|
2000
|
|
|
—Hor dagoen zer hori ene izaitearen puska bat da, eta ez nago ene puska
|
bat
bertzeen eskuetan uzteko prest, bizirik nagoen artean: hilez gero, bai, ene puska guztiak sar ditzakezue kakontzian eta nahi duzuen tokirat egotz...
|
|
|
Ordea, adarretik adarrerat nabilkizu orain ere, eta ea betetzen dudan behingoz arestian eman dizudan hitza, bidaiari lotzekoa, aintzakotzat hartuz, lehenik eta behin, untziaren jaun eta jabea —Alessandro de Novara—, zeina baikenuen, aldi berean, kapitain eta bidaiburu, eta zeina baitzen genoarra sortzez, nahiz eta egun batean Veneziarat ezkondu eta han bizi izan zen handik aitzina. Baina" han bizi izan zelakoa" erraiteko modu
|
bat
bertzerik ez da, zeren Venezian hilabete inguru emaiten baitzuen urte osoan —egokitzen zitzaionean, itsasoaren eta negozioen arauaz—, eta gainerako hamaika hilabeteak Mediterraneo itsasoan barrena, handik Holandaraino eta Ingalaterraraino, Gibraltarko itsasartetik iragan eta Iberiar Penintsula inguratu ondoren. Bere ibilaldi edo itsasaldi haietan, zetak, oihalak, alfonbrak eta alkatifak kargatzen ohi zituen Turkian, gero Espainian, Frantzian, Holandan edo Ingalaterran deskargatzeko; eta Herri hauetan, berriz, bertze produktu batzuk untziratzen zituen —hauek artileari edo burdinaren eta altzairuaren industriari lotuak, eta haiek Ekialdeko Indietarik ekarriak— bertze portu batzuetan husteko.
|
|
|
" Mila mirakulu egin zenituen bizi izan zinen artean, eta egizu bat gehiago, egizu batto...", alferrik. Eta abuztuaren lehen eguna iritsi zen eta, ikusirik urbiaindarrek ezen herriko saindu patroinak ez zituela haien eskeak eta galdeak aintzakotzat hartzen, sainduz aldatzerat deliberatu ziren, egunean eguneko sainduari gomendatzen hasten zitzaizkiola, abuztuaren lehen egun hartan san Arkadiori; eta lehen egunari bigarrena jarraitu zitzaion, san Arakadiori san Eufronio, alferrik; eta egun
|
bat
bertze egun bati jarraitu zitzaion, eta saindu bat bertze saindu bati, baina alferrik... harik eta abuztuaren 11n, santa Klararen egunean doi, euria egiten hasi zen arte. Eta, euria goian behean ari zuela, mendi landetan bazkan ari ziren komarkako behi guztiak hurbildu ziren, halako batez, eliz ingururat.
|
|
|
" Mila mirakulu egin zenituen bizi izan zinen artean, eta egizu bat gehiago, egizu batto...", alferrik. ...ta, ikusirik urbiaindarrek ezen herriko saindu patroinak ez zituela haien eskeak eta galdeak aintzakotzat hartzen, sainduz aldatzerat deliberatu ziren, egunean eguneko sainduari gomendatzen hasten zitzaizkiola, abuztuaren lehen egun hartan san Arkadiori; eta lehen egunari bigarrena jarraitu zitzaion, san Arakadiori san Eufronio, alferrik; eta egun bat bertze egun bati jarraitu zitzaion, eta saindu
|
bat
bertze saindu bati, baina alferrik... harik eta abuztuaren 11n, santa Klararen egunean doi, euria egiten hasi zen arte. Eta, euria goian behean ari zuela, mendi landetan bazkan ari ziren komarkako behi guztiak hurbildu ziren, halako batez, eliz ingururat.
|
|
|
Aitona Nikolas ez zebilen, ez, oker, don Frantziskori buruzko iritzian, zeren eta halakoa baitzen gure herriko apeza, ez predikuetan soilik, baina guri emaiten zizkigun eskoletan ere. Anitzetan gauza
|
bat
bertze batekin nahasten zuen, baina erdiesten ere zuen azkenean, gehienetan bai bederen, bidean sortzen zitzaizkion gaiztasunen eta zailtasunen xitzea eta garaitzea. Eta, ezin zuenean, erran komun batekin, edo bururat zetorkion lehen hitzekin jalgitzen zen, airos baino airosago.
