|
2000
|
|
|
Orain arte SPRIk hainbat agente izan du Europako Ekialdean, bereziki Polonian, Txekiar Errepublikan, Hungarian, Eslovenian eta Errumanian, baina agente hauek ez zuten esklusiban Eusko Jaurlaritzaren menpeko Industria Elkartearentzat lan egiten. Asmoak burura eraman eta Polonian euskal ordezkaritza bat kokatzen bada, askoz ere handiagoa izango da euskal enpresek berriro ere Europako Ekialdeko merkatu horietan muturra sartzeko izango duten aukera, biztanle kopuru handia kontuan izanik lehen mailako merkatuak izan
|
baitaitezke
.
|
|
|
Bigarren erronkari dagokionez, berriz, IX. Biltzarrean sindikalgintza errebindikatzailearen alde eta afiliazio handi baten bidez gizartean ondo erroturiko sindikalgintzaren alde hartutako bidetik jarraitzen dute, ordezkaritza soilean eta erakundeetan esku hartze hutsean geratzen den sindikalgintzatik urrundu nahian. Bi edo hiru alderdiko erakunde foroetara lotzen eta baldintzatzen duten euskarri materialak dagoeneko baliorik ez dutela adieraztearekin batera, ponentziak dio aurkako boterea eraikitzean oinarritzen den ereduak, sindikal arloan nahiz gizarte arloan, bere itunak ondo zehaztu dituela, zeren batuketak kenketa bihur
|
baitaitezke
sindikalgintza eredu kontrajarriak bateratu nahi direnean. Horregatik esaten dute hain zuzen, gehigarri diren batuketak lortu behar direla," erakunde mailako onarpenaz kezkatzen ez diren gizarte eta sindikatu eredu errebindikatzaileekin bat eginez".
|
|
|
Ipuin arriskutsuak bildumako ipuinak ere ederki sar zitzakeen Zer gerta ere bilduman, marko narratibo berean sar
|
baitaitezke
. Nahiz eta gazte literaturako sail batean argitaratu diren, aipaturiko bilduma honekin duen lotura dela bide erabaki dugu lantxo honetan leku txiki bat eskaintzea.
|
|
|
Sarri aritu naiz gai horri buruzko hausnarketan, niretzat ulertezinak ziren portaerakulertu nahian, zuzenak ez zirelakoan. Denbora pasatu ahala, ordea, poliki polikikonbentzituz joan naiz, horrela behar zuela izan, horrela izatea hobe zela gainera, berarenganako portaera horrek berorrek adierazten baitu beraren jarreraren zuzentasuna.Izan ere, ez da harritzekoa modu horretan hartua izatea, horrelako pertsonekin ezinaplika
|
baitaitezke
gehiengo/ gutxiengoen metodoak, ez baitira parametro horietanepaitzeko modukoak. Izan ere, gauza berriak agertzean, hots, problema zaharrakgainditzeko irtenbide berriak planteatzean, alferrekoak izaten dira lehenagoko kontsentsuak.
|
|
|
da, eta putzua,, mezu jarioa jasotzen deneko lekua?. Apika, hobe genuke leku hitzaz gain, beste hitz batzuk erabiltzea, zeren, toki fisikoa adierazteaz aparte, iturria pertsonak edo erakundeak ere izan
|
baitaitezke
. Nolanahi ere, Villafañé eta besteekin bat etorriz (1987), definizio ona da Moles ena, komunikazio prozesu bati baitagokio:
|
|
|
Autore batzuek, José J. Muñoz-ek eta César Gil-ek adibidez, prentsaurrekoak ere kontsideratzen dituzte iturritzat, nahiz eta hau eztabaidagarria izan daitekeen, zeren eta prentsaurrekoetarako deiak egiten dituzten pertsona fisiko edo juridikoak ere jo
|
baitaitezke
horrela. Nolanahi dela, era orokor batean, iturriak diren aldetik, irratilariak honi buruzko argitasun eta jakingarri batzuen berri eduki behar du.
|
|
|
Bestalde, esaldiaren barruan doazen hitzak ere xeheak izan behar dira, bi silaba dituztenak lau silabakoak baino erretenigarriagoak izanik. Hitz teknikoekin ere kontuz ibili behar dugu, oharkabetzeko elementuak izan
|
baitaitezke
.
|
|
|
...tik, ezen erabiltzen zituen hitzak eta keinuak, eta egiten zituen komentarioak, kasik oharkabean egiten zituela, zeren eta hark ez baitzuen nehori ere kontu eman beharrik, azken finean, eta bai hartu bertzeei, etxeko jauna izanik; baina oharkabetasunak ez gaitu bertzeei min egitetik libratzen, kulpatik libra bagaitzake ere, zeren ohartasuna zein oharkabetasuna, biak ere berdintsu eta orobatsu izan
|
baitaitezke
, bertzeei eragin minaren eta kaltearen kausa. Eta ni mindurik sentitzen nintzen maiz aitaren jokamolde harekin eta deus guti egin nezakeen haren kontra.
|
|
|
Baina horren argitzeko, natorren betikorat, eta derradan ezen, nola aurkako grinen jokoan eta erlazionean aurki
|
baitaitezke
gure hainbat egiteren arrazoinak, bai agerikoak eta bai ezkutukoak ere, hala, ondorez, berdinzki erran niezazuke ezen harrokeria eta handiustea, frankotan, apaltasun iduriko baten mozorropean ezkutatzen dela, non eraikitzen baitu aldi berean banitateak eta ponperiak ere bere habia. Eta, baldin dudaren bat banuen, ederki joan zitzaidan Indietarik itzuli nintzen urtean ez, hurrengoan, noiz eta Uraitzeko ortzegun sainduko prozesionean egon bainintzen.
|
|
|
ORAINOKOAN garbi geratu da ezen kontu gaitzenetarik dela gauzen deskribatzea, zeren agor
|
baitaitezke
urak, eta agor daitezke lurrak, baina behakoa ez da nehoiz agortzen. Eta hori hala bada —eta hala da—, zeren mila orri skriba baitaitezke edozein kontuz, baita denik tipienaz ere —hari buruz ulertzen dugunaz eta hari buruz ulertzen ez dugunaz—, zer ote da amorio baten deskribatu nahi izaitea?
