|
2000
|
|
|
Beraz, agerian geratzen da bizitzari buruzko ikuspegi historikoa emateko asmoa. Dakusagunez, pertsonaiak bizitzaren ikuskera
|
bat
emateko aitzakiak direnez, ez du hauen ezaugarrietan sakontzeko ahalegin handiegirik egingo, pertsonaia lauak eraikiz: bizitzari aurre egiteko aholkuak baitira ipuin honetako zutabe nagusiak.
|
|
|
Aholkuren
|
bat
ematekotan, hauxe esango nioke nik: aniztasunerako ahalmena izanik ere, agian indar gehiago eduki dezakeela obra batek estilo edo motibo aldetik batasun puntu batetik abiatuz gero.
|
|
|
Bestalde, bilduma honetako hiru ipuinetan tradiziozko ipuinak oinarritzat hartu eta hankaz gora jarri ditu: " txikitako ipuinak hartu, astindu
|
bat
eman eta ipuinok hankaz gora jartzeko." Joera hau Mailuix Legorbururen ipuin batzuetan ere ikusiko dugu. Honela, joko ederra sortzeaz gain, ohikoa denari beste ikuspegi batetik begiratzeko beharra azpimarratzen du.
|
|
|
Honen guztiaren berri emateko lantxo hau lau ataletan banatu dugu: lehenik, bilduriko kritikaren zerrenda jaso dugu urtez urte; bigarrenik, hamarkada honetako eleberri eta ipuin bilduma batzuen iruzkinak eskaini ditugu; hirugarrenik, hamarkadaren ikuspegi orokor
|
bat
emateko asmoz, azken ohar orokor batzuk bildu ditugu; eta azkenik, eranskin labur bi atondu ditugu: batean idazleen gaineko datuak batu ditugu, eta bestean, literatur kritikaren inguruko hainbat terminoren azalpen labur batzuk eskaintzen dira, iruzkinetan erabilitako terminologia ezezaguna zaionari laguntzeko xedearekin.
|
|
|
Izan ere, fokalizazioaren bidez, narratzaileak narrazioaren eremuan murriztapenak egingo ditu. Honela, fokoa leku jakin batera bideratuz, kontakizunari norabide konkretu
|
bat
ematen zaio. Hiru fokalizazio mota ditugu:
|
|
|
anakronia (ik.) mota bati deritzogu prolepsia: hau da, denboran aurreranzko salto
|
bat
emanez kronologia apurtzeari deritzogu prolepsia: oro har, iragartzearekin lotuta egoten da.
|
|
2001
|
|
|
Baina, Atxagak zinemako mito eta aipamenekin lan poetikoa osatzen badu ere, aurrera pauso
|
bat
emango du kistcharen agerpenarekin. Kultura industrializatuak sortu dituen objektu itsusien estetikak (pop arteak modan jarri zituenak) balio dio estetizismotik urruntzeko eta hain aipatua izan den esaldian bere umore mundua sortzeko.
|
|
|
" Hizkuntza da poesiaren materiala, hitzen artesaua da poeta, lengoaiako esploradorea, idazmoldeen iraultzailea[...]. Poetaren eginbidea, Stephane Mallarmé harek esan zuenez, tribuaren hitzei zentzu garbiago
|
bat
ematea da. Zentzu garbiagoa, osoagoa, irekiagoa, hitzen bidez kontzentziaren eta munduaren artean erlazio aproposagoak sortzeko.
|
|
2002
|
|
|
Heziketa eleberri moduan dago pentsatuta eta bere egiten ditu alegia edo oroitzapen literarioen generoen estrategia narratiboak. Eleberriaren osagai polifonikoa testuari grazia gehigarri
|
bat
ematen dioten zenbait erregistro eta hizkeraren erabilerari esker mamitzen da. Baina, gainera, eleberria are erakargarriago egiten dute Espainiako Gerra Zibilaren eta Mo behiaren inguruan bizi diren borrokalarien jardun ezkutuko eta misteriotsuaren aipuek.
|
|
|
Modalizazioaren aldaketak hirugarren pertsonatik bigarrenera ahalbidetu egiten du ikuspuntu objektibo horrekin haustea eta protagonistaren sentimenduak fokalizatzea. Bigarren pertsona narratiboak (M. Butorrek Modification obran [1957] egin zuen bezala) heriotzaren ikuspuntu fisiologiko
|
bat
ematen du, baina ez hori bakarrik, pertsonaiaren kontzientziaren bereizte horren bidez narratarioa protagonistaren ibilbide estugarriaren hartzaile testuala bihurtzen baita. Horregatik du halako indarra iheslariaren planoak, zeren eta, W.
