dira elkarreraginean jarduera administratiboak, akademikoak eta instituzionalak gauzatzeko.
|
|
|
• lehen ekarpena, diseinatu eta proposatu den eredua bera izan da, ENEKuS eredua bere osotasunean. erreferentziazko eredu teorikopraktiko
|
bat
eraiki da, erakundeetan normalkuntzarako interbentzioak eta prozesuak kudeatzeko orduan ikuspegi globala edukitzen lagunduko duena eta erreferentzia kontzeptualak eta metodologikoak eskaintzen dituena.
|
|
|
Europako kontseiluko Ministroen Batzordeak. gutxiengo nazionalen babesa arautzen duen lehen ituna dela esan daiteke. diruz sustatu du europako batasunak. egun hiru eremu jorratzen ditu MerCator sareak: ...dimentsio politikoa eta ekonomikoa hartu dute, eta horrek eragina dauka batasuneko jardueretatik kanpo geratzen diren hizkuntzetan. tamalez, europako batasunak ez du kontuan hartzen eraikitzen ari diren europa horretan hizkuntza gutxiagotuak alboratzeak ekar ditzakeen ondorioak, bai eta hizkuntza horien barne garapenean ere. zer pentsa eman lieke horrek guztiak, berdintasunean oinarritutako europa
|
bat
eraikiko bada. gizarTe ziBilaren eKarpena: hizKunTz eSKuBideen deKlarazio uniBerTSala azken hogei urteotako errepasoa egiten ari garela, ezin saihestu hizkuntza komunitateen berdintasuna lortzeko gizarte zibilak egindako ekarpena:
|
|
|
.... eguneroko gizarte bizitzan, euskarak, espainiako hizkuntza nazionalaren nagusitasuna du aurrez aurre, eta nazioarteko beste hizkuntza indartsuekin batera bizi beharra dauka teknologia berrien aro globalizatu berrian. errealitate honek zaildu egiten du bere biziraupena. euskaraz bizi nahi dugunok, ez badugu nahi bereizita edo isolatuta, beste hizkuntza bat erabiltzen duten hiztunekin elkarbizitza
|
bat
eraiki beharra dugu. euskaraz bizi nahi dugunok, bai gaztelania nahiz beste hizkuntzak ezagutuz bizi behar dugu. beste hizkuntzekin partekatuz, gure hizkuntzaren izaera. gure euskaldun izateko nahiak, ez du inor behartu behar; bakoitzak erabaki dezala zein hizkuntzatan bizi nahi duen. baina, jarrera berdina eskatzen diegu, hizkuntza nagusiko hiztunei, geurearekiko. Jarrera hau, guztiok mantendu ezkero, izaera ezberdinak errespetatzen dira eta ez da inor ukatzen. hizkuntza ezberdinen elkarbizitzak, batzuei eta besteei konpromesu, ardura edo betebehar batzuek sortzen dizkigu. euskal hiztun batek ere badu konpromesua erdararekiko, konpromesu berdina eskatzen zaio erdal hiztun bati euskararekiko ere. nere eskubideak bestearentzat betebeharra sortzen du eta alderantziz. batak bestearen hizkuntza ezagutu beharra sortzen digu honek, kasu horretan lortuko baita, bakoitzak bere borondatez erabakitako izan nahia errespetatzea. elebitasunaren ordez, elebakartasunaren aukera egiten duena da bere hizkuntza berdina hitz egiten duten hiztunez osatutako barrutia edo ingurunea sortu edo mantendu nahi duena. baina gure helburua elebitasuna da, hemengo bi hizkuntza ezberdinak partekatu nahi ditugu, bi hizkuntzak gu guztion hizkuntza izatea nahi dugu. eta azkenik, gaur egungo gizarte modernoan bizi nahi dugu euskaraz; ez dugu nahi antzinatasunean edo bizimodu tradizionalean egin gure bizitza. gure hizkuntzak gaurko gizarte modernoan bizi nahi badu, beste hizkuntzekin batera egingo du, beraien artean integratuz. horretarako garrantzitsua ikusten dugu, gure hizkuntza, euskara, informazio eta komunikazioetarako teknologia berrien eremuan ere hedatzea. baita ere, gure herrian presentzia duten bi hizkuntzez gain nazioarteko beste hizkuntza bat edo beste ere, ezagutu beharra dugu. elebitasuna ez ezik, eleaniztasuna lortu nahi dugu beraz, munduko kultura ezberdinekiko elkarrizketa eta elkar ulermenean lagungarri izanez.
