|
2001
|
|
|
Ez da galdera erraza, erantzun bakarrekoa ez behintzat, eta zuhurgabe litzateke hitz labur batez erantzutea. Aitzitik, nago erantzunak ez ote dituen hurbilbide asko behar, ikusmolde desberdin asko jaso, egiaren zati
|
bat
bederen islatu nahi baldin badu.
|
|
|
euskaldun eta euskaltzale izatea ez da aski. Baina gogodunek gauza
|
bat
bederen eska diezaiokete" euskera lantzen" ari diren gogogabeei: bakea.
|
|
|
eta Mendibururen lanez, zahar eta berriez1, esatekoak esanak daudelakoan, goraxeagotik hartuko nuke nik gaia hemen mintzatu behar dudanez gero pixkaren
|
bat
bederen. Eta Mendiburu baino gorago, eta beste orduko eta geroko beste hainbeste baino gorago orobat, Aita Manuel Larramendi daukagu, euskal gaietan.
|
|
|
Hizkuntzari darion betiko leloa, beti batekoa ez izanik ere, ez da batere aldakorra gertatu. Geure egunotan bertan, lanak izango genituzke obra mordoxka (hitz lañoz nahiz neurtuz  ondua) biltzen, dozenatxo
|
bat
bederen, geure munduko, inguruko eta urrutiagoko literaturetan sortuen aldamenean pareka dezakegunik: gai  direnek ere, huts ematen dute neurrian eta tamainan.
|
|
|
Kate maila ahul xamar
|
bat
bederen aurkitzen diot arrazoibide horri, eta esplikatu dudana besteren gogoeten ispilu zuzen izan ledin nahi nuke. Hona.
|
|
2002
|
|
|
Nik neuk ere holakoak ikusi izan ditut zuzenean: behin istilu baten erdian harrapaturik gelditu nintzen ikasle batzuen aitzinean haiek euskara ez zela ageri unibertsitatean eta protesta adierazten ariki, eta orduan harriturik ikusi nuen protestanteen multzotxo hartan, hitz edo egiten zutenen artean, pare
|
bat
bederen bazela euskaraz mintzatzeko gai ez zena. Kurrinkeka edo arrantzaka, ez nintzen bereizketa egiteko gai izan estualdian, ari ziren erdaraz.
|
|
2005
|
|
|
Lurrean minez akabatu beharrean, begi zuloak izuaren izuz ia husturik baneuzkan ere, Marrok ez zuen zirkinik egin erruki apur
|
bat
bederen erakusteko. Haren eskutzarrak jertsetik heldu zidan, txakurtxo bati bizkarreko larrutik heltzen zaionean bezalaxe, lurretik apur bat jaso, beste eskuaz burua jirarazi, eta zuzen zuzen begiratu zidan, begi niniak erretzen zituen su gaizto harekin.
|
|
|
Orain pentsatzen dut zenbat bider begiratu dudan bizitzaren prismatiko hautsietatik, denborari eta patu itsuari so, neure buruari ziria sartuz, kaleidoskopio batean bezala zati koloredunak ikusten nituelako. Kutxa zahar hartan botata, prismatiko haiek nire ahalegin itsuaren adierazle ziren, jakin gose bainenbilen denboraren zulo hautsi eta itsuan barna, esperientzia zoriontsuekin eta mingarriekin koloreztatutako kristal zatiak oroimenera ekarri nahian, edo behintzat kaleidoskopio bat osatu eta neure bizitzari zentzu apur
|
bat
bederen eman nahian.
|
|
2006
|
|
|
Bigarren zurrutadarekin, zartada bat eman dio vodkak urdailean, espero bezala. Ez du atsegin bakarrik edaten hastea, baina ez du beste erremediorik izan; pittin bat harrituta dago, Ursularen bisita espero baitzuen, edo telefono dei
|
bat
bederen. Moskuko 1985eko egunekin gogoratu da orduan.
