|
2000
|
|
|
Gaur psikoanalisiaren modak modu mudakorragoak hartu dituen honetan, neure kabutako dibantxoan harildutako argibidea aurreratu nahi dut nik neuk: 1973 urte inguruetan, Goiko Kale kaleratu zen garaian, lurrikara bortitzena baino sekularizazio bortitzago
|
bat
bizitzen ari zen gure herria. Goiko Kale, besteak beste, sekularizazio garai hartan, literaturaren alde apustu egin zuen pertsona baten lekukotza da:
|
|
|
alargundu ondoren, aitonaren izena postontzitik ez kentzea erabaki zuen: " Lapurrak etortzen badira, gutxienez ez dute pentsatuko hemen emakume bakarti eta babesgabe
|
bat
bizi dela". Alabaina, nik ikasi egin beharko dut Dabiden babes mugatzailetik urruntzen askatzen; etxera itzulitakoan, adorea hartu beharko dut erantzungailuan mezu doi bat desberdina grabatzeko:
|
|
2001
|
|
|
Miresgarria besterik da: Lizardi bat sortu zen garaian sortzea, Orixe
|
bat
bizi zen aldietan bizitzea. Hura da harrigarri, ez hau.
|
|
2002
|
|
|
Lilura galtzearen ondorenean, ordea, halako sosegu bolada
|
bat
biziko genuen. Ostera ere dena bere lekuan zegoela zirudien.
|
|
|
Estatu Batuetara joan, han auto bat alokatu eta milaka filmetan ikusiaren ikusiz gure herrikoak balira bezala ezagu  tzen ditugun errepide eta autobide galduak zeharkatzea proposatu zidaten. Thelma eta Louisena bezalako esperientzia
|
bat
bizitzea, road movie baten protagonistak izatea, gure Easy Rider edo Paris-Texas propioa eraikitzea. Hasierako asmoa Ipar Ameriketako mendebaldean barrena norabide finkorik gabe ibiltzea zen.
|
|
2003
|
|
|
Aparte hartu nuen apaiza, eta esan nion ibil zedila zorrotzago, adieraz zezala aforismo
|
bat
bizi genuen estutasun egoerarekin bat egingo zuena; eman zezala, finean, esperantza eta alaitasunezko mezu bat.
|
|
|
-zahar xelebre-xelebre
|
bat
bizi zela hor, bakar-Â
|
|
|
Des-herritze prozesu
|
bat
bizi dugula iruditzen zait.  Des-eus  kalduntze praktiko bat bizi dugula esango nuke.
|
|
|
Des-herritze prozesu bat bizi dugula iruditzen zait.  Des-eus  kalduntze praktiko
|
bat
bizi dugula esango nuke. Desarmaketa kultural estrategiko baten lekukoak ari garela izaten salatu gura dut.
|
|
2008
|
|
|
Uneoro ibiltzen zen jendea, eta beti jende ezberdina. Bankuko langileak izango ziren batzuk, besteak exekutiboak, dendariak, ile-apaintzaileak, amets handiak zituztenak, affair
|
bat
bizitzen ari zirenak, gaixo zegoen jendea, amets txikiak zituztenak, kirolariak. Eta denak ziren ezberdinak beraien artean, denek bizitza ezberdina izango zuten, iragan ezberdin bat.
|
|
|
Eta hasteko, horri aurre egiten nabil. Gauzak bizitzeko eta begiratzeko modua beste bat da, eta posiblea da uda honetan prozesu metamorfosiko
|
bat
bizitzea. Haurdunaldi bat bizitzearen antzeko zerbait.
|
|
|
Gauzak bizitzeko eta begiratzeko modua beste bat da, eta posiblea da uda honetan prozesu metamorfosiko bat bizitzea. Haurdunaldi
|
bat
bizitzearen antzeko zerbait. Kontaktua galduta izan dut.
|
|
|
Udak esan nahi du hondartza, esan nahi du teilatuak, esan nahi du ekaitza gauean, esan nahi du egun oso bat patio batean eserita idazten, esan nahi du itxuraz norabiderik ez duen paseo bat, esan nahi du itsasoari begira urteari errepasoa egitea, esan nahi du minutu gutxitan egun bihurtzen den gau bat. Eta guztiz espazio egokia sortzen du maitasun istorio
|
bat
bizitzen hasteko.