|
|
|
Euskal Gudarosteko komandantea izan zen poetak" gerra irabazi ala galdu genuen" jakin nahi du eta izugarri aldatu den Euskal Herriaren egungo errealitatea (politikoa, linguistikoa, kulturala,...) ezagutu. Julenek, berriz, zentzu
|
bat
eman nahi dio bere bizitzari, eta misterioski azaltzen zaizkion mezuetan Marga izeneko neska batek egiten dion gonbidapenari jarraituz, iraganean bizitu ezin izan zituenak nolabait gauzatzen ahalegintzen da. Horregatik ahalegintzen da gehien kezkatzen duten arazoez gogoeta egiten:
|
|
|
Bidaia honen bigarren etapa Kapitain Frakasa (Erein, 1991) eleberria da, 1991ko Kritika Saria eraman zuena. Bertan kontatzen den istorioan, ezkutuko talde (mafioso?) baten kide bati halako batean emakume ezezagun erakargarri batek pasaporte
|
bat
ematen dio Frantziatik ihes egin ahal izan dezan. Gertakizun horrek abiarazten ditu protagonistak bizi dituen zalantza eta estutasun guztiak, ez baitaki taldeburu den Gerald D.k jarri dion segada ala benetako sorospen ekintza ote den.
|
|
|
Gertakizun horrek abiarazten ditu protagonistak bizi dituen zalantza eta estutasun guztiak, ez baitaki taldeburu den Gerald D.k jarri dion segada ala benetako sorospen ekintza ote den. Pertsonaia iragana gogoratzen saiatzen da bere egoerari esplikazio
|
bat
eman nahian.
|
|
|
1987ko urte zurrunbilotsu haren ostean, 1989an (ik. Hegats 1, 1989ko abendua, 11), L. M. Mujikak artikulu
|
bat
eman zuen argitara euskal literatur kritikari buruzkoa. Bertan, M. Lopezek erabilitako bibliografiari osatugabea iritzi ondoren, kritika batek ona izateko bete behar dituen baldintzez hitz egiten du eta aipamen laburren mugez.
|
|
|
1897an Euskaltzale aldizkaria sortzeak beste bulkada
|
bat
eman zion euskal prosaren garapenari. 1898an, aldizkari horretan hasi zen zatika argitaratzen Domingo Agirreren Auñemendiko lorea, J. M. Lasagabasterren aburuz (1981), lehen euskal eleberria.
|
|
|
Gisa huntaz mintzatuki bidean iarri ginan, eta bere egoitzean ediren genuen Antiphon: nekhazale bati, atontzekotz, uhel
|
bat
emaiten ikhusi genuen. Alderagin zeraukon gizon hari; bere anaiek gure agerraldiaren berri eman zeraukoten, eta Antiphonek, nire lehengo ethorreraz orhoiturik, ezagutu egin ninduan eta agurregin.
|
|
2003
|
|
|
Hirugarrena eskatzen duanean bokarte
|
bat
ematen diote egarria bukatu etzezaion.
|
|
|
Behin Toledotik etorritako gizon lotsati batek bazter batera deitu eta belarrira esan zion honelako bar bateko morroiari Toledotik etorri zala ta han arkitu behar zuala adiskide bat. Artean vermouth
|
bat
emateko. Morroiak orduan jendez betetako teatro handi batean zegoalakoan, Eta Toledotik etorritako gizona ahalgez gorri gorri gelditu zan, danak bere begira zaudelakoan.
|
|
|
Jose eta beraren familia ez ziren gehiago Gernikara bizitzen etorriko, baina udetan sarri. Valladolid-en aldikada
|
bat
eman ondoren ez dakigu ziur zenbat urte, bi edo agian. Madrila aldatuko dira bizitzen eta hura izango dute euren bigarren eta aurrerantzeko aberria, Joserentzat izan ezik, ze hau gerra ostean Euskal Herrira itzuliko da berriz, nafar erreinu zaharreko hiriburura.
|
|
|
Eta zeharo ahalgeturik beste pezeta
|
bat
ematen dio. Igandetako egunorokoek hiru pezeta balio dute Madrilen.
|
|
|
Zain dagoela telefonuaren kordoia aztertzen hasten da. Badirudi oratzen duan bakoitzak gutxienez bira
|
bat
ematen diola, hain bihurtua dago! Gero, kaleko automobilei begira dagoela:
|
|
|
barrezka eta abotsa sendoagoturik, zu Arrigorrietakoa eta gu Mendiurikoak! eta hau erraiten diola zartako gogor
|
bat
ematen dio sorbaldan, gogotik far egiten duala.10
|
|
|
Lana gusteu? Beste gauze batzuk gusteuko zaizkizu zuri, lotsagabe horri begi bat itxi eta ukondokada
|
bat
emanez.