|
|
2008
|
|
|
Bestela esanda: jakitea, jakitearen parte
|
bat
bederen, ondo dago dagoen lekuan; hots:
|
|
2009
|
|
|
Euskal hiztun direnak gero eta hiztunago ez badira, gero eta jariakortasun eta naturaltasun handiagoz erabiltzen ez badute hizkuntza, nola lortuko da euskara bigarren hizkuntza moduan eskuratzen dutenak euskararen erabiltzaile aktibo bihurtzea? Euskal hiztunen erkidegoa sendotzea eta pixkanaka haztea ez ote da aldez aurretiko baldintza euskara neurri batean ezagutzera iristen direnen zati
|
bat
bederen egiazki euskal hiztun izatera iristeko. Egoera ahulean dagoen hizkuntza bat etengabe eta modu iraunkorrean indarberritzeko nahitaezko eta lehentasunezko baldintza ez al da hura esparru formaletan bezala ez formaletan ohikotasunez erabiltzen duten hiztunen komunitatea indartzea?
|
|
|
Nolanahi ere, aipaturiko erakargarritasuna ezpal askoko enborra izaki, badu ezpal
|
bat
bederen osorik euskararen erraztasunari dagokiona. Jakina denez, topiko eta aurreiritzi ugari eraman ohi dute bizkar gainean eremu urriko hizkuntza guztiek, salbuespenik gabe.
|
|
|
Baina nobela ez da zurrupatzaile bakarra. Poesia narrazioarekin lotuta egon zen hasiera hasieratik, gero izurritetik bezala aldendu zen, eta orain, narraziora hurbildu da berriro, egungo poesia mota
|
bat
bederen?. Gaurko filosofia klase batek narrazioa baliatzen du pentsamendu hutsari lehorregia egiten zaion eremuetan ibiltzeko.
|
|
|
Kolonbiako kostaldean, 17 seme alaba etxean, emaztea eta amaginarreba, otordua(
|
bat
bederen) osatu bazuten, saiatu beharra zeukan Jose Reyes arrantzale ondraduak. Abizena, han guztiz normala, barregarri suertatuko zitzaion hemengo tabernetan, baina ez dio inportarik.
|
|
|
Poz batek, ziurra denean, dosi labur bakarrean emana behar omen du. 80 gotzain eta kardinaletatik
|
bat
bederen badugu egiari beldurrik ez diona. Estimatua dago, Joxe Mari.
|
|
2010
|
|
|
Beste gauza asko ere esaten ditu dokumentuak, baina, balio beza sarrerako zati horrek irudipen
|
bat
bederen egiteko. Hauxe izanen baitzen gero, behin eta berriz aipatu dokumentu oinarria, Goizueta eta Orreaga arteko auzirik sortu aldiro.
|
|
|
berak ere zaindu behar ninduenez, puntuan jotzen zuen xalto airoso. Bere bi oinen txotx
|
bat
bederen ikusi nahi, eta ezin, ez niola geldiunetxorik harrapatuko...! Jakina da txepetxaren" jauregi" hapitzar ongi bildua zenbatekoa den.
|
|
2012
|
|
|
Ia aitorpen bat bezala zen hura, eta aholku
|
bat
bederen zor niola pentsatu nuen.
|
|
2018
|
|
|
Eta ikusmolde hori zartatzen ari zaio orain. Pitin
|
bat
bederen. Aurretiko gogoeta handirik gabe, gainera.
|
|
2019
|
|
|
Ez dakit Vinson eta Byron izenen artean dagoen eufoniagatik izan zen, baina Nekatoenera bidean oroitu nuen, behin batez, literatura erromantikoko irakasle aditu bat makurkeriaz salatu, Siberiara zigortu, eta ziega ilun batean giltzapetu zutela, edateko eta jateko ezer gutxirekin; baina emakumeak buruz baitzekien Lord Byronen Don Juan obra osoa, bere baitan bertsorik bertso errusierara itzultzen hasi zen, eta bertsook gogoan atxikitzen; noizbait ere, irakaslea ziegatik itsu eta ahul irten zelarik, itzulpen osoa adiskide bati xehe xehe errezitatu zion, eta horixe da gaur egun errusieraz daukaten bertsio kanonikoa. Antzeko zerbait sentitzen hasia nintzen ni Vinson jaunarekin, bizirauteko arrazoi sentimental
|
bat
bederen.
