|
2000
|
|
|
Bere idealismoak —ideiek gizartearen ordena finkatzen dute, baita mundua zuzendu eta aldatu ere— garaiko krisi moral eta politikoa anarkia intelektualean datzala esatera eraman zuen Comte, ordena eta aurrerakuntzaranzko joera izanik irtenbide bakarra. Hau lortzeko ideien sistema berritu
|
bat
behar zuen, eta hori zen, hain zuzen ere, Comteren filosofia positiboa.
|
|
|
Poliziak ez zuen gehiegi iraun hiltzailea harrapatzen, ezta honek ere bere errua onartzen. Aitzakiaren
|
bat
behar zuenez, Schlickek karrera zapuztu ziola esan zuen, tesia ez baitzion zuzendu. Hilketaren zioei buruzko zalantzak nabariak ziren, baina ez zegoen inongo lotura garbirik zergati politikoekin.
|
|
2001
|
|
|
Izan ere (eta bigarrenik), kosmosean errealitate mota ezberdinen arteko desberdintze argia dago. Ondorioz, bereizketarako printzipio berri
|
bat
behar dugu, zedarritze printzipioa: gauzei forma ematen dien printzipioa, gauzak finitu egiten dituena, itxi egiten dituena, gauzen artean sailkapenak egin ditzakeena, eta muinaren gainezka egiteko joera baretzeko ahalmena duena.
|
|
|
Egitura honekin garbi geratzen da Newtonen mekanikak oinarritzapen dinamiko
|
bat
behar duela aurretik. Newtonek berak ematen duen oinarritzapena, atomoetan eta hutsuneetan sustraitzen dena, Kanti erabat eznahikoa iruditzen zitzaion, horrek izadiaren dinamismo jarraikorrari erantzun ezin dion mekanizismo batera daramalako.
|
|
2004
|
|
|
Gure gorputzean aipaturiko aldaketa horiek ematen direnean ez gara baliatzen ez arrazoimenaz, ezta, jakina, askatasunaz ere. Hala eta guztiz ere, berarentzat nabarmena da higidurok emateko eurak bilduko dituen subjektu
|
bat
behar dutela aldez aurretik, substantzia bat, pentsamenduak Nia behar zuen moduan; baina ez adimenezko ezaugarriek definiturikoa, baizik eta espazioaren ezaugarri matematikoak batuko dituena. Gure gorputza eta bere higidura ez dute ezaugarrituko atomo material batzuek, ez zelula batzuek, ez inongo osagai espiritualek eta ezta energia edo indar fisiko batek ere.
|
|
|
" bere elementuak modu eta molde jakinetan erlazionatuak izatea elkarren artean", hain zuzen ere (2.14). Irudia irudi izango bada, egitura eta artikulazio
|
bat
behar du. Perpausa izango da, hain zuzen ere, errealitatearen irudi berebizikoa, egitura eta barne artikulazio sendo batean oinarri hartzen duenez gero," Irudiaren elementuen arteko lotura honi irudiaren egitura deritza eta egitura honen ahaltasunari irudiaren irudikatze forma" (2.15).
|
|
|
Izan ere, gogoetak gogamenaren etengabeko jarioa dira. Baina gogoeta anabasa hutsa izango ez bada, hots, bereiztezina (eta ondorioz, ulertezina) izango ez bada, forma
|
bat
behar du, bere mamia (bere zentzua) bilduko eta egituratuko duen forma bat, alegia. Perpausa dugu, hain zuzen ere, gogoetaren esan bidea, adieraz bidea.
|
|
|
Baina orduan izen horiek perpausak direlako hartzen dute zentzu jakin eta zehatz bat, izen perpaus horiek adierazten dutena, hain justu ere; ez dira, beraz, izen aipamen soilak. Laburbilduz eta beste era batean esanda, izenek testuinguru jakin
|
bat
behar dute esanahi argirik eta zehatzik izango badute; perpausa dute testuinguru hori. " Perpausak soilik du zentzurik (Sinn); perpausaren testuinguruan (Zusammenhang) soilik du izen batek esanahirik (Bedeutung)" (3.3).