|
|
|
taka! entzuten zan domino zerren zaratäa mahaien gaineko haitz zuriaren kontra.11 Zarata honekin kafetegi handiak langilez betetako ola handi
|
bat
ematen zuan, eta langileak gelditu gabe ari ziran lanean, han etzegoan opor egiterik.
|
|
|
Erderaz hizketan bere ezagun batekin, pelotariak eztu ikusi Txomin. Beronek lepoko
|
bat
ematen dio.
|
|
|
Eztira catedrático guztiak On Bixente lakoak, badagoz edozein gizonen antzekoak ere," nor zera zu?" galdetzen zaienean izena ematen dutenak, José Perez, edo Benito Lekuona, edo honelakoen bat. Bainan izena eman beharrean beste batzuk" Zaragozako Universidadeko Anatomia Patologicako catedráticoa" edo honelako ihardespen
|
bat
ematen dute.
|
|
|
Azkeneko atea beste gexozain gazte polit batek zabaldu zion, eta hara doctor Urli, andre bati eskuan musu
|
bat
ematen eta atera laguntzen!
|
|
|
Fernando! esaten dio Gabilondok lepoko
|
bat
emanez, euki dot ganea (1) zapatua heldu ditten zugana etorteko... Zugez" in leiki berba, Fernando.
|
|
|
Ile hori, begi urdin, gizon itxurarik ederrena dauka. Azkenean gorputz osoa ikusten zaionean, bere sorbalda zabalekin, apain apain jantzia eta zuzen zuzena, zineko artista
|
bat
ematen du.
|
|
|
Eskatutako gauzak ekarri ta dirua hartu ostean morroiak alde egin zuanean, Martinezek, besoa atzetik sartu, bereganantz tiratu, ta mosu
|
bat
eman zion Iziartxuri.
|
|
|
Bost edo hamar minutu, eta mezäa bukatuta, jendea oraino irtetzen amaitu gabe dagoela, bere tokia utzi, senarra dagoen lekura joan, eta bere ondoan belaunikatu baino lehen, Inasik mosu
|
bat
ematen dio elizan bertan.
|
|
|
Konturatu orduko ate aurrean zegoen. Jantzia txukundu, ileari ukitutxo
|
bat
eman, eta atea jo zuen, leunkiro, ezpainak busti eta lehortzen zituen bitartean. Beste aldetik, sartzeko baimena entzun zuen.
|
|
|
Aukera
|
bat
emango zion, hala ere, Unaxi. Ondo zeritzon neskatila harekin jolastu nahi izateari, berari jokoan sartzen galarazten bazion ere (eta honek era oso arriskutsuan adierazten zion jolasa baino gehiago bilakatzen ari ez ote zen).
|
|
|
Gitxienez ohe kontua egon dala esan gura... eta txantxetan zebilela adierazteko, sabelaldean kolpetxo
|
bat
emanda, barre egin zuen. Lasai, ez deutsazu ezer kontau behar barritsuoni.
|
|
|
Unaxek mahaian jesarri eta trago luzea egin zuen. Gero ahoan gelditu zitzaiona dastatu eta begiratu
|
bat
eman zion latari. Aurpegiak onespena adierazi zuen, marka ezaguna ez bazuen ere.
|
|
2004
|
|
|
Gizon bizartsu koxkor batek hartzen du bere besartean, ta apa goxo
|
bat
ematen dio. Haurra bizirik dago, negarrez baitago..."
|
|
|
Juan azpiratu du, orain, Heriok, eta haren sudur zuloetatik eta ahotik eskuak kendu, ta muturreko haundi
|
bat
ematen dio hari.
|
|
|
Bai? Dena dela, nolako edo halako adiskidetasuna preminazkoa dugu eta bizi-poz haundi
|
bat
ematen digu baina, gure izatearen eta nortasunaren muinera jo ezkero, bakarrik bizi gara adiskideen artean.
|
|
|
Jantzi mozorro hau, badaezpada esaten dit Urdek, eta zezen txakurraren irudia duen karatula
|
bat
ematen dit jazteko.
|
|
|
Halako batean, haserreturik, ukabilkada
|
bat
eman dio bere ondoan euki duen kriseilu bati, ta apurtu egin du. Haragirik gabeko sudur gainean euki dituen betaurrekoak ere jausi egin zaizkio.
|
|
|
Baina Don Trifonek ez du ezer entzuten. Hala ere, konturatu egin da, igarri egin du atzetik norbait datorkiona, ta buelta hartu ta bat batean tiro
|
bat
ematen dio Serafini. Orduan, ekidazuarrak, amorraturik hauek ere, Don Trifonengana doaz.
