|
2001
|
|
|
Oraingoan gertatzen ari direnen ondorioz, litekeena da hurrengo hilabete eta urteetan aldaketak ikustea mundu mailako informazio sare berrien inguruan. Teknologia berriek erabilera berriak ahalbidetzen dituztela frogatu da, eta erabilera horiek ez datoz beti
|
bat
botereen asmo hegemonikoekin. Hartara, Vietnamgo gerran hedabideen kontrolari buruz ikasi zuten bezalatsu, krisi honetatik ere medio berriak menpe eduki beharra areagotuko zaie potentzietako estatuei.
|
|
|
Ez dirudi. Feudalismoaren ezaugarri
|
bat
botere publikoaren patrimonializazioa da, baina tokikogobernari horien potestas edo boterea, subiranoak erabiltzen uzten ziena zen. Oraindik ezin zizkieten ardura eta kargu hauek ondorengoei utzi edo legatu.
|
|
|
2. Etsaitasunezko giro desorekatzaile batek, batik
|
bat
botere publiko aren aldetik politika murriztaileetan gauzatzen denean, eragin negatibo handia izan dezake, eta dauka, euskararen orainari eta geroari dagokienez. Errefe rentzia puntutzat Nafarroa hartuko dut, hori baita, hainbat ikuspuntutatik, lurralderik sentiberena.
|
|
2002
|
|
|
Ezin dezakegu ahantz, dena den, unibertsitateak ikasleen hazkunde bizkorbati erantzun behar izan ziola laurogeiko hamarkadaren hasieran (24.751 ikasle1979/ 80 ikasturtean, 40.562 ikasle 1985/ 86 ikasturtean) azpiegituran aldaketagutxi egin ziren bitartean, krisi ekonomiko eta politiko larriaren erdian, eta campusdesberdinen arteko koordinazioa eta garraioa nola ezarri ezin erabakita zeudenean.Unibertsitatearen aurrekontuak ez ziren nabarmen igoko, 1985ean Euskal HerrikoUnibertsitatea Eusko Jaurlaritzara transferitu zen arte29 Gogora dezagun, beti ere, transferentzia horretatik kanpo geratu zela irakasleria, hots, unibertsitatearenkudeaketarako eta erabakiak hartzeko funtsezko elementua. Hori guztia gutxibalitz, unibertsitatearen agintariak aukeratzeko prozesuak tentsio ugari sortu zitueneta makina
|
bat
botere hutsune (Flores, 1997: 77).
|
|
2003
|
|
|
Unibertsitatearen aurrekontuak ez ziren nabarmen igo 1985era arte, hau da, Euskal Herriko Unibertsitatea Eusko Jaurlaritzaren eskuetara transferitu arte92 Hala ere, ezin da ahaztu transferentzia horretatik kanpo geratu zela irakasleria, unibertsitatearen kudeaketarako eta erabakiak hartzeko funtsezko elementua. Hori guztia gutxi balitz, unibertsitateko agintariak aukeratzeko prozesuak tentsio ugari sortu zituen eta makina
|
bat
botere hutsune eragin zituen93 Unibertsitatearen barne araudiaren onarpena sei urtez atzeratu zen, 1984ra arte, eta araudi berriaren araberako lehen errektorearen hautaketa 1986ra arte.
|
|
2006
|
|
|
Honen historiaren parte handi
|
bat
botere publikoei loturik agertu da: ez ahantzi Espainiako eskolaratze masiboari aurreko erregimenean ekin zitzaiola eta, noski, frankismoak bere eskola nazionalak kontrolpe hertsian zeuzkan.
|
|
2007
|
|
|
Baina zuzenbideko estatuan beti gertatzen den moduan, mota horretako neurriek ere muga bat dutela esan behar da, eta gainditu ezin den muga
|
bat
botere publikoen nahierakeriaren gaineko debekua da (EKren 9.3 art.); izan ere, tradizioz baztertutako kolektibo baten aurrean legegileak sustapen neurri horiek aplikatzea erabaki dezake, bereizkeria egoera gainditu ahal izateko, eta horretarako hartutako neurriak xede horrekin bat etortzea, baina neurriz kanpokoak izatea; hori dela eta, Konstituzioaren aurkakoak izango lirateke.
