|
2000
|
|
|
Arratseko lehen orduetan, beste egitekorik ez nuenez, ditxosozko izurdea ikustera joan naiz. Lehengoan ere esan nuen Dingleko uretan izurde
|
bat
bizi dela, eta txalupak irteten direla bera ikusteko asmoa dutenentzat. Baina gaur ez da agertu.
|
|
2001
|
|
|
Kolonbian, Barranquillatik hurbil, Rioquemado deitzen den herrixkan, gerraondoan erbesteraturiko familia euskaldun
|
bat
bizi omen da psikiatria alorreko erietxean lanean. Hala ere Goioren lagunen bat aurkitu beharko genukeela uste dut eta, zorionez, Andonirekin kontaktatu ahal izan dut telefonoz.
|
|
2003
|
|
|
–Familia
|
bat
bizi da.
|
|
|
Autobiografia bat idaztearekin mehatxatu ninduen. Infernu txiki
|
bat
bizi izan genuen. Hilabeteak igaro genituen elkarren atezuan, apenas hitzik egin gabe.
|
|
|
Emakume
|
bat
bizi den lekuan, eguneroko bat aurki daiteke, isilpeko gordailuetan ezkutatua gehienetan, lekurik deserosoenetan, piztia batzuek negurako beren hornizioa gordetzen duten era berean gordetzen baitituzte beren bizitza sentimentalak utzitako mozkinak: xingolaz lotutako gutun sorta, argazkiak, opari bat edo gau gogoangarri bat inauguratu zuen jatetxeko ordainagiria.
|
|
2005
|
|
|
Ez zion Josebaz hitz egin. Abentura
|
bat
bizitzen ari al zen. Josebarengandik falta zitzaizkion hurbiltasuna eta babesa ematen zizkion Juanjok.
|
|
|
Bazen hiri handi batean putzu zoragarri bat, zeina milaka turistak bisitatzen zuten eta milioika argazki ateratzen zioten. Putzuan igeltzar berde-beltz
|
bat
bizi zen, egun guztian ahoa ireki eta bisitariei begira-begira egoten zena, eskekoak bezala.
|
|
2006
|
|
|
Abesti hori esperientzia oso hurbil batetik sortu zen: ezkondu ginelarik, Urnietako gure etxe berean familia andaluziar
|
bat
bizi zen, eta familia hark hiru seme-alaba zituen, ttikiena mutiko bat. Cordoba probintziaren iparraldetik honuntza lanaren bila etorritako jendea zen, oso jende serio, zuhur eta bihotz onekoa; eta haur hura seaskan ikusten nuenean, galderak bata bestearen inguruan korapilatzen zitzaizkidan.
|
|
|
–Tira, agian arrazoi duzu, Xavier –erran zuen– Etxe honetan beste neska
|
bat
bizi zen.
|
|
|
–Barkatu; uste dut orain dela urte batzuk Carlos Urrutia izeneko pertsona
|
bat
bizi izan zela helbide horretan. Haren bila nabil.
|
|
2007
|
|
|
Horrela bizi bagina beti, pentsatu nuen nik, isilka eta neure artean, 2000 urrun hark nostalgiazko sentipen bat pizten baitzidan, oraindik galdu ez nuenaren aldez aurreko oroimin antzeko
|
bat
biziko banu bezala.
|
|
2009
|
|
|
Aitona gerraosteko urte latzetan ailegatu zen Bilbora. Hasieran, Bolueta inguruan egon zen apopilo, gela bakar bat zuen beretzat erdi eroritako etxe zahar batean, eta gelako balkoian zerri
|
bat
bizi zen, ugazaba-andrearen zerria; arratsaldero agertzen zen etxekoandrea aitonaren logelan, zerriari jaten eman eta balkoiko zorua ureztatzeko, eta zerriak urruma alaiekin hartzen zuen. Aurkitu zuen toki merkeena zen.
|
|
|
Bonbardaketa haietan berdin zen ausarta edo koldarra zinen, prestaturik zeunden edo ez, lehergailua alboan eroriz gero zureak egin zuen, mila zatitan bukatzen zenuen. Bonbardaketa
|
bat
bizi izan ez duenak ez daki zer den hori: hankak dardar batean hasten zaizkizu, ez dizute agindurik onartzen, bihotza bularretik irten beharrean jartzen da?