|
|
|
Jainkoaren ordezkoak direla ta, ongi, errespetoz, tratatzen izan ditu apaizak. Urrezko kaliza eder
|
bat
eman zuen igaz Gezalako elizarako, ta ehun mila pezeta gainera, eliza aurreko lorategia konpondu ta apaintzeko. Hainbat eta hainbat fabore egindako gizona izan da, bai, benetan, gure Don Trifon gizajoa!
|
|
|
Ikusiko bazendute ikusi, nolako maitasun ta samurtasun ta onginahiez atontzen dituen Doña Leonak pobreentzako Eguberri afariak eta haien ume jaioparrientzako sehaskak! Pobreen haurrei afari merienda
|
bat
ematen die bere urtebetetze egunean, eta negar egiten du bihotz zarrastaz" guztien ama ona" ta holakoak entzuten dituenean esan die negarrez, zizpuruka, Don Trifonen eta Doña Leonaren Gezalako zerbitzari zintzo batek Don Trifon eta Doña Leonaren Ekidazuko zerbitzari zintzo batzuei.
|
|
|
Ez bedi bedeinkatua amak egin ninduen eguna! Madarikatua bedi" seme bat jaio zaizu" esanez nire aitari poz haundi
|
bat
eman ziona! Izan bedi halakoa Jaunak damurik gabe abarrikatu dituen hirien antzekoa!
|
|
|
Bost espainatar eta zortzi ingles dagoz han, porteriaren aurrean. Eta, baloia hartzean, bultzakada
|
bat
eman eta lurrera botatzen du ingles batek espainatar bat.
|
|
|
Ostikada batez apurtutako txindurri pilo
|
bat
ematen du goitik Ekidazuk. Eta oraindino han dagozan edo oraintxe handik doazan autobusek txindurri arrautzak dirudite.
|
|
2005
|
|
|
" Txistu y Tamboliñ en argitaratu zituen ipuin eta errelatoei begirada
|
bat
emanez, aisa ikusten da zeintzuk diren Unzuetaren literatur zaletasunak, eta orobat zeintzuk diren bere bertute eta mentsak. Bere bertuteen artean kondatzen dira, besteak beste, literatur tradizio okzidentalaren ezaguera hedatu eta sakona, irudimen suharra eta, kurioski, maite dituen autoreen parodiak egiteko gaitasun aparta.
|
|
|
Dohertyrenetik gutun
|
bat
Eman diezaiogun Txope
|
|
|
Horiek existentzialismoaren galdera ohikoak dira eta hainbat kontakizun laburretan ahaleginduko da erantzuten, galdera erantzun dezakeen adibide edo ikuspegi baten bidez. Atal bakoitzeko kantakizunek mosaikoa eratzen dute, bakar batek ez du erantzuna eta denak, beren testuingurua kontuan hartuta, beharrezkoak izango dira gizaki zirriborratu horren definizio
|
bat
emateko. Erantzunak ez dira kategorikoak izango, hauek ere zirriborro eta partzialak izango dira, pasartetan agertzen diren Nikolas Alzolaren marrazkiak bezalakoak.
|
|
|
Gaurko ipuingintza idatziaz edo literarioaz definizioren
|
bat
eman behar izanez gero, honelako bat izan liteke: prosan idatzitako fikziozko lan laburra (lerro gutxi batzuetatik orrialde askotara), batzuetan idazkeraren aldetik lirikatik hurbilagoa eta erritmo eta tentsio narratibo jakinak dituena.
|
|
|
Ez uste izan ametsetarik ari naizenik. Gaur egun Singapur hiriak diru laguntza
|
bat
ematen dio unibersitatetik atera kuple bati, izaten duen haur bakoitzarentzat. Bai eta diplomarik ez dutenei, haurrik ez izatea onartzen duten pundutik31 Eugenismoa martxan da han jadanik singapurtar guziak goi mailako gizon emazteak izan ditezen.
|
|
|
Teknika berrien mundu honek ematen dizkigun tresna eta girgileria guziekin gauza bera gertatzen da: lehen aldian zorion
|
bat
ematen digutela iduri. Gero jartzen gara eta azkenean, gabe ez gintezke bizi.
|
|
|
Ez ote dugu gauza bera egina aspalditik gure diozesan berean Garlin eta Lembeye alde haietan? 60 urteren buruan bide bera hartzen ari garelarik ez ote liteke besten esperientziei begirada
|
bat
eman behar. Boulard dudakor zen ordukotzat, apez bakar batek ez zezakeela bi herritako lana baino gehiago egin! 169
|
|
|
La Croix egunkarian irakurtu dut artikulu bat diozesa ttipien geroa dudan ematen baitu.177 Ez da harritzekorik giristino batzuk uste badute Elizako arduradunak lotsatuak direla, geroaz ez badiegu beste perspektibarik ematen. Abandonatu dutela, entzun dut behin, Frantziako itzulian, Tourmalet eta Aubisquen ondotik, Luz Ardiden zolara heltzen den txirrindulariaz, goiti behako
|
bat
emanik, etsitua, gelditzen delarik erraten den bezala.