|
|
|
...akoan. beste aukera guztiak hizkuntza bati bestearengan nagusitasuna aitortzera datoz. bai gizarte osora begira, elebitasun diglosiko edo pasiboaren kasuan, bai barruti zehatzetan hizkuntza bakoitza nagusi bihurtuz bere lurralde mugetan. kasu guzti hauek hizkuntza komunitate ezberdinen banaketa eta zatiketa areagotuko lukete. beraz, elebitasun osoaren aukera zen egokiena gizarte integratu eta batu
|
bat
eraikitzeko, baita bi hizkuntzen garapenari aukerak irekitzeko ere.
|
|
2011
|
|
|
Aurrerago ikusiko dugunez, ondotxoz gauza gehiago dute bien diglosiak amankomunean, bereizgarri handirik baino. Bistan da, ordea, bestelako konstelazio
|
bat
eraiki duela Fishman-ek. Berrikuntza horietatik abiatuz, izan ere, hizkuntzen dimentsio indibidualak eta kolektiboak kontrastatuz lau situazio paradigmatiko azpimarratzen ditu Fishman-ek 1967an, geroztik hain famatua egin den taulan. hona, eskematizatuz, bi aldagai dikotomikoen araberako lau situazio polar horiek:
|
|
|
ekologiaren ikuspuntua oinarri hartuta, lagundu beharreko komunitatearen hizkuntza erabili dute lehentasunez. hizkuntza iraunkortasunaren helburua da tirabirak sortzen dituzten paradigmak bateratzea eta behar bezala antolatzea. horrek esan nahi du ekitateak izan behar duela garapen sozialaren eta ekonomikoaren oinarria (gogora dezagun ekitateak ez duela esan nahi berdintasuna, baizik eta desorekatuta dagoena orekatzea). horretarako, hizkuntzapolitikaren gaietan, espazio batzuk legezkotu egin behar dira, espazio horietan euskara eta katalana lehentasunez erabil daitezen. hemen, zuen mankomunitatean, udalerri euskaldunen Mankomunitateak euskara gordetzeko beharrezkoa den habitata sor dezake. horrenbestez, kontua da ekonomia bizigaia eta bideragarria sortzea, eta hizkuntzari dagokionez, pertsonak erraztasunez jardutea. Bestela esanda, ezin dugu hizkuntza komunitate zoriontsu
|
bat
eraiki, baldin eta etengabe ahalegina egin behar bada komunitatearen hizkuntza hitz egiteko. hezkuntza politikek, gizarte politikek eta bestelako politikek bermatu egin behar dute hizkuntza egunerokoan naturaltasunez eta zoriontasunez erabili ahal izatea; hori da, hain zuzen, lortu behar duguna.
|
|
2012
|
|
|
Botere/ eragin paradigman asko dugu jokoan. Gizarteeredu jakin
|
bat
eraikitzeko erabili ohi denez kultura, hizkuntzaren soziologiak badu horretaz zer esana.
|
|
2013
|
|
|
Abiapuntu horretatik, ondoren, framing aldarrikatzailearen eta framing uzkurraren arteko talka eta gatazka bitarteko, eta biek ala biek dituzten elkar hurbiltzeko mugak kontuan hartuz, begi bistara azaltzen zaio egileari framing berri
|
bat
eraiki beharra.
