|
2001
|
|
|
Ez dira funtsezkotzat jotzen aurrez prestatutako elikagaiak, hala nola kroketak, enpanadillak edo pizzak; beraz, hilean hiru aldiz baino gehiagotan ez prestatzea gomendatzen da. Dokumentuak gantz prestakinekin jan behar dela iradokitzen du, hala nola enpanadekin, arrautza irinetan pasatutakoekin eta frijituekin, eta ez daitezela astean bitan
|
baino
gehiagotan jan bigarren plateren eta patata frijituen artean. Frijitzeko, oliba olioa edo oleiko ugariko ekilore olioa erabili.
|
|
2002
|
|
|
Poltsa horiek serum fisiologikoz bete ziren, eta Miriamen gorputzak emandako hestea hartzeko gaitasuna izan zezan ahalbidetu zuten. Ebakuntza egin eta hogei egunera, urte eta erdi
|
baino
gehiago jan gabe egon ondoren, gazteak pure koilarakadak hartu zituen, eta elikadura normala egiten du, nutrizio eta dietetika zerbitzuak gainbegiratua. Miriamek, ingresatutako hilabeteak eta gero, talde mediko eta kirurgiko osoari “bizi aukera” hori eskertu nahi izan zion, eta bere egoeran zeuden gaixoei itxaropena eman.
|
|
|
“Funtsezkoa da ondo egina egotea, ez gordinik, ez iraganik, gozamen hobea izateko eta balizko infekzioak saihesteko”, zehaztu du. Haragiari dagokionez, adituak esan du behar dugunaren bikoitza
|
baino
gehiago jaten dugula. “Horren ondorioz, behar baino askoz proteina gehiago sartzen ditugu organismoan, eta nabarmen handitzen da gaixotasun kardiobaskularren arriskua”.
|
|
2004
|
|
|
Azterketa baten arabera, arrain haztegiko izokina hilean bitan
|
baino
gehiagotan jateak kalte egin diezaioke osasunari
|
|
|
Atkinsek zuntz ugariko fruta eta barazkiak ere eman zizkien dieta egiten dutenei, zuntzak hestean gantza xurgatzea eragozten baitu. Barazki berdeek, dietistak zioenez, ez dute 50 g
|
baino
gehiago jan behar. Xuxurlak Atkins dietak, formulatu zutenetik, hainbat makal jaso ditu elkarte medikoek.
|
|
|
Ogia, patatak eta esnea dira espainiarrek gehien kontsumitzen dituzten elikagaiak, Estatistikako Institutu Nazionalaren (INE) datuen arabera. Gainera, espainiar bakoitzak urtean arrain kopuruaren (57 kilogramo) bikoitza
|
baino
gehiago jaten du. Espainiarrek 2,2 arrautza eta 1,9 litro esne kontsumitzen dituzte astean.
|
|
2005
|
|
|
Frantzian, adingabeentzako ohar bat jarri da: ez dute jatetxeetan astean behin
|
baino
gehiagotan jaten. Bibliografía RUIZ GARCIA, Juan Antonio; El plet contra McDonalds als EUA.
|
|
|
Aldi berean, biek agertu dute, animalia ereduetan, tumoreen sorrerari aurrea hartzeko jarduera, bularrekoena bereziki. CLAren segurtasuna gizakientzat Urtebetean egindako azterketek ez dute CLA azidoaren eragin bereziki negatiborik detektatu Hala substantzia horientzat nola etorkizunean erabiliko den beste edozein substantziarentzat sortzen den galdera da ziur gaudela «bigarren mailako eraginik» ez duela; izan ere, elikagaiei oro har eransten bazaizkie, litekeena da gaur egungo elikaduran ohikoa dena
|
baino
gehiago jatea. Animaliekin eta gizakiekin egindako azterketa gehienek ez dute eragin toxiko nabarmenik izan, baina proba kliniko gehienek 12 aste baino gutxiago iraun zuten.