|
|
|
Horretan datza gizakiaren askatasuna, besteak beste. c) Eudaimonismoaren zein enpirismoaren (positibismoaren aitaren) ikuspegi partzialak gainditu asmoz, etikaren historiak beste bide bat jorratu du Kanten eskutik. Kanten arabera gizakiaren hautuek beste oinarri
|
bat
behar dute hartu, benetako hautu etikoak izango badira. Agindu kategoriko deritzanaren arabera aztertuko du hautu etikoen mamia, hots, eginbehar absolutuaren arabera, eginbeharraren amoreagatiko eginbeharraren eredura, hain zuzen ere.
|
|
2006
|
|
|
beroa eta mina. Balio moralei dagokienez, badirudi bitarteko ikuspegi
|
bat
behar dugula. Batetik, minaren kasutik aldenduz, balio moralak sentimenduekin identifikatzeak gehiegikeria dirudi.
|
|
|
Bestalde, errusiarraren pentsaera ez du larregi bortxatzen Laurent Bibard ek iradokitako arrazoibide polit honek: egiak euskarri material
|
bat
behar du, giza burmuina. Gauza enpirikoak, behin adiera bilakaturik, bertara datoz.
|
|
2007
|
|
|
Hala ere indar
|
bat
behar du, Tetisen indar zerutarra behar du dena sorraraz dadin: zentzu horretan, Alkman tradizio arkaikoan kokatzen da bete betean208.
|
|
2008
|
|
|
Materiak, beste inolako subjektu batez predikatzen ez den aldetik, substantziaren lehenengo baldintza betetzen du; hala ere, materiak ezin du bananduta existitu, ez da errealitate zehaztu bat, berez ez du batasun bat osatzen, eta ez da egintzan existitzen. Aitzitik, materia printzipio egituratzaile
|
bat
behar duen potentzia zehaztugabea da, eta zentzu estuan, beraz, ezin daiteke substantzia izendatu (cf. VII 3).
|
|
|
Bestalde, kontzeptu bikotea errealitateen egitura hilemorfikoari ere aplika dakioke. Izan ere, materia, zehaztu gabea den eta zehazteko forma
|
bat
behar duen aldetik, potentzia da; eta forma, materia zehazten duen aldetik, egintza da.
|
|
|
Enpedoklesen doktrinei dagokienez, zailtasun berberak plantea daitezke; eta horietaz gain, ondoko hauek: a) gorputz sinpleak elkarrengandik sortzen direnez, gorputzek ez dute beti haiek beraiek (alegia, sua edo lurra) izaten jarraitzen; b) mugimenduaren kausari dagokionez, ez du argitu kausa bat ala bi (alegia, Adiskidetasuna eta Gatazka) ezarri behar den; c) aldaketa ezabatzen dute (aldaketak aurkarientzako azpigai
|
bat
behar baitu). Anaxagorasen homeomerien doktrinari buruz, Aristotelesek absurdoa dela pentsatzen du; izan ere, a) homeomerietan nahastu aurretik, osagaiek banandurik existitu lukete; b) edozein nahasketa litekeena balitz, ezaugarriak edonola eman litezke; c) ez du ezer berririk esaten (kausa materiala eta eraginkorra besterik ezartzen ez baitu); dena nahasturik balego, orduan ez legoke ez entitaterik ez ezaugarririk.
|
|
|
— Frogapen arruntean gertatzen denaren antzekoa da hori: behar dituen oinarriek euren aldetik oinarritzapen
|
bat
behar dute eta horrela amaigabeki. Oinarritzearen eta baldintzatzearen forma hori higidura dialektikotik ezberdintzen den frogatze hari dagokio eta horrenbestez kanpoko ezagutzeari dagokio.
|
|
|
Hemen agertzen dira oso modu argian filosofia berriaren elementuak. Filosofiak printzipio
|
bat
behar du. Osotasunak zatien aurrekaria izan behar du.
