|
2000
|
|
|
—Ez dakit zuk diozuna frogatua dagoen, baina, hala badago ere, hutsen
|
bat
behar du froga horrek. Zeren Aristotelesek erran baitzuen ezen bi aldiz astunagoa zena bi aldiz fitezago erortzen zela, eta zeren matematikak, zentzuak bezalaxe, logikaren arau guztiak betetzen baititu.
|
|
|
Eta halatsu ibili nintzen denbora batez, eta halatsu jokatu nuen, denbora hartan sortuz joan zitzaizkidan bertze ezbai guztiekin ere. ...ekaturik handienak, eta obrarik ez egitea zela, halatan, obra zezaketen obrarik jainkozkoena, hobe zelako, ororen buruan, alfer egoitea ezen ez gaizki egitea; baina ez nuen ulertzen, halaber, nola aita sainduak erabaki zezakeen Erromako eliztarren sinestea eta pentsua goitik behera, nola erraiten eta afirmatzen baitzuten katolikoek, nahiz eta jaun Marcelek erraiten zidan ezen artalde batek artzain
|
bat
behar zuela, ardien ez barreiatzeko eta ez galtzeko, eta artzainak erabaki behar zuela, halatan, artaldearen norabidea. Eta batean baten alde egiten nuen, bertzean bertzearen.
|
|
|
Zeren hitzen nahaste merketik ezin etor baitaiteke argitasunik... —Badira, ordea, gauzak ezin neurt daitezkeenak, eta, numeroetarik haratago, bertze mintzamolde
|
bat
behar dutenak, hala nola sentimenduak eta gizonaren bihotzari loturikako bertze anitz gorabehera... eta mintzamolde hori poesia da. Izan ere, neurtu ezin dena iluna da, eta arimaren gau iluna ezin da hitzen ilunetik baizik argitu, Joanes Gurutzekoak erranen lukeen bezala:
|
|
|
Zenbatetan erran ez ote zidan osaba Joanikotek ezen egiak eta egia bakoitzak demostrazione
|
bat
behar zuela, halako tailuz, non printzipio hura arau bihurtu baitzuen, bere bizitzako egunorozko jokamoldeaz denaz bezainbatean! Eta ni ere ideia hartakoa nintzen eta, gisa hartan, ez nuen burua gehiegi erabili beharrik, jakin eta ulertzeko ezen mapako paradisuak ez zuela egiazko Paradisuaren existentziarik frogatzen...
|
|
|
—Lasai, Joanes. Madrilgo gortean bertze tximuren
|
bat
behar dutenean, deituko zioat... eta hiri ere deituko diat, nahi baduk, zeren eta hi ere trebea haiz, soketan goiti...
|
|
|
—Berak ere gisako
|
bat
behar lukeela eta hirira noiz joanen garen erostera.
|
|
|
Bat batean akitua nengoen, berrogeita hamar kilometroko lasterkaldia korritzen ari eta, erdira ere gabe, zangoek aitzinera egiteko kemenaz zikiratu balizkidate bezala. Gertatzen ari zitzaidan guztiak amesgaizto
|
bat
behar zuen izan, inondik ere, behin atzarriz geroz begi kliska batean aienatu behar zuena.
|
|
2001
|
|
|
Andonik abentura arraro bat proposatu zidan zuretzat. Zure moduko pertsona
|
bat
behar zuten Ekuadorretik Antarktikara joateko.’
|
|
|
‘Zu lako pertsona
|
bat
behar dugu, eta New Yorkeko yuppiek kobratzen dutena baino gehiago ordainduko dizugu... ’
|
|
|
Lelo
|
bat
behar du hasteko, gure adinean ipuinetan aritzeko lotsarekin. ‘Horrela hasten zen gure amama ipuinak egiten... ’ dio, ‘Zenbat arrautza jan dozuz? ’
|
|
|
‘Lastima da Goio gaixorik izatea, ’ esan dit Andonik. ‘Erakunde zientifiko amerikano batek erizain titulatu
|
bat
behar du bidaia batean parte hartzeko.’
|
|
|
Komunikazioa galduta dugu, baina errekuperatzeko asmoarekin idazten dut, antzina altzaririk gabeko gela hartan, aulkirik gabe, zoruan bizkarrik bizkar eseri eta batak besteari gauzak kontatzen genizkionean bezala. Idaztea ere, lagunari bizkarra emanda hitz egiteko modua delakoan, elkarrizketa apur
|
bat
behar baitugu denok. Baina bakoitzak ahal duen moduan lortzen du, badira monologoarekin, badira idatziz, badira isilduz parte hartzen dutenak solasean.