|
|
|
Aitzitik, antropologiak erakusten zuen, zientzia berri-berria orduan? gaurkoak ez bezala, lehenagoko herriak Naturagaz
|
bat
bizi zirela, harreman estu horretan osatu zirela herri eta kultura bezala, eta Naturagaz bat bizitze hori espresatzen zutela antzinako erlijioek eta jainkoek, mitoek. Ez antzina bakarrik:
|
|
|
Aitzitik, antropologiak erakusten zuen, zientzia berri-berria orduan? gaurkoak ez bezala, lehenagoko herriak Naturagaz bat bizi zirela, harreman estu horretan osatu zirela herri eta kultura bezala, eta Naturagaz
|
bat
bizitze hori espresatzen zutela antzinako erlijioek eta jainkoek, mitoek. Ez antzina bakarrik:
|
|
|
Behin batean iturriak bere espiritu edo jeinua zuen, zubipeko errekak bere laminak, mendiak bere Jainkoa (edo bera zen Jainkoa haranekoentzat), haitzeko kobazuloan Dama
|
bat
bizi zen; lurra Ama Handia zen, argiari edo egunari Zeus/ Deus/ Dies zeritzon, hodei zartadan Odin errebelatzen zen. Jainko bat zegoen tribuaren artatzeko, Jainko bat familiaren zaindari, Jainko bat erien begirale, merkatarien bidelagun; Jainko bat ogiarena, ardoarena, artzainena, errementariena.
|
|
|
Bere historia pertsonala ezagutzen du Euskal Herriaren historian: , herri
|
bat
bizi dut? (HGB, 59).
|
|
|
Cromlecharen eta harri-euskararen bere teoriekin ez gaitu engainatu, baina Oteizak beti irekitzen ditu bide berriak irudimenari. Eta orain badakigu euskaran mitologia oso
|
bat
bizi dela. Amets egin dezakegu kopla zaharrean harri aroko artzainaren oihartzun bat heltzen zaigula.
|
|
|
Etorkizuna, beti ekialdetik mendebalerantz ibilki, Mediterraneotik Atlantikora pasea dago apika. Egia da, Italiak independentzia eta batasun nazionala egin berriak dituela, eta berpizkunde politiko moduko
|
bat
bizi duela. Baina Zola Erroma katolikoarena bezain kritikoa da Erroma politiko berriarena.
|
|
|
G IZARTE ARKAIKOENETAN ERE aurkitzen den ideia da, atzo arte gidatu gintuen aitaren, zahartzaroan eta azkeneko gaixotasunean zaindu genuen amaren heriotza, ezabaketa barik, desagerketa bat gure artetik izan zela, joate bat beste toki batera, han bestelako biziera
|
bat
bizitzen jarraitzeko, gugandik aparte, baina guztiz aparte ere ez, edozein momentutan, eta batez ere ametsetan, gurekin harremanetan sar baitaitezke.
|
|
|
Gaixorik edo daudela esan eta, wellfare? gizarteko laguntza jasoz, hamaikatxo
|
bat
bizi da alferkerian. Wellfare oso ongi antolaturik dago AEBn, askoren ustez ondoegi.
|
|
|
1911ko udako egun hura, baina, beste egun bat zen; Nazariok, gainera, jai hartu zuen, eta Reginaren eginbeharra senarraren ondoan egotea zen, hain data seinalatuan. Horregatik zegoen Regina ere terrazan, ez, ordea, amona Ursula, kontu haiek adur gaiztokotzat zituena?, bere borondatearen aurka ziurki, esperientzia txar
|
bat
bizi izan duenari guztiz joaten baitzaio errepikatzeko gogoa normalki; hala zeuden, bada, orbetarrak, zeruan, bat-batean, goiz erdia zen, hamaikak baino minutu gutxi batzuk lehenago?, trumoi-hotsak entzun zirenean; hantxe zegoen une hartan familia osoa. Regina bularra ematen ari zitzaion Adari, eta Rakel neskameak besoetan zuen Gabino?, arrano motorduna, raidaren garaile izango zèn Jules Vedrinesek pilotatua?
|
|
|
...lduta zegoen, hasieran bere buruaren jabe sentitu bazen ere, Domingoren gelan taldeburu sartzen zela besteen aurretik, zegokion bezala, orbetarren burua bera zenez gero; ondoren, ordea, Nazario Orbe itzaliz joan zen, lehen planotik bigarren planora egin balu bezala, Reginak protagonismoa hartzen zuen bitartean; zer pasatu zitzaion burutik Nazariori, semea ikusi zuenean?; bizipen existentzial larri
|
bat
bizi izan ote zuen, zeren denboraren igitaiak mozten baititu errotik eskuak, lepoak, jauregiko dorreak eta mozten, azken batean, fabrikako tximiniak?, baliteke, semeari bere poza agertu ondoren hitzik gabe geratu baitzen Nazario, handik aurrera keinu batzuk egitera mugatzen zela, emazteak zerbait galdetzen zionean batik bat:
|
|
|
1945ean kontzentrazio eremu guztiak askatu zituztenean, Higinia Luzen konboiko 49 emakume itzuli ziren etxera, 230etik, eta 1995ean, dozena
|
bat
bizi ziren oraindik. Denen ondarea Parisko emakume batek gordetzen zuen, Claudine Collet-Riera andreak.