|
|
|
Arazoa hurrengo hau zen: ba al zegoen beste prozedurarik, 64 artikuluan araututako zentsura botoa alde batera utzita, Gobernua edo bertako kideren
|
bat
boteretik botatzeko. Alderdi Sozialistak baietz ulertu zuen, nire ustez, 75 artikuluaren azken tartekaduraren interpretazio behartua eginda:
|
|
|
Beste gai polemiko
|
bat
botere betearazlearen eta legegilearen arteko harremanena izan zen. Hasieran, erdiko eta eskuineko indarrek erregelamenduaren erreserba printzipioa ezarri nahi izan zuten (Frantziatik inportatu zuten eta, nola edo hala, erregimen frankistako Gorteen legean ezarritakoari jarraitzen zion).
|
|
2008
|
|
|
Argentinako politika konplexua da, XX. mendearen bigarren zatitik aurrera askotan peronismoari lotuta. Agustin Jaureguiberry aditu argentinarraren esanetan, peronista
|
bat
boterera iristen denean, oso leku gutxi uzten dio oposizioari, eta oposizioak ere oso politika traketsa du, inoiz ez baita batzeko gai egun, oposizioko kideak gobernukoak baino ugariagoak dira parlamentuan, baina ez dute inoiz bat egiten. Nestor Kirchner izan da 2003tik 2007ra bitartean Argentina urpetik ateratzen saiatu den presidentea eta oso modu despotikoan aritu dela uste du Jaureguiberryk, erakundeak kaltetuta atera direla dio, baina jendeak oro har ez dio garrantzirik eman, lehentasuna arlo ekonomikoak izan duelako.
|
|
|
Deskribatzen saiatzen ari garen ereduaren oinarrietako
|
bat
botere mota desberdinak lortzea bada, eta beraz erabakien eta ekintzen gaineko kontrola lortzea, garbi dago lehenengo bi mailak ez direla nahikoak eraldaketarako, eta, beraz, gehienbat 3.etik goragoko mailetara jo behar dugula.
|
|
2009
|
|
|
Hori, Foucaultek, hiru mailatan garatu du: guri geuri buruzko ontologia historiko bat egiarekin harremanetan, zeinek ezagutzaren subjektu eratzen gaituen (Histoire de la folie, Naissance de la clinique, Les mots et les choses); guri geuri buruzko ontologia historiko
|
bat
botere harremanetan, zeinek besteengan eraginez subjektu eratzen gaituen (Histoire de la folie, Surveiller et punir); guri geuri buruzko ontologia historiko bat erlazio etikoan, zeinen bidez ekintza moralaren subjektu bihurtzen garen (Histoire de la folie, Histoire de la sexualite). Guri geuri buruzko ontologia horretan, Foucaultek dio saiatuko dela aztertzen gure orainean gertatzen diren gauzen balioaren zentzua.
|
|
|
Foucaulten ibilbide intelektualaren orokortze horren barruan, hirurogeita hamarreko hamarkadaren hasierako lanek —" Nietzsche, la genealogie et l’histoire" (1971), A verdade e as formas juridicas (1973), College de France ko Cours 1970 1971— beteko lukete guri geuri buruzko ontologia historiko
|
bat
botere harremanetan, zeinek besteengan eraginez subjektu eratzen gaituen.
|
|
2010
|
|
|
Charles Andrianasoavina koronela zen horietako bat, eta hark eman zion estatu kolpea emateko saioaren berri France 24 telebistari: Goiz honetatik [atzo goizetik] matxinatuta gaude eta jarduneko agintea garaituko dugu; Presidentetzako egoitzaz eta ministerioez laster jabetuko gara; herritar guztien onurarako izango den gobernu
|
bat
boterean jartzea da gure helburua.
|
|
|
Hirugarren espazioari zegokion hezkuntza eta eskola eredua ekarri zuten ikastolek, baina horrek etengabeko tentsioa eragin dio boterearekiko, nolanahiko itxura duen gobernu ororekiko. Ikastola proiektuak izan du eta badu zilegitasunik, bai, baina gizarte zibiletik datorkion zilegitasun herritarra, laguntza eta babesa, ez dator
|
bat
botere politikoek emandako zilegitasun ofizialarekin.
|
|
|
Azkenik, González Montes, J. L. k Instituciones de Derecho Procesal. Bol. I, La jurisdicción y sus órganos, Tecnos, Madril, 1993, 26 or. ere jurisdikzio pluridimentsional bat defendatzen du, eta dimentsio horietako
|
bat
Botere Judizialarekin identifikatzen du.