|
|
|
— Hizkuntzen arteko ekosistema orekatu
|
bat
eraikitzea posiblea eta beharrezkoa da, aniztasunaren artekotasuna orekatu bat eraikiz, elkartasuna bideratzeko beharrezkoa dena;
|
|
|
— Hizkuntzen arteko ekosistema orekatu bat eraikitzea posiblea eta beharrezkoa da, aniztasunaren artekotasuna orekatu
|
bat
eraikiz, elkartasuna bideratzeko beharrezkoa dena;
|
|
|
euskararekiko hedabideen (prentsa, batez ere) informazioa eta balorazioaren eragina, nagusiki pertsonetan, komunikazio teorian diskurtsoak duten garrantzia. Aberatsa ere lan teoriko eta enpirikoak lotzen dituelako, aurretik jadanik ditugun zenbait adituen ikerketak erabiliz, hautemateak+ iritziak+... aztertuz, azken hamarkadako bilakaera eta eguneko egoera nolakoa den adieraziz, halako" estado de la cuestión" modukoa eskainiz, benetan eskertzekoa dena, beti ere gerora begira erakargarria izango den Framing Berri
|
bat
eraikitzeko asmoarekin. Horrela eginez, bereizten ditu orain arte komunikazioan erabili diren, edo ditugun, bi diskurtso eredu nagusiak:
|
|
|
hizkuntza ez da komunitate baten arima, zenbait ikuspegi esentzialistak adierazten duten moduan (Herderen garaitik aurrera, behinik behin). Asko jota —eta jada izugarri esatea da—, hizkuntza herri bakoitzaren kontzeptuzko eta ahozko esperientzia sekularraren biltegia da, bizirik daudenen eta hilda daudenen arteko lotura kolektibo nagusia, identitate
|
bat
eraikitzeko oso oinarri garrantzitsua, errealitate soziala ulertzeko nahitaezkoa den taldeen arteko muga (Fishman 2001, Harrison 2007). Hizkuntzak ez du espiritu bat izan beharrik gizakion bizitzan erabakigarria izateko.
|
|
|
Gainera, Lamuelaren (2004) erro glotopolitikoko azterketak eta Masen eta Montoyaren (2004) ikerkuntza bariazionistaren berrikusketa ere jasota daude. Multzoak berak argi erakusten ditu bai diziplinartekotasunaren interesa bai oinarri hain heterogeneoetan diziplina bateratu
|
bat
eraikitzeko zailtasun objektiboak.
|
|
|
Nolabait adieraztearren, har dezagun eremu konstelazioa solairu bakarreko etxebizitzatzat (hiztun bakoitzarena), eta bizitzaeremuak (hiztunarenak), etxebizitza horretako gelatzat. Literaturak eta posta elektronikoak gela berri bat gehitzen diote lehendik zegoen solairuari; telebistak, berriz, bigarren solairu
|
bat
eraikitzen du, eta horretan, lehenbizi solairuko gelak kopiatzeaz gain, beste hainbat gehitzen ditu. Alde horretatik, katalanaren esperientzia paradigmatikoa da:
|
|
|
Tolosako gazteen hizkuntza aniztasuna kontuan hartuta, ondorengo galderak erantzun ahal izango ziren laborategi
|
bat
eraikitzea proposatu zen:
|
|
2014
|
|
|
Komunikazio estrategian sakondu ahala ordea, kontzeptu horrekiko zalantzak agertzen hasi zitzaizkigun. Arnasguneen babesaz hitz egiten denean horrek ideia marko
|
bat
eraikitzen du. Kontuan hartu behar da, ‘babesa’ aipatzen dugunean, jendearen subkontzientean esanahi batzuk ondorioztatzen direla.
|
|
|
Kontzientzia geureganatzeaz gain, esango nuke auto pertzepzio kolektibo bat osatzen dugula eta kanpotik ere kolektiboarekiko pertzepzio kolektibo
|
bat
eraikitzen dela. Bertan hizkuntza ere, barnebilduz.
|
|
2015
|
|
|
Informazio sakonagoa, Zabala 2013n. Tolosako gazteen hizkuntza aniztasuna kontuan hartuta, ondorengo galderak erantzun ahal izango lituzkeen laborategi
|
bat
eraiki da:
|
|
|
Euskararen diskurtsoa berritze lanetan asko dira landu beharreko gaiak, baina begirada hiztun berrietan jarrita dugun honetan, kolektibo hauxe euskal hiztun moduan legitimatzeko diskurtso sendo
|
bat
eraikitzeko beharra ere larria da. Ildo horretan euskararen gutasun guztiak baliotzea nahitaezkoa dugu, euskaldun izateko modu anitzak euskal komunitatearen alde jarriz.
|
|
2016
|
|
|
Galdera, hauxe da: bada aukerarik euskararen inguruan identitate zabalago eta, agian, partekatuago
|
bat
eraikitzeko. Eta, baiezkotan, gure uste edo nahi hori nola bideratuko litzateke?