|
|
|
ORAINOKOAN garbi geratu da ezen kontu gaitzenetarik dela gauzen deskribatzea, zeren agor baitaitezke urak, eta agor daitezke lurrak, baina behakoa ez da nehoiz agortzen. Eta hori hala bada —eta hala da—, zeren mila orri skriba
|
baitaitezke
edozein kontuz, baita denik tipienaz ere —hari buruz ulertzen dugunaz eta hari buruz ulertzen ez dugunaz—, zer ote da amorio baten deskribatu nahi izaitea. Zenbat orri nituzke Rosa de Osoriori lotu ninduen amoriozko historia haren deskribatzeko:
|
|
|
—Otoitz egin diezaiogun Jainkoari eta ez gaitezen antsia, zeren bere buruaz antsiatzen denak burua galtzen baitu... eta zeren Jainkoaren bideak hertsiak eta meharrak izan
|
baitaitezke
, malkarrak eta perilez beteak, baina ez itsuak, eta, halatan, nik ez diat oraino galdu esperantza: Jainko Salbatzaileak Utopiako lurren ikusterat ekarri nindian Mundu Zaharretik, eta ez diat uste lur haiek ikusi gabe partituko naizela mundualdi honetarik.
|
|
|
Baina, bertze deusi lotu aitzin, ez ote zuen ene liburu honek aitzinetik bertze aitor bat behar, zeren ene ahalegina eta ene testigantza harrokeria hutsa izan
|
baitaitezke
, Moises baino ahaltsuago izan ez naizenean, ez Sanson baino balentago eta ez Salomon baino jakintsuago. Nor naiz ni, izan ere, neure bizitzaz mintzatzen hasteko, gizon faun bat naizenean, ezdeus bezain guti balio?
|
|
|
Eta hori hala bada, zergatik nabilkizu orduan horrela? Ote da zeren anitzetan lotuagoak egon
|
baitaitezke
bi egun diferentetan edo urte diferentetan gertatu hainbat gertaki, egun berean eta urte berean gertatuak baino, eta zeren, nola jaun Marcelez ari bainintzen, jaun Marcelekin jarraiki bainatzaizu. Eta ote da zeren azkenean hobe izan baitaiteke loturik dauden gertakiak loturik emaitea, egunen gainetik eta urteen gainetik, gertakien arima eta aroma hobeki eskuratu ahal izaiteko, aitzin-solasean erran dizudan bezala?
|
|
|
Baina, arestian erran dizudan bezala, ekin nion lehen urratsari, ekin nion bigarrenari... eta, handik aitzina, ez nuen eta ez dut gibelatzerik izan, eta hala ibili natzaizu oroitzapenez oroitzapen eta aitorrez aitor... Derradan, ordea, ezen liburuaren hastean izan nuela, bai, buruhausteren bat, zeren aitorrak molde batean edo bertzean egin
|
baitaitezke
. Baina, orduan ere, zortea eta fortuna neure alde eta fabore izan nituen, uroski, halako moldez, non berant gabe ediren bainion neure buruhausteari aterabidea.
|
|
|
Baliteke, baina ez naiz errai ten ari naizenaz fido. ...e ni ere zahartua nago, eta ezagutzen ditut eta ezagutu izan ditut zahar jendeak, eta badakit ezen zahar jende batzuen logikak anitzetan ez duela logikarik... zeren batzuetan ariman edo adimenduan zulo eta hutsune izugarri batzuk bezala egiten baitzaizkie —eta ni ez nago, ez, horietarik libre! —, eta zeren, hutsune haietarik, ez bururik ez buztanik duen edozein zentzugabekeriarekin atera
|
baitaitezke
.
|
|
|
Haatik, nola kontatuko nion hura guztia, bertzalde, Piarres Oihartzabal kapitainari, baldin neskez eta emaztekiez hitz egiteak erremediorik gabe ahalketzen baninduen eta aztoratzen? Halarik ere, zerbait erran nahi nion kapitainari, eta orduan kontatu nion nola jesuiten kolejioan nengoenean guztia iduritzen zitzaidan bekatu, zeren eta har izugarri bat bainuen kontzientzian —edo mila har ote ziren, jaun André, zeren eta kontzientzia hertsiaren gatzontzian ere harrak sor
|
baitaitezke
–—, guztia bekatutzat hartzen zuena.
|
|
|
Sosegurik galdu gabe jarraitu zuen Ana Morenak azalpenak ematen, beti ere Caterpilar andreari begira: " Telekinesia fenomeno metapsikiko bat da, zeinaren bidez objetuak leku batetik bestera eraman ahal
|
baitaitezke
...". Deerek, mendeku egarriz, ez zion esaldia amaitzen utzi.
|
|
|
Legeek euren eskuetan dagoen oro egiten dute ezkontzetan desbideraketa eta gaitzespenak saihesteko, horiek konponezinak
|
baitaitezke
; kontratuegileei den askatasunik zabalena ekartzen diete; kontratuari ere publizitate itzela; gurasoen adostasuna eskatzen dute, adostasun hori hartzen dutelako, gurasoen arretak moldatua eta sentimendurik hunkigarrienek ukitua, beste edozein zuhurtziaren gainetik. Neurri horiek gorabehera, legeek ez badute euren objektua betetzen, ez dira eurak salagarritzat hartu behar, gizateriaren ahulezia berezkoak baino.
|
|
|
Legeak bere gogoa erakusten du gizakien egoera zibila agiri publikoetan idazteko; norbanakoekin ez ezik, familiekin ere arduratzen da nagusiki. Beraren egoeran zirikatua izan daitekeen horretan, norbanako baten zori ilunak indar gutxiago du legearentzat gizarteak berak izan dezakeena baino, lekukotza gezurrezko batzuen bitartez familia batengana bil
|
baitaitezke
familiako ez diren zalantzazko gizaki batzuk.
|
|
|
Hipoteka kontratuetan eta agiri publikoetan beti onartu ohi da lege korritua. Ez da egokitzat jo negozio zibil arruntetan, non etekinak finkotasun batez zehatz
|
baitaitezke
, korrituen hainbatekoa diruzalekeriaren atzaparretan eta mailegu emaileen lizentziapean uztea. Ondore zibiletan arauzko den lege korritutik at ere, bada merkataritzan korritu arrunta, lege finko eta zehatz baten objektua ere ezin izan daitekeena.
|
|
|
Sarritan aipatu ohi da Frantziako Kode Zibilaren transakzio izaera. Transakzioa edo trukaketa, bi biok uler
|
baitaitezke
testu berriaren egitekoan.