|
|
|
Honek 1924an utzi zuen zuzendaritza, beronen lekua Jean Saint Pierre Anxuberro apaizak hartzen zuela. Honek ere astekariari berritu
|
bat
eman zion, idazlerik onenez inguratzen zela: Jules Moulier Oxobi, Louis Apesteguy, Jean Etchepare, Luois Dassance, Jean Barbier.
|
|
|
Zer ote zuen gogoan lehendakari sozialistak azken mintzaldian erran zuelarik, urtatsez," Izpirituaren indarretan sinesten dut"? Ez ote liguke argi izpi
|
bat
ematen horretarako beste ateraldi honek: " Girixtino sortu naiz eta hain segur girixtino hilen.
|
|
|
Horiek denak telebista kazeten bidez ditugu ezagutzen gutarik gehienek. Ez nagoke kazetarien munduko izen
|
bat
eman gabe. Frantz Olivier Giesbert, Frantzia guzian ezaguna:
|
|
|
Zer ikusten dugu? Ministro batek milioi
|
bat
eman diola Marseillako hiriak parean ukanen duen ekipako futbolari bati, bere ekipa galtzen lagundu dezan. Frantziako Itzulian munduko txirrindulari handienetarik bat dopatua dela.
|
|
|
Mezan, igande oroz oroituko gara zein den Jesusek erakusten digun norma, bidea, zorionerako bide bakarra. Astean barna, batzuek eta besteek pusaturik bide bazterreko arroilari soberaxko hurbilduak baginen, gider ukaldiño
|
bat
emanen dugu eta bide erdira itzuliko. Oroituko beste saihesbide horietatik bihi batek ez digula zorionik ekarriko, ametsetatik kanpo.
|
|
|
Bazuen Beleneko barrukiaren eite, Reims-eko katedralak baino gehiago! Hilabetean behin edo, meza
|
bat
ematen nien astirian. Zenbaitekin kaperatxoaren aitzinean kalakan ari nintzela, beste batzuk Uagaduguko irrati nazionala entzuten zuten.
|
|
|
Otoi! Norbaitek kontzientzia sobera kilika balu horretaz, du txeke
|
bat
emaitea gosetearen kontrako obra onentzat edo misionestentzat. Heren mundua esplotatzen dugu eskuak zikindu gabe.
|
|
2007
|
|
|
Neure partetik musu
|
bat
eman, ta gero etorri.
|
|
|
Daukat gogua joateko orrera musutxo
|
bat
emaitea.
|
|
|
Pirinio Goieneko toponimiari begiratu
|
bat
ematea nahikoa da, hango izen askoren euskal jatorria bistaratzeko. Hitz edo hitz erro zabalduenak hauek dira:
|
|
2009
|
|
|
Bertso sortak modu diferentean osotzen dira: gai
|
bat
emanda bertsolari bi txandaka bertsotan, bi hiruna bertso bakoitzak gai baten inguruan, puntua emanda bertsoa osotzen, bertsolari bakarra gai bat emanda bi hiru bertso botatzen, eta aspaldiko urteotan beste era berriagoetan ere bai, batzuetan ia eszena antzerki bihurtzeraino, bertsolari bakoitzak pertsonaia jakin bat ordezkatzen duela. Estrofa tipoak ere batzuetan aginduak dira:
|
|
|
Bertso sortak modu diferentean osotzen dira: gai bat emanda bertsolari bi txandaka bertsotan, bi hiruna bertso bakoitzak gai baten inguruan, puntua emanda bertsoa osotzen, bertsolari bakarra gai
|
bat
emanda bi hiru bertso botatzen, eta aspaldiko urteotan beste era berriagoetan ere bai, batzuetan ia eszena antzerki bihurtzeraino, bertsolari bakoitzak pertsonaia jakin bat ordezkatzen duela. Estrofa tipoak ere batzuetan aginduak dira:
|
|
|
Or goyen dago iturri, egarri danak ekarri; bi alaba dauzkan amak
|
bat
emango al dit neri!
|
|
|
garia maileguan ematea, interesik kobratu barik, alargunei, nekazari pobreei, erromesei... Azkeneko datu horrek ideiaren
|
bat
eman liezaguke kokapenaren zergatiaz, izan ere, Marutxeaga etxetik igarotzen zen galtzada zaharra, Donejakue bideko kostaldeko adar bat izan zitekeen. Vinculo izeneko elkartea auzoko gari biltegi baten modukoa zen, sikate eta garestitze sasoietan ereiteko eta jateko maileguak ematen zituena, interes barik, herritar xumeenak lukurreriatik babesteko.