|
|
|
Printzipioz, leptinak gosea erregulatzen duen hormona gisa jokatzen du, organismoaren gantz erreserbetan oinarrituta, zeinak garuneko hipoeremuan dauden hartzaile espezifikoen bidez kontrolatzen baititu. Horrela, organismoak energiarik eza eta jateko gogoa arintzen ditu; baina leptinak huts egiten badu, gose sentsazioa ez dator bat organismoaren beharrekin eta behar
|
baino
gehiago jaten da. Obesitateari buruzko Europako ikerketa berri baten arabera, Europako biztanle zaharren herenak gehiegizko pisua du, eta obesitate morbidoak Europako 10 biztanletik bati eragiten dio.
|
|
2006
|
|
|
Dioxinak airean zehar bidaiatzen dute eta uretan edo lurrean metatzen dira Dioxinak airean zehar bidaiatzen dute eta uretan edo lurrean metatzen dira Animaliek, janariaren bidez, dioxinak beren gantzean metatzen dituzte, eta, hala, elikadura katearen maila bakoitzeko kontzentrazioak handitzen dira. Hori dela eta, gizakiek dioxinen% 90
|
baino
gehiago jaten dute elikagaiek, batez ere animaliek. Bularra ematen duten haurtxoak bereziki sentikorrak dira, beren gorputz pisuarekiko dioxina gehiago hartzen baitute helduek baino hamar edo ehun aldiz gehiago.
|
|
|
Gehiegikeria guztien ondorioz, organismoak erreakzionatu egiten du elikagai kopuru handia baztertuz, eta koadro bat agertzen da, enpaste deitzen zaiona. Horrek esan nahi du gosea galduko dugula eta gonbitoekin, buruko minarekin eta baita beherakoa ere erreakzionatuko dugula, gure organismoak onartzen duena
|
baino
gehiago jaten saiatzen bagara. Horregatik, dieta gure ahalmenetara egokitzeko, buruhauste asko aurreztuko ditugu.
|
|
2007
|
|
|
Agintaritzak adierazi du, halaber, merkurioa duten beste elikagai batzuk (ez arrainen metil merkurioa) ez direla hain kezkagarriak, eta arrisku txikiagokoak direla. Gaineratu du haurdun gera daitezkeen emakumeek, haurdun dauden emakumeek edo bularra ematen duten emakumeek ez luketela zati txiki bat
|
baino
gehiago jan behar (100 gramo baino gutxiago) lehen aipatutako espezie harraparietatik datorren astean. Atunarentzat astean bi zati onartzen dira.
|
|
|
Hala ere, azterlan ugarik diote Mendebaldeko dieta bat, haragia eta koipea dituena, minbiziari lotua dagoela. 2006ko azaroan, Harvardeko Unibertsitateko lan batek erakutsi zuen egunean errazio eta erdi haragi gorri
|
baino
gehiago jateak bularreko minbizi hormonal positiboa izateko arriskua areagotu dezakeela. Duela gutxi, maiatzean Epidemiology aldizkarian argitaratutako beste ikerketa batek iradoki zuen haragi ketuaren eta txingarretan erretako sukaldearen bizitza osoko kontsumo erregularrak bularreko minbiziaren arriskua gutxienez %50 areagotu dezakeela menopausia ondoko emakumeen artean.
|
|
2008
|
|
|
Jendeak lehen
|
baino
gehiago jaten du janari lasterra, diru gehiago jokatu zorizko jokoetan, marka zuriak gehiago erosi...
|
|
|
Ikertzaileek beren aurkikuntzak haurdun zeuden 468 emakumeren eta haien seme alaben jarraipenean oinarritu zituzten sei urte eta erdian, elikadurari buruzko galdetegiak erabiliz. Denbora horren ondoren, ondorioztatu dute barazkiak astean zortzi aldiz
|
baino
gehiago jateak, arraina astean hiru aldiz baino gehiagotan jateak eta lekaleak astean behin baino gehiagotan jateak gaixotasun horien aurkako babesa hobetzen duela. Dieta mediterraneoa hartu zuten amen seme alabak %80 gutxiago ziren txistu iraunkorrak izateko joera gutxiago zutenak, hau da, haurren asmaren sintoma ohikoena.
