|
2009
|
|
|
hauek helizeak dituk, hau termometroa eta hau manometroa; ikusi ere, ikusten zuen Domingok, gainera, haietakoren bat ere noizbait hegan, eta orduan barrua irauli egiten zitzaion: ez al zen, bada, hartarako etorri, berak hartutako erabakian, aitaren laguntzarekin?; eta orain zer, huts egin behar ote zion aitari eta huts Adari, mundu guztiaren aurrean inoiz baino barregarriago geratzeko?; ezin ahaztu
|
baitzuen
Adari egindako promesa, Adak berak oroitarazi ziona karta samur batean, zeharka bada ere: –badakizu jertse bat egiten ari naizela, tximeleta berdeak dituena?
|
|
|
...ndoren, eskuineko birikan leize tuberkuloso arrastorik ez?, beste bi egin zituen Gabinok etxeko atsedenean, amaren eguneroko zaintzapean, ustez sendatua sendotzeko ahaleginean. Maria Bibianak ere zaindu zuen aldi batez, Reginak bi alabak Arte eta Ofizioetako eskolan matrikulatu zituen arte, Maria Bibianaren borondatearen aurka matrikulatu ere, alabak bere bokazioari heldu nahi baitzion eta amak ez
|
baitzuen
Ada, alaba gaztea ahulagoa ikusten zuelako edo, bakarrik utzi nahi: bi edo hiru ofizio ikasten badituzu, bat baino hobeto, Maria Bibiana, que el saber no ocupa lugar, eskolak erizain ikastaro bat ere eskaintzen dizu, gainera, eta zertaz kexatzen zara??, mutila gaixotasunaren tunel beltzetik irten zen arte; atsedenaldi hura aukera aparta izan zitekeen marrazkiak egiteko joerari berriro heltzeko, baina Gabinok ez zuen arkatz beltzik ez kolorezkorik hartzen; galdetu ere, galdetu zion behin batean izeba Ernestinak zergatik ez zuen marrazten, eta Gabinok:
|
|
|
Baina, Domingoren deklarazioaren ondotik, zeinak Teofilo Mariaren eta Damasoren gainetik jartzen
|
baitzuen
Ada, munduan ez zegoen ez eragozpenik ez oztoporik Adaren istanteko zoriona hautsiko zuenik, erantzun ere, honela erantzun baitzion Domingori:
|
|
|
burua hautsiko ziola, halakoa ere baitzen? edo halakoa ikusi
|
baitzuen
Adak amaren begirada, begiak bere lekutik irtenda; esan nahi baita arrisku handi batean sartua zegoena arrisku handiago batean sartu zela, zeinari, logika guztien arabera, oihu are lazgarriago bat baitzegokion, baina orduantxe isildu zen, hain zuzen ere, Ada, isiltasuna oihuaren adierazpiderik zinezkoena, baita beldurgarriena ere, balitz bezala; bizpahiru segundo luze izan ziren, beste egoera batera eraman zutenak:
|
|
|
irudimenaren eta beldurraren arteko tirabiran Adak zernahi irudika baitzezakeen anaiatxoari buruz, baita nornahi beldurtzeko moduko irudirik beldurgarrienak ere, ez al zien Domingok berak esan, bada, Benjamin Mariaren begiak beldurgarriak zirela??: bi egoeren artean, haatik, bazegoen alderik, zeren, beste tximistorratzik ezean, Domingoren eskua
|
baitzuen
Adak bere beldurren tximistorratz.
|
|
|
bene benetako haur batekin praktikatzen zituztela behingoz! Eszena hunkigarria, zinez, Adak haurra magalean hartu eta hura lotaratzen zuenekoa, orain kulun kulun ibiltzen zuela eta orain sehaska kanta bat kantatzen ziola, aingeruen ahotsa
|
baitzuen
Adak, ur begiko ura baino zilarragoa eta garbiagoa, halako moldez, non, hamar egun haiek iraganda gero, bihotzean halako egarri bat geratu baitzitzaion, haurra ukitzeko eta haren azala musuz josteko egarria, esate baterako?, trapuzko panpinekin jada nekez aseko zuena, hainbestekoa zen Adak haurrari hartu zion maitasuna; Adak bazekien hamar eguneko egonaldi hura salbuespena izan zela, Rosiren alabak maiz agertu baitzuen jauregikoen aurrean bere esker ona egin ziotèn faboreagatik:
|
|
|
galdetzen zion zorrotz Damasok, eta Ada nora ezean bezala geratzen zen, erantzunik gabe, harik eta egun batean izeba Ernestina alde atera zitzaion arte: . Bihotzak ere bere begiak ditu, ordea?, orduan ulertu
|
baitzuen
Adak ulertzekoa: ikusiko ez zituen, bada, Mendi eta Sasiren irriak, ederrak baino ederragoak, haiekin jolasten zenean!; eta geroztik sailkatzen hasi zen jendea, berari oroitarazten zizkion irrien arabera:
|
|
|
Zer, bi aldiz?? Hiru ere bai, berarekin eraman
|
baitzuen
Ada, hori okerrena, eta nola ikusi baitzuen aitak ez ziola ezetzik esaten, aldiz, burua ere mugitu baitzuen goitik behera behin edo behin, gehitu zuen?:
|
|
|
zuk ere ezagutuko zenuen, beharbada. Eta galdu esaten dizudanean, erabat galdu zuela esaten ari natzaizu, burua ere galdu
|
baitzuen
Adak: horregatik egon zen urtebetez eroetxe batean, bere egun eta gau guztiekin.