|
|
2011
|
|
|
Sinboloak heredatu dira (bandera, ereserki, ospakizun nazionalak), erregea, armada, ideologia, kultura politikoa, inpunitate poliziakoa, Justizia Exekutiboaren eskumakila izatea, iraungiezinezko nazional espainolismo obligaziozkoa Gobernuan eta alderdietan, hisia nazional zentralista unibertsala, funtzionario kiskil gaizkinahien sare nazio salbatzailea, hierarkia katoliko bat adjektiborik behar ez duena, kamarilla politiko eta ekonomikoen, familiak? Diktatorearen adigurian gizenduak, burgesia tradizionalki hedabideen jabea, ondorioz kazetaritza molde
|
bat
boterearekin beti saleros konpontxoa, berrondorioz kazeta handien arteko desberdintasun ideologiko sakon minimoa axalgaineko ekaitz itxuren azpian; eta batez ere isiltasun eta ahaztura total sinesgaitz bat nondik gatozen, militar desleial zin eta lege hausle batzuek supiztutako gerra zibil ankerrenetik alegia, errepresio basa odoljariotik(, en más de medio país no hubo guerra civil alguna sino ... –la matanza fundacional del franquismo?) eta faxismoaren gau luzetik, aparatu faxista zaharretako mutilek aparatu berrietara leun leun, trantsitatu?
|
|
|
Epaile hauek aukeratzeko erak ere, historian zehar hamaika izan dira, egoera politikoaren arabera. Era berean, arrunta izan da bando edo alderdi politiko
|
bat
boterera heltzean udal mailako epaile guztiak aldatzea, haien politizazioa argi erakutsiz. Desegonkortasun testuinguru horretan aspaldikoa da udal mailako epaitegien, eta zehazki bake epaitegien, etorkizunari buruzko eztabaida184 Tirabira horretan bi dira muturreko jarrerak:
|
|
2012
|
|
|
Barakaldo bezalako hiriguneetan erdal gizarte sareak dira nagusi, nahiz eta bestelakoak ere existitu. horregatik, gizarte arauen aldetik, gaztelania da nagusi, hizkuntza horrek ezartzen ditu arauak, euskarak bereganatzen dituen guneak motibazio sinbolikoen bidez eratzen den militarismoan oinarrituta daudelarik. (Martinez de Luna et al. 1998, 109). hizkuntza batek gizartean duen indarra, gizarte horretan bertan duen kokapenaren eta betetzen dituen funtzioen arabera neurtuko da, horrela, hizkuntza
|
bat
botere edo menpeko une zein egoeratan kokatuko da. (Martinez de Luna et al. 1998, 129).
|
|
|
Sinboloak heredatu dira (bandera, ereserki, ospakizun nazionalak), erregea, armada, ideologia, kultura politikoa, inpunitate poliziakoa, Justizia Exekutiboaren eskumakila izatea, iraungiezinezko nazional espainolismo obligaziozkoa Gobernuan eta alderdietan, hisia nazional zentralista unibertsala, funtzionario kiskil gaizkinahien sare nazio salbatzailea, hierarkia katoliko bat adjektiborik behar ez duena, kamarilla politiko eta ekonomikoen, familiak? Diktadorearen adigurian gizenduak, burgesia tradizionalki hedabideen jabea, ondorioz kazetaritza molde
|
bat
boterearekin beti saleros konpontxoa, berrondorioz kazeta handien arteko desberdintasun ideologiko sakon minimoa axalgaineko ekaitz itxuren azpian; eta batez ere isiltasun eta ahaztura total sinesgaitz bat nondik gatozen, militar desleial zin eta lege hausle batzuek supiztutako gerra zibil ankerrenetik alegia, errepresio basa odoljariotik(, en más de medio país no hubo guerra civil alguna sino ... –la matanza fundacional del franquismo?) eta faxismoaren gau luzetik, aparatu faxista zaharretako mutilek aparatu berrietara leun leun, trantsitatu?
|
|
|
Dena den, oso kuriosoa da, estatua ideia zaharkitua dela dioten horiek, ez diotelainoiz ukorik egiten beren estatuari. Europar Batasunaren baitan, integrazio politikoaoso eskasa da, eta noizbehinka estatu batzuen nazionalismoa eta tirabirak agertzendira, batik
|
bat
botere politiko, ekonomiko, edota nolabaiteko nostalgia inperiala etanazio handi izatearen kontzientzia kolektiboa dutenen aldetik (Alemania, ErresumaBatua, Frantzia, Espainia). Espainiako presidenteak hainbatetan errepikatu du, agerraldi publikoetan «nazio handi bat gara», herritarrak adoretzeko mintzaldietan.