|
|
|
Eta hala ibili nintzen eternitate hartan, eguna joan eta eguna etorri, Elbiraren musu hura burutik kendu ezinik! Eta begiak hersten nituen, eta puntu bero eta heze hura errotzen zitzaidan bekokiaren erdian, eta hatsarrean puntu
|
bat
bertzerik ez zena handituz eta handituz joaiten zitzaidan, harik eta buru osoa hartzen zidan arte, gorputz osoa, mundu osoa... Eta begiak irekitzen nituen, eta oro zen amorio eta maitasun ene inguruan, oro udaberri!
|
|
|
Zeren ene bihotza ez baita lehengoa, eta ez dabilkit gaztetan bezala, noiz eta eskatzen niòn guztia emaiten baitzidan, kolpe
|
bat
bertze bati zerraiola, neurri, justu eta doi. Ez, oinazerik ere ez dut, baina galdu zuen ene bihotzak neurria, galdu zuen konpasa, eta hala dirudi orain aitzina egin nahi duen eta aitzina egiten duen oinezkoa, baina etengabe ere behaztopa egiten duena.
|
|
|
Eta oihu
|
bat
bertze bati zerraion, eta haiek, noiz eta tristeak baitziren, sufrimenduaren ubideetarik eramanak ziruditen, eta, noiz eta alegerak baitziren, munduaren bizigogotik.
|
|
|
Eta ez nuen kontzientzian ezinegonik ez buruan buruhausterik izaiten, eta ez nintzen hargatik herstura hertsian bizi, zeren biak bainituen maisu eta irakasle, eta zeren irakaslearen erranetarat egoitea baitzen ikaslearen obligantza eta zeregina. Eta, komunionea egiten nuenean, gogoan izaiten nituen osabaren hitzak, hura ogi puska
|
bat
bertzerik ez zela, baina behin ogia ahoratuz gero, jaun Marcelek eman zidan kontseiluari jarraitzen nintzaion, eta kontseilu haren arabera bizitzen nituen neure baitan Kristoren oinazea eta Kristoren erresurrezionea.
|
|
|
Eta, ideia
|
bat
bertze batekin lotzen eta estekatzen zuela, erran zidan:
|
|
|
Eta nik Utopian sinesten diat eta hik ere bai, eta Utopiak gehiago lotzen gaitik, katoliko edo protestant izaiteak bereizten gaituena baino... —eta, arrazoin
|
bat
bertzeari zerraiola, ondotik erran zidan—: Katolikoak eta protestantak...
|
|
|
Eta harritu egin nintzen... Nola ez nintzen harrituko, bada, baldin bizitza osoan, haren mintzairaz denaz bezainbatean, neurriz ibili bazitzaigun, nehoiz ere ez hitz
|
bat
bertzea baino ozenago. Eta harritu nintzen, halaber, ez zitzaiolako aitari berorika ari, ohi bezala, baina zuka.
|
|
|
Eta ni, berriz, egoera haren aitzinean, inkomodaturik sentitzen nintzen anitzetan. Baina, nola zuhaitz berekoak baikinen, bertzalde, hala, sentimendu horrek elkartzen gintuen, batik
|
bat
bertze etxe edo bertze jauregietako jendearen aitzinean, hala nola Ezpeldoiko jauregirat joaiten ginenean.
|
|
|
Eta, notizia
|
bat
bertze bati zerraiola, etxekoek etxean gertatuaren berri jakinarazten ziguten, eta guk geure bidaiaren berri emaiten genien. Eta, nola guk haratakoan ez baikenien jakinarazi norat joan behar genuen, Pisarako bidaian gertatuak kontatzen genizkien.
|
|
|
Eta testigu batzuk zeuden, baina ez nekien testiguen berri. Eta zerbaiti heldu nahi nion, eta ez nuen heldulekurik, zeren sekeretuaren gorputza ikustezina baita, eta ohartu nintzen, azkenean, ezen harrointzat nuen lurra bera ere bertze amesgaizto bat zela, errealitatea zulo hondargabe
|
bat
bertzerik ez balitz bezala, non hondoratzen bainintzen atergabe eta etengabe.