|
|
|
Legegileak, aginpidean baino, apaizgoan dihardu. Ezin du alboratu legeak gizakientzat eginak direla eta ez gizakiak legeentzat; egokitu behar zaizkie euren hartzailea izan daitekeen herri horren aldarte, jardun eta egoerei; berrikuntzetan ere, zehatz izan behar dute, ezagutzeko modukoak izan
|
baitaitezke
, erakunde berri baten aurrean, teoriak eskaintzen dizkigun abantailak eta ez, ostera, haren gaitzak, horiek bakar bakarrik praktikak idoro ditzakeelako; ona ere zokondoratu behar da onena zalantzan izanez gero; abusua zuzentzerakoan, zuzenketaren beraren arriskuak ikusi behar dira; zentzubakoa litzateke, halaber, erabateko perfekzioaren atzetik ibili ontasun mugatua izan dezaketen gauza horietan;...
|
|
2001
|
|
|
Banaketa hori Genette ren sailkapenean aplikatuz gero, bertan suma zitezkeen zenbait iluntasun argitzen dira. Horrela, Zero Fokalizazioaren eta Barru Fokalizazioaren artean desberdintasuna fokalizatzailean legoke eta ez fokalizatuan (bi kasuetan sentimenduak,... etab. ager
|
baitaitezke
). Aldiz, Barru eta KanpoFokalizazioaren arteko desberdintasunik nabarmenena fokalizatuan egongo litzateke.
|
|
|
Ordainketa, berriz, aspalditik ez da arazoa, epeka epeka ordain
|
baitaitezke
zerbitzu horiek, eroso asko.
|
|
|
Zenbaitetan behin betiko senda daiteke gaitza, baina denborarekin berriro agertu ohi dira sarri odoluzkiak, geratzen diren zainak berriro handitu
|
baitaitezke
|
|
|
1 Hizkuntza egitura askoren metaketa da. Egiturek izaera ezberdina edukibadezakete ere (funtzioak edo eduki gramatikalak izan
|
baitaitezke
), gure kasuhonetan egitura gramatikalen pilaketa izango litzateke hizkuntza: elkarrizketaosoa non (inesiboa) kasuaren inguruan ardazten delako.
|
|
|
eta gehienbat bilakaera positiboa ziurtatzeko, ezinbestekoa da ikusmira psikosoziala eta psikosoziolinguistikoak jarraitzea, euskararen azkeneko normalkuntza egoeraraino iritsieta bertan mantendu ahal izateko behintzat. Bi ikusmira mota horiek behar beharrezkoak dira; horien arteko erlazioak norabide anitzekoak eta estuak dira, bietan antzekotasunak eta ezberdintasunak bereiz
|
baitaitezke
; ezberdintasunenartean, bat da, adibidez, gizabanakoarentzako aukeraren posibilitatea dagoela, zeina errazago eta hobeto aztertua izan den ikusmira psikosozial eta psikosoziolinguistikoan, ikusmira politiko, soziologiko edo soziolinguistikoan baino. Badirabestelako ikusmirak ere, helduen euskalduntzea ulertzeko beharrezkoak direnak, hala nola ikusmira psikologikoa (gizabanakoen nortasunaren garrantzia neurtzeko) edo psikopedagogiko eta didaktikoa (helduengan irakaskuntza/ ikaskuntza prozeduraren ezaugarriak aztertzeko).
|
|
|
Kasu bietan bikoiztasunaren prozesu bat azpimarratu behar da. EEBBen ordainketen balantzaren defizitak dolarren bikoiztasuna zeintzuk aldi berean amerikar banku sisteman eta eurobankuetan topa
|
baitaitezke
definitzen du, eurodolarren masaren edo dentsitatearen hazkundea kanpo zorraren zerbitzuari dagokion bigarren ordainketaren seinalea den bitartean.
|
|
|
Beraz, truke tasa finkoen eta flotatzaileen arteko aukera azalekoa da gaur egungo sasisistemaren barruan. Nahiz eta muga hertsien artean aldatzera edo ez aldatzera ezertan ere bortxatua ez izan, truke tasak hain lotuak dira nazioarteko transakzioen sare orokorrekin, non beraiek ezin
|
baitaitezke
finkorik mantendu, beste nonbait desoreka baliokideren bat sortu gabe. Gaur egungo egoeran, truke tasak etengabe daude indar desorekatzaileen menpe, eta indar horiek esentzialki ezegonkor bilakatzen dituzte truke tasak.
|
|
|
Esan behar da, bide batez, distilazioaren bidezko erauzketa ez dela beti bideragarria izango, zeren esentzia olio batzuk degradatu egin
|
baitaitezke
tenperatura altuetan.
|
|
|
Naves ek usain intentsu eta nitidoa, edo usainik eza ere? konformazioaren zurruntasunarekin erlazionatuta dagoela proposatzen duen hipotesia egin du, bide horretatik elkarrekintza barne molekular egongorrak areagotu
|
baitaitezke
, batez ere pisu molekular handiko konposatuetan. Esate baterako, diluzio altuetan, pisu molekular handiko zetonen usain bereizgarria agertzen da.
|
|
|
Lakatu beharreko gainazala ondo garbitzeko, detergente eta amoniako nahasketa erabil daiteke Liburu denda lakatu aurretik, zer materialez osatuta dagoen zehaztu behar da. Aglomeratuzko edo DMzko taulak badira (dentsitate ertaineko zuntzezko taulak, MDF ere esaten zaienak), hobe da ez lakatzea, haiek egiteko kalitatea dela eta hondatu egin
|
baitaitezke
. Beste zur batzuen kasuan, lakatzea eragozpenik gabe egiten da.
|
|
|
urarekin konbinatzen direnak eta disolbatzailearekin nahasten direnak. Lehenek lan egiteko errazagoak direlako abantaila dute, ez baitira toxikoak eta zuzenean aplika
|
baitaitezke
zur “biluzian”, hau da, aldez aurretik lakaz edo bernizez estalita ez daudenean. Gehien erabiltzen diren uretako tindagaiak okreak, anilinak eta intxaurrondoak dira (intxaur azaletik lortutako koloratzaileak, intxaurrondoaren antzeko kolorea emateko balio dutenak).