|
|
|
Hiri berean emakume alargun
|
bat
bizi zen, epaileari, egidazu justizia etsaiarekiko auzian, eskatu ziona.
|
|
|
1911ko udako egun hura, baina, beste egun bat zen; Nazariok, gainera, jai hartu zuen, eta Reginaren eginbeharra senarraren ondoan egotea zen, hain data seinalatuan. Horregatik zegoen Regina ere terrazan –ez, ordea, amona Ursula, kontu haiek adur gaiztokotzat zituena–, bere borondatearen aurka ziurki, esperientzia txar
|
bat
bizi izan duenari guztiz joaten baitzaio errepikatzeko gogoa normalki; hala zeuden, bada, orbetarrak... zeruan, bat-batean –goiz erdia zen, hamaikak baino minutu gutxi batzuk lehenago–, trumoi-hotsak entzun zirenean; hantxe zegoen une hartan familia osoa –Regina bularra ematen ari zitzaion Adari, eta Rakel neskameak besoetan zuen Gabino–, arrano motorduna –raidaren garail... Zarata eta zalapartaren erdian, Gabino, Ada eta Maria Bibiana negar batean hasi ziren –haurrak babesteko, Rakelek bere besoen artean estutzen zuen Gabino, eta berdin Reginak Ada, Maria Bibianak amaren soinekoari heltzen zion bitartean–, Mendi eta Sasi zaunka bizian hasi zirèn une berean; burrunbak-edo izututa, Damaso ziztuan sartu zen etxera, korrika, baita Domingo ere atzetik; Reginak, berriz, ozen esan zuen:
|
|
|
...lduta zegoen, hasieran bere buruaren jabe sentitu bazen ere, Domingoren gelan taldeburu sartzen zela besteen aurretik, zegokion bezala, orbetarren burua bera zenez gero; ondoren, ordea, Nazario Orbe itzaliz joan zen, lehen planotik bigarren planora egin balu bezala, Reginak protagonismoa hartzen zuen bitartean; zer pasatu zitzaion burutik Nazariori, semea ikusi zuenean?; bizipen existentzial larri
|
bat
bizi izan ote zuen, zeren denboraren igitaiak mozten baititu errotik eskuak, lepoak, jauregiko dorreak eta mozten, azken batean, fabrikako tximiniak?, baliteke... semeari bere poza agertu ondoren hitzik gabe geratu baitzen Nazario, handik aurrera keinu batzuk egitera mugatzen zela, emazteak zerbait galdetzen zionean batik bat: zuretzat ere mirari bat izan al da, Nazario?, eta Nazario burua goitik behera mugitzera mugatzen zen, ezetz ere adieraz zezakeèn keinuan, hain zen konplimendu hutsezkoa; baina Nazariok pentsatu ere ez zuen pentsatzen, beharbada, shock estetiko baten eraginpean zegoelako; izan ere, bera eskuindarra zen, ez bakarrik interes hutsagatik, txikitan eta nerabezaroan ere halako ikuspegi bat jaso zuelako baizik, bere estetika propioaren oinarri bilakatu zena eta azken judizioko irudiak ongi baino hobeto laburbil zezakeena, onak eskuinean, gaiztoak ezkerrean...
|
|
2010
|
|
|
esan zidan besoaz besoa ukitu eta begiak lekutik aterata;. Ez. Nire anaietako
|
bat
bizi izan zen: Benjamin Maria?
|
|
|
Nietzschek Jainkoaren heriotza dekretatu zuen? alferrik, nik uste, hiltzekotan ere, Jainkoa interpretatzeko era bat hil baita; alde horretatik, ez dakizu zenbat eskertzen dizudan zuri, Damaso, baita beste ateo guztiei ere, zuen ahalegina, zuen jarrerarik gabe nekez edukiko bainuke Jainko benetakoago
|
bat
bizitzeko posibilitatea: Jainko pobre bat da, adierazgarria da, zentzu honetan, nola Kredoaren nizear-konstantinopolitar bertsioak credo hitza etengabe erabiltzen duen, azken txatalean salbu:
|
|
|
Nietzschek Jainkoaren heriotza dekretatu zuen... alferrik, nik uste, hiltzekotan ere, Jainkoa interpretatzeko era bat hil baita; alde horretatik, ez dakizu zenbat eskertzen dizudan zuri, Damaso, baita beste ateo guztiei ere, zuen ahalegina, zuen jarrerarik gabe nekez edukiko bainuke Jainko benetakoago
|
bat
bizitzeko posibilitatea: Jainko pobre bat da —adierazgarria da, zentzu honetan, nola Kredoaren nizear-konstantinopolitar bertsioak credo hitza etengabe erabiltzen duen, azken txatalean salbu:
|
|
|
" Badakizu nor bizi izan zen hemen?";" Sakamantekas?" esan zidan besoaz besoa ukitu eta begiak lekutik aterata;" Ez. Nire anaietako
|
bat
bizi izan zen: Benjamin Maria" esan nion;" Bai.