|
|
|
Bada aukerarik euskararen inguruan identitate zabalago eta, agian, partekatuago
|
bat
eraikitzeko?
|
|
|
Leku batzuetan bai antza, Kike Amonarrizek ematen digun testigantzaren arabera: " Gasteiz identitate berri
|
bat
eraikitzen ari da, eta hor euskarak parte handia du" (Amonarriz 2015). PentsatzeGure gizartean euskararekiko identifikazioa luze zabal handikoa izan dadin, bizikidetza ongi errotua duen komunitate bat da.
|
|
|
Norbera eta gizartearen arteko harremanean" zoru komun" baten eraketak duen garrantzia argitara ekarriz. " Hizkuntza portaeren motibo subjektiboez hausnarketa" artikuluak abiapuntu hori hartzen du euskararen inguruko diskurtso berri
|
bat
eraikitzeko, zeina berdintasunetik abiatutako diskurtsoa behar duela izan jarriko den agerian.•
|
|
2017
|
|
|
Gugandik gertukoenak, Iñaki Martinez de Lunak Euskararen framing ari buruz egindako artikuluan eta Topalabe taldearen" Berrikasi eta Berrikusi" agirian aipatzen direnak dira. Oinarrizko zazpi erregistro zehazten dira bertan, diskurtso multzo
|
bat
eraikitzeko eremua markatzen dutenak: bizikidetza, identitatea, berdintasuna, aniztasuna, erantzukizuna, justizia eta errespetua.
|
|
|
Batasuna ez da berez existitzen, desio asegabea besterik ez da, beharrezkoa ez den desio lortezina. Pentsamendu edo kontzeptu neutralizatzaile horren gainean menperatzeko modu isil
|
bat
eraikitzen joan da, statu quo a mantentzen laguntzen duena. Beste modu batera esanda, neutraltasuna ez da diskurtso menderatzailetik haratago existitzen.
|
|
|
" errealitatea gordinegia delako ote?" (larrañaga, 1999). bide bereko kritikak ez dira gutxi izan. adibide pare bat: inkestatuek erantzuteko errealitateari buruzko iritzi
|
bat
eraiki behar dute eta iritzi hartan nahiak, usteak eta halakoak sartzen dira (amonarriz eta Joly, 2007); euskara jakitea oso desberdina da herri euskaldun bateko edo erdaldun bateko hiztunentzat, oso bizipen desberdinak izango dituzte euskararen erabileran (Joly, 2012: 108). azken puntu honi jarraikiz, oso agerikoa da inkesta Soziolinguistikoetan hiztunek ez dutela euskararen erabilera espazio orokor batean neurtzen (hau da, ez dute erreferentzia espazio bera), ez dituzte parametro berberak erabiltzen, ezta neurtzeko sistema berbera ere. gutxienez, kontuan hartuko genuke zein den euren inguruan hautematen eta bizitzen duten egoera soziolinguistikoa. zein den, esaterako, bizi inguruan duten euskara erabilera.
|
|
|
praktikak sustatu, erraztu, ikusgarri egin, hedatu, normaldu, eta neurtu, zenbatu, ebaluatu. testuinguru horretan nabarmendu dugu jakintza adituak biziki eragiten diola jakintza arruntari. estatistikaren kasuan ikuspegi sinoptiko, kuantitatibo eta makroskopiko batez errealitatearen irudi ulergarri eta adierraza lortzen da zientziaren legitimitateaz jantzirik. hori dela eta, berebiziko garrantzia du jakintza aditu horrek erabiltzen duen unitatea: ontologia oso
|
bat
eraikitzen delako haren gainean. aztertu ditugun ikerlan handiek hiztuna dute unitatetzat; hala, hiztuna bere baitan, bere gaitasun eta bere jarrerekin, bilakatzen da politiken helmuga. eta ikerlanek eta politikek, elkarri loturik eta sustengaturik, errealitatearen oinarri hura indartzen dute, eta horrela hizkuntza jokaera indibiduala dela sentiarazi diote jendeari (soziala testuinguruaren ezauga...