|
|
|
Hortik aurrera, bakterioek osatutako geruza fina barreiadura foku bihurtzen da. Itsasten diren azalerak ez dira soilik ur hoditeriak, lehen mailako kutsadura fokutzat har
|
baitaitezke
, ura kondentsatu daitekeen eremuak ere badira. Kasu honetan, eremurik sentikorrenak hauek dira:
|
|
|
Desizozteko, berriz, hoztu egin behar da, edo, bestela, produktu mota bakoitzerako segurtasun eta osasun bermeen ebidentzia zientifikoa eta teknikoa duen beste metodo bat erabili, betiere agintaritza eskudunak egiaztatu badu. Desizozteko prozesuaren segurtasun baldintzak finkatzen dituen araua oso zorrotza da, osasunerako arriskutsuak izan
|
baitaitezke
. Hala, bada, jakiak desizoztu ondoren, berehala prestatuko dira, edo hoztu egingo dira denbora tarte eta tenperatura jakin batean, mikroorganismo patogenorik sor ez dadin edo osasunerako arriskutsuak izan daitezkeen toxinak sor ez daitezen.
|
|
|
Emankorrak beste batzuek, Lauaxeta eta batez ere azken aldiko Lauaxeta bezala, itxurarik zaharrenean orain Oihenartengan ageri den Aita nuen saltzaile herri poemaz ere baliatu baitzen. Aipamenen artean berezi behar genituzke, noski, erabateko eta nonahiko topica edo loci communes direlakoak, Curtiusek hain astiro eta sakonki estudiatu dituenen antzekoak, edonon jasoak, en  tzunak edo ikasiak izan
|
baitaitezke
. Eta besteak, egiazko aipamenak, hitzez hitz eta letraz letrazkoak, iturburua ezkutatu beharrez ez dabiltzanak.
|
|
|
Lehenengo artikuluan Pruden Gartziak (Euskaltzaindiko Azkue Bibliotekako zuzendariak) Lur Entziklopedia Tematikoan argitaratutako Euskal Herria ren Historiaribu ruzko liburukia kritikatzen zuen, besteak beste, bere atalak gaztelaniaz idatzi eta itzuli izan zirelako, zuzenean euskaraz idatzi ordez. Nagusiki unibertsitateko irakasleez osatutako egileen artean (40 bat), ordea, bazegoen euskaldunik, baina horiek ere lana erdaraz egin zuten, eta gero argitaletxeak itzuli; bestalde, ez dirudi euskaraz zekien historialaririk izan zenik atal horiek berrikusteko, itzulpenean akats nabarmengarri batzuk aurki
|
baitaitezke
. PrudenGa rtziaren kezka Lur Argitaletxeak euskarazko sortzelanari muzin egitean zetzan, eta proposatzen zuen irtenbidea, argia:
|
|
|
" ez dadila matematikaria ez den inor sar". Platonek geometria aritmetikara bihur zitekeela pentsatzen zuen, dimentsio geometriko guztiak bata bestean bihur
|
baitaitezke
: bolumenak bata bestearekiko elkarzutak diren lau puntuk eratzen dituzte, azalera hiru puntuk, lerroa bik, eta honela, guztia, azkenik, zenbaki bat besterik ez den puntura bihurtzen da.
|
|
|
oinarria ezabatuz gero, oinarritua desagertuko litzateke, baina ez alderantziz. Adibidez, jirafa bati bere animaliatasuna kenduz gero jirafa horrek bere ugaztuntasuna galduko du, baina ez alderantziz, ugaztunak ez diren animaliak existi
|
baitaitezke
. Oinamtzailea oinarritua baino unibertsalagoa da, zebra baten kolorearen distira berea da soilik, baina bere larruazalean kolorea zati txuri eta beltzetan banatzea zebra guztientzat komuna da.
|
|
|
" Gorputz batzuk pisuak dira". Pisua izatea ez dago gorputzaren adigaian jasota, ezaugarri gehigarria da, nolabait esateko, pisuak ez diren gorputzak ere pentsa
|
baitaitezke
; ondorioz, esakune hauek subjektuari zerbait berria gehitzen diote, ezagutza zabaltzen dute.
|
|
2002
|
|
|
Esaterako, medikuarekin in situ egon beharrean pantaila baten bidez kontsulta egiteak sumindu ahal du jendea. Baina ohiturak aldatzea baino ez da, zeren telemedikuntzaren bidez zerbitzu onak eman
|
baitaitezke
. Medikua ordu gehiagoz egon ahal izango da gaixo bakoitzarekin, norberaren espedienteak kontrolatzeko prozesuak automatizaturik egon daitezke sare teknologiak aplikatuz, gaixoak eskurago edukiko ditu ospitaleko zerbitzuak, gaixoaren premia larriko uneak hobeto kontrolaturik eta abar.
|
|
|
Ezker abertzalearen inguruko sektoreak alde batera utzita, gainerakoek aski arreta gutxi jarri zioten konferentzia horri. Alabaina, Afrikako, Amerikako eta Europako 30 bat sindikatuk hartu zuten parte jardunaldi horietan, eta hainbat ondoriotan etorri ziren bat, zein, berez, oinarri izan
|
baitaitezke
ekintza sindikal bateratua eta solidaritate internazionalean maila handiagoa lortzeko.
|
|
|
Gizonezkoak sustantzia basoaktiboak injektatzen ditu gorputz leizetsuetan, erekzioak sortzeko; baina bide hori ez da arriskurik gabea, konplikazioak sor
|
baitaitezke
, hala nola priapismoa (ordu luzetako erekzioa) eta gorputz leizetsuen fibrosia.
|
|
|
...tzukizuna darabil, erruduntasuna erabili beharrean), iritzi desberdinak onartu egiten ditu, manikeismoetatik ihes egiten du, asertiboa da (iritzi bat beldurrik eta antsietaterik gabe defendatzen du, besteentzako jokaera zigortzaile edo mehatxuzkorik gabe), enpatikoa (bestea kontuan izan eta ez du balio judiziorik egiten) eta errespetuzkoa da (pertsonekin, ez nahitaez ideiekin, horiek zalantzan jar
|
baitaitezke
).
|
|
|
Haurren %5 eta %10 inguruk totelka hitz egiten dute hasieran, baina gehienetan berez konpontzen den arazo bat da, eta gurasoek garrantzi gehiegirik ez ematea komeni da haurrak zerbait gertatzen zaiela konturatu
|
baitaitezke
eta antsietate eta estresez erreakziona baitezakete.