|
|
|
Ikertzaileek beren aurkikuntzak haurdun zeuden 468 emakumeren eta haien seme alaben jarraipenean oinarritu zituzten sei urte eta erdian, elikadurari buruzko galdetegiak erabiliz. Denbora horren ondoren, ondorioztatu dute barazkiak astean zortzi aldiz baino gehiago jateak, arraina astean hiru aldiz
|
baino
gehiagotan jateak eta lekaleak astean behin baino gehiagotan jateak gaixotasun horien aurkako babesa hobetzen duela. Dieta mediterraneoa hartu zuten amen seme alabak %80 gutxiago ziren txistu iraunkorrak izateko joera gutxiago zutenak, hau da, haurren asmaren sintoma ohikoena.
|
|
|
Ikertzaileek beren aurkikuntzak haurdun zeuden 468 emakumeren eta haien seme alaben jarraipenean oinarritu zituzten sei urte eta erdian, elikadurari buruzko galdetegiak erabiliz. Denbora horren ondoren, ondorioztatu dute barazkiak astean zortzi aldiz baino gehiago jateak, arraina astean hiru aldiz baino gehiagotan jateak eta lekaleak astean behin
|
baino
gehiagotan jateak gaixotasun horien aurkako babesa hobetzen duela. Dieta mediterraneoa hartu zuten amen seme alabak %80 gutxiago ziren txistu iraunkorrak izateko joera gutxiago zutenak, hau da, haurren asmaren sintoma ohikoena.
|
|
2009
|
|
|
Milioi bat espezie baino gehiago daude deskribatuta, gehienak intsektuak, ezagutzen diren animalia espezie guztien %80 ordezkatzen dutenak. 1.500 intsektu espezie
|
baino
gehiago jaten dira elikagai munduko hainbat eskualdetan, eta horien nutrizio balioa hain da garrantzitsua, FAO haien nutrizio eta merkataritza potentziala nola ustiatu ikertzen ari baita. Antolakuntzako espezialistek basoko intsektu jangarriak hazteko metodoak identifikatzen dituzte.
|
|
|
Ikerketa taldeak sei espezietako haziak jarri zituen harraparien eskura 2004an eta 2005ean. Emaitzek erakutsi zuten horietako batzuk beste batzuk
|
baino
gehiago jaten zirela, eta datu horiek konstante bat zirela, azterketak iraun zuen bi urteetan habitat desberdinetan mantentzen zirela. Granadako Unibertsitateko Luis Matíasek zuzendutako taldeak erakutsi zuen nagusi ziren zuhaitz espezieek, hala nola pinuak, arteak eta serbalak, jasaten zutela harrapari tasa handiena karraskarien artean.
|
|
|
Patataren kalitatea Tuberkulu hori lore zuriak dituen landare txiki bat da, Amerikatik datorrena. Leku batzuetan, hain hedatuta dago zerealak
|
baino
gehiago jaten direla dietan karbohidratoak ematen direnean. Uraren %75 eta %80 artean dago, eta almidoi kopuru handia du, %16tik %20ra bitartekoa.
|
|
2010
|
|
|
Egoera horri aurre egiteko, nutrizionista baten aholkuari jarraitzea komeni da. Oinarrizko jarraibideetako bat egunean behin
|
baino
gehiagotan jatea da, otordu batetik bestera lau ordu baino gehiago igaro gabe. Arau dietetiko horrek aukera ematen du egiazko gose sentsazioa naturaltasunez hautemateko eta gosetik bereizteko.
|
|
|
Modu selektiboan jan beharreko erantzun organiko horri “asetasun sentsorial espezifikoa” deitzen zaio. Bigarren plater baten zati bat postre gozo batera igotzean sentitzen den sentsazioa da, nahiz eta, teorian, “betea edo asea” izan, eta ikertzaileek elikagai bat
|
baino
gehiago jateari ematen dioten jokabide azalpen bera da, elikagai hori ongailuekin batera (saltsak edo kremak, esaterako) jaten denean, eta bakarrik jaten denean. Elikagai bat jatean, zaporea eta jateko gogoa aldatu egiten dira Centre Européen des Sciences du Goût (Dijon, Frantzia) erakundeko ikertzaile talde batek elikaduraren portaera hori ebaluatu zuen, hiru egoeratan patata frijituak eta browniak jatera boluntarioak animatuz.