|
|
2018
|
|
|
Ipar Euskal Herri mailan, biziki denbora laburrean, euskararen gaiaren inguruan kontsentsu sozial
|
bat
eraiki dela ezin ukatua da... bitartekoen %24, 2ak. Bikote gazte elebidunetan, euskararen transmisioa 36 puntuz igo bada ere, badira oraindik euskalduna izanki euskara transmititzen ez duten familia batzuk.
|
|
|
Ipar Euskal Herri mailan, biziki denbora laburrean, euskararen gaiaren inguruan kontsentsu sozial eta politiko
|
bat
eraiki dela ezin ukatua da. Iritzi publikoaren eta erabakitzaileen itzulipurdikatzea faktore desberdinek eragin dute:
|
|
|
Eta horretarako, diskurtso
|
bat
eraiki behar da, indibidualki eragingo diguna baina, indibiduo besteekin eta sarean egiten garenez, aldi berean, dimentsio kolektiboa duena. Eraiki behar da diskurtso bat:
|
|
|
154). Badirudi gaur egun Antzuolako gazteek, hitanoa ere bigarren multzo honetan sartuko luketela," benetakotasun" izaera bat, edota herri identitate
|
bat
eraikitzen lagunduko lukeelarik.
|
|
|
154). Badirudi gaur egun Antzuolako gazteek, hitanoa ere bigarren multzo honetan sartuko luketela," benetakotasun" izaera bat, edota herri identitate
|
bat
eraikitzen lagunduko lukeelarik.
|
|
2019
|
|
|
motel (S) vs ondare (h)). hauxe izan da jarraitu dugun metodoa: sail bakoitzerako adibide prototipiko argiak hartu ditugu, eta ikasketa automatikoko teknika estandarrak erabiliz (entropia maximoan oinarritutako erregresio logistiko multinomiala zehazki hosmer d, Lemeshow S, 1989 eta menard S, 2002), hazi horiek erreproduzitzen dituen sailkatzaile
|
bat
eraiki dugu. egindako esperimentuetan metodoaren eraginkortasuna txekeatu daiteke barneko irizpideez zein kanpokoez. Barneko irizpideetarako, sortutako sailkatzailearen kalitatea eta sendotasuna neurtzen da hazien perturbazioa eraginez, eta kanpoko irizpideetarako beste sailkapen eta multzokatze teknikak erabiltzen dira. egIdSi dagokion sinplifikazioaren parte bat aipatutako balio demografikoetatik dator. azterketa tradizionalean, egIdSek bere sailkapenerako, bereziki, hizkuntzaren gaitasun osoa duen azken belaunaldia hartzen du kontuan:
|
|
|
Euskalgintza aztertu eta ezaugarritzeko ahaleginetan, badago erabilgarri gerta dakigukeen beste kontzeptu bat, zeina euskararen alde lan egiten duten zenbait erakundek beren egin duten dagoeneko: Gizarte Berrikuntza edo Berrikuntza Soziala. kontzeptu horren esanahia askotarikoa da, eta erabili ohi da merkatuko logikaren pean kudeatzen diren enpresetan zein bestelako mundu
|
bat
eraiki nahi duten gizarte mugimenduetako erakundeetan.7 hortaz, Gizarte Berrikuntzaren erabilera interesatua eta oportunista gerta daiteke, eta kontzeptuaren esanahia mugagabea bezain nahasgarria gerta daiteke. horregatik berrikuntza sozialaren marka baliatzen den kasuen jatortasuna balioesteko ekimen horien oinarrian dauden balioei erreparatu behar zaie:
|
|
|
Egia da gai horietan islatzen direla Lane, Costa eta de korner ek gizarte mugimenduen inguruan aipatutako ezaugarriak: elkarrekiko harremanetan diharduten aktoreak, nor bere arloko kideekin harremanetan eta elkarlanean murgilduta. hala ere, ezin da epaitu ahalegin horiekin euskararen egoera hobetzeari begiratzen zaion soilik ala baita beste gizarte eredu alternatibo
|
bat
eraikitzeari ere.
|
|
|
3 hortaz, desagertzeko prozesuari aurre egiten dioten hizkuntza gutxituetako komunitateen hppek eta Gizarte Berrikuntza aldarrikatzen dutenek, biak abiapuntu oso ezberdineko dinamikak badira ere, ez dute halabeharrez bidaide izan gizarte eredu berri
|
bat
eraikitze aldera?