|
|
|
alkandora zuria jaka berdearen azpian dilindan, jeansak eta antezko botak. Manexek koadrila alegera deitzen zuen taldea osa  tzen hasi zen eta interpretazio zuzen
|
bat
bederen egin nuen, zeren, espero bezala, Aurore ordu orduan agertu baitzen, bereziki apain âator loretsua gona laburregi baina dotore baten gainean, hanka finak agerianâ eta botila bat eskuetan. Estefanak, ostera, berak bildutako loreekin sorta eder bat eskaini zidan.
|
|
|
Baina nire eldarnioetan jarraitu nuen, Manex gogotik kendu ezinik: bikotea izan ala ez, geratzen zitzaizkidan egun bakanetan afaria berarekin izan nezakeen, edo affaire
|
bat
bederen...
|
|
|
Bizimodu hitsa eta etorkizun argirik gabekoa daramatelarik, arima tristea eta mugatua dute. Gizaseme nekazariak tabernan pixka
|
bat
bederen ikasten du alegrantzia zalapartaritik; andre laguna, ordea, serioa da, begitarte beti latz zorrotzekoa. Haren aurpegiko giharrek apenas duten ikasi irribarrearen zirkinik.
|
|
|
Bi egun hauetan ez dela ongarririk eta simaurrik belazeetara atera behar; are gutxiago garia erein. Eta halabeharrez, derrigor erein behar balitz ere, gutxienez, bezperatik sailtxo
|
bat
bederen hasi ereiten, horrela segidako lana izan dadin. Elorrion ziotenez, Santu Martirien eguna da Martitzena.
|
|
|
Tokatzen da aste osoa, edo ilargi koska
|
bat
bederen, pasatzea, zenbait tokitan, ez hodei eta ez laino zintarik ere ikusi gabe. Ez bat, ez hodeirik goietan, hegazkinen xaplata txurixka luxe horietakorik ere ez, aukeran.
|
|
|
Itsasoaren eta barruko ordokiaren, bien artean bizi baitira hauek: itsas ukitua urrun samar dutela, baina iritsi egiten, apurtxo
|
bat
bederen; eta bestalde, barruko ordokiko izotzen ukittua ere, hortxe dutela sarri asko...
|
|
|
Zenbat eta gehiago berotu, orduan eta abiada biziago. Horregatik, egunero aldatzen dira, apurren
|
bat
bederen, bai haizeak eta baita, noski, presioak ere, bata bestearekin lotuta baitago eta baitatoz.
|
|
2020
|
|
|
Connellek arreta gabe begiratzen dio amari hark te zorroa bere kikara kuttunean ipintzen duen bitartean, eta berriz ere begiak igurzten ditu. Iruditzen zaio bizitza izorratu diola bera pixka
|
bat
bederen maite izan duen orori.
|
|
2021
|
|
|
â³ Etzekinat, baina behar din ahalak ezina ondoan. â Ezintxo
|
bat
bederen, ezta. Aurpegi eder batek, edo ederregiak... xuldar zatartxo bat behar duen moduan?
|
|
2022
|
|
|
Iritsi naiz hura ez epaitzera egiten duen (naturak egiten al du?) eguraldiagatik; ez hango piztiengatik edo mamorroengatik; ez urte sasoin desberdinetako keria eta okerrengatik ere. Ilargi beteak asko aztoratzen nau, baina badakit gizarte orok bere sateliteak behar dituen bezala, munduak ere behar duela
|
bat
bederen bere heinekoa. Jakite horrek laguntzen dit hileroko aztoramendua eramaten.
|
|
2023
|
|
|
Asaldurak hartu ninduen berehala. Eldarniotan pentsatu nuen Antónioren gorpu hondarrak agertu zirela Bidasoko uretan igeri, eta azkenean banuela nire adiskidearen patua ezagutzeko arrastoren
|
bat
bederen, hainbat urtean haren berririk gabe egon ondoren. Mugaldeko agintarien axolagabekeria zela eta, ni neu ibili nintzen urte haietan guztietan adiskidearen arrastoa ikertzen.
|