|
|
|
Ipar Euskal Herriak ez du, gaurko egunean, sistema instituzional propio etabateraturik estatu frantsesaren egitura administratiboaren baitan, non lau maila bereiz
|
baitaitezke
argiro: udalerria, departamendua, erregio edo eskualdea eta, azkenik, maila estatala.
|
|
|
– Giza eta gizarte zientzietan euskarazko eskaintzaren datua nahiko baikorrada, Euskal Herri osoko kredituen %42 ikas
|
baitaitezke
euskaraz. UPVEHUren baitan, euskarazko eskaintza %76koa da eta MUn %85koa.
|
|
|
Arlo akademikoan,, ikastetxe edo elkargo ikustezinak?, komunikazio sareakedota milieux intelektualak, interesgune eta egitura anitzen inguruan taxu daitezke: diziplina espezializatu edo diziplinarteko argitalpenen inguruan, institutu eta lankidetza hitzarmenen bitartez, ikerkuntza programa, foro, biltzar eta mintegien bidez; hau da, bai bizitza akademikoak berez bideratzen dituen gertakariak, eta bai sordaitezkeen eta horrez gero sortuta dauden elkarteak profitatuz7, euskal intelektualitate akademikoaren trinkotze prozesua egon dauden baliabide sinbolikoak biltzeko lehen pauso bihurtzen da. Urrats zailagoak eginez, lobby gisako jardunean ereislatu ahal da zirkulu akademiko trinkoenen sendotasuna, zeren euskararen normalizazioaren inguruko gaietan akademiko euskaldunen adostasuna eta talde moduraegindako presioa garrantzitsuak izan
|
baitaitezke
. Bide horrek, ordea, unibertsitatearen botere maila desberdinen erdiespenari lotutako erabaki estrategikoakgaratzea eskatzen du, baita lekuan lekuko botere instantzia desberdinekin taldekohesionatu gisa negoziatu eta harremanak garatzeko gaitasuna izatea ere.
|
|
|
Ezin dugu ahaztu gizarte harremanetan duten garrantzia, eta, gure ustez, euskararen normalizazio prozesuan eragin handiko esparrua da. Agente eragileakizateaz gain, faktore biderkatzaileak ere izan
|
baitaitezke
.
|
|
|
arkeologia ez da mugatzen lur azpira, zeren aztarnaarkitektoniko historikoak, gure hiribilduetan nahiko ugariak direnak? arkeologikoki irakur
|
baitaitezke
, eta halaxe irakurri baitira. Zentzu horretan, hirietako onda re arkeologikoaren aberastasuna ere azpimarratzekoa da.
|
|
|
Beraz, kanpoko faktore horiek guztiek gizabanako bakoitzaren jokaerak moldatzen baldin badituzte, faktore soziokultural dei diezaiekegun horiek aparteko oinarri dira pertsuasioarentzat, zeren faktoreak aldatuta portaerak alda
|
baitaitezke
, teorian behintzat.
|
|
|
Limurtzaileak egunero eman behar die bazka sinesgarria, nola bezero zaharrei hala berriei. Ez dago ahultzerik; bestela irabazi legez, galdu ere egin
|
baitaitezke
aldekoak.
|
|
|
Komunikatzailearen, mezuaren, hedabidearen eta hartzailearen artean harreman sare konplexua eratzen da; sare hori hain da konplexua, ezen elkarren arteko eraginak askotarikoak izanik, lekuan lekuan eta aldian aldian desberdinak ere izan
|
baitaitezke
.
|
|
|
Mg hasitako azpilexikoak kontuan hartzen baditugu, hau ikus dezakegu: ...g2 adjektiboek, bizidun zein bizigabeen deklinabidea har baitezakete; mg_ bat bat ek hartzen du, mugagabe eta mugatu izateaz gain, portaera berezia duelako, alegia, ez du partitiborik hartzen47 eta leku denborazko kasuak zuzenean, ta-tik pasata zein genitibotik abiatuta osa ditzake; mg_ zein, azkenik, zein eta bere eratorriek hartzen dutena da, determinatzaile izanda ere, mugagabe zein mugatu izan
|
baitaitezke
.
|
|
|
Espainierarako MARS (Meya, 1987) izeneko analizatzaile morfologikoak antz handia du DECOMP sistemarekin, ezaugarri guztiak, analisia egin ahala burututako desanbiguazioa barne, pareka
|
baitaitezke
: analisirako bakarrik balio izatea, egoera finituetako morfotaktika, aldaketa morfofonologikoak oso erregela sinpleen bidez nahiz eta arlo honetan DECOMPekin desberdintasunak izan, eta lexikoan morfemei dagozkien erregelei buruzko informazioa ere gordetzea.
|
|
|
konpilazio garaian forma guztiak lortzen dira; beraz, analisia zerrenda baten bilaketa baino ez da. Honek analisi abiadura handia dakar (hashtauletan19 oinarritutako teknikak erabiltzen dira), baina mugatua da euskara bezalako flexio handiko hizkuntzetarako, forma gehiegi edo infinitu sor
|
baitaitezke
halako hizkuntzatan.
|
|
|
Baina ko izenlagungilea ez dute aipatu ditugun kasu markek bakarrik hartzen; izan ere, menderagailua duten adizkiak ere izenlagun bilaka
|
baitaitezke
atzizki hau berau gehituta: esanda > esandako, duela > duelako.
|
|
|
Mugatasun lexikala aipatu dugu gorago eta lexikoan tasun hau dutenek kasu marka zuzenean hartzen dutela baieztatu dugu gainera. Baina determinatzaile zehaztuek arazoak dituzte hau aplikatzean; izan ere, determinatzaile eta zehaztu izateak berez mugatu lexikal izatea eskatzen duen arren, hauek mugagabean erabil
|
baitaitezke
(ikus Euskaltzaindia, 1993: 81). Horien tratamendua argitzen saiatuko gara atal honetan.
|
|
|
Konplexutasunaren aldetik tartean egongo liratekeen beste fenomenoak ere aipa daitezke: artizkien bidezko lotura, morfema bikoizketa, etab. Inguruko hizkuntzetan ere, kateatze hutsa ez osoa dela azaltzeko urruneko mendekotasuna izeneko fenomenoa dugu, morfema ez jarraituen arteko baldintzak gerta
|
baitaitezke
. Adibidez, ingelesez en, joy eta able morfemak elkarren segidan joan badaitezke ere, joy eta able bakarrik ezin dira lotu(* joyable ezin da erabili ingelesez).