|
|
2011
|
|
|
Presondegitik ez oso urruti bazegoen errejimentu bat, baita ofizialendako egoitza batzuk ere, hesi bikoitz batek babestuak: bada, haietarik batean, komandante
|
bat
bizi zen, alaba bakarra zuena, bulego-lanak egiten zituèn teniente batekin ezkondua; bikoteak urte erdiko haur bat zuten, ongi hazten ari zena, harik eta amak mastitis larri bat harrapatu zuen arte, zeinaren ondorioz, medikuek esnegabetu egin baitzuten.
|
|
|
Gau hartako gure joan-etorrietan ez genuen gehiegi sumatu, baina Gertruden etxean neskato
|
bat
bizi zen.
|
|
|
Guardaren etxean Zarauzko familia
|
bat
bizi zen, Elortzatarrak, baina igande batez ganbarak su hartu eta akabo! Alde egin behar izan zuten.
|
|
|
08:00 Berlinen neska ezagun
|
bat
bizi da eta haren telefonoa ekarri dugu. Ohiko dibisa aldaketak egin ondoren, haren etxera deitu dugu.
|
|
|
Horixe ezagutzen zituela!?. Ba gizon gazte
|
bat
bizi zen bertan, Scott izenekoa, gurdizaina. Gaur goizean, haren zaldia traktore batekin izutu, Hawke kale kantoian, eta airean bota du buruz behera.
|
|
|
Bordeleko portu zabalean bakarrik, tamaina guztietako hamasei arrain-ontzi daude; Frantzia osoan, ehundik gora. Gerra garaiko Euzkadi errepublikazalearen parte esanguratsu
|
bat
bizi da horko herrixketan, tiro-hotsen babesean.
|
|
|
Baina ez da heriotza biologiko bat izango. Etnizatutako populazio
|
bat
biziko da Euskal Herrian, baina ez du nahiko informazio izango jakin ahal izateko heriotza hori eragindakoa izan zela?. Koldo Izagirre,. Autopsia heldu artean?, Berria, 2010-12-09.
|
|
|
–Nire lehengusu txiki
|
bat
bizi da hemen, hil ez bada, eta hil balitz abisatuko zidan amak edo.
|
|
|
Hemen poeta
|
bat
bizi da.
|
|
|
Ez da gure etxera sartuko! Hemen poeta
|
bat
bizi da (poeta ordez jar dezagun kontzejal), eta harrapatzen bazaitu lurperatu eta desegin eta suntsitu egingo zaitu, labezomorro nardagarri hori! Subidoia izan genuen, jasokundea, halako zerbait hitzez ezin ongi adieraz litekeena...
|
|
|
Etxebizitza saldu egin zuen. Orain irakasle gazte
|
bat
bizi da hor, baina gauera arte...
|
|
2012
|
|
|
Klaudia haurdun geratu arte historia sutsu
|
bat
bizi izan genuen, urte pare batekoa edo; gero, Maddi jaio zenean, ez nintzen poztu, eta ez nuen senak agintzen duen inolako txerarik sentitu berarekiko. Klaudiak altxorra balitz bezala ekartzen zigun etxera, izara brodatuetan bildurik, koloretako txupete eta artilezko oinetakotxoekin.
|
|
|
Gurekin normaltasun osoz mintzatu izan da Benito, eta ni harritzen ninduen maiz, beste inori entzun ez dizkiodan gaiak eta hitzak esaten zituelako, gure gizarte ez-emotibo honetan jendeak beretzat gordetzen dituenak. Euskaldunak oso fisikoak dira, ibiltariak, mendi igotzaileak, kirolari emanak, badirudi kezka espiritualak aparkatuta uzten dituztela gerorako, azken unerako, baina gizaki espiritualak badirela esango nuke, espiritualtasun inkontziente
|
bat
bizi dutela. Gure mendietara igotzen diren askori entzun diot zer sentimen eder izan zituzten egunsenti baten aurrean, edo gailurretik ikusten zuten paisaiaren aurrean.