|
|
2020
|
|
|
Aditu hauen artean maiz aipatutako beste kezka bat negozio ereduen ingurukoa izan zen. Hedabideek orain gutxi arte publizitatearen bidez eskuratzen zituzten baliabideen zati handi bat sarean inbertitzen da eta komunikabideek, oro har, ez dute jakin publizitatearen migrazio horri galga jarriko liokeen alternatiba
|
bat
eraikitzen. Hori litzateke azken urteotan komunikabideek bizi duten egiturazko krisiaren arrazoi nagusietako bat.
|
|
2021
|
|
|
Bigarren tresna diferentziazio eta esperimentazio printzipioek eskaintzen dute. Tresna horiek erabiliz, euskararen lurralde estatus propio
|
bat
eraikitzeko aukerak egon daitezke (2.2).
|
|
|
Adibide guzti horiek erakusten dute posible dela euskarari bereziki aplikatzen zaion estatus legal
|
bat
eraikitzea, beti ere Konstituzioak finkatzen dituen mugen barnean.
|
|
|
Adibide guzti horiek erakusten dute posible dela euskarari bereziki aplikatzen zaion estatus legal
|
bat
eraikitzea, beti ere Konstituzioak finkatzen dituen mugen barnean. Gisa horretako estatus bat osatzeko une egokia, baina, lurraldearen estatus politikoa finkatzean suertatzen da.
|
|
|
Gisa horretako estatus bat osatzeko une egokia, baina, lurraldearen estatus politikoa finkatzean suertatzen da. Lapurdiko, Nafarroa Behereko eta Zuberoako kasuan, hiru probintzien estatusa finkatuko lukeen Estatus Bereziko Lurralde Kolektibitate baten sorrerak ahalbidetuko luke hipotesia hori35 Formula instituzional horrek ahalbidetuko luke antolaketa instituzional propio bat, eskumen berezituak onartzea eta euskararen estatus legal propio
|
bat
eraikitzea.
|
|
|
Marko konstituzionala goitik behera aldatu gabe, euskarari lurralde estatus bat emateko potentziala bada, Konstituzioaren 75 artikulua eta esperimentazio normatiboa erabiliz. Lanabesak hor daude, eta lurralde osoa lanari lotzea baizik ez da falta, euskararen aldeko politikei babes egokiagoa emanen dion estatus juridiko propio
|
bat
eraikitzeko. •
|
|
|
Izan ere," Bordele Euskampus Nazioarteko Bikaintasunerako Euroeskualdeko Campusa 2011 urtean sortu zen, Euskal Herriko Unibertsitatearen eta Bordeleko Unibertsitatearen arteko aliantza estrategiko gisa, unibertsitate horien Euskampus eta IdEx Bordeaux bikaintasun ekimenen testuinguruan. Euroeskualdeko Campusaren egiteko nagusia da goi mailako hezkuntza, ikerketa eta berrikuntzarako espazio
|
bat
eraikitzea, bi unibertsitateen bazkide estrategikoekin batera" (Euskampus Fundazioa, 2021).
|
|
|
Beraz, esan daiteke euskararen biziberritze prozesuaren testuinguruan, hizkuntzen ekosistema berri
|
bat
eraikitzen ari dela, eta, hizkuntzen iraunkortasuna helburu, bereziki euskararen erabilera sendotzearen aldeko balioekin zein ahaleginekin koherentzia gordetze aldera, hizkuntza etorri berriek bertan hartzen duten lekua aztertzea ezinbestekoa dela.
|
|
2022
|
|
|
Bizi ditugun garai likidoetan, markagintza, marka
|
bat
eraiki eta elikatzeko prozesua, gizarteko alor guztietara zabaltzen ari da. Marketinetik datozen teknikak jada ez dira enpresa pribatu eta produktu komertzialetara mugatzen; aitzitik, pertsonak, lurraldeak eta baita kultura jakinak ere marka gisa jorratzeko joera gero eta hedatuago dago, interes taldeengan iruditeria eta asoziazio zehatzak lortzea eta langai dugun objektua balio zehatzen inguruan posizionatzeaz ari baikara finean.