|
|
|
...itzituen jada ez hara eta ez hona, Txaroren begietara baizik; baieztatu ere, baieztatuko zuen balizko behatzaile begi zoli batek ezen Adaren begiak, arestian hain menderakaitzak ziruditenak, apur bat otzanduta zeudela, halako eran, non bai baitzirudien ezen Txarok hitzen sarea hedatu eta hitzen artean harrapatuta geratu zirela Adaren bi begiak; Txarok ohartu behar zuen hartaz, jakina, metro erdira
|
baitzuen
Ada, inoiz baino metro erdirago, metro erdira baino hurbilago ere bai, ausaz:
|
|
|
...itzituen jada ez hara eta ez hona, Txaroren begietara baizik; baieztatu ere, baieztatuko zuen balizko behatzaile begi zoli batek ezen Adaren begiak, arestian hain menderakaitzak ziruditenak, apur bat otzanduta zeudela, halako eran, non bai baitzirudien ezen Txarok hitzen sarea hedatu eta hitzen artean harrapatuta geratu zirela Adaren bi begiak; Txarok ohartu behar zuen hartaz, jakina, metro erdira
|
baitzuen
Ada, inoiz baino metro erdirago... metro erdira baino hurbilago ere bai, ausaz:
|
|
|
Zer, bi aldiz...? Hiru ere bai, berarekin eraman
|
baitzuen
Ada, hori okerrena –eta nola ikusi baitzuen aitak ez ziola ezetzik esaten... aldiz, burua ere mugitu baitzuen goitik behera behin edo behin, gehitu zuen–: Ai, zeinen gustura egingo nukeen duelua Domingoren aurka!
|
|
|
Kontua da zuen tropek anaia hil ziotela Tasio Loidi tenienteari... eta zure alaba horrek, Txaro Goirik, nire arreba galdu zuela, Ada Maria Orbe... zuk ere ezagutuko zenuen, beharbada. Eta galdu esaten dizudanean, erabat galdu zuela esaten ari natzaizu, burua ere galdu
|
baitzuen
Adak: horregatik egon zen urtebetez eroetxe batean, bere egun eta gau guztiekin.
|
|
|
hauek helizeak dituk, hau termometroa eta hau manometroa; ikusi ere, ikusten zuen Domingok, gainera, haietakoren bat ere noizbait hegan, eta orduan barrua irauli egiten zitzaion: ez al zen, bada, hartarako etorri, berak hartutako erabakian, aitaren laguntzarekin?; eta orain zer, huts egin behar ote zion aitari eta huts Adari, mundu guztiaren aurrean inoiz baino barregarriago geratzeko?; ezin ahaztu
|
baitzuen
Adari egindako promesa, Adak berak oroitarazi ziona karta samur batean, zeharka bada ere: "... badakizu jertse bat egiten ari naizela, tximeleta berdeak dituena?
|
|
|
Eta une hartan ere, Domingorekin eskutik helduta zihoala, berdin gertatzen zitzaion Adari, edo, berdin ez bazen, antzeko zerbait... irudimenaren eta beldurraren arteko tirabiran Adak zernahi irudika baitzezakeen anaiatxoari buruz, baita nornahi beldurtzeko moduko irudirik beldurgarrienak ere –ez al zien Domingok berak esan, bada, Benjamin Mariaren begiak beldurgarriak zirela? –: bi egoeren artean, haatik, bazegoen alderik, zeren, beste tximistorratzik ezean, Domingoren eskua
|
baitzuen
Adak bere beldurren tximistorratz.