|
|
|
Baina, zer demonio, akaso gauzak benetan aldatzen ari zirelako zen. Niri ere tokatzen zitzaidan aro on
|
bat
bizitzea, ezta. Sentimendu eta pentsamendu ezkorren parentesia ixteko garaia iritsi zitzaidan, eta nire esku zegoen guztia egiteko prest nengoen ilusioak eta ametsak ez zapuzteko.
|
|
|
Lorategi handi samarra zeukan, erabat zaindu gabea; zuhaitz exotiko batzuek, hala nola lau palmondo ederrek eta sekuoia lirain batek erakusten zuten oso aspaldi landatuak zirela antzina oihana zatekeen eremu hartan, eta sastrakaren gainean bandera gisa ageri ziren, esanez bezala: . Hemen handiki
|
bat
bizi izan zen?. Baina gaur egun, etxeko sarrera eta fatxadaren inguruko zati bat izan ezik, dena sasiek janda zegoen eta zuhaitz askoren enbor sendoak, basa-huntzak adabururaino estu-estu besarkaturik, ito beharrean zeudela zirudien.
|
|
|
–Oraintxe kontatuko dizut. Gotorlekutik sei bat verstara printze gutar
|
bat
bizi zen. Haren semetxoak, hamabost urte inguruko mutilak, gugana etortzeko ohitura hartu zuen:
|
|
2013
|
|
|
–Itxaron; dakigun gauza bakarra da 1988 -90 epe horretan jazoera larriren
|
bat
bizitzea suertatu jakon neskato bat dala, segurutik mutil bategaz izan eban hartuemonaren ondorioz jazotako gorabeherak, hau da, atsekabea, ikasketetan atzerapena, beharbada kolegioa itxi beharra... adin horretan gauzok jakin egiten dira, eta komentatu, zabaldu...
|
|
|
amona Klotilde ordurako zendua?? eta alabetako
|
bat
bizi ziren, beste bi alabak kanpora ezkonduak?, eta bestean semea. Eduardo?, bere emazte Patriciarekin, zeina haurdun baitzegoen bere lehen haurraz: zazpi hilabeteko umekia.
|
|
|
Ordenak bazituen Guatemalan bi misio: bata hiriburuan zegoen, ospitale bati lotua; bestea, landetako herri batean, non komunitate maia
|
bat
bizi baitzen, hiru bat mila biztanle guztira.
|
|
|
–Niri ere inbidia pixka bat ematen dit. Interesgarria izan behar du bizitza ezkutu bat izatea, astean hiru orduz bada ere betetzen zaituen esperientzia
|
bat
bizitzea. Konformatuko nintzateke egunerokotasuna hautsiko didan tartekako hitzordu batekin.
|
|
|
Joxean Lasa 1963ko martxoaren 21ean jaio zen, familiak Olarrainen bertan daukan baserrian, Aldaba-Txikin. Bederatzi senide, gurasoak, aitona-amonak eta osaba
|
bat
bizi ziren baserrian. Olarrainen bertan egin zuen lehen eskolatzea Joxeanek, eta gero Tolosako eskolan.
|
|
|
Atentatua berehala egotzi zioten GALi. France Press agentziak egunean bertan azaldu zuenez, Matxikoteren baserriaren ondoko baserrian errefuxiatu
|
bat
bizi zen, eta, «ondo informatutako iturri batek» adierazi zuenez, atentatuaren jomuga hura izan zitekeela susmatzen zen.
|
|
|
Longbournetik oinez bide luzea egin gabe, Bennetarrekin harreman bereziki estua zuen familia
|
bat
bizi zen. Sir William Lucas salerosketan ibilia zen aurreko garaietan Merytonen, non, dirutza kontuzkoa egiteaz gain, «Zaldun» tituluaren ohoreak eskuratu zituen, alkatea zenean Erregeri eginiko hitzaldi bategatik.
|
|
|
Ordenak bazituen Guatemalan bi misio: bata hiriburuan zegoen, ospitale bati lotua; bestea, landetako herri batean, non komunitate maia
|
bat
bizi baitzen, hiru bat mila biztanle guztira.
|
|
|
batean gurasoak –Pedro eta Victoria: amona Klotilde ordurako zendua... – eta alabetako
|
bat
bizi ziren –beste bi alabak kanpora ezkonduak–, eta bestean semea –Eduardo–, bere emazte Patriciarekin, zeina haurdun baitzegoen bere lehen haurraz: zazpi hilabeteko umekia.
