|
2002
|
|
|
(Jakina, umorea egon, badago, eta bazegoen orain dela hogei urte ere? ahozko euskal literaturan, batik
|
bat
bertsolaritzan. Ahaztu gabe ahozko literaturan duela jatorria, nolabait, gure literatura klasikoaren obra komiko bakarretako batek, Gregorio Mujikak 1925ean argitara emandako Pernando Amezketarrak, oinordeko edo jarraipen zenbait izan zituena.
|
|
2007
|
|
|
Balorearen eraikuntza soziala Euskal Herrian oso bestelakoa da. Iritzi hau sendotzen lagundu zidan generoetako
|
bat
bertsolaritza izan zen; kantagintzarekin baso komunikatzaile asko dituena. Iaz BECen egon eta gero, astero egiten den telebista bidezko jarraipena ikusita, bertso eskolak… zaila da sinesten duela hiruzpalau hamarkada prestigio eskasa zuen genero bat zenik.
|
|
2010
|
|
|
Eta hori lortu da, nabarmen. Gaur egun, 5 eta 6 mailako ia ikasle guztiek badute gutxieneko ezagutza
|
bat
bertsolaritzari buruz eta bertsolaritzaren teknikei buruz, bertsolarien biografiak ezagutzen dituzte. Guk planteatu dugun moduan, gutxienez lehen hezkuntzako 3 mailatik hasten dira, DBHko 1 mailetaraino.
|
|
|
60ko hamarkada Euskal Herri osoarentzat eta batik
|
bat
bertsolaritzarentzat hamarkada garrantzitsua izan zen: " Hor gauza bitxi asko gertatu zen:
|
|
2014
|
|
|
Iazko deialdiari erantzunez, Miren Artetxe ari da lanean bertsolaritzaren transmisioa aztertuz. Eskerrak emanez amaitu du Beñatek bere sarrera," gure aldetik, Mikel Laboa Katedra eta EHUri eskerrak eman nahi dizkiegu, deialdi hau abian jartzeko laguntza eman eta bidelagun izateagatik". Juan Kruz Igerabidek, bere aldetik, Mikel Laboa Katedraren egitekoetako
|
bat
bertsolaritza, dantza edota artearen baitan, gutxi ikertutako arloen ikerketak bultzatzea dela adierazi du eta urtero, hainbat beka deialdi kaleratzen dela. " horien artean, Mintzolarekin bertsolaritza bereziki aztertzeko beka deialdia.
|
|
2015
|
|
|
Beste artikulu
|
bat
bertsolaritzaren ingurukoa zen. Izan ere, Oh!
|
|
2017
|
|
|
Eta nik uste dut hori benetan esaten dugula, gero topikotzat juzkatu liteke, eta esan," bai, zuek beti hain lagunartean, eta beti lehiarik ez dagoela esaten, eta gero denak lehiara zoazte". Eta egia da azken batean, badago lehiaren konponente hori, eta badago batez ere lehia autosuperazio bezala ulertuta, pixka
|
bat
bertsolaritza ere lehia ulertzeko modu berezi bat da. Eta uste dut horrek ere talde giroa indartzen duela.
|
|
2019
|
|
|
Orain arte eta labur bada ere, azken mendean osatutako proposamen teoriko garrantzitsuenei errepaso bat eman diet. Mende
|
bat
bertsolaritza teorikoki lantzeko, baina baita ere sozialki eta mediatikoki izugarri zabaltzeko eta hazteko. Horrek guztiak ekarri gaitu gaur egun gauden egoerara.
|
|
2021
|
|
|
1845ean hartzen du gutxieneko jarraitutasun
|
bat
bertsolaritzak prentsan duen presentziak, hain zuzen Xahok Arielen bere kantutegia eta Aitorren kondaira argitaratzeari ekiten dionean. Aurrekoak, azaldu den gisan, testu solteak dira, bertsolaritzaren presentzia mediatikoaren prehistoriatzat har daitezkeenak.
|
|
|
Azken urteotako ezaugarri nabarmenetako
|
bat
bertsolaritzaren dinamikaren azkartzea izan da. Talde hauetan esan denaren arabera, bertsolaritzaren dinamikaz hitz egin ordez, bertsolaritzaren zurrunbiloaz hitz egin litzateke[...].
|
|
|
Siadecoren txostenean irakur daitekeenez, adiera asko dituen beldurra da hori: " Azken urteotako ezaugarri nabarmenetako
|
bat
bertsolaritzaren dinamikaren azkartzea izan da[...] Honek, hemen aipatu den ‘erretzearen’ arriskua dakar: bertsolariak, gaiak, irtenaldiak, bertsozaleak ‘erretzearena’ alegia" (Siadeco, 1995:
|
|
|
Denetariko horretan bertsolaritzak garrantzi nabarmena izan zuen. Horrela, antolatu ziren hamabi mahai inguruetako
|
bat
bertsolaritzari buruzkoa izan zen, eta egunean zehar egin ziren hemeretzi elkarrizketetatik hiruk (Pierre Bordazarre Etxahun Irurikoa bertsolaria, Manuel Lekuona eta Pierre Lafitte) zerikusia izan zuten bertsolaritzarekin. Bertso saioak ere eskaini ziren gainera; garrantzitsuena, Anoetako belodromoan 12.000 lagunen aurrean gaueko bederatzietatik aurrera antolatu zen jaialdi erraldoian eskainitakoa:
|
|
|
30). Bertsolaritzak Gipuzkoako gizarte tradizionalean daukan pisua ongi islatzen du, ordea, soinu bandaren zati handi
|
bat
bertsolaritzaren eskutik osatuz eta bertsolaritzaren historia erakusteko ahaleginaz.