|
|
|
Baldin baditugu gure heriotzari aurre egiteko baliabideak aurkitzeko aukerak, segur aski ongi bizitzeko baliabideak aurkitzekoak ere izanen ditugu; eta tragediak ahalbidetzen du, irudimenean bada ere, eta beraz modu ez kaltegarrian, baliabideak aurkitzea. Heriotzaren ezagutza iraunkorrean bizitzea, San Paulok eta Heideggerrek benetako bizitza
|
bat
bizitzeko aholkatzen diguten bezala, bizitzara hobeki egokitzen ahalbidetzen digu, eta ondorioz gehiago gozatzen dugu. Bizitza inauteri moduan erlatibizatuz, heriotzaren lakioa laxatu eta askeago, gozamen handiagoan bizi gaitezke" (Terry Eagleton, Sweet Violence.
|
|
|
Kate motzean lotutako zakur atezatu bat ematen zuen haragi puska harrapaezin baten aurrean. Nabarmena zen barne-borroka
|
bat
bizitzen ari zela, baina gero eta aratzagoa zen haren begietako distira, edo horrela iruditzen zitzaidan niri: nik galdera asko nituen egiteko, baina pentsatu nuen Rosak bere kabuz erabaki behar zuela barrua askatzea.
|
|
|
non bertze Kuala Lumpur
|
bat
bizi baita:
|
|
|
Aztoraldi hipokondriako
|
bat
bizitzen duenak gudu bat bizitzen du bere baitan hiltzeko beldurraren eta hiltzeko gogoaren artean. Aztoraldia pasa egiten da noizbait, baina" gaixoa" antzeman ezinik gelditzen da zerk hartu dion gaina zeri.
|
|
|
Aztoraldi hipokondriako bat bizitzen duenak gudu
|
bat
bizitzen du bere baitan hiltzeko beldurraren eta hiltzeko gogoaren artean. Aztoraldia pasa egiten da noizbait, baina" gaixoa" antzeman ezinik gelditzen da zerk hartu dion gaina zeri.
|
|
2009
|
|
|
identitatearen aldeko apustuak Jainkorik gabeko mundu bat ulertzeko bideen bila jarri ninduen ala fedearen galtzea izan ote zen identitatearen aldeko apustua indartu zuena? Seguru asko bi aldeon lehia dialektiko
|
bat
bizi izan nuen nire barruan, baina zerk ekarri zuen zer, ez, ez dakit. Nolanahi ere, aldi berean gertatu zitzaizkidan fedearen gainbehera eta identitatearen aldeko konpromisoa.
|
|
|
" Eta idazten ari naizen testuan isuri nahi dudana ez baldin bada elizaren gogoko, nik idatzitakoa ez baldin badator bat dogmarekin?". Beti izan dut inpresioa Gandiagak antzeko dilema
|
bat
bizi izan zuela Denbora galdu alde idazterakoan, eta gatazka horri irtenbidea aurkitzen saiatu zelako hartzen duela liburuak hegaldi airosoa, literaturaren bidez baizik ezin lor daitekeen bezalakoa.
|
|
2010
|
|
|
2006ko martxoaren 22an iragarri zuen ETAk" mugarik gabeko eraso armatuen etenaldi orokorra". Su-eten
|
bat
bizi izan dugun aldi bakoitzean bezala, oraingoan ere pozak eztanda egin zuen euskal gizartean.
|
|
2011
|
|
|
Muturreko egoera
|
bat
bizitzera kondenaturiko gizakia itxuraldatu egiten da, bere burua ezagutzeraino.
|
|
|
Kezkarik ez zure aurpegian, inolako laborririk ez zure hazpegietan. Eta hala ere, sentsazio bitxi
|
bat
biziko dut, azken aldian askotan bezala, esfingeak zertan habil, tonto ostia hori! esaten didala irudituko baitzait.
|
|
|
Baina, aldi berean, hor hasi naiz neu ere fenomeno bitxi
|
bat
bizitzen: zu urrutiratzeak ez dit haserrea eragiten, samurtasuna baizik.