|
|
2014
|
|
|
Baina zu maite zaitut, harreman haiek ez zituzten inoiz zurekiko sentimenduak zalantzan jarri. Zuk, aldiz, edonorekin gezur
|
bat
bizitzea nahiago duzu, edo okerrago dena: ume batekin, erraza den eta gehiegi eskatzen ez dizun norbaitekin.
|
|
|
–Maldizioa dauka etxe horrek. Atso
|
bat
bizi da bertan eta, esaten dutenez, bi emakume erail zituen?
|
|
|
Institutu honetako ñoñostiar pijomari batzuei ederki etorriko litzaieke halako esperientzia
|
bat
bizitzea?
|
|
|
–irakurri zuen Alberrok aldizkariaren plastikozko azalean?. Tatuajek alokairua ordaintzen zuen, baina neska
|
bat
bizi da hemen.
|
|
|
–Emakume
|
bat
bizi da hemen, erran zuen?. Kosmetikoak daude.
|
|
|
Beñatek hartu zuèn atikoaren azpian, hirurogei bat urteko andre alargun ile-zuri
|
bat
bizi zen, gizen samarra, bere pentsioa kobratzen zuena, berarentzat nahikoa eta sobera?, segurtasun sozialean urte luzeetan kotizatu ondoren.
|
|
|
Amorrazioa, Migelek ez zuelako berak espero zuen erreakziorik izan. Eta askatasuna, esperientzia berri
|
bat
bizitzeko erabakia hartu zuelako.
|
|
|
Alderantziz. Indarberritu egin zuen esperientzia berri
|
bat
bizitzeko aukera izatearen ideiak. Ez zuen bere burua ezagutzen.
|
|
2015
|
|
|
Behinola krokodilo
|
bat
bizi izan zen. Biktima bat irensten zuen bakoitzean negarretan urtzen zen.
|
|
|
Behinola, ez oso aspaldi eta ez hemendik oso urrun, karramarro
|
bat
bizi izan zen. Hiri ttiki batean, zehatzago esateko.
|
|
|
Herrialde urrun batean errege begi-oker
|
bat
bizi zen. Hark, baina, ez zekien begi-okerra zenik.
|
|
|
Herri batean hezur-haragizkoa zirudien gomazko gizon
|
bat
bizi zen. Bertan, gihar-malgutasunagatik baino gehiago, bere bihotz handiagatik miresten zuten, batik bat.
|
|
|
Beste herri batean gomazkoa zirudien hezur-haragizko gizon
|
bat
bizi zen. Bertan, bihotz handiagatik baino gehiago, bere gihar-malgutasunagatik miresten zuten, batik bat.
|
|
|
Eta zenbat galtzen den alferrik, esan zuen Ramsay andreak. Familia frantses oso
|
bat
bizi liteke sukaldari ingeles batek harrika botatakoarekin. Irudipen hark bultzatuta, alegia Williamen adiskidetasuna berreskuratu, dena berriro zuzendu, estutasuna amaitu, eta orain garaipenerako nahiz isekarako libre zegoela?, barrez hasi zen Ramsay andrea, keinuka, harik eta Lilyk pentsatu zuen arte:
|
|
|
munstro
|
bat
bizi da urpean.
|
|
|
Denak ez datoz bat egin beharreko urratsei buruz. Reykjarfjordurretik gertuko Arnes herrixkako apaizak, Andres Adamssonek, Jakitunaren adiskide handiak azaldu die Horneko lurmuturra igarota, Leirufjordurren, nekazari
|
bat
bizi dela eta belaontzi handi baten jabea dela. Zenbaterainoko handia?
|
|
|
14 bat urte nituela, levis prakak eramatea zen modernoena, etiketa gorrikoak; inbidia moduko batez begiratzen nien nik halakoa zutenei, eta, halaz guztiz, inoiz ez nion amari eskatu levisak erosteko, eskatu ezean berari bururatu ez baina eskatuz gero erosiko zizkidala jakin arren. Errotiko insatisfazio
|
bat
bizi nuen, baina, aldi berean, insatisfazio horretan goxatuko banintz bezala.
|
|
|
Ez dakit nik hala ote den, ez ditut inoiz maite izan esentzien definizioak ez idiosinkrasien aldarrikapenak. Hala ere, bizimodu mota horrek izaeran ondorioak izango zituela onartzen badugu, ezin gerta liteke eraginik gabea etxekonekoak izatea, gaur egungo binakako etxe adosatuen aitzindari zuzen eta jatorra, teilatupe berean eta gainerako mundutik urrun beste familia
|
bat
bizitzea, aldi berean arrotz eta ezin hurbilago. Horra hor, herrien eta herritarren arima zedarritu, sailkatu eta interpretatu nahi izaten duten antropologo, etnologo eta bestelako giza entomologoentzako ikergaia:
|
|
|
Alde horretatik ezbai batean bizi zen Jabi, dilema
|
bat
bizi zuen bere baitan. Desio zuen emakumea gertu izan, ia-ia eskura, baina ezin eskuratze horrek larrimin antzekoa sortzen zion, ezinegon bat, Heidi hura begi-bistatik galdu eta betiko desagertzea desirarazten ziona, kasik.