|
|
|
Gainera, kanal horretatik bertatik pasatu daitezke bideoak –onena– eta argazkiak zero kostuan MMS baten prezioa euro bat inguru denean. Beste aukera eroso
|
bat
boterea da nahi den guztietan posta elektronikoaren postontzia kontsultatzeko. 4 MP3 erreproduzitzailea aurreztu Pertsona askok MP3 erreproduzitzailea dute, mugikor klasikoaz gain, metroan, autobusean edo beste gailu batean musika entzunez erlaxatzeko. kirola egiten duten bitartean. Smartphone batek funtzio hau du:
|
|
|
Ustez, mundu soziala parekideen arteko elkartea da, han boterea ezin da izan ekintza unilateral baten inposizioa (diziplinaren buru oldarra izan ezean). Baina bada mundu oso
|
bat
botere gordin, asozial eta amoral bat nasai asko erabiltzeko: besteen mundua da, gure parekide ez diren zibilizatu gabekoena.
|
|
2013
|
|
|
Egin eginean ere, izugarrizko ahaleginak egin behar izan ziren printzea legeen agintetik at zegoelako ideia eta Digna voxaren teoria bateratzeko, azken horren arabera printzearen boterea mugatua baitzen. Testu batzuek azpimarratu zuten printzeak aginte mugagabea zuela, guztion onerako bidezko zeritzon moduan gobernatu nahiz legeak egiteko, eta juristek, batik
|
bat
boteretik hurbil zeudenek, gero eta maizago jo zuten halakoetara. Hortaz, ideia feudalaren ariora, printzearen eta bere basailuen arteko harremanak akordio baten ondoriozkoak ziren, alegia, gobernadoreak zituen botereen beste aldean betebeharrak zeudela zioen akordioaren ondoriozkoak, eta zuzenbide zibila ez zetorren bat ideia horrekin.
|
|
2015
|
|
|
lan zehatza da, helburu finkoa duen betebeharra. Eta horietako
|
bat
botere erlazio teknikoen azterketa da.
|
|
|
Beraz koalizioak deliberatu du Genevan 2012an abiatu prozesua berriz martxan jartzea. Hor, aitzin ikusten da Sirian gobernu probisional
|
bat
botere guziak eskutan lituzkeena xutik ezartzea. Nahi badute horrek erreusi dezan, behar lukete Errusoeri eta Irandarreri utzarazi Bachar en aldeko laguntza.
|
|
2017
|
|
|
Izan ere, bizitzak berak sarritan obra erraldoi baten itxura du, eta obra ederrenek bezala, badu tragediatik eta badu komediatik. Obra horren zati garrantzitsuenetariko
|
bat
boterearen tirabirek betetzen dute, hau da, politikak. Egun Katalunian gertatzen ari dena dugu horren adibide:
|
|
|
Lagardek (2003) adierazi du ere botere karguetan dauden emakumeek, batzuetan, haien burua ordezkatzen dutela soil soilik, eta beste batzuetan, beste emakumeak edo kolektibo osoa. Baina emakume
|
bat
boterean dagoen aldiro emakume guztiak ordezkatzen dituela sinbolikoki. Hauxe, gehitu du, arazo izan daiteke baina aukera ere bai.
|
|
2018
|
|
|
Haren hitzetan, honela eraitsi zuten amazko eskubidea: . Egun batean, [gizon bat] behar bezainbeste ohartu zen zeukan indarraz, aski seguru ikusi zuen bazuela indarra emakume
|
bat
boterez gainditzeko, hura bortxatzeko?. Zilboorg ez zetorren bat beste istorio haiekin, familia patriarkala eta zibilizazioa gizonek aitatasuna deskubritzearen poderioz eratu zirela kontatzen zutenekin; aitzitik, iradoki zuen jatorrizko egintzak ez zuela zerikusirik izan aitatasunarekin:
|
|
|
–Neurri batean, indarkeria mekanismoekin lotuta dago errelatuaren galera?, esplikatu du Gomezek: . Hegemonia
|
bat
botere tresna askoren bidez eraikitzen da, eta menderatzea ez da lortzen soilik bortxaren bidez, baizik eta mendekoek ontzat jotzen dutelako narratiba jakin bat?.
|
|
|
Beste kartel bateko kaida batek ordaindua ote, edo Benitoren karteleko
|
bat
boterea hartu nahiez eraila. Ez dute berehalakoan atzemanen.