|
|
|
Kalifornian, adibidez, 35 milioi pertsona inguru bizi dira, eta kalkulatzen da 6.000 PC zaharkituta geratzen direla egunero, eta, batez beste, familia bakoitzak hiru gailu gordetzen dituela etxeko trastelekuan, telebista eta ordenagailu pertsonalen artean. Material horren %11 baino ez da birziklatzen (beste zaborren %28arekin alderatuta), eta gainerakoa zabortegietan amaitzen da, non, erakunde ekologistek salatu dutenez, berunaren, kadmioaren eta merkurioaren filtrazioak lur azpiko uretara irits
|
baitaitezke
. Birziklatu ezin diren ekintzak Kalifornia, Florida eta Massachusetts estatu estatubatuarrek lehen pausoa eman dute arazo horri aurre egiteko, eta debekatu egin dute monitoreak eta telebistak zabortegi eta erraustegietara botatzea.
|
|
|
Azkenik, ur garbiarekin garbitu. Kontuz ibili eta kontuz ibili behar da horrelako produktuekin, kaltegarriak izan
|
baitaitezke
, osasunari kalte egin diezaioketen lurrunak askatzen baitituzte. Horregatik, gomendagarria da eskularruekin eta gelako leihoekin parez pare lan egitea, une oro aireztapen ona izanik.
|
|
|
PayPal, Internet bidez hirugarrenei ordaintzeko aukera ematen duen konpainia, auzitara eraman dute bezeroek beren dirurako sarbidea legez kanpo murrizteagatik. PayPal, zeinaren bidez ‘on line’ ordain
|
baitaitezke
hirugarrenei erositako ondasunak eta zerbitzuak, ‘puntocom’ ekintzen gainbeheraren ondoren burtsara atera den Interneteko lehen enpresetako bat izan da, aurreko ostiralean gertatu zena. Hala ere, PayPalek hainbat lege oztopo garrantzitsu ditu.' Santa Klarako (Kalifornia) konderriko epaitegi baten aurrean auzitara eraman dute, bezeroei ez dietelako uzten beren dirua eskuratzen.
|
|
|
Bruselak golosina gelatinakara bat debekatzea erabaki du, haurrak ito egin
|
baitaitezke
|
|
|
Barazkiak hamaika modutan presta ditzakegu, barazkiak konbinatu eta egosketa asko erabil
|
baitaitezke
. Aukera horiek pintxoak edo brotxetak dira, sinonimoak biak.
|
|
|
Erosoaren ondoan, oso ondo daude dekorazioko beste pieza batzuk, hala nola aterki ontziak edo zapata ontziak. Bere tiraderek hainbat jantzi edo objektu gordetzeko balio duten bitartean, goiko aldea biltegi bihurtzen da, non apaingarriak," mailuki hustuketak" eta abar jar
|
baitaitezke
. Gainera, abantaila handi bat du:
|
|
|
Hala ere, duela gutxi Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen Erakundeak (OCU) egindako txosten baten arabera, Internet bidez nahiko erraz eskura daitezke zenbait sendagai. OCUk Sareko orrialdeak ekortu ditu, non sendagai debekatuak edo sendagilearen errezeta behar dutenak aurki
|
baitaitezke
(batez ere antidepresiboak, anabolizatzaileak, esteroideak, argalgarriak eta Viagra), eta farmazien eta pseudofarmazien 40 leku baino gehiago bisitatu ondoren, erosketa egiteko erraztasuna egiaztatu du. Espainian merkataritza elektronikoa izugarri garatu denez, gero eta artikulu gehiago erosten dira Internet bidez. Sarea azalera handia bihurtu da, eta diskoak, liburuak eta elikagaiak eros daitezke, baita botikak ere.
|
|
|
Horretarako, dekoloratzaile bat, gomazko eskularru batzuk, tindagaia, ontzi herdoilgaitza, garbigarri hautsa eta mantal bat edo bata bat erabili behar dira. Arreta berezia jarri behar zaie artilezko edo zetazko jantziei, gehiegi irakiten badute hondatu egin
|
baitaitezke
. Prozesua hasi aurretik, arroparen botoi guztiak eta hari guztiak kentzea gomendatzen da.
|
|
|
Onena, ez gastatzeko, itzali. Lehenbizi, barrualdea desizoztu egin behar da, eta kontuz ibili, laku txikiak sor
|
baitaitezke
zure sukaldean. Ontzi edo kuboren bat jartzea komeni da, konpontzeko.
|
|
|
Azukre erantsi gutxiago, osasun handiagoa. Gosaltzeko zereala azukreztatuta badago, komeni da fabrikatzaileak nutrizio etiketan adieraztea zenbat azukre dituen guztira karbohidrato horiek, kontsumitzaileak datu horien berri izan dezan, eta ez bakarrik produktuaren ekarpen energetikoaren berri izan dezan, ezustekoak egon
|
baitaitezke
. Kaloria berak dituzten bi zereal markaren kasua gertatu da, baina alde nabarmena dago azukre kopuruan:
|
|
|
Debekua? Osasun arrazoiak direla eta, gomendagarria da haiek erabiltzea debekatzea, agente kontserbatzaileak substantzia toxikoak izan
|
baitaitezke
berez, eta, beraz, horiek erabiltzeak produktu horietako batzuen eguneroko guztizko irenstea areagotu dezake, eta, beraz, ondorio metagarri kaltegarriak eragin ditzake. Kontuan hartu behar da kontserbatzaileak substantzia toxikoak direla mikroorganismoentzat, eta, beraz, gure prozesu metabolikoetako bati ere eragiten badio, intoxikazio koadroak hauteman daitezke, akutuak edo kronikoak izan.
|
|
|
Askotan, infekzioa hesteetako buxadura gisa agertzen da, eta horiek kirurgia zerbitzuak jasotzen dituzte, edo sabeleko mina eta digestio arazoak dituzten kasuak, digestio zerbitzuak eta digestio endoskopiako unitateak biltzen dituztenak. Anatomia patologikoko zerbitzuen datuekin ere desadostasunak daude; izan ere, jasotako ehunetan parasitoa dagoela adieraz lezaketen laginak jasotzen dituzte, baita alergologia zerbitzuen datuak ere, parasitoari alergia kasuak gerta
|
baitaitezke
. Aldi berean, parasito makroskopikoak (begi hutsez ikusten direnak) direnez, arriskua txikiagoa da, kontsumitzaileak baztertu egingo baitu.