|
|
|
Badirudi petrolio putzuak ez direla leku egokienak intsektu
|
bat
bizitzeko baina naturak eragiten ditu aldaera bitxiak eta Psilopa petrolei euliarena horietako bat da.
|
|
|
Baina
|
bat
bizitzekoa eta berori bakarra.
|
|
|
Existitzen ziren kulturan! Bestetik, zibilizazio zuriaren mintzairetako poesia nekatuak, indizio berriarekin, bizitasun berri
|
bat
bizi izan zuen. Arte primitibo afrikar eta ozeaniarrekiko kontaktuak pintura europarrean lehentxeago bide berriak eraginak zituen moduan (Picasso baitan edo espresionismoan, adibidez), poesian ere lirika beltzaren bultzadak iraultza bat ekarri zuen, poesia frantsesaz ari naiz orain batik bat?, ustekabeko metafora, irudi-mundu, erreferentzia, esamolde, transgresioetan aberatsa.
|
|
|
Zubigaineko kaminero-etxean gertatu zena kontatzen hasi orduko, gure gela txikia are eta handiagoa bihurtzen ari dela iruditu zait. Mundua bertan bildua balego bezala, eta Maria protagonista duen istorio
|
bat
bizitzen ari bagina bezala.
|
|
|
Une batez, Ritak bere berriak edonori kontatzeko ohitura ote zeukan hasi nintzen pentsatzen, bere ezbeharren entzule zergatik hautatu ote ninduen asmatu ezinda. Alabaina, pentsamendu hori ez zitzaidan batere komeni, erabakita baineukan bizitza berri
|
bat
bizitzen hasita nengoela eta ez neukala gauza guztien zergatia zehazki ezagutu beharrik. Arrazoizalea izana nintzen ordura arte nire bizitzan bai, baina ez nengoen oso pozik lortutakoarekin.
|
|
|
Bidaide izateaz gain, Afrikako esaera bati jarraiki, euren oinetakoetan sartu da eta horrela ulertu ditu beraien ametsak, sarri amesgaizto bilakatzeko arriskua dutenak. ...re eguna itxaroten dagoen Omarren istorioa, Pedrok eta Alik osatzen duten bi immigrazio eta bi aukera ezberdin, Angelek letter batzuk irakurri ondoren, far awayn eraiki duen sustraidun modernitatea, berandu eta pobre heldu den Claudiak familia mantentzearekin bizi duen ahalduntzea, eta bizitzak heriotzari aurre egiten dion herrialde batetik etorrita, El Salvador, Anak Oreretan beste inbisibilitate
|
bat
bizi du, orain bere sexu-aukerarengatik.
|
|
|
arbola
|
bat
bizi da.
|
|
|
Iraultzak aldi onak izan ditu, eta baita krisialdiak ere, oraingo hau baino are eta okerragoak?. Oparoaldi horietako
|
bat
bizi izan zuten kubatarrek 1980ko hamarkadan. Sobiet Batasunak laguntza handia eskaintzen zion, eta herritarrek ez zuten behar handirik pasatzen.
|
|
|
Niretzat bakarrik. Alde batera utzi nuen osotasun bat ez osatzearen ideia arraro eta deseroso hori, zure bizitzaren zati txikitxo
|
bat
bizitzeko aukera murritza. Ezezagun bat aurkitu nuen inguru ezagun batean.
|
|
|
ingurunea da. Hain zuzen, espezie multzo jakin
|
bat
bizitzeko (elikatzeko, babesteko eta ugaltzeko)
|
|
2016
|
|
|
Tira, azkenean, Hazparne kanpoaldeko baserri hura topatu nuen, behintzat. Bikote
|
bat
bizi zen, beraien seme eta alabarekin. Argi guziak itzali arte itxoin nuen.