|
|
|
Eta halaxe da ziurrenera. Ni neu ere Basoan denboralditxo
|
bat
bizitzen egon eta gero heldu nintzen lehenengoz hara. Leku sekretua eta sakratua da Basokoentzat; Jainkoen Hiria deitzen diote.
|
|
|
Beste kontakizun bat, Pasaian gertatutakoa. Bertan Etxalartik ateratako familia
|
bat
bizi zen. Seme-alabak bazituzten eta hauetako bat, neskatxo bat gosez hil omen zen.
|
|
|
Iriartetarrak oso pertsona onak ziren, baina ez zeuden lasai. Baserrian aitona-amonak, seme-alaba ezkongabeak eta iloba
|
bat
bizi ziren. Nik esan nien beti ordu horretan iritsiko ginela eta egun berean joango ginela atseden pixka bat hartu ondoren, eta ongi ordainduko niela.
|
|
|
Behean sukaldea zuen eta garaje bat lan egiteko, eta goian gelak. Atso
|
bat
bizi zen bertan, baina juduak esaten zuen aterako zuela, ez baitzuen deus ere ordaintzen. Hitz egingo genuela esan nion eta nik lanean jarraitu nuen inori ezer esan gabe.
|
|
|
Zergatik? Badute norengana jo osasun arazo
|
bat
bizi dutenean (jaitsi egiten dira gaixotasuna kroniko bihurtzeko probabilitateak, besteak beste); harreman-sare solidoak ohitura hobeak sustatu ohi ditu (alkohola eta tabakoa hedatuago daude bakarrik daudenengan); eta komunitate kohesionatuak eraginkorragoak dira osasun-zerbitzu onak aldarrikatzeko zereginean (ahal politikoa). Oraindik sakonagoa izan daiteke giza harreman solidoen eta osasunaren arteko konexioa:
|
|
2012
|
|
|
Irribarrerik galdu gabe, adinari zegokion baino heldutasun haragokoa garatuz. Aldian behin, borrokaren kapitulu berri
|
bat
bizitzen hasten zen, aurrekoa baino latzagoa, hurrengoa baino arinagoa. Zein baino zein lazgarriagoak ziren kapituluok, ulergaitzak egiten zitzaizkion bihotza duen edonori.
|
|
|
Gaur goizean, gertaera desatsegin
|
bat
bizitzea egokitu zait, nik hala nahi izan gabe egokitu ere. Honezkero herriko jende guztiaren ahotan dabil gertaera, amaierarik gabeko arrosario baten moduan.
|
|
2018
|
|
|
Ez da elkarrizketa soil bat. Gertakari berezi
|
bat
bizitzen ari da. Transzendentea.
|
|
|
Halaxe berpiztu zuen Erregek hirian noizbehinka barreiatzen zen kontu guztiz antzinako bat: gizateria erdi itsu
|
bat
bizi omen zen estolderian, ilehori eta begi-urdina, gure zaborretatik elikatu ohi zena. Esamesa haiek berritzen ari zitzaidan Errege, Mikaleten errotako gertakizunen berri ematera joan nintzaion goiztiri hartan:
|
|
|
Ez nuen bitartean neska bat gozatzerik izango. Aitaren gaztelu zaharrean neska ilegorri
|
bat
bizi zen, eta huraxe nahi nuen emaztetzat, baina aitaren aginduak ez zuen inolako azpildurarik: urteak adina hartz harrapatu artean, ez nintzen ilegorriaren jabe izango; hamasei urte bete berri, hamalau hartz nituen boteak.
|
|
2019
|
|
|
Bata bestearekiko konpromisoa zigilatu dute, eta une hartan bertan jakin du Lalek ezingo duela beste inor maitatu. Horrek beste egun
|
bat
bizitzeko erabakia indartu dio, beste egun bat gehiago, mila egun, edo Gitari esandako hitzak bete ahal izateko behar diren guztiak: " Nahi dugun momentuan, nahi dugun tokian maitasuna egiteko libre".
|
|
|
aurrera jarraitu atzera begiratu gabe. Bera ere ezkondua zen, Londresa joan ginen eta hilabete batzuk iraun zituen erromantze
|
bat
bizi izan genuen. Gero bere emaztearengana bueltatu zen.