|
|
|
Ahalik eta gehien tapa dezakeen hitz
|
bat
behar duzu eta, Downshifting erantzungo diozu. Eta berak Edwin aipatuko duela pentsatuko duzu, Edwin zertarako etorri zen, Edna Edwinen erantzunari laguntzen etorri delako, baina Ednak ez du Edwinik aipatuko:
|
|
2002
|
|
|
–Laguntza pixka
|
bat
behar duzue. Nire laguntza behar duzue.
|
|
|
Gatozen harira: katalizatzaile
|
bat
behar duzuela erabaki diat –jarraitu zuen Alexek– Iruditu zaidak zuen bidetik at zabiltzatela. Eta berreskuratu egin behar duzuela.
|
|
|
–Bai –esan zuen Mirarik. Ez zen bere buruaz fio; beste hizpide
|
bat
behar zuen, ezkutatzeko– Nola zen herria?
|
|
|
Ze, Arantxarekin eta Irenerekin ez zen preseski bapo sentitzen. Barra aldera jo zuen; beste kalimotxo
|
bat
behar zuen.
|
|
|
–Afaria prestatzen hasi naiz, baina laguntzaile
|
bat
behar dut –esan nion.
|
|
|
Sararen irri zabala, hitz haiek entzun zituenean! Petardo
|
bat
behar baitzuen berak, hain zuzen ere, señoritaren klasean nola edo hala lehertzeko! Petardo bat, eta punnn...!
|
|
2003
|
|
|
Idatzi zuen: " Tren konpainiakoek deitu zidaten orduan, ingeniari
|
bat
behar zutela eta kontratatu nahi nindutela. Behin eta berriro esan nien ez nintzela ingeniaria, Filosofia ikasi nuela nik; Ingeniari esaten zidala Pedrok, mekanikoen jefeak, eta beste mekanikoek ere bai, baina broma zela, Filosofia ikasi nuela nik unibertsitatean eta ez beste ezer.
|
|
|
Ez duzu usteko zuk, pertsona bakar batek, trenkonpainia osoak baino gehiago dakizunik. Gero esan zuen tren konpainiak ondo ikertzen dituela halako gauzak eta ingeniari
|
bat
behar zutela eta ni kontratatu nahi nindutela. Eta horrela hasi nintzen konpainiako beste ingeniariekin lanean, eta tren berri batzuk diseinatu nituen.
|
|
|
Matiasen neuronek erabaki zuten sofa
|
bat
behar zutela, eta sofan jesarrita egon ziren eta atsedena hartu zuten, harik eta Matildek zerrenda amaitu zuen arte edo, beste era batera esanda, Matilderen ezpainek mugitzeari utzi zioten arte. Orduan altxatu ziren Matiasen neuronak sofatik eta esan zuten Ez, kafesnea eta gailetak bakarrik.
|
|
|
Pello –edo Pello Oilarra–, Patxi bezala, Parisen bere estudioak egindako gizona zen, taldeak bere momentuan abokatu
|
bat
behar zuela erabaki baitzuen, don Kosmek bultza zitzakeen trikimailu legalei nola edo hala aurre egiteko.
|
|
|
Herritarrei" Hogei gramoko aholkua" eskaini baino lehen, don Justinianok akuri
|
bat
behar zuen, eta Soroetako Permin izan zen akuri hori.
|
|
|
Norabide ezagunik gabekoak. Whisky
|
bat
behar dut. Aspirinak efektua egin dit antza.
|
|
2004
|
|
|
–Biharko Euskal Herria euskalduntzen ez badugu, Euskal Herriaren hizkuntza, mintzaira, hizkera, bene benetan, beheko mailetatik hasi eta goiko mailetaraino egiten ez baldin badugu, esan dezakegu hori ez dela Euskal Herria. Horretarako lokarri
|
bat
behar dugu. Euskal Herriari lokarri bat eman behar diogu.
|
|
|
Beno, honekin ere kontsola gaitezke, baina sasi folklorezko Euskal Herri bat egingo dugu eta hori ez da nahikoa. Beraz, benetako Herri bat sortu nahi baldin badugu eta bere buruaren jabe izan nahi baldin badu oinarri nagusi
|
bat
behar dugu eta oinarri hau Euskara da. Hortaz, ez badugu Euskararen gain finkatzen Euskal Herria, ez dugu Euskal Herri bat sortuko?. 44
|
|
|
Edota inoiz baino inozoagoak. Euskarak arma
|
bat
behar du izan, zenbaitzuek diana politikoaren erdian jarria dutelako?. 183
|
|
|
Eta ildo honen hariko ideia bat isuri zitzaion behinola Xabier Leteren lumari: . Etsai historiko
|
bat
behar dugu hari gure ahulezia eta mixeriak transferitzeko, gure ustelkeria leporatzeko, eta etsaia, ororen gainetik, Estatua da, baina entitatezko indefinitze batean lausotua?. 101
|
|
|
Gauza bat da euskaraz irakurtzen jakitea eta beste bat irakurtzea, euskarazko liburuak edo egunkariak erosi eta irakurtzea. Euskaraz hitz egiteko beste euskaldun
|
bat
behar duzu, talde euskaldun bat tokatu behar zaizu, eta hori zaila izan ohi da zenbait hizkuntza eremutan, baina irakurtzeko aski da egunkaria edo aldizkaria erostea; ez duzu beste inoren beharrik?. 648
|
|
|
irudimena falta bide dugu. Euskaldunok euskera bakar
|
bat
behar dugu: gero politika estrukturak aldatzean, euskera bakar hori estruktura horietan lege hizkera izan dedin.