|
|
2019
|
|
|
Badira energia berriztagarriekin konpromiso sakonak hartu dituzten herrialde batzuk ere: Costa Rica, Islandia, Uruguai, Danimarka, herrialde eskandinaviarrak... Egoera horretan, zer eragin dauka Trumpen moduko agintari
|
bat
boterean egoteak. Zailago bihurtu du erronka, baina ez ezinezko. AEBetako administrazioan, eta are gehiago gizartean, asko eta asko ez daude ados Trumpen politikekin eta diskurtso ukatzailearekin, eta hori itxaropen iturri bat da.
|
|
|
Alde batetik, Mao Zedongek gidatutako Txinako iraultzak, Japoniako indar inperialistak kanporatu ostean, erakutsi zuen eredu komunista herrialde ez garatuetan ere ezarri zitekeela. Halaber, Kubako iraultzak armada txiki batek gerrilla gerraren bidez erregimen
|
bat
boteretik kentzea posiblea zela demostratu zuen. Kolonialismoaren kontrako mugimenduei dagokienez, kolonizatutako herriek borroka armatuaren bidez askapen nazionala eskuratu zezaketela agerian geratu zen Algeriako Independentzia Gerran, Fanonen teoria errealitate bihurtuz.
|
|
|
...ek eragin zuzena daukate harreman hauetan Horrela, Estatuak berak globalizazioa bezala ulertua izan dena bultzatzen eta gauzatzen du, besteak beste Estatuaren ahalmen eta autoritatearen hainbat elementu klabe nazioaren eskutik at utziz —desnationalization—, Estatuarentzat funtzezkoak diren osagai eta eremuak arlo pribatura eramaten dira eta Estatuaren baitan legegilearen boterearen parte
|
bat
botere exekutiboak hartzen du (Sassen, 2010). Ildo horiek jarraituz, biztanleria ahalmena galtzen doa eta prozesu ekonomiko zein politikoetan erabakiak hartzeko gaitasuna gero eta txikiagoa da; ondorioz, demokraziaren pribatizazio prozesu bat garatzen dela esan dezakegu (Goikoetxea, 2017).
|
|
2021
|
|
|
Alegia, eremu jakin
|
bat
botere eremuarekiko zenbat eta autonomoagoa izan, orduan eta indar handiagoa izango du eremu jakin horrek bere logika propioak ezartzeko edo bere ekoizpen propioak eta bere historia propioa inposatzeko (Bourdieu, 1990: 2).
|
|
|
Zemmourrek berak hori du helburu, nahiz eta Donald Trumpen antzera etsai gisa kokatu kazetariak. AEBetako komunikabideek egin Trumpen jarraipenetik ateratako irakaspenei begiratu behar diegu, faxista
|
bat
boterera iristeko arriskua saihesteko gisan.
|
|
|
Frantziako komunikabideak bilioiak dituzten hamar gizonen esku dira Bouygues, Xavier Niel, Dassault, Bernard Arnault, Bollore, Pierre Berge, Patrick Drahi, François Pinault, Matthieu Pigasse eta Lagardere. Horiek dirua egitea dute helburu, eta berdin du faxista
|
bat
boterera heltzea baldin bada horren ordaina.
|
|
|
Ofizialtasunaren bidez, hizkuntza
|
bat
botere publikoen komunikazio hizkuntza bihurtzen da.
|
|
|
Ofizialtasunaren bidez, hizkuntza
|
bat
botere publikoen komunikazio hizkuntza bihurtzen da, azken honen erabilpenari balio juridikoa emanez eta norbanakoen eta botere publikoen arteko komunikazioa hizkuntza ofizialaren erabilpenaren derrigortasunean oinarrituz (Pierré Caps, 2004). Hizkuntza eskubideak, berriz, norbanakoei edo hizkuntza komunitateei aitortzen zaizkien eskubideak dira, non haien hizkuntza hainbat eremu publiko eta sozialetan (irakaskuntzan, administrazioan, zerbitzu publikoetan, aisialdian, lan harremanetan...) erabiltzeko eta hizkuntza horretan artatuak izateko eskubidea onartzen zaien.
|
|
2022
|
|
|
UPNri beste legegintzaldi
|
bat
boterea ukitu gabe oso luze egingo zitzaiola askok uste genuen. Harrigarria, izatekotan, zera da:
|
|
2023
|
|
|
Logan Royren heriotzaren ostean, bere seme alabak ume jokoan ibili dira eta Waystar Royco enpresarekin zer gertatuko den zalantza erakutsi digute une oro. Azkeneko denboraldian, AEBetako hauteskunde kanpaina ikusi dugu, eta Trump bezalako hautagai
|
bat
boterera iristen. Roy familiaren boterea ezinbestekoa izan da hautagai horrek Etxe Zuriaren giltza lortzeko.
|