|
|
|
Garrantzitsua da azpimarratzea, testu horretan euskarak baduela presentzia bat–ikurrinen bidez ordezkatzen da euskara. Hala ere, euskarak ez die beste hizkuntzei aurre egiten, nazio
|
bat
eraikitzeko traba diren mugei baizik. Nazio eraikuntzaren helburua oso argi islatzen du testuak, hortaz.
|
|
|
Enpresen baitan horren hedatua dagoen aniztasun kultural eta linguistikoaren errealitateak, hala ere, erronka berrien aurrean jartzen gaitu, batez ere, hizkuntza eta kultura gutxituak oso indartsuak eta zabalduak dauden hizkuntza eta kulturekin elkarbizitza eredu
|
bat
eraikitzea eskatzen duelako (Godino, Martín, eta Molina 2018). Izan ere," nazioartean diharduten negozioen hizkuntza politikak bi lehentasun elkartu behar ditu:
|
|
|
Egungo kudeaketa gai nagusien artean badira izaera teknikoa eta operatiboa dutenak, baina badira beste zenbait enpresa eta gizartearen arteko harreman berri
|
bat
eraiki beharretik eratorritakoak.
|
|
|
Egungo kudeaketa gai nagusien artean badira izaera teknikoa eta operatiboa dutenak (digitalizazioa, berrikuntza, zibersegurtasuna, efizientzia, kalitatea, eta abar). Baina badira beste zenbait enpresa eta gizartearen arteko harreman berri
|
bat
eraiki beharretik eratorriak (iraunkortasuna, erantzukizuna, berdintasuna, konpromisoa, talentua edo ongizatea, besteak beste). Aldi berean, gero eta nabarmenagoa da enpresaren helburu ekonomikoak, soziokulturalak eta ingurumenari lotuak bat etorri behar dutela, enpresa eredua edozein izanda ere.
|
|
|
Testuinguru horrek, bi norabidetan lan egitera behartzen gaitu eremu sozio-ekonomikoan euskararen normalizazioa gauzatze aldera. Batetik, enpresek egun dituzten kudeaketa ardura nagusietara egokitutako euskararen inguruko diskurtso eta argudio multzo
|
bat
eraiki behar du. Izan ere, hizkuntza politika garatu batek enpresek dituzten erronkei egin diezaiokeen ekarpena nabarmendu behar du, batez ere, enpresaren alderdi sozial eta kulturala indartu ahal izateko eta izaera arduratsua hartzen duen enpresa eredu bat eraikitzeko.
|
|
|
Batetik, enpresek egun dituzten kudeaketa ardura nagusietara egokitutako euskararen inguruko diskurtso eta argudio multzo bat eraiki behar du. Izan ere, hizkuntza politika garatu batek enpresek dituzten erronkei egin diezaiokeen ekarpena nabarmendu behar du, batez ere, enpresaren alderdi sozial eta kulturala indartu ahal izateko eta izaera arduratsua hartzen duen enpresa eredu
|
bat
eraikitzeko.
|
|
|
Enpresen baitan horren hedatua dagoen aniztasun kultural eta linguistikoaren errealitateak erronka berrien aurrean jartzen gaitu, batez ere, hizkuntza eta kulturekin elkarbizitzaeredu
|
bat
eraikitzea eskatzen duelako.
|
|
|
Adibidez, langile guztien hizkuntza trebetasunei buruzko informazioa izateak ezagutzaren kudeaketa errazten du, barne baliabideak hobeto aliatzea eta, askotan, aukerak atzematea gero eta eleaniztunagoak diren enpresa inguruneetan. Informazio horietako askok RSCari zuzenean eragiten ez dioten arren, enpresa dinamikaren barruan hizkuntzen kudeaketa eraginkorra da hizkuntza konpromiso eraginkor
|
bat
eraikitzeko beharrezko oinarria, jokoan dauden interes guztiak orekatu ahal izateko.
|
|
|
Enpresentzat, sozialki kohesionatua eta ekonomikoki liderra den herrialde
|
bat
eraikitzen laguntzeko asmo handiko erronka partekatzea, non identitate aktiboak pertsonen zerbitzura egongo diren, RSCaren konpromiso batekin lotzen da, bai eta ezagutzan oinarritutako ekonomia indartzearekin eta balio sozial eta ekonomikoa sortzeko gaitasunarekin lotura estuagoa duten kultura aktiboak sendotzearekin ere.