|
|
|
Gurtotza egurrezkoa zenean, galgak inoiz su hartzen zuen edo kea bota. Gurtotza erretzen bazen, berriari koipe eta xaboi apur
|
bat
ematen zitzaion. Horretara, distira irten eta laster kantuan hasten zen berriro.
|
|
|
Lekukoen esanetan, kontsideratuak izaten ziren. Bakoitzari errazio
|
bat
ematen zioten. Orduko familiak handiak izaten ziren, eta artorik ezin eho zutenean Lauxarrako errotara joaten ziren.
|
|
|
Begizkone osatzen zutela esaten zutenen artean gezurretan zebiltzanak ere asko ei zeuden. Horregatik, halako pauso
|
bat
emateko orduan, etxekoak uste osoko lagunen batengana joaten ziren, edo begizkoa berak osatu edo nork egin zezakeen esan zezan.
|
|
|
Desohore faktore barik, araubide moralaren arabera etorritako umeren bat hiltzen zenean, ohikoa izaten zen beste ume bat ekartzea uriti edo inklusatik, joandakoaren lekua bete zezan. Aldundiak errenta moduko
|
bat
ematen zien familiakoei, umea hartu izanagatik. Hala ere, odoleko guraso zirenek zazpi urteko epea izaten zuten umea atzera eskatu ahal izateko.
|
|
|
Batzuetan hilda dator txahala. Gure berriemaile baten kasuan, esaterako, txahalak buelta arraroren
|
bat
eman eta erdiko zille apurtu zitzaion. Egun oso bat eman zuen amaren barruan hilik.
|
|
|
Gure berriemaile baten kasuan, esaterako, txahalak buelta arraroren bat eman eta erdiko zille apurtu zitzaion. Egun oso
|
bat
eman zuen amaren barruan hilik. Baina amari ez zitzaion igartzen.
|
|
|
Bata onegia eta bestea txarra. Jentilen kobara joan ei ziren eta Jentilek gerriko
|
bat
eman zioten anaia txarragoari onegiari emateko. Onegia beharrean ibili zen oparia eman ziotenean, janzteko astirik ez, eta intxaur bati lotu zion gerrikoa.
|
|
|
Hona dakargun lehenengo errezitatua seintxoei kantatzen zieten amek eta amamek. Errezitatu honen bidez eskuko atzamar bakoitzari funtzio
|
bat
ematen zioten. Atzamar txikerretik hasi eta erpururaino errezitatzen zen:
|
|
|
Lekukorik zaharrenek sano antzinako ospakizunaren zentzuaz argi apur
|
bat
eman liezagukete. Esaterako, esalegea da Santa Kurtzetan:
|
|
2011
|
|
|
Kritika batzuk datu zenbait gehitutako erreseinak diren artean, beste batzuk literatur lanen egituraz, narratzaileaz, estiloaz, gaiaren trataeraz, pertsonaien azterketaz... ari dira, gehienez ere beste lanen baten pare jartzen dutenak obra kritikatua, edota egilearen zein itzultzailearen daturen
|
bat
ematen dutenak. Kritika molde tradizionalagoa da hau, hurrengoekin alderatuz gero.
|
|
|
" Kritika eta kritikoak azken euskal literaturan" artikuluan, esaterako, (1988) euskal literaturan egindako kritiken sailkapen modu
|
bat
ematen du: kritika deskriptiboa, linguistikoa, zientifikoa, kritikaren kritika, kritika" ad hominem", alegia.
|
|
2012
|
|
|
Maya edo erregina neskarik politena zen, erregina jantzita eramaten zuten tronuan eserita, gainerako lagun guztiak zuriz jantzita zihoazela. Etxe batera heldu orduan dantza bat egiten zuten eta etxekoek opariren
|
bat
ematen zien trukean. Emaitza nolakoa zen halako kopla esaten zieten.
|
|
|
Santa Marina (18); Santa Madalena egunean (22) Bermeok, Elantxobek eta Mundakak Izaro uhartearen jabetza zela eta, 1719ko uztailaren 22an izandako eztabaida gogoratzen dute. Jabetza Bermeo eta Mundaka artean banatuta zegoela eta liskar hari konponbide
|
bat
emateko estropada bat antolatu zuten, Ohikoa da Ama Bñjinarm eta santuen irudiei kandelak piztea gurariak eskatzeko edo eskerrak emateko.
|
|
2013
|
|
|
266), 89 oso limurtzailea zela. Fedean aritzen ziren gogo bizian, 88 Liburu batean, Txantxangorri kantaria izenekoan, Salbadorrek gertakizun horren deskribapen hunkigarri
|
bat
eman zuen. Hil baino ordubete lehenago idatzitako lerro batzuk utzi zituzten semeek Jose Ramonek, semerik zaharrenak, dirudienez, agur gisa (Zapirain 1979:
|
|
|
Urdiaingo ohitura jaso zuen Jose Maria Satrustegik, esanez, gauerdian herriko gazteak elkartu eta herriko agintariei ura opatzen zietela hastear dagoen urtearen erakusgarri. Kopla batzuk abesten dituzte haiek bitartean, eta eskerrak emateko opariren
|
bat
ematen zaie.