|
|
|
Aitak kontatu digu gaztetan zikloi
|
bat
bizi izan zuela, Madagaskarren. Mutil koskorra omen zen, eta zoragarria iruditu omen zitzaion.
|
|
|
Jolasgaraian, Raphaëlek Japoniara egin zuen bidaia kontatu dit. Bere izeba
|
bat
bizi omen da han. Esan dit japoniarrak zeharo desberdinak direla bere aldean, ezagutzen dituen pertsona diferenteenak.
|
|
|
" Zeukan izenik gogora ekarri ere nahi ez dudan Mantxako basa-herri batean, orain denbora asko ez dela, aiton-seme
|
bat
bizi zen, armatokian lantza gordetzeko, eta ezkutu zaharra, zaldi argala eta galgo-zakur korrikalaria zeukaten horietatik bat. Ahariki baino behiki gehiagoko lapikoak, gau gehienetako okela ozpineztatuak, larunbatetan artzainek ekarritako ardi hilengatik emandako damuek eta intziriek, eta igandeetako usakumeren batek, beraren ondasunaren hiru laurdenak jaten zituzten.
|
|
|
Hori omen da hizkuntza
|
bat
bizitzeko maila gorena: hartan negar egiten jakitea.
|
|
|
Steinerrek, judu askok bezala, haurtzaro poliglota
|
bat
bizi izan zuen eta hizkuntza asko egiten ditu. Hitz egin, hizkuntzak egin esaten du, egintza indartuz, eta hizkuntza Â-egite horren ugaritasun linguistikoari kaltegarri iritzi ordez, ugaritasun hori giza askatasunaren sinbolo ikusten du Steinerrek (barkamena eskatu zuen galizierari buruz esandakoagatik:
|
|
2020
|
|
|
Covelo tenientea izugarri harritu zen ezkutaleku hura aurkitzean; bistakoa zen aspaldi samar prestatu zutela, zerbait gertatuz gero, gertatu zen bezala, ezkutatu beharra bazegoen ere. Zibikoak eta falangistak gorri asko aurkitzen ari ziren antzeko gordelekuetan; soto itogarriak ziren jeneralean, eta gezurra zirudien halako toki ziztrinetan pertsona
|
bat
bizi zitekeela imajinatzea ere. Pazoko soto hura, ordea, ez zegoen hain egoera penagarrian.
|
|
|
Eta bai, nola edo hala berdinak ziren: gizon bakar batzuk historiaren istant batean harrapatuak, seguru asko (kontrakoa pentsatzen zuten arren) berek aukeratu ez zuten bizitza
|
bat
bizitzen.
|
|
|
–Eta kontatu zidan?: " Gu han bizi aurretik, gizon itsu
|
bat
bizi zunan etxean. Eta hil egin zunan gizon itsua.
|
|
2021
|
|
|
Bizitza osoan ez dugu besterik izaten jakin, nagusi edo morroi; baina gure une sekretu horretan, oreka osoko une horretan, jabetu gara lurrean ez dagoela nagusitasun benazkorik, ezta morrontza benazkorik ere. Halatsu, orain, gure une sekretu horretara atzera eginez, besteengan bila arituko gara ea jada une berdintsu
|
bat
bizitzea suertatu zaien edo urrun duten oraindik, horixe baita jakin beharrekoa. Gizaki baten bizitzan une gorena da, izan ere; eta premiazkoa da besteekin egotea begiak haien patuko unerik gorenean iltzaturik.
|
|
|
Baina, badaezpada, lasterka egin du. Neska bizia da, zaildua; segituan da ermitan; ermitarekin etxekone, familia
|
bat
bizi da. Pausoa baretzen du.
|
|
|
Hasieran, okerrena herritik geltokira jaistea eta bueltakoan herrira igotzea izaten zen, belaunak ziztada izugarriak ematen baitzizkidan, gerra denboran neure hanka herrena hozkiaren hozkiaz ahalik eta gutxien erabilia nuelako edo; hala ere, egunero ibilbide hura egin ahala eta gorputza hazi ahala, zainek eta hezurrek beren lekua hartu zuten, zailduz joan nintzen, minak aienatu egin ziren, eta eroso samar moldatzen nintzen, herrenka betiere. Gertaera bitxi
|
bat
bizi izan nuen joan-etorri haietako batean, tranbiatik jaitsi eta zubira sartzera nindoala. Agaraitz auzunean bizi zen neskatila bat ikusi nuen, nire adintsukoa, sastraka batzuen atzean; burua baino ez zitzaion ageri.