|
|
|
zergatik eta zergatik... Eta nik, gertaki
|
bat
bertze batekin lotzen nuela, xehero esplikatu nion guztia, Kattalinek jatekoak ekarri —barazki batzuk eta legatz errea—, eta guk, jatekoarekin batean, bi pitxer arno husten genituela. Eta, bazkaria akabatu ondoren, utzi nion kapitainari osabak enetzat utzi zuen gutuna, eta hark harako komentario hura egin zidan, irakurri bezain fite:
|
|
|
Bide hura hamaika bider egina zen kapitaina, eta ekaitz eta tenpesta bat baino gehiago ere bildua izanen zuen bere memoriaren itsas libururat... Haatik, herstura hertsi hartan eta puntu gaitz hartan, alferrikakoak ziruditen haren manu eta ordenek, zeren intxaur azal
|
bat
bertzerik ez baikinen haize haserreen eta uhin are haserreagoen menean. Alferrikakoak ziruditen han bela eta oihalek, masta, soka eta lokarriek.
|
|
2004
|
|
|
Euskal Estatua. (...) Mende luzez euskaldunon adierazpide politikoa izan den Nafarroa kontzeptua Euskadi izeneko asmakizunaren zati
|
bat
bertzerik ez zelakoan eta Nafar kontzeptuak euskaldunon nortasun politiko eta juridiko subiranoa adierazten duela aintzat hartu gabe. Mende amaieran, Mendebaldeko lurraldeek osatuko duten egitura politikoak. EAEk?
|
|
2008
|
|
|
Errate baterako: bisigodoen erresuma, penintsula osoan hedatu zen heinean, Espainiako lehen batasun politikotzat jotzen ahal da (Portugal egitura horren barnean egon izana detaile ñimiño
|
bat
bertzerik ez da ikusmolde horretarako). Horren adibide, Pío Moak izaera nazionala igartzen dio Espainia bisigodoari:
|
|
|
Estatu espainiarraren barneko nazionalitateen arazoari begira, Victor Pradera erregionalismoaren defendatzaile sutsu agertu zen. Espainian, zioen Praderak, nazio
|
bat
bertzerik ez dago: nazio espainiarra, hain zuzen ere.
|
|
2009
|
|
|
Hori guztia ez zen konta. Alaba
|
bat
bertze alabaren galbidea ekarri zuenarekin ezkondua zuten abaurretarrek. Galbidea, niregandik urruntzea zen neurrian, bederen.
|
|
2010
|
|
|
Horien laurden bat bonba su eragileak ziren eta egundoko sutea sortu zuten. Hirunakako falka edo gezi itxura osatuz egin zuten hegaz eta horrela
|
bat
bertzearen atzetik aritu ziren hiribildua osorik bonbardatzen, 150 metroko eraso frontea eraginez (aparatu bakoitzaren hego luzeraren 30 metro, gehi hiru hegazkinen arteko segurtasun distantzia). Hirigunean hainbertze lehergailu bota zituztenez, ke handi eta zerratua sortu zen eta azken hegazkinak itsu itsuan aritu ziren bonbak doitasunik gabeko hurbilketaz jaurtitzen, karrikak eta plazak su eta ke infernu bilakatuz.
|
|
2011
|
|
|
Suerte handiagoa izan zuen Tomásek, Lugasteko jesuiten barnetegitik itzulia zenak, apez izateko ametsa bazter utzirik: Tomásek, izan ere, zango
|
bat
bertzea baino motzago zuen, baita sekulako abilezia ere, ondorioz, herren egiteko, eta horrek libratu zuen soldadutzatik.
|
|
|
Bizpahiru hilabete lehenago osaba Luisek bizikleta bat oparitu zion anaia zaharrenari. Feliperi?, eta anitzetan eskatzen zioten bertze hiru anaiek utz ziezaiela bueltatxo bat, bueltatxo
|
bat
bertzerik ez. Eta, nola Felipe eskuzabala baitzen, utzi egiten zien, kontuz ibiltzeko erraten bazien ere, kontuz eta kontuz?
|
|
|
–Badakik hire aitari errabiarekin joan zitzaiola anaietarik
|
bat
bertze mundura, gaixoak hamasei urte bertzerik ez zituela, eta geroztik ez dik entzun ere egin nahi txakur konturik?
|
|
|
–Nola liteke emakume
|
bat
bertze emakume batekin horrela ibiltzea??