|
|
2015
|
|
|
Gerora Euskadi Siouxeko beste kide batekin ere, Antton Olariagarekin alegia, kolaboratuko zuen Atxagak gisa horretako liburuak argitaratzeko. Atxagak, testu
|
bat
eman zuen argitara Euskadi Siouxen: Eguneroko bizitza zeruko lorean, 1 zenbakian.
|
|
|
Euskal abertzale jatorrei buruzko pasadizo burlati bat kontatu ostean, Joxean Artze egurtzeko baliatzen zuten" Kazetatxoak" ataleko azkeneko zatia. Ez zen lehen aldia, ikusi dugunez, Bragan ordurako astinalditxo
|
bat
emana zioten eta. Bigarren aldi horretan Bide bazterrean hi eta ni kantari poema liburuaren argitalpenaren harira Zeruko Argian egindako adierazpen batzuk zirela eta zirikatzen zuten.
|
|
|
Hirugarrena, esan bezala, Ramon Irigoyen zen. Antoñanak ipuin
|
bat
eman zuen argitara Prakan, El blue shark. Sir Robert Ronaldson Errante ontziaren kapitainaren istorioa kontatzen zuen marinel holandar baten ahotik.
|
|
|
Gure euskararen mapa, beraz, kristo bat eginda gelditu da. Bilbo aldean, adibidez, euzkera/ bizkaiera/ txukera/ euskara bantua/ gipuzkera/ euskara batusia eta beste barietate pila
|
bat
ematen dira.
|
|
|
Prosarako, ordea bentaja hori zerbait kaltegarri bihurtzen da, ez dago argotarik, aditza baldarra da, elkar hizketak asmatzerakoan kitaezina da ia artifizialtasun zaporea(" qué pasa contigo, tio" esateko" zer pasatzen da zurekin, osaba" ipintzea heroitasun bat da) eta, hitz batetan laburtzeko hizketa oso pobrea izanik, edo hizkuntzara pasa gabeak hizketaren bariaketak, oso zaila da edozein historia kontatzea garantia minimo batzurekin (beste exenplu bat ene irakurle maiteak, ez al duzue probatu inoiz zein zaila den euskaraz txiste bat kontatzea?) Honek guztiak ez du esan nahi euskal linguista askori entzun diodan bezala, bere esperientzia pertsonala kontatu didatenean gazteleraz izkribatzea errazagoa zaionik euskal idazle bati ere. Horrek esan nahi duena zera da, planteamendu literario bereziak egin dituela euskaraz nobela hori egiten hasterakoan, eta Bilboko subauzunetaz testu errealista bat egiteari adibidez utzi egin diola euskarak edo txukerak aldaketa handi
|
bat
ematen ez duen bitartean.
|
|
|
Lehena 1833.eko euskaldunen asaldura lanak irabazi zuen" Gartzelako Bi" k sinatua eta, nik dakidala, behintzat, ez zen inoiz argitara eman. Poesia arloan lehen saria ere hutsik geratu zen eta accesit
|
bat
eman zioten Mikel Arregiren Bizitzaren pertsianak lanari, gerora Kriseluk argitaratuko zuena Hego haizearen konpasean izenburuarekin.
|
|
|
" Kazetatxoak" ataletik kanpo badago bigarren zenbakian beste testu kritiko gogor bat, Koldo Mitxelenari zuzendua dena eta Mitxelena, euskal intelektualen eredu izenekoa. Antza, Mitxelenak Bilboko Hizkuntza Eskolan hitzaldi
|
bat
eman zuen maiatz hartan espainieraz, eta hitzaldian Zergaitik bai liburuaren izenburua aipatu zuen obra Atxagari egotziz eta orduko euskara maila eskasaren eredu. Liburua Atxagarena gabe Izagirrerena da eta izenburuak, bestalde, ironikoki egiten dio erreferentzia euskal haur erdaldunduen hizkerari.
|
|
|
Ezetz ba, ez diozuela inori lorik kentzen, eta inork zuek gaizki ikusteko adinako pisurik ere ez duzuela(...) Ez pentsa inori inolako trabarik edo mesederik egiten diozuenik. Agian, honetan jabetzen zareten egunean, kruzadarik egiteari utziko diozue eta informazio irekiago
|
bat
eman ahal izango duzue.