|
|
|
Erderatiko itzak artu bear ditugun ezkero, ar ditzagun euskaldun jatorrak bezela, ots euskera bizian artu izan diran eran. Ontarako irizpide sendo
|
bat
bear dugu. Mitxelena jaunak zerbait egiña du onetzat.
|
|
|
Iztegi
|
bat
bear dugu. Badakit ontaz Mitxelena jauna lanean ari dana; eta ahalik eta azkarren bukatzeko berari eskatzea alperrik litzake, asmo ortantxe dabil-eta.
|
|
|
e) Erronkari, Saraitzu, eta Xubero’ko nasalismoak, esate baterako, ortografia molde ontan ez dirateke sartzen, eta euskal fonetika jatorra dira zalantzarik gabe. Baña, bide erraz
|
bat
bear dugu eta zoritxarrez gure euskalkirik jatorrenak ez dituzte gaurko euskaldun geienak ulertzen.
|
|
|
fisikazko egia agiri bakar batetik, ez dute beti ikusle guziek eta ezinbestean kosmoaren eta fenomenu horren beraren irudi berbera eta bat ateratzen. Hortarako baldintza
|
bat
behar dute bete ikusleek: ikusle horien hizkuntzen antolamenduek edo ESTRUKTUREK antzekoak izan behar dute.
|
|
|
Baina aireratzea ez zen kolpetik gertatzen: denboratxo
|
bat
behar zuen horretarako, igartzeko zelan ari zen lurretik despegatzen. Oraindik hanka bat lurrean bazuen ere, bestea dantzan hasten zitzaion, airetik hariren batek tira egingo balio bezala.
|
|
|
Ez da neska txarra, benetan. Badakizu, gizon zintzo
|
bat
behar du.
|
|
|
Edo tentsio falta hura, ez zekien. Emakume
|
bat
behar zuela bururatu zitzaion. Egoerarekin ageriko loturarik gabeko pentsamendua zen.
|
|
|
–Eskailera
|
bat
behar dugu –erran zidan aitak.
|
|
|
Zarata hura oso ondo ezagutzen baitzuen. Zenbat aldiz ez ote zuten aipatu Physics Center eko langileek, barrez, ateak" 3 en 1" pixka
|
bat
behar zuela?
|
|
|
Joseba lasterka abiatu zen etxe aldera. Buru atsedenaldi
|
bat
behar zuen. Aurkitu zuela ondo zekien arren.
|
|
|
Ordena apur bat mantendu behar zen. Gainera, gorputzak atseden pixka
|
bat
behar duela esaten omen zioten Amaiari. Zaletasun hura laudagarria bai, baina ezin zela ona izan hainbesterainoko sukarra.
|
|
|
Ezta. Familia izena zeukan haietakoren
|
bat
behar zuen, ba. Zitekeena zen Dianne bakarrik ez egotea pisuan, eta beste norbaitek hartzea txirrina.
|
|
|
–Tatuatzaileak eredu
|
bat
behar zuen, eta horrek esan nahi du noizbait egin nizula sinadura, orri edo koadernotxoren batean... –detektibearen paperean jarri nintzen.
|
|
|
Masak mitoak behar ditu. Eta mitoak, definizioz, berezia behar du, eta berezitasunen
|
bat
behar du, gainerako gizabanakoen gainetik dagoena, gainetik erabat.
|
|
2005
|
|
|
Eta orain elur jausiak etxeko guztiak harrapatu behar ote zituen azpian? Ez, irtenbideren
|
bat
behar zuen korapilo hark?
|
|
|
–Beraz, suge handi
|
bat
behar dut biharko, erdi lotan dagoena eta pozoirik ez duena, Boni Bon.
|
|
|
Eta nire iritzian gertatu zenari buruz nekiena kontatu nion: X jaunak, hau da Azuak, Anderrek behar zuen lokala zeukan eta Azuak berriz mesede
|
bat
behar zuen. Norbait desagertzea nahi zuen, baina, berak edo bere gizonek eginez gero, poliziek aztarnak jarraitzea zuten.