|
|
2013
|
|
|
urtu egiten zen. Halako moldez, non lehia bizi
|
bat
bertzerik ez zena lehiaren aurkako lehia bihurtzen baitzen, ororen buruan, mota bateko eta bertzeko kontraesanak gainditzeko ahaleginean.
|
|
|
Guztiaz ere, Abdel Haqq nekez izan zitekeen autoengainu hartaz kontziente: erran nahi baita inkontzientzia eta ezjakintasun hura bere defentsa sistemak asmatutako trikimailu
|
bat
bertzerik ez zela, beharbada, une hartan, aitzina egiteko, beharrezkoa eta ezinbertzekoa zuena.
|
|
|
garrasiak lehertzen zituen buruak elez ele jasotako eraikin mentalak, eta suak errausten eta ezabatzen logika guztiak: Raissak haur bat nahi zuen, haur
|
bat
bertzerik ez.
|
|
|
halaxe zirudien lehen soaldian, nahiz eta, bigarrenean, lehia hura –forma haiek guztiak osotasun baten funtzioan zeudelako edo– urtu egiten zen. Halako moldez, non lehia bizi
|
bat
bertzerik ez zena lehiaren aurkako lehia bihurtzen baitzen, ororen buruan, mota bateko eta bertzeko kontraesanak gainditzeko ahaleginean.
|
|
|
Guztiaz ere, Abdel Haqq nekez izan zitekeen autoengainu hartaz kontziente: erran nahi baita inkontzientzia eta ezjakintasun hura bere defentsa sistemak asmatutako trikimailu
|
bat
bertzerik ez zela, beharbada... une hartan, aitzina egiteko, beharrezkoa eta ezinbertzekoa zuena. Berak, izan ere, aitzina egin behar zuen, kosta ahala kosta:
|
|
|
garrasiak lehertzen zituen buruak elez ele jasotako eraikin mentalak, eta suak errausten eta ezabatzen logika guztiak: Raissak haur bat nahi zuen, haur
|
bat
bertzerik ez.
|
|
2014
|
|
|
Eta egun
|
bat
bertze bati zerraion, baita koadro urdinak koadro urdinei ere, eta Beñat pentsatzen hasi zen oker zegoela, jokabide hura ez baitzen, ausaz, txakurraren nortasunari lotutako zerbait, txakurraren berezko muga estua baizik, koadro urdinak margotzera bultzatzen zuena, halabeharrez.
|
|
2015
|
|
|
elgar laguntzea. Euskalki guziak aberats bedite
|
bat
bertzearen mamitik. Guziek badute, elgarri lotuz, xuxentzearen beharra, nola odol berritzearen; gipuztarrek bertzek bezala(...).
|
|
2017
|
|
|
Bi aste lehenago ere bidaia bat egin zuen kamioiarekin. Ustez asteburu
|
bat
bertzerik ez zuen kanpoan eman behar. Azkenean bortz egun eman zituen kanpoan.
|
|
2020
|
|
|
–Bai, txartel batzuk izaten genitinan, eta harekin hainbat olio, hainbat ogi... familia bakoitzari. Ogi puska
|
bat
bertzerik ez senide bakoitzak egun guzirako! Eta badakin zer egin nuen behin?
|
|
2022
|
|
|
–Ez da deus, zauri txiki
|
bat
bertzerik ez –hitzak presaka esanez, xuxurlatuz kasik, Mattinen ezpainen bidean.
|
|
|
Oraindik ere iristen naiz hori pentsatzera, baina ez da erreala ehuneko ehunean. Lotzen gaituzten gizarte eraikuntzak dira, egiaren zati
|
bat
bertzerik ez. Kontra egin dakioke, kontra egiten saiatu.
|
|
|
Orain, ordea, ez dudala ezer aportatu nahi sentitzen dut. Prozesu bat izan da, lehen sentitzen nuen ikasleek bazutela gutienez irakasle
|
bat
bertze kontzientzia batekin. Orain ez dut sentitzen horrek ekarpenik egiten duenik.
|
|
|
Nolanahi ere, errespetua bazegoela ongi oroitzen du. " Arduradun bat eta kudeatzaile
|
bat
bertzerik ez zegoen, gainerako guziak langile xeheak ginen. Harremana ona zen, baina arduraduna edo kudeatzailea sartzen zirenean isiltasuna egiten zen, txantxak bukatzen ziren.
|