|
|
|
Ez dut uste Santamariaren militantziak inolako mugaketarik suposatzen dioenik juizio
|
bat
ematerakoan, eta orain ere erakutsi dit nola arrazonagarria den neurrian joera politiko batekin koinzidetzeak, ez dioen eragozten beren askatasuna, gure denboran birjintasuna gorde ohi zen arreta ia patolojikoaz zaintzen duen sabio panda batek ez bezala, gai politiko eta konplexu bati buruz erreflexio propio bat egitea.
|
|
|
Jeneralki irakasleen kasutik at euskal kulturaren arlotik bizi ahal izatea ez dago ez ondo ikusia, ziur asko orain aspaldi ez dela borroka politiko baten leku garbia zelako eta jardunaren helburuetako bat dirua irabaztea izateak prostituitze kutsu
|
bat
ematen diolako jendearen aurrean, batez ere gratis eta amore konbikzio hutsez jardun ondoren profesionalizatzearen saltoa ematera ausartu ez denaren aurrean.
|
|
|
Garaiko argitalpen ugari aurrezki kutxek lagunduak zirelako edo haiek antolatutako sarietatik bideratzen zirelako, aski arrunta zen argitalpenaren atzealdean delako erakundearen zigilua azaltzea. Hala, ea sostengu hori gabe argitaratzea posible zen konprobatu nahi zutela zioten trufaz, eta horrek beren izaera kontrakulturalaren beste arrasto
|
bat
ematen digun bidenabar. Bromak broma, ondoren azalduko zuten zein zen aldizkaria sortzeko arrazoi nagusia:
|
|
|
Lur taldekoek, argitaletxea martxan jartzekotan zirela, Kriseluren katalogoa erosi eta Lur argitaletxea eratzea deliberatu zuten, eta halaxe batu zitzaien Aresti belaunaldi berriko kide haiei. Kriseluren katalogoaren ordainetan Victor Suinagarena zen Seat 850 markako auto
|
bat
eman behar zioten Arestiri, eta hura eramatera zihoazela, Saizarbitoriak eta Arregik istripua izan zuten Bilbora bidean. Arregi ezbehar haren ondorioz hil zen 1969ko uztailaren 10ean Mendaroko errebuelta batean.
|
|
2017
|
|
|
Ideia ezagun hori gogoan hartuta, zail da irudikatzen kidetasun harremanik batere gabeko gizabanako nortasunik: dela familia, dela herria, dela nazioa, dela ogibidea, dela zaletasunen bat, dela aukera ideologiko edo politikoa, guztion identitateak daude osatuta tankera horretako osagai kolektibo ugariz, guztiek ere geure burua munduan kokatzen, geure buruari zentzu jakin
|
bat
ematen laguntzen digutenak. Pedro Gómez García filosofia irakasle espainiarrak dioen bezala:
|
|
|
Halaber, prestatzen lagundutako atentatua gertatu orduko hantuste inozoa erakutsi du tabernan bildurik dauden auzotarren aurrean" [h] oiek [ETAkoek] ez ditek behatzik mugitzen nere baimenik pe", baina espero izandako miresmen adierazpenen ordez barre ironiko eta sinesgaitzak baizik ez ditu jaso. Azken adibide
|
bat
ematearren, espetxetik aterata herriak plazan bilduta egin liezaiokeen omenaldi bero eta esker onekoaren gaineko bere desio eta fantasiak aipa daitezke. Ikus, hurrenez hurren, Hamaika pauso 366, 151 eta 410 orr. paperetan.207 Labur esanda, gizabanakoak ez du sekula bere singulartasuna erabat desagertzen uzten, ezin du halakorik egin, eta ondorioz ez dauka sekula altruismo esentzialik erdiesterik.
|
|
|
Aiton hura, baina, Theodor Vogel zen, Werfell ingeniariak Hamburgon utzi zuen lagun bakarra. Theodor ek gutun
|
bat
eman zion Estebani, aitak berarentzat idatzia. Gutunak Mariaren inguruko misterioa askatu egiten zuen.
|
|
|
Oroz gain, modernitatearen diskurtsoek nahikeria intelektual bat dute bereizgarri, alegia, arlo sozialaren zimenduez jabetzeko asmoa, historiaren bukaeraren nozioari testuinguru arrazional
|
bat
ematekoa eta azken honen gainean giza burujabetze global baten proiektua oinarritzekoa. Berez, esentziei eta ageri ageriko identitateei buruzko diskurtsoak izan dira, nola edo hala gizartea garden gerta dakigukeelako mitoan oinarrituak.9
|
|
2018
|
|
|
Azkenez, musu txiki
|
bat
eman masailean eta joan zen ohi bezala bere zereginetara gizona. Lana sakratua zela zirudien, ez baitzitzaion uko egin behar eta beste guztiari bai, itxura zenetik.
|