|
|
|
Gaur egun, eskaintza nazional osoa jasotzen duten dozena erdi gida daude merkatuan, gutxienez, eta beste batzuk autonomia erkidego bakoitzaren informazio esklusiboarekin. Hala ere, aldundiek eta sektoreko elkarteek argitaratutako gida liburuxken informazioa ere erabil daiteke, turismo bulegoetan eskura
|
baitaitezke
. Batzuk eta besteak aztertu ondoren, aukerarik onena lehen aipatutako liburuxkak dira.
|
|
|
Horiez gain, mikroorganismo ugari daude gazta freskoan hazi ahal izateko, jatorrizko animaliak edo gaztaren prozesatua nahikoa izan ez badira. Horietatik guztietatik, bereziki arriskutsuak dira enterobakterioak, abiadura oso handiko hainbat kondiziotan hazi
|
baitaitezke
. Hori dela eta, moldekatzeko eta hozteko sistemak ia instalazio guztietan egoten dira kutsatuta, batez ere artisau motakoak badira.
|
|
|
Era berean, ez da komeni 12 urte arteko lehiaketa kirola egitea. Azkenik, atsedenean edo aisialdian jarrera desegokiak saihestea gomendatzen dute, “gehiegizko ahaleginak bezain kaltegarriak izan
|
baitaitezke
zutabearentzat”. Alde horretatik, ez da komeni aulkiak baxuegiak edo hondoratuegiak izatea, hanka baten gainean esertzea, burko altuegiak jartzea zerbikalen posizioa ez behartzeko eta ahoz behera lo egiteko.
|
|
|
Petalo bakoitza bereiz ere prentsatu daiteke, eta gero gainazal lau batean lotu. Lehenengo egunetan, maiz aldatu behar da loreen posizioa, eta paper xurgatzaileak berritu, bustita egonez gero usteldu egin
|
baitaitezke
. Kontuz ibili behar da geruza berean landare desberdinak ez nahasteko, lehortzeko denbora desberdina baitute.
|
|
|
Izan ere, espezie pozoitsu batzuk maiz agertzen dira basoetan, itxura engainagarria dute aditu ez direnentzat, jatekoak ez direnen (milaka) aukera handia da (ehun bat baino ez), eta horren ondorio azkarrak dira. Kasurik esanguratsuena, seguruenik, Amanita phalloides espeziearena da, zeinaren ondorioak hilgarriak izan
|
baitaitezke
. Kontsumo bolumenari dagokionez, eskuragarri dauden datu bakarrak Nekazaritza Ministerioaren esku daudenak dira, eta merkataritza establezimenduetako salmentari buruzkoak (merkataritza, erakunde edo ostalaritza establezimenduak).
|
|
|
Organismo horiek ingurunean duten eragina ezagutzen du, haien geneak beste labore batzuetara pasa
|
baitaitezke
|
|
|
Hurrengo urratsa hautsitako kristal zatiak kentzea izango da, eta kontu handiz ez ebakitzea. Gero, oso ondo garbitu behar dira eremu guztiak, ezkutuan geratzen diren izkina txikiak arriskutsuak izan
|
baitaitezke
etxean haurrak edo etxeko animaliak badaude. Bihurkin lau edo izar bihurkin batekin (beharren arabera), lau aldeetako baten torlojuak lasaituko dira.
|
|
|
Euroi dagokien gutxiena ere kendu gabe, esan dezadan bidenabar horiek beti beti ito eta larri jarri nautela, urte aldikada jartzen baitute ekintzen mugarri eta asmoen zedarri. Aurrekonturik estuenetan ere, urtez urteko egitasmoak izaten dira, nekez buru
|
baitaitezke
urte laburrean eginkizun izaten diren zeregin korapilatsuak.
|
|
|
Hau da, zenbait gai aukeratutan soilik erabili lirateke, eskariaren arabera eta unibertsitateen ahalmenen arabera ere. Eta horretarako ez litzateke ahalegin handiegirik egin, irakasle asko baitaude edo egon
|
baitaitezke
eskolak ingelesez emateko moduko prestakuntza dutenak.
|
|
|
Horretarako, ezagutza eskuratzeaz gain, gizarteratzeko tresnaeraginkorrak erabili lirateke. ez du zentzu handirik gizarteratzeko tresna horien zerrenda bat zehazteak, gaiaren eta aukeraren araberako aldagarriak izan
|
baitaitezke
, baina egokiak izan daitezke horretarako hedabideak, hitzaldiak...
|
|
2003
|
|
|
" Nire inguruan lasterka nahiz mendian izugarrizko maila duen jende asko dago, baina mendi lasterketetan parte hartzeko garaian, ausardia falta zaie. Probak gogorrak eta arriskutsuak izan
|
baitaitezke
sarritan", gaineratu du Gaizka Itzak.
|
|
|
Eta horrek harritu nau gehien, botatakoek izan dezaketen egia edo uste dosiek baino gehiago. Azken finean, gauzak izan
|
baitaitezke
berez hala direlako edo baita hala izatearen ustea dagoelako. Nire aburuz bietarik bada guri dagokigunean, esan nahi baita, izatetik eta ustetik.
|
|
|
Ondorioz, croissant horien kaloria ugariek (kontu jakina bada ere gosariak behar bezainbeste energiaz hornitu behar gaituela) eta gantz aseen eduki handiak aholkatzen digute oso neurriz kontsumitzea, haurretan loditasun eta plasmaren profil lipidikoaren aldaketak ez nozitzeko, bata zein bestea arazo kardiobaskularren eragile izan
|
baitaitezke
.
|
|
|
Saiatu eguzkiak gogor jotzen duenean ez ureztatzen, tenperatura aldaketa zakarrak tarteko, landareak estresatu egin
|
baitaitezke
.
|
|
|
Bertan azalduko da eragiketa amaitu aurretik kitatzearren komisioa aplikatzen den eta, horrela izatekotan, zenbatekoa den, komisioak ere desberdinak izan
|
baitaitezke
.