|
|
|
Ez zuen erantzun zehatzik nahi. Baina bere zalantzentzako argibidea izango zen zantzu edo seinaleren
|
bat
behar zuen.
|
|
|
Bere buruarekin ondo sentitzeko, bere bizitzak astinaldi
|
bat
behar duela erabakitzen duenean, bost hitzeko zerrenda bat osatzen du: ispilua, arnasa, aisia, ilusioa eta gorputza.
|
|
|
Eta abadearekin izan zuten hizketaldi osoa zegoen aktetan idatzita, hitz bat bera ere jan gabe. Azaldu zioten ingelesek don Isidrori ebanisten konpetizioa egin nahi zutela herrian, bertako ebanista batekin eta Galeseko batekin, eta leku handi
|
bat
behar zutela, leku altu bat. Azaldu zioten ebanista biek lan handiak egin nahi zituztela konpetiziorako, normala denez, eta leku zabal bat behar zutela, leku altu bat, eta eliza zela herriko lekurik altuena, eta koruaren azpian leku asko zegoela libre, eta hura zela egokiena.
|
|
|
Azaldu zioten ingelesek don Isidrori ebanisten konpetizioa egin nahi zutela herrian, bertako ebanista batekin eta Galeseko batekin, eta leku handi bat behar zutela, leku altu bat. Azaldu zioten ebanista biek lan handiak egin nahi zituztela konpetiziorako, normala denez, eta leku zabal
|
bat
behar zutela, leku altu bat, eta eliza zela herriko lekurik altuena, eta koruaren azpian leku asko zegoela libre, eta hura zela egokiena. Don Isidrok ezetz esan zuen hasieran, baina galdetu zien nor zen herriko ebanista.
|
|
|
Gurrek ez zuen sinisten. Simonek azaldu behar izan zion gutuna hartu zuela Irlandatik, eta oso gutun formala zela, eta ondo argi esaten zuela marrazain
|
bat
behar zutela partidu baterako, Galesen. Non eta Galesen.
|
|
2006
|
|
|
Hurrengo arrantzaldian ez zela irtengo esan zion Germanek. Lasaialdi
|
bat
behar zuela. Eta Luisak ulertu zuen.
|
|
|
Frantzisko Irigoi egunerokotasunaren heroia izan zen. Piratek eta kortsarioek jan eta edan egin behar izaten zuten, eta mozkortu eta festa egin, atseden hartu eta borroketako lan eta estutasun zakarretatik lasaitu, eta babesleku
|
bat
behar zuten horretarako. Frantzisko Irigoik horrelako babeslekua antolatzeko eta zuzentzeko buru jantzia zuen, eta pirata eta kortsarioen liskarrak eta ezinegonak baretzeko espiritu orekatua, besteen gehiegikeriak apaltzeko erraztasuna.
|
|
|
Arroxela, Erreformaren porturik seguruena zen Pirinioetatik Loiraraino. Kalbinoren edozein umerendako bezala Geneba niretako Jerusalem berria baldin bazen, Arroxelak, gutienez ere, Atlantikoak ferekatu Tesalonika edo Korinto suerte
|
bat
behar zuen. Fededunendako eredu eta ispilu.
|
|
|
–Herritik irten zenuke –jarraitu zuen, ahalik eta gozoen, norbaiti zeozer sinetsarazi nahi zaionean egiten den bezala– Durangon dauka beirategia nire lagunak. Zahartzen hasita dagoela eta ikasle gazteren
|
bat
behar duela esan zidan orain aste pare bat.
|
|
2007
|
|
|
Hasteko, Russellek ez du onartzen Kausaren argudioa. . Guztiak kausa bat izan behar badu, Jainkoak ere kausa
|
bat
behar du. Kausarik gabeko ezer egon badaiteke, hain zuzen, gauza bera gertatzen da munduaz, eta argudioak bere balio eza erakusten du.
|
|
|
Predikatu egin nahi zien indioei; baina, jakina, espainieraz ezin egin. Itzultzaile
|
bat
behar zuen, eta Las Casasek eskaini zion bere burua.
|
|
|
Gaurko gizakiarentzat zinezko baliorik benetan egon ez dago, denak erlatiboak dira, eta da egon historizismoan eta zientismoan gaude, o? eta Nietzsche-k berak, horren ebidentzia eta kontzientzia nekagabe predikatzen diharduenak, ezin du jasan hori, Azkeneko
|
bat
behar du, absolutu bat, eta hori Bizia da. Hori da egiazko balio bakarra, ongiaren eta gaizkiaren kriterio bakarra beraz.
|
|
|
Behin eta berriz, gora eta behera. Baina pentsamenduek ere, oso etereoak diruditen arren, heldulekuren
|
bat
behar dute, oinarri entzungarri edo ukigarriren bat, halakorik ez izatekotan, beren buruaren jiran bueltaka aritzen baitira. Pentsa, pentsamenduak pentsamenduei buruz pentsatzen, zentzurik gabeko zurrunbiloan, haiek ere ez baitute ezereza jasaten.