|
|
|
Hala ere, mutila agertoki gainean ikusi ahal izateko komeriak igaro zituzten. Muturreko esperientzia
|
bat
bizi izan balu bezala mintzatu zait behintzat gajoa, atetik sartu orduko mutil taldeak aurkitu zituztelako, bozkario basatia begiradan eta ehizarako prest; bi esaldi horiek erabili ditu berak, eta nola-halako keinuak egin eta elkarren artean ahots goraz komentario lizunak trukatzen zituzten bitartean (bakarren bat eskua luzatzera ere iritsi omen zitzaien), ausartu ziren haien artetik plastikozko ... Esajeratzen ari zela esan diot, mutil gazteen begiratzeko, bultza edo barre egiteko modu trakets samar horretan badagoela, erantsi diot, gizonago direla erakutsi nahi bat, erruki puntu batekin juzgatu beharrekoa, hain estu hartu gabe, nolanahi ere.
|
|
|
Beldur nintzen zuri buruzko xehetasunak galdetzen ez ote zitzaizkidan hasiko. Mundua bitan banatuta dagoela ohartu naiz, maitasun handi
|
bat
bizi dutenen eta maitasunik gabe bizi direnen artean. Maitasuna, dena den, hitz apalegia iruditzen zait une honetan sentitzen dudana izendatzeko:
|
|
|
Eta ez da harritzekoa, sariketan dirua jarri zuen bankuko zuzendariaren emaztea baitzen kontakizuneko protagonista. Antza denez, alabarekin atera zen poeta gaztea denboraldi batez, eta neskaren amarekin oheko istorio
|
bat
bizi izan zuen. Kontakizunean istorio hori kontatu zuen, emakumearen izena, bizitokia eta beste mila xehetasun emanez.
|
|
|
1956tik, lehen zentral nuklearra inauguratu zen urtetik, une historiko
|
bat
bizi zela azaldu zuen, energia nuklearrak egundoko garapena izan zuelako. Iberdueroko zuzendariaren esanetan, aukeratu egin behar zen:
|
|
|
–Bikote
|
bat
bizi da hor, erran zuen Olaberrik?. Haur bat dute.
|
|
|
Entzun ezazu: hemendik kilometro erdira, errepide ondoko etxe batean nire lagun
|
bat
bizi da. Hark baditu erraketak, eskatuko dizkiogu.
|
|
|
A: Nire irudipena da, II. Mundu Gerra amaitu zenetik, askatasunaren eta baikortasunaren hedatze-fase
|
bat
bizi izan genuela mundu osoan, edo gutxienez gure zibilizazio guztian.
|
|
|
Eskubide kontu bihurtu behar dugu hizkuntza, ez kontu sentimental: hemen jende
|
bat
bizi da egunero hizkuntza horrekin, eta eskubidea du. Gainera, kontu egin behar da iraganean hizkuntza horrek zer jasan duen.
|
|
2017
|
|
|
Baina, bo, hori beste kontu bat duk... Hara, nioena, laurogeitaka urte izango zitian, eta gure etxe parean neskatxa
|
bat
bizi zuan, iturriko ura bezain freskoa. Kristalo zian izena.
|
|
|
Baina giroa zapuzten ari zen gure sirena xaharraren hasperenekin. Urte berri bakoitzarekin harek ere Azken Juizio txipi
|
bat
bizi zuen; harek ere behako bat ematen zion bere iraganari, pisuan ezartzen zuen bere bizitza, eta alferrikaldua aurkitzen. Egun seinaleetan emakume haren kaska bipilduan hiriak, gizonak, zetazko soinekoak, xanpainak, bizar perfumatuak jaikitzen ziren oroimenaren hilobietatik eta oihuka hasten ziren.
|
|
|
Errusiarrak alemanez zenbait hitz ahoskatu eta paper batzuk inarrosi zituen eskuan. Ulertu ahal izan zutenez, nazionalitate errusiarreko
|
bat
bizi omen zen han, polizia errusiarrak bilatzen zuena, paper egokirik gabe. Gora igo ziren eta errusiarra Annaren atea zabaltzen saiatu zen.
|
|
|
ohea txukun-txukun egina zegoen, izara garbiekin. Bainugelan bizarra kentzeko kutxila usatu batek ere ez zuen salatzen egun batzuk lehenago bertan gizon
|
bat
bizi izan zela. Pasilu ilunak eta zigarro usainak ez bestek erakusten zuten betan norbait bizi izan zela.
|
|
|
Egia zen, bai, baina han bizitzea ere... Mikelek argitu zidan atso
|
bat
bizi zela han, bera bakarrik, anaia mutilzaharra hil zitzaionez geroztik, eta atso hura zela aldizkarian demandan azaldu zitzaiena.
|
|
|
Aramaion eta Legution ere bada eta Oñatin ere jaso zuen Kandido Izagirrek (1970). Gure aman neba bat bisi san Donostiñ, gure amaren neba
|
bat
bizi zen Donostian?.
|