|
|
|
Euskararen biziberritzearena, ilusioz, erabakimenez, enpatiaz eta inteligentziaz gauzatu beharreko prozesu berritzaile eta eraldatzailea da, bizikidetza zainduz eta gizarte hobe
|
bat
eraikitzeko bidean. •
|
|
|
Herritar guztiek dute zeregina eginkizun honetan. Euskararen biziberritzearena, ilusioz, erabakimenez, enpatiaz eta inteligentziaz gauzatu beharreko prozesu berritzaile eta eraldatzailea da, bizikidetza zainduz eta gizarte hobe
|
bat
eraikitzeko bidean10.
|
|
|
Beste era batera formulatuta: soziologikoki posible al da errealitatearen indar sakonen aurka beste errealitate
|
bat
eraikitzea. Nekez.
|
|
2023
|
|
|
Era berean, estatua garai berankorrean lortu duten nazioen hizkuntz egoerarekin erka dezatela eskatzen zaie ikasleei (Estonia, Lituania, Hego Sudan, Ekialde Timor, Kosovo). Azterketa konparatu horretatik hainbat ondorio ateratzen dituzte eta ahozko errelato
|
bat
eraikitzen dute horrekin guztiarekin.
|
|
|
Lanketa horretan oinarrituta honako dilema ebazteko ariketa ebaluagarria eskatu zitzaien: Eskolak arduratu behar du euskalduntasuna elikatuko duen herritartasun
|
bat
eraikitzeaz, euskaraz haratago. Horixe dilemaren formulazioa.
|
|
|
Eta horretarako gizarte eraldaketa abiatzeko ikuspegi
|
bat
eraiki dugu, euskara biziberrituz guztiok hobeto bizitzeko. Xede hori lortzeko, euskaltzaleen mugimendu sendoa eta plurala dugu, eta horregatik, harreman sare berriak eta ez ohikoak eratzen lagundu nahi dugu, euskalduntze sistema modu integralean irudikatu, erabilera sozialerako komunitategintza indartu eta euskaldun izateko modu berriak aitortu eta sustatu.
|
|
|
" Batera Jauzi elkarrizketa prozesua. Euskararen erabilera bultzatzeko pentsamendu berri (tu)
|
bat
eraikitzen" lanean, Topagunearen hurrengo hamarkadarako ardatzen oinarria eskaintzeaz gain, euskararen biziberritzearen konplexutasunari heltzeko, egiteko era berriak urratzeko esperimentazio zinez interesgarria topatuko du irakurleak.
|
|
|
Komunitateetara bueltatu ginenean ikusi genuen 2019an haziak berreskuratzeko jarritako negutegi txikia jateko landareak eta landare sendagarriak hazteko lursail eder bihurtu zela; hots, hasieran proposatutako etnografia bukatu baino lehen, bestelako ekintza batzuk martxan jartzeko ekimenak loratu zirela. ...rigortutako isolamendua motibazio iturri izan zela zirudien," helduen jakintzatik ikasteko"," familiara bueltatzeko"," lurra esnatzeko"," ikasi eta gure seme alabei erakusteko ekosistemarekin armonian bizitzen, edo izateko beste modu batzuk badaudela erakusten" 24 Chakra(" hazkuntzarako lur", kitxuaz) zabal bihurtutako negutegiaz gain, eko herrixka
|
bat
eraikitzen ari ziren, eta bertan hezkuntzarako espazio bat bazen, arbasoen jakintzak eta komunitatearen printzipioak transmititzera bideratuko zena, batez ere, komunitateetako umeei eta gazteei. Kitxuazko hastapen ikastaroak eman izan dira, Kitxua Narrazio Parte Hartzailea, Lurraldea, Gorputza eta Soinua eskola tailerraren barnean.
|
|
|
Wikimedia Españako kide batek dinamizatu du proiektu hau, Mentxu Ramilok, zeina Wikimediako proiektuetan hizkuntza aniztasuna sustatzera bideratutako Porto Meeting 2023ko kide ere baden. Proiektu honek Mentxuren wiki formazio bat eman zuen eta Wiki eleanitzago
|
bat
eraikitzen laguntzeko urrats batzuk eman ziren.
|