|
|
|
Eskegi egin nuen. Garagardo
|
bat
behar nuela iritzi. Baina hozkailuan ez zitzaidan geratzen.
|
|
|
Horrela gogoratzen nuen nik behintzat. Begoña horrenak, beraz, azalpen luze eta argigarri
|
bat
behar zuen. Eta urgentea.
|
|
|
Apezpiku bat??? Istorio on
|
bat
behar du egon honen atzetik, horretaz ziur naiz. Benetako tragedia zinematografikoa.
|
|
2008
|
|
|
Eskolara joatea deliberatu zuèn egunetik, ordea, zeharo aldatu zitzaion joko zelaia Beñardori, Beñardok berak onartu zuena, erabaki bat bitarteko, ez librea. Beñardok irudi
|
bat
behar zuen buruan iltzatua: aita bere atzetik lasterka zihoakionekoa, igitaia goian, deabru bat iduri?, baina bai borondatezkoa?
|
|
|
halakoa izan baitzen, agidanez, balizko bortxaketak eragin ziòn haragi ikara eta halakoa haragi ikarak eragin ziòn erantzuna, umiliazio erabatekoak harrotasun erabatekoa du berdinbide?, nortasunaren berrespen automatiko bezain absolutu batera eraman zuena, ezinbestean eraman ere, fede absolutuzko jarrera bitarteko? bestelakoan Reginak bai baitzuen, antza, baita itsu sinesten zuenean ere, itsu sinetsi, markesa andereak bezala sinetsi nahi izatekotan!?, errealitatearekiko halako zentzu bat, jatorritik eta berezko mesfidantza batetik zetorkiona, ausaz, eskala sozialean ibili behar izan zuèn bideak baldintzatua, ezer ez izatetik zerbait izatera iristeko bidean zegoenak berezko zentzu
|
bat
behar baitzuen, defentsiban jarri behar zuena halabeharrez, mila lehia eta beste hainbat borrokaren ondorioz irabazitako guztia galtzeko arriskuan ez jartzeko, horixe baitzen, menturaz, psikearen edo sinesmenaren ikuspegitik, markesa anderearen eta Reginaren arteko alde nabarmenetako bat:
|
|
|
Esan nahi baita etsairik zorrotzenarekin topatu zela frai Millan, erretxin eta petralenarekin bai bederen? Aita domingotarrak, izan ere, salbazioaren kontzeptu matematiko
|
bat
behar zuen, bere merituen gauzatze eta mamitze bat eskatzen ziotenak, Elizak induljentziekin egin zuen bezala, zigorkada batek ehun egun induljentzia, bik berrehun, hogeita hamarrek hiru mila?
|
|
|
aurpegi osoa ere bai, irudimen ariketa xinple baten bidez, aski baitzuen hartarako simetri arauak. Natividadek aurpegi perfektua zuen? aintzakotzat hartzea; hots, Nataliak Natividaden irudi
|
bat
behar zuen buruan, erdiz emana zetorkiona eta erdiz irudikatua: irudi hura ez zen, ordea, finkoa eta behin betikoa, etengabe aldatuz zihoàn irudia baizik, irakurketak Natividadi eragiten zizkiòn sentimendu aldakorren araberakoa, lehen irudiaren baitan beste irudi asko baleude bezala, hantxe ezkutuan, lehen planora noiz agertuko zain.
|
|
|
Gerardo eta Nataliaren arteko harremanek, ondorioz, ez zuten harean idatzitako letrek baino sendotasun handiagorik, halako moduan, non harrizko erakusgarri
|
bat
behar baitzuten, amoranteek bertan graba zitzaketèn hitzak?. Zin degizut ezen leial izango natzaizula, bai osasunean eta bai gaixotasunean ere, heriotzak bana gaitzan arte??, lehen olatuak eraman ez zitzan; esan nahi baita urrezko eraztun bi behar zituztela, denborak ere nekez ezabatuko zituèn bi izenekin grabatuta:
|
|
|
Senarrari adierazten ziòn sentimendu ustez noble haren azpian, ordea, Reginak beste sentimendu
|
bat
behar zuen, askoz ere bihurriagoa, berezko harrotasunarekin lotua, ez baitzuen ahazten, nekez ahatz zezakeen, aitari egin ziòn desafioa, hura hil eta handik egun gutxira:
|
|
|
Nataliak, ezerezetik zintzilik, helduleku
|
bat
behar zuen, pentsamendu baikor baten forma hartu zuena, argi izpi batek zutiarazi zizkion begi eroriak une batez?: –Kartena alor pribatua dela badio, ez zituen irakurriko??.