|
|
|
â A! ⣠Hau heriotza
|
bat
bizitzea... heriotza batean bizitzea balitz bezala. â³ Bai:
|
|
|
Alkateak tabernara sartu diren udal  tzainekin hitz egin dik, eta nik dena entzun. Udaltzainek esan ziotek okupa
|
bat
bizitzen ari dela han, eta alkateak handik ateratzeko agindu ziek. Nik harekin hitz egin ondoren, tabernatik irten duk.
|
|
|
Zergatik ez duk deitu? Dena dela, kontuan izan ezak azken egunotan nik ere halako barne epopeia
|
bat
bizi izan dudala eta zorionez, onik irten naizela. Gaur goizean, Bilbora itzuli eta, fakultatera joan beharrean, zuzen-zuzenean P-renera jo diat; hitzordua ziurtatu eta haren aginduz, arratsaldeko hiruretan G (inekologo) baten kontsultara joan nauk.
|
|
2022
|
|
|
Harategian ere hilketa hari buruz ari ziren egun hartan. Gazteleraz, berak ere uler zezan, elkarrizketaren parte senti zedin, euskaraz baizik ez zekiten herri txiki hartan, nahiz eta 80 urtetik gorako bizilagun bat zegoen etxe edo baserri guztietan bera bezalako nikaraguar, hondurastar edo salvadortar
|
bat
bizi zen.
|
|
|
Asto deitu nion, txoro, alper, gezurti, lotsagabe; esan nion gaizki haziaren horrek beraren fatxadan egon behar lukeela pintatuta, beraren gelan gaizki hazia hitzekiko kuxinak eduki behar lituzkeela ohean, beraren balkoietatik zintzilik banderatxoak egon behar luketela, zera jartzen zutenak: " Hemen astakirten gaizki hazi
|
bat
bizi da", eta iletik tiraka altxarazi nuen, harik eta nire besoek gehiagorako ematen ez eta haren garaiera altzifre baten punta bezain altu gertatu zitzaidan arte, eta bultza egin nion, bultza, basoko lehenengo arbola-ilararaino," utz nazak bakean" oihuka. Eta Marcok, indarkeriari eutsiz, zeren niri ez lidake inoiz ezer egingo, nik minutu batzuk lehenago esan nuena oihukatu zidan, heziketa onak abisatu egiten duela, seinalatu, eta ni etxe aldera korrika nindoalarik, zera esanez bukatu zuen:
|
|
|
Nora ez zen hamabost urtera iristekoa eta bete zituen urtean munduaren amaiera
|
bat
bizi izan genuen etxean. Urte hartan aitak lan gutxiago egin zuen Norarekin egon nahi zuelako, eta amak janari-dendara eramaten zuen, ez zuelako galdu nahi, ez zuelako galdu nahi, ez zuelako galdu nahi ahizparen bizitzaren urte hartako minutu bat ere.
|
|
|
Txerri txarrenak ezkur onena jan du, irakurri zuen Marcok hots handian eta barrez hasi zen. " Hemen txerri
|
bat
bizi da, hemen txerri bat bizi da!", hasi zen oihuka. Eta nik:
|
|
|
Txerri txarrenak ezkur onena jan du, irakurri zuen Marcok hots handian eta barrez hasi zen. " Hemen txerri bat bizi da, hemen txerri
|
bat
bizi da!", hasi zen oihuka. Eta nik:
|
|
|
Etxe hartuan Julio Cortà ¡ zar izena duela dioen gizon
|
bat
bizi da. Zuzendaritzako kideak haren etxera joan gara adieraztera, etxea hartu zuenez geroztik, auzoan soinu arraroak, presentzia susmagarriak, oihu itzaliak, gauza bitxiak gertatzen direla.