|
|
|
Torrealdaik aipatzen du lehen frankismo idorrenean euskal kulturgintzak izan zuen arnasgunerik goiztiarrenetako
|
bat
bertsolaritza izan zela: " Oso goiz onartu zituen zentsurak, adibidez, Basarriren bertso liburuak; 1949an aurrena.
|
|
|
Hainbat ekarpen egin zituen, baina garrantzitsuenetako
|
bat
bertsolaritzaren hedabideratzean burututakoa izan zen. Honela azpimarratzen zuen, jada 1960an, Aita Karmelo Iturriak:
|
|
|
Jorratu izan den beste balio gehigarri
|
bat
bertsolaritzaren lanketak hezkuntza sistemari egin diezaiokeen ekarpena da. Bertsolaritzaren transmisiorako bitarteko gisa, aspalditik, 1980ko hamarralditik eman izan da bertsoa eskoletan, baina gerora planteatu dena pauso bat haratago doa, bertsolaritzaren lanketatik ahozkotasuna nahiz beste hainbat gaitasun garatu daitezkeela iradokiz:
|
|
|
Agur orrek osperik aundiena izan zezan, Louhoso’n batu ziran[...] Gipuzkoa’tik Uztapide, Lazkao Txiki, Mitxelena eta Garmendia. Bizkai’tik etorri ziran Azpillaga eta Mugartegi[...] Lekuona D. Manuel jaunak egin zigun itzaldi balios
|
bat
pertsularitzaz[...]. (Herria, 1965/VII/22," Pertsulariak.
|
|
|
15). Eta, aurrerago ikusiko denez, bertso munduak 1980tik aurrera garatuko den zikloan gauzatu ahal izan duen ekarpenik garrantzitsuenetako
|
bat
bertsolaritzaz ordura arte nagusi zen ulerkera esentzializatu eta tradizionalistarekin hautsi eta fenomenoaren erabateko gaurkotzea ahalbidetu duen frame berriaren ekoizpena izango da, hain zuzen.
|
|
|
Ez da, ordea, bertsolaritzaren politizazio horrekin disgustura dagoen bakarra. Zalegoaren zati
|
bat
bertsolaritzatik urruntzen ari dela abisatzen du zarauztarrak Goiz Argiko artikuluan: " Benetako bertsozale urrutiratu oiek inguratu bear dira berriro.
|
|
|
Loiolako irratiaren euskarazko eskaintzaren elementu garrantzitsuenetariko
|
bat
bertsolaritzari buruzko emisioak izan ziren. Berriro ere hizkuntza eta nortasuna lotzen dituen korapiloaren erdian bertsolaritzarekin egingo dugu, bada, topo elementu nabarmendu gisa.
|
|
|
Prentsan argitaraturiko fikzioan ere egingo dio tarte
|
bat
bertsolaritzari Laxaltek. Honela, 1963ko urrian hasi eta buka gaiari eskaintzen zaion harribitxia aterako da The Atlantic Montly aldizkari estatubatuarrean:
|
|
|
" Bekatu horietako bat da literaturak erudituen eta apaizen gune izaten jarraitzen duela oraindik orain". Bere ustetan eta NE1 ek egindako panorama aldaketaren ideiarekiko modu paraleloan," literaturaren atzealdean" gertatzen ari diren iraultzei ez zaie behar besteko arretarik eskaini, eta horietako
|
bat
bertsolaritzarena dela dio. Itzulpenak ere aipatzen ditu:
|
|
|
Bidaia
|
bat
bertsolaritzara
|
|
|
M.A: Orokortu gabe, baina hainbesteko tradiziorik ez dagoen toki batean, agian ja ez dago iruditeria definitu
|
bat
bertsolaritzaren inguruan, eta horrek kentzen ditu muga batzuk jendea hurbiltzeko. Errazago hurbil zaitezke aurreiritzirik edo erreferenterik ez duzun toki batera.
|
|
|
Egingo al zenuke irratsaio bat edo telebista saio
|
bat
bertsolaritzari buruz?
|
|
|
Maialen Lujanbiok esana da bertsolaritza gure herriari identitate propio bat emateko tresna dela. Gure herriaren identitatearen habe nagusietako
|
bat
bertsolaritza dela esango zenuke?
|
|
2022
|
|
|
jolasak eta bertsolaritzari lotutako dinamikak. Eskaintzen diegu espazio
|
bat
bertsolaritza eta sorkuntza gertutik bizi dezaten. Ikusarazi nahi izaten diegu bertsolaritza ez dela soilik telebistan azaltzen dena".
|