|
|
|
–Berorren alabak, nik uste, mediku
|
bat
behar du apaiz bat baino gehiago?
|
|
|
Barre eta karkailen eremu hartan, Regina uharte bat zen. Reginak Villalbako markesei buruzko iritzi idealizatu
|
bat
behar zuen, alor hartan txantxetan aritzea edo besteen txantxekin bat egitea eragozten ziona?; neskameen artean, ordea, bazegoen Elvira izeneko bat, Reginaren bakardadeaz ohartu eta honela mintzatu zitzaiona:
|
|
|
Markesa andereak konfidente
|
bat
behar zuen, beraz, barrua husteko eta erraiak estutzen zizkiòn korapiloa nola edo hala askatzeko. Reginak hartaz ohartu behar zuen, markesaren hitzak entzun ahala irri hautemangaitz bat piztu zitzaion betartean?, baina deseroso sentitu behar zuen, aldi berean, irria piztu ahala itzali zitzaion bederen?:
|
|
|
Hasierako urteak, zeinetan laborantzako tresnak eta erremintak egiteari ekin baitzion, ezin gogorragoak izan ziren. Baina, ezertan hasi baino lehen, ekoiztutako produktuek nolabaiteko anagrama
|
bat
behar zuten, marka edo zigilua, eta Nazariok ez zuen aukeratzeko orduan dudarik izan:
|
|
|
Beñardo era hartan ikusita, edonork esango zuen bere burua urkatzera zihoala, baina, zubi gainean egon zenean ez bezala, ez zituen ezpainak ez eskuak ez gorputza dar dar; aldiz, ziur zirudien egin behar zuenaz. Beñardok, ondorioz, ideia distiratsu
|
bat
behar zuen buruan, zubi gainean aurkitu ez zuèn indarra eta kemena ematen zizkiona, eta ezin esplika zezakeena mendeku goseak baizik, errai erraietako gorroto batek, odolaren ukoak gorroto itsua du lege, mendekuaren ideia piztu balio bezala; prestaketa guztiak egiten ari zen bitartean, gainera, marmarka hasi zen, ulertzen ez zitzaion arren, argi eta garbi zegoen zein zen bere diatribaren jopuntua, hiru aldiz errepikatu baitzuen:
|
|
|
Esplikazio orotatik harat, baina, barruz kanpora egin arren, galtzerdia beti galtzerdi?, Beñardoren igandeko saio hura erabakigarria izan zen? mutilaren begientzat muga
|
bat
behar baitzuen igande hark, ez al zen, bada, Beñardo igande hartan mundura modu ofizialean jaio, halakorik esaterik bada, bertsolari bezala??, eta Beñardok ezin ahaztu baitzuen egun hura: nola, bada!
|
|
|
–Akats batek beste akats
|
bat
behar du aterpe, non bizi izan dezan.
|
|
|
(?) Haur asko nahi dituzula diozu. Jainkoak hala nahi dezala?, eta zeure asmoen berri ere ematen didazu, mutilak ikastetxe batera bidaliko ote dituzun eta neskak institutriz jator baten esanetara jarri. Barkatu zure gauzetan sartzen banaiz, baina institutriz jatorren
|
bat
behar baduzu, oraintxe emango dizut izena: doña Engracia, herriko eskolako maistra.
|
|
|
Bai, egia zen txantxan bezala esan zituela fraideak hitz haiek, baina honek bere hitza bete ote zuen, bada, azkenean, txantxazko egoeratik guztiz beste egoera baterako urratsa emanez? Ernestinak halako burutazio
|
bat
behar zuen buruan, baita besteren bat ere: –Eta orain zer???, ama nagusia honela mintzatu zenean:
|
|
|
Reginak ez zion, halakoetan, ezetzik esaten, baina geroxeagoko beste une
|
bat
behar zuen gogoan. Reginak bazekien, izan ere, markesaren neskamea nekez izan zitekeela markesa, ametsetan ez bazen bederen; zergatik ez, baina, errealitatearen planoa ametsarenera hurbildu, gizon dirudun bat senartzat hartuz, adibidez, dama printzipal begirunetsu baten estatusa emango ziona automatikoki?
|
|
|
Nazariok: egia zen une hartan bere fabrika eta bere negozioak zituela lehentasun, baina egia zen, halaber, zazpi zortzi hilabete lehenago Regina ezagutu zuela, baita harekin batera hiruzpalau segundoko bitarte berezi hura bizi ere; Nazario ez zegoen, artean, maiteminduta, atseginetik eta esker onetik haratago dago maitemina?, baina halako jakin min
|
bat
behar zuen gutxienez, Regina han aurkituko ote zuen ez ote zuen?