|
|
|
Ez dugu espazio horien kudeaketan sakonduko; baina gure legedien arabera, bi tresna nagusi daude atxikita naturgune babestu horiei, hots, natura baliabideenantolaketarako planak (NBAP/ PORN) eta erabilpen eta kudeaketarako egitamu gidariak (EKEG/ PRUG). Lehenari dagokionez bi azalpen garrantzitsu eman behardira, izan ere NBAP/ PORNak gainerako lurralde planeamendu gainetik dira hierarkiko eta, bestetik, antolaketa tresna horiek ez dira naturgune babestuetara mugatzen, legez lurralde oro antolatzeko eta natura baliabideak babesteko erabiliakizan
|
baitaitezke
.
|
|
|
– Efizientzia globalaren ikuspegitik finantziazio pribatu eta publikoaren arteanaukeratzerakoan kontuan izan behar dira ekonomiarentzako guztizko finantza kostu; izan ere kasu askotan eraikuntza/ kudeaketa pribatuaren abantailak kostu sozialen gehikuntza nabarmen batekin batera gerta
|
baitaitezke
.
|
|
|
Kalkulu horien arabera, emisioak ia zerora murriztu ziren. Nahiz eta ez duten arazorik sortzen ozono geruzarentzat, Europan atzemandako metilkloroformo mailek beste ziurgabetasun mota bat sortzen dute, konposatu hori atmosferan egotea “neurtzeko makila” gisa erabil
|
baitaitezke
hidroxilo kontzentrazioak (OH). Zientzialarientzat oso garrantzitsua da zenbat OH dagoen jakitea; izan ere, konposatu erreaktibo hori ur eta ozono lurruna duen airea Eguzkiaren erradiazioaren eraginpean dagoenean sortzen da, eta funtzio kritikoa betetzen du atmosferaren kimikan, eta gas horien ugaritasun negatiboa, metanoa edo karbono dioxidoa esaterako, ezabatzen du.
|
|
|
Kaltzio faltagatik eritasun horrek eragiten duen hezur masa galtzea da emakumeek gehien ezagutzen ez duten datuetako bat. Ahultze horren ondorioz, hezurrak oso hauskor bihurtzen dira edozein kolpetan, eta horrek haustura arriskua areagotzen du, masaje terapeutiko baten ondorioz ere ager
|
baitaitezke
. Gainera, eritasunak eragindako hezur masaren galerak bizkarrezurraren kurbadura eragiten du, eta altuera 10 zentimetro murrizten da.
|
|
|
Pertsona heldu osasuntsu batek egunean 300 miligramo hartzen dituela zenbatesten da, 6 eta 9 urte bitarteko haurrek 200 mg eta 4 eta 5 urteko haurrek 150 mg. Txikienek, 1 eta 3 urte bitartekoek, dagoeneko hasi
|
baitaitezke
fresak kontsumitzen, erreferentzia kantitatea 100 mg da. Denboraldiko hilabeteetan fresen kontsumoa aprobetxatzea interesgarria da folatoen ekarpen dietetiko gisa.
|
|
|
El Hierro uhartean ere garatuko da ekimen hori, zifio talde batzuetan, hain zuzen. Zetazeo hauek beren espezieko ezezagunenak dira, lotsatiak direlako eta ozeanoan dituzten ohiturengatik, nekez ikus
|
baitaitezke
. Aztertzea zailtzen duen beste faktore bat da ugaztunen arteko urpekari handienak direla, hogei minututik berrogei minutura bitarteko ohiko urperatze denborekin eta gehieneko denbora ezezagunekin.
|
|
|
Zigarroak, adibidez, 17 urte ematen ditu larba egoeran, nahiz eta heldu gisa bizitza askoz laburragoa izan. Antzeko zerbait gertatzen da “efímerak” izenekoekin, larba fasean egon
|
baitaitezke
hiru urte arte, eta helduek, berriz, ordu gutxi batzuk irauten dute. Intsektu asko arrautza moduan edo larba garaian igarotzen dira neguan.
|
|
|
alde lau bat eta beste bat biribildua, puntan zabalera txikiagoa duena. Gehien erabiltzen direnak dira, bai gainazal lauetarako, bai aspertasunak eta irtengune garrantzitsuak jaisteko edo erradio handi samarreko zuloen barruan lan egiteko erabil
|
baitaitezke
. . Karraka biribilak:
|
|
|
Inguruabar horiek alarma zeinuak izan daitezke, mekanismoen barruko akatsak edo kontaktu akastunak adierazten dituztenak. Batzuetan, nahikoa da finkatzeko torlojuak sakatzea, tresna elektrikoak konektatzean eta deskonektatzean erabilpenarekin lasaitu
|
baitaitezke
. Beste batzuetan, profesional batekin harremanetan jarri behar da edozein matxura aztertu eta konpontzeko.
|
|
|
Elikagai fresko baten kalitatea lotuta dago granjatik mahaira eramaten diren prozesu guztien segurtasunarekin. Arrisku mikrobiologikoei dagokienez, funtsezkoak dira higiene baldintza egokiak eta profesionalek elikagaiak manipulatu eta biltzeko praktika egokiak, elikagaiak jatorrian mikroorganismoz kutsa
|
baitaitezke
. Elikagaien existentzia saihestea eta haien ugalketa eta ekintza geldiaraztea funtsezkoa da elikagaien kalitate sanitarioa hobetzeko.
|
|
|
Pertsona begetarianoa elikagai freskoak eta denda espezializatuetan erosten saiatzen bada ere, gerta daiteke batzuetan elikadura tradizionaleko zerbitzuetara jotzea, non produktu begetalak saltzen dituzten, itxuraz arazorik gabe kontsumi
|
baitaitezke
. Hala ere, elikagaianimaliengandik etor daitezkeen gehigarriak daude produktu horietan, baita landare edo, batzuetan, animalia jatorriko elikagaiez aberastutako elikagaiak ere.
|
|
|
Barazkiak zuzenean desizoztu daitezke egoste uretan, galdarraztatuz edo zurituz bigundu baitira. Ez da izoztu behar, kutsadura mikrobiologikoko arazoak sor
|
baitaitezke
. Barazkien teknologian aditua zara.
|
|
|
Erabateko berritzea Biombo bat berritzea lan erraza da. Ahal den neurrian, ez desmuntatzea komeni da, torlojuetako zuloak handitu egin
|
baitaitezke
, eta horrek zaildu egingo luke gero muntatzea. Hala ere, bisagrak herdoilduta badaude, berriak jarri dira.
|