|
|
2009
|
|
|
Ezin dira hemengoak izan beraz. Logikoki bertze mundu
|
bat
behar zuten. Metafisika platonikoa hasten da hemen.
|
|
|
Mugatua den edozerk mugak jarri dizkion norbait behar baitu. Materia mugatu batek forma edo muga margotzen dion margolari trebe
|
bat
behar du. Ondorioztatuta gelditzen da, beraz, bi arrazoi nagusi horiengatik, perfektuagoa den eta mugagabea den" izaki" edo zerbait badela, nonbait.
|
|
2011
|
|
|
zer da jakitea, nola jakiten dugu? Onartutzat jotzen dugu jakintzak errealitatea islatzen duela (izatearen iruditzat hartuta errealitatea), baina arazo bat agertzen zaigu, irizpide
|
bat
behar baitugu epaitzeko ea noiz gure irudiak egiazkoak edo zuzenak diren. Izan badena baino ez badezaket pentsa, zerk mugatzen dit kontzientzian baden hori, pentsamenduaren bidez atzeman ahal izateko?
|
|
|
Bai, eta Jeneral baten dekretuz gainera. Valery zendu zen, eta De Gaullek, garaipenaren biharamunean, frantsesei inork sinesten ez zuen frantses guztien(" armen eta letren") Erresistentzia heroikoan sinestea emateko, denak batuko zituen eta harrotasun nazionala itzuliko zien zeinu dirdaitsu
|
bat
behar zuen. Gerra egunetako zatiketa lotsagarriak ahaztu eta, frantses guztien elkarbatzearen liturgia eszenifikatzeko, zer hoberik, poeta frantses mundu guztiak miretsiaren hileta aprobetxatzea baino?
|
|
2012
|
|
|
Aniztasunak ez dauka mugarik, ez kanpotik ez barrutik. Badiouk teoria
|
bat
behar du, zeinak aniztasuna autoberdintasun mugagabe bezala baieztatzen duen eta bere mugarik gabean bakarrik oinarritzen duen, hau da, jatorrizko ezerezeko edo hutseko oinarri bakarrean.
|
|
|
Hor agertzen dira existentziaren inguruko arazoak ere. Horrenbestez, gauzak agertzeko eta Hor izateko (Dasein, l’etre la) leku
|
bat
behar dugu, mundua deitzen diogun lekua, zeina, izaki guztien baldintza izanez, ez den existitzen. Gauzen logikaren aurka, munduen logika ezin da hedadurazkoa soilik izan.
|
|
|
Kontzientzia kolektiboa oso kolokan ibili zen mendean zehar. Adorno eta Horkheimer erbestetik Alemaniara itzuli zirenean, Alemaniak hasiera berri
|
bat
behar zuela pentsatu zuten, eta bere kultur klasikoengan konfiantza berreskuratu behar zuela. Beren Minima Moralia liburuak azpititulu hauxe du:
|
|
2014
|
|
|
XIX. mendeko burgesa homo oeconomicus bat zen funtsean, eta ez zuen musikaren behar sakonik sentitzen; opera lantzen bazuen arrazoi sozialengatik zen; bereziki genero horrek marko
|
bat
behar zuelako, talde goren bateko kide izatea nabarmentzeko leku pribilegiatu bat behar zelako, beste garai batean aristokraziak eta erregeek zeuzkaten denbora pasa eta josteta ohoragarrietan parte hartzeko.
|
|
2022
|
|
|
Kurioski, Ekialdean, non ez baita egon filosofiarik hitzaren zentzu greziarrean ez historiarik Mendebaldean bizi izan den eran, ulertu zuten filosofiaren historia
|
bat
behar zutela filosofia mailan Mendebaldearekin lehiatu nahi izanez gero. Horrela, 1874 eta 1923 artean, lehenik Japonian eta geroago Txinan, gaur arte Ekialdeko filosofiaren historiaren erreferentzia izan diren gidaliburuak osatu zituzten; Antzinaroa, besteak beste, Konfuzio eta Lao Tseren Txinan zutenak, eta modernitatea, Japonia akademiko eta teknologikoki europartutakoan.
|