|
|
|
Jarraian, bat batean zutitu, eskuin eskuko erpurua beheraka begira jarri keinu nabarmenean, eta zapataz zapaldu zuen zizarea behin eta berriro, zapaldu ondoren zapata zola belarretan garbitu eta bankuan ostera esertzen zela, irri zabala ezpainetan. Nazariok, une hartan, iraganeko gertaera
|
bat
behar zuen gogoan, Mateo Sukunzarekin berarekin bizi izandakoa. Urte batzuk lehenago ezagutu zuen arren, Mateok ez zuen artean Nazarioren fabrikan lan egiten?
|
|
|
Objektibotasuna. Estatu batek jakintza mota zehatz
|
bat
behar du: aztertzen ari naizen kasuan, historiaren gaineko jakintza; horren kariaz, delako Estatuak jakintza mota hori sortzeko gai den erakundea eratzen du.
|
|
|
euskal gizartearen hariak eta ehunak hizkuntza horietan josten ditugu. Gauzak egingo baditugu, gizarte ekintzak hezurmamituko baditugu, mintzairaren
|
bat
behar dugu nahitaez, eta, nik dakidala, politikagintza ez da salbuespena. Politika egitea gizarte gauzak egitea besterik ez delako, eta, horrenbestez, hitzaren baitako ariketa sozial bat da alderdi politikoen zeregina.
|
|
|
Halaxe planteatu dugu bidaia Gorettik eta biok. Bizitzak eta neoliberalismoak ematen digun aukerari heldu eta behin behineko lanek alde onen
|
bat
behar zutela sinetsita abiatu gara. Ez du atertzen, eta zaila da geure kabuz Tropikora iritsiko garenik sinestea.
|
|
|
Emakumeak horrelaxe zeudela ederrenik erabaki ohi nuen, hanka puntetan, ipurdiak gora, beren braga ñimiñoekin, ispiluaren aurrean aurrerantz makurturik. Inoiz edo behin kaskoak erantzi eta ozenki deitu ohi zidaten, hirugarren dantzari
|
bat
behar zutela esanez. Nik aitzakia merkeak asmatzen nizkien, noski, ez baitut dantzarako dohain zipitzik.
|
|
|
(...) Haur asko nahi dituzula diozu –Jainkoak hala nahi dezala–, eta zeure asmoen berri ere ematen didazu, mutilak ikastetxe batera bidaliko ote dituzun eta neskak institutriz jator baten esanetara jarri. Barkatu zure gauzetan sartzen banaiz, baina institutriz jatorren
|
bat
behar baduzu, oraintxe emango dizut izena: doña Engracia, herriko eskolako maistra.
|
|
|
Memento hartan, beraz, Nataliak soslaiz zuen Natividad; esan nahi baita ahizparen aurpegi erdia ikusten zuela... aurpegi osoa ere bai, irudimen ariketa xinple baten bidez, aski baitzuen hartarako simetri arauak –Natividadek aurpegi perfektua zuen– aintzakotzat hartzea; hots, Nataliak Natividaden irudi
|
bat
behar zuen buruan, erdiz emana zetorkiona eta erdiz irudikatua: irudi hura ez zen, ordea, finkoa eta behin betikoa, etengabe aldatuz zihoàn irudia baizik, irakurketak Natividadi eragiten zizkiòn sentimendu aldakorren araberakoa, lehen irudiaren baitan beste irudi asko baleude bezala, hantxe ezkutuan, lehen planora noiz agertuko zain.
|
|
|
Gerardo eta Nataliaren arteko harremanek, ondorioz, ez zuten harean idatzitako letrek baino sendotasun handiagorik, halako moduan, non harrizko erakusgarri
|
bat
behar baitzuten, amoranteek bertan graba zitzaketèn hitzak –" Zin degizut ezen leial izango natzaizula, bai osasunean eta bai gaixotasunean ere, heriotzak bana gaitzan arte..." – lehen olatuak eraman ez zitzan; esan nahi baita urrezko eraztun bi behar zituztela, denborak ere nekez ezabatuko zituèn bi izenekin grabatuta: Gerardo eta Natalia, Natalia eta Gerardo.
|
|
|
Bai, egia zen txantxan bezala esan zituela fraideak hitz haiek, baina honek bere hitza bete ote zuen, bada, azkenean, txantxazko egoeratik guztiz beste egoera baterako urratsa emanez? Ernestinak halako burutazio
|
bat
behar zuen buruan, baita besteren bat ere: " Eta orain zer...?", ama nagusia honela mintzatu zenean:
|
|
|
Esan nahi baita etsairik zorrotzenarekin topatu zela frai Millan, erretxin eta petralenarekin bai bederen... Aita domingotarrak, izan ere, salbazioaren kontzeptu matematiko
|
bat
behar zuen, bere merituen gauzatze eta mamitze bat eskatzen ziotenak, Elizak induljentziekin egin zuen bezala, zigorkada batek ehun egun induljentzia, bik berrehun... hogeita hamarrek hiru mila... hogeita hamahiruk induljentzia osoa: aita domigotarrak ohitura hori baitzuen, ostiral santuetan bizkarra indartsu eta kementsu astintzekoa, hogeita hamahiru bider, Kristo bizi izan zèn urte bakoitzeko bat, errukirik gabe.