|
|
|
–Gerrak halako atakatan jartzen zaitu, Nelson:
|
bat
biziko bada, besteak hil egin behar! Eta ni ez nengoen hiltzeko prest... barru-barrutik hilda nagoen arren.
|
|
|
Duela urte mordo bat errege tirano
|
bat
bizi izan zen.
|
|
|
Apurka-apurka, anabasa hartatik, sentimendu kontrajarri haietatik, betetasun arraro eta garratz bat sortu zitzaion. Esperientzia aberasgarri
|
bat
bizi izan zuen; bazekien, eta ez abstraktuki, liburuen bitartez, ezpada hain ero pilpiratu zitzaion bihotzaren bidez; Moulinseko zubiaren defentsan lagunduz urratu zitzaizkion eskuen bidez; behean alemanak beren garaipena ospatzen ari ziren bitartean emakume bat laztandu zuten ezpainen bidez. Bazekien zer esan nahi zuten hitz haiek: arriskua, adorea, beldurra, maitasuna...
|
|
|
Abandonatua, hala du itxura. Oso gogoan dut toki dekadentearen sentsazio halako
|
bat
bizi izan nuela panpina batetik bestera ibili ginenean ere: botoi bati sakatu, eta jostun bat zapi bat josten; aizkolari bat gero, enbor bat mozten ezpalak batera eta bestera barreiatuz; segidan, orkestra txiki bat Händel-en Sarabanda jotzen.
|
|
|
Nietzschek badu pasarte bat, bestalde, ospetsu bilakatu dena honezkero, zeinean imajinatzen duen deabru batek proposatzen diola bizitza amairik gabe
|
bat
bizitzea, baldin  tza batekin, hori bai, behin eta berriro hastea, orain artekoa bezala, detailerik txikiena aldatu ezinik: " Bizitza hau, orain bizi duzun bezala eta bizi izan duzun bezala, beste behin ere bizi beharko duzu eta ezin konta ahala aldiz, eta ez da ezer berririk izango bertan, baizik eta oinaze eta plazer bakoitza eta pentsamendu eta hasperen bakoitza eta zure bizitzako txiki eta handi guztia zuregana itzuli beharko da segida berean.
|
|
|
49 Brunswick Berriko nazio akadiarrak, Louis Robichauden lidergopean, antzeko doikuntza
|
bat
bizi izan zuen 1960ko hamarkadan, hain zabala izan ez bazen ere. Ikusi:
|
|
|
Beraz, garrantzitsua da komunitate nazionalek taldeko esperien  tzia komun
|
bat
bizi dutela sentitzea eta eraikuntza identitarioko proiektu hori luzaro iraunarazi nahi izatea. Proiektu hori errazago gauzatuko da baldin eta komunitate politikoko kideek amankomuneko historia bat eta memoria bat badituzte.8 Federalismoak ahalmen handia du lurralde jakin batean baliabideak bateratzera bideratutako halako agertoki bat eskaintzeko.
|
|
2023
|
|
|
Agintariei eta munduko boterea nahiz ekonomia maneiatzen duten taldeei botatzen diegu zapalkuntzaren eta injustizien errua; eta badute, erruz gainera. Alabaina, gutako bakoitzaren barruan iratxo faxista bat eta iratxo ezker-intolerante
|
bat
bizi direlakoan nago; ondo bridatu ezean, edonola azaleratzen dira, berez; aski da gizarte-krisi bat diktadore txikiak han-hemenka ugaltzeko, ideologiaz mozorrotuta ba  tzuetan, berekoikeriaz beste batzuetan. Berez.
|
|
|
Cernuda abangoardistak bi sinbolo horiek berrinterpretatu zituen, baina ingeles erro erromantikoari eutsiz: harparen barruan hegazti ikusezin
|
bat
bizi da, paradisuz eta zeru ezezagunez elikatzen den txori bat. Horaziorengandik hasi (eta atzerago joko nuke, greziar kulturaraino edo Egiptoko harpa-errituetaraino, gutxienez), Coleridge eta Wordsworth zeharkatu eta Wallace Stevensenganaino, Insaustiren esanetan, harpa eta txoria poetaren sinbolo izan dira, eta, aldi berean, unibertsoaren ikuspegi dinamikoaren eta analogikoaren adierazle.
|