|
|
|
nola gozatu zuen, Maria Bibianarekin batera, haur kotxea hartu eta batetik bestera eramanez, baita haurra inoiz besoetan hartuz ere, amatasunari lotutako ariketa haiek gezurrezko haurrekin praktikatzen ohituta zeudenek –panpinekin, alegia– bene benetako haur batekin praktikatzen zituztela behingoz! Eszena hunkigarria, zinez, Adak haurra magalean hartu eta hura lotaratzen zuenekoa, orain kulun kulun ibiltzen zuela eta orain sehaska kanta bat kantatzen ziola, aingeruen ahotsa
|
baitzuen
Adak, ur begiko ura baino zilarragoa eta garbiagoa... halako moldez, non, hamar egun haiek iraganda gero, bihotzean halako egarri bat geratu baitzitzaion –haurra ukitzeko eta haren azala musuz josteko egarria, esate baterako–, trapuzko panpinekin jada nekez aseko zuena, hainbestekoa zen Adak haurrari hartu zion maitasuna; Adak bazekien hamar eguneko egonaldi hura salbuespena izan zela, ... eskerrik asko eta eskerrik asko, doña Regina, haurra egun hauetan berorren etxean hartzeagatik, kostatuko zait, bai, fabore hau berorri ordaintzea...; Adak, baina, ez zuen etsi, eta hala, epea bukatu zèn egunean ere –afalorduan izan zen, aita ere mahaira bilduta– amari zuzendu zitzaion, epea luzatuko zuen esperantzan.
|
|
|
Irri hark, pilotuak orduantxe eskaini zionak, zer beste irri oroitarazten zion Adari?; irri asko baitzituen Adak buruan, gizakiek ez ezik txakurrek ere irri egiten zutela baitzeritzon; aitak, amak, Damasok, Maria Bibianak eta mundu guztiak –baita Gabinok berak ere– hura ezinezkoa zela esaten zioten, baina berak baietz, txakurrek –katuek eta hegaztiek ez bezala– irri egiten zutela, Mendi eta Sasirekin jolasten zenean sentitu ere egiten baitzituen, antza, haien irriak;" Baina ikusi al dituzu inoiz zeure begiz?" galdetzen zion zorrotz Damasok, eta Ada nora ezean bezala geratzen zen, erantzunik gabe, harik eta egun batean izeba Ernestina alde atera zitzaion arte: " Bihotzak ere bere begiak ditu, ordea", orduan ulertu
|
baitzuen
Adak ulertzekoa: ikusiko ez zituen, bada, Mendi eta Sasiren irriak, ederrak baino ederragoak, haiekin jolasten zenean!; eta geroztik sailkatzen hasi zen jendea, berari oroitarazten zizkion irrien arabera:
|
|
|
...la, Domingoren aurkako borrokan, amaren estanpa harekin aurkitu zen bat batean, bastoia goian zuela; hantxe eten zitzaion izuikarazko oihua –eszenari bertatik bertara begiratuta, lekukorik zorrotzenak ere ez zuen besterik baieztatuko– eta hantxe eten arnasa, ama ikusi orduko pentsatu baitzuen –pentsatu beharra zuen– burua hautsiko ziola, halakoa ere baitzen... edo halakoa ikusi
|
baitzuen
Adak amaren begirada, begiak bere lekutik irtenda; esan nahi baita arrisku handi batean sartua zegoena arrisku handiago batean sartu zela, zeinari, logika guztien arabera, oihu are lazgarriago bat baitzegokion, baina orduantxe isildu zen, hain zuzen ere, Ada, isiltasuna oihuaren adierazpiderik zinezkoena –baita beldurgarriena ere– balitz bezala; bizpahiru segundo luze izan ziren, beste ... egoera hartara, non gorputzak ez dakien jada matxinatzen jarraitu edo patua onartu behar duen:
|
|
|
Baina, Domingoren deklarazioaren ondotik, zeinak Teofilo Mariaren eta Damasoren gainetik jartzen
|
baitzuen
Ada, munduan ez zegoen ez eragozpenik ez oztoporik Adaren istanteko zoriona hautsiko zuenik... erantzun ere, honela erantzun baitzion Domingori:
|
|
|
...kuineko birikan leize tuberkuloso arrastorik ez–, beste bi egin zituen Gabinok etxeko atsedenean, amaren eguneroko zaintzapean, ustez sendatua sendotzeko ahaleginean –Maria Bibianak ere zaindu zuen aldi batez, Reginak bi alabak Arte eta Ofizioetako eskolan matrikulatu zituen arte, Maria Bibianaren borondatearen aurka matrikulatu ere, alabak bere bokazioari heldu nahi baitzion eta amak ez
|
baitzuen
Ada, alaba gaztea ahulagoa ikusten zuelako edo, bakarrik utzi nahi: bi edo hiru ofizio ikasten badituzu, bat baino hobeto, Maria Bibiana, que el saber no ocupa lugar, eskolak erizain ikastaro bat ere eskaintzen dizu, gainera, eta zertaz kexatzen zara? –, mutila gaixotasunaren tunel beltzetik irten zen arte; atsedenaldi hura aukera aparta izan zitekeen marrazkiak egiteko joerari berriro heltzeko, baina Gabinok ez zuen arkatz beltzik ez kolorezkorik hartzen; galdetu ere, galdetu zion behin batean izeba Ernestinak zergatik ez zuen marrazten, eta Gabinok:
|