|
|
|
Barre eta karkailen eremu hartan, Regina uharte bat zen –Reginak Villalbako markesei buruzko iritzi idealizatu
|
bat
behar zuen, alor hartan txantxetan aritzea edo besteen txantxekin bat egitea eragozten ziona–; neskameen artean, ordea, bazegoen Elvira izeneko bat, Reginaren bakardadeaz ohartu eta honela mintzatu zitzaiona:
|
|
|
Hasierako urteak, zeinetan laborantzako tresnak eta erremintak egiteari ekin baitzion, ezin gogorragoak izan ziren. Baina, ezertan hasi baino lehen, ekoiztutako produktuek nolabaiteko anagrama
|
bat
behar zuten, marka edo zigilua, eta Nazariok ez zuen aukeratzeko orduan dudarik izan:
|
|
|
Beñardo era hartan ikusita, edonork esango zuen bere burua urkatzera zihoala, baina, zubi gainean egon zenean ez bezala, ez zituen ezpainak ez eskuak ez gorputza dar dar; aldiz, ziur zirudien egin behar zuenaz. Beñardok, ondorioz, ideia distiratsu
|
bat
behar zuen buruan, zubi gainean aurkitu ez zuèn indarra eta kemena ematen zizkiona, eta ezin esplika zezakeena mendeku goseak baizik, errai erraietako gorroto batek –odolaren ukoak gorroto itsua du lege– mendekuaren ideia piztu balio bezala; prestaketa guztiak egiten ari zen bitartean, gainera, marmarka hasi zen –ulertzen ez zitzaion arren, argi eta garbi zegoen zein zen bere diat... " Hi alua bahaiz, ni aluago, Nazario!", tonu gutxiesgarrian, esaldia bukatzearekin batera begiak itxuragabeki zabaldu eta argi ezin argitsuago batez betetzen zitzaizkiola; esan nahi baita Beñardo Nazarioren balizko irudiarekin asaskatzen ari zela etengabeko erretolikan:
|
|
|
Nataliak, ezerezetik zintzilik, helduleku
|
bat
behar zuen, pentsamendu baikor baten forma hartu zuena –argi izpi batek zutiarazi zizkion begi eroriak une batez–: " Kartena alor pribatua dela badio, ez zituen irakurriko...".
|
|
|
Eskolara joatea deliberatu zuèn egunetik, ordea, zeharo aldatu zitzaion joko zelaia Beñardori, Beñardok berak onartu zuena, erabaki bat bitarteko, ez librea –Beñardok irudi
|
bat
behar zuen buruan iltzatua: aita bere atzetik lasterka zihoakionekoa, igitaia goian, deabru bat iduri–, baina bai borondatezkoa... onuraduna ere bai, jakina, aitaren balizko zigorraz libratzea ez baitzen nolanahiko huskeria.
|
|
|
Senarrari adierazten ziòn sentimendu ustez noble haren azpian, ordea, Reginak beste sentimendu
|
bat
behar zuen, askoz ere bihurriagoa, berezko harrotasunarekin lotua, ez baitzuen ahazten –nekez ahatz zezakeen– aitari egin ziòn desafioa, hura hil eta handik egun gutxira: " Aldasorotarren leinua galduko da, bai, aita, baina zin degizut aldasorotarrak maila goragoko leinu batean txertatuko garela!
|
|
|
Reginak ez zion, halakoetan, ezetzik esaten, baina geroxeagoko beste une
|
bat
behar zuen gogoan. Reginak bazekien, izan ere, markesaren neskamea nekez izan zitekeela markesa, ametsetan ez bazen bederen; zergatik ez, baina, errealitatearen planoa ametsarenera hurbildu, gizon dirudun bat senartzat hartuz, adibidez, dama printzipal begirunetsu baten estatusa emango ziona automatikoki?
|
|
|
Beste arrazoi bat ere bazuen –izan behar zuen– Nazariok: egia zen une hartan bere fabrika eta bere negozioak zituela lehentasun, baina egia zen, halaber, zazpi zortzi hilabete lehenago Regina ezagutu zuela, baita harekin batera hiruzpalau segundoko bitarte berezi hura bizi ere; Nazario ez zegoen, artean, maiteminduta –atseginetik eta esker onetik haratago dago maitemina–, baina halako jakin min
|
bat
behar zuen gutxienez, Regina han aurkituko ote zuen ez ote zuen...
|