|
|
|
Hasieran, gazte guztiak pisuaren arabera sailkatu ziren (pisu handiarekin eta gabe), baina portaera eredua lagin osoan errepikatu zen, parametro hori gorabehera. Lagun eta senideen aurrean pertsona ezezagunen aurrean
|
baino
gehiago jateko joera dago. Jokabide arau hori bera berretsi da beste batzuetan, eta ez da soilik gazteen artean.
|
|
|
“Betebehar batek dio haurrari jan behar duen janaria zerbitzatu behar zaiola” Inkestak errepikatu egiten dira, menuetan barazki, arrain, barazki eta lekale gehiago sartu behar direla adierazten baitute, baina pixkanaka sartu behar dira. Gaur egungo irizpideen arabera, ez dira frijituak astean behin
|
baino
gehiagotan jan behar, eta postrea bost egunetik lautan fruta izan behar da. Baina ohitura horiek gure ohituretatik hain urrun daude, hobetzeko tarteekin funtzionatzen jakin behar baita.
|
|
2011
|
|
|
GKEak beste erakunde batzuekin ere egiten du lan, kanpalekurako eta ospitalerako botikak eta ekipamendu teknikoa bermatzeko, bereziki erditze zailenetarako. Gainera, 22.000 laguni eman die janaria kanpamentutik, haurdun daudenek egunean behin
|
baino
gehiagotan jan dezaten. Larrialdi humanitario horietarako, Save the Childrenek Banco Santanderko zenbakiko larrialdietako funtsa du irekita.
|
|
|
Maiatza jaietako hilabete tradizional bat da, non ohikoa
|
baino
gehiago jaten den, burbuila batzuk edaten diren eta egun osoan litxarrerietara eramaten den. Horregatik, hurrengo asterako menu osasungarria aukeratzea ideia ona da.
|
|
|
“Ikusi dugu arrisku handiko genotipo baten eragina leundu egin daitekeela fruta eta barazki ugariko dieta bat kontsumitzeagatik”, dio Sonia Anand ek, McMaster Unibertsitateko medikuntza eta epidemiologiako irakasle eta ikerketaren ikertzaile nagusietako batek. “Horregatik, gure emaitzen arabera, egunean bost fruta edo landare zati
|
baino
gehiago jan behar dira, osasun ona sustatzeko”, adierazi du. “Gure ikerketak iradokitzen du geneen eta dietaren artean interakzio handia egon daitekeela gaixotasun kardiobaskularrean”, dio Ron Do doktoreak.
|
|
|
Baina, era berean, konturatu zen berezko ohitura hori azkar eta inkontzienteki askatzen dela kopuru agortezinak eskaintzen bazaizkie. Haurrek elikagai gehiago nahi ez zutela sumatu zuten bezala, zientzialariek egiaztatu zuten janari gehiegi proposatzen bazaie nahi
|
baino
gehiago jaten dutela gosetik eta gosetik. Portaera hori are nabarmenagoa da nerabezaroan.
|
|
2012
|
|
|
Osasuntsu dagoen pertsona batek astean lau arrautza
|
baino
gehiago jan ditzake?
|
|
|
Ez dago zalantza handirik: uste dugun
|
baino
gehiago jaten dugu.
|
|
|
Egun bakarrean, elikadurarekin zerikusia duten berrehun erabaki baino gehiago hartzen ditugu automatikoki, ia pentsatu ere egin gabe, eta erabaki horien ondorioz, behar
|
baino
gehiago jaten dugu, jabetu ere egin gabe.
|
|
|
Haien balio energetikoa txikia ez denez, neurriz jan behar dira, bereziki gehiegizko pisua eta obesitatea izanez gero. Pertsona askorentzat arazoa da tentazio bat direla, eta horrek errazio osasungarria izan daitekeena
|
baino
gehiago jatera bultzatzen ditu. Beste aperitibo eta zizka mizka batzuen aldean, krispetek ez dute glutenik, eta, beraz, zeliakia edo glutenarekiko intolerantzia dutenentzat egokiak dira.
|
|
|
Gauza bera egin liteke fruta lehortuekin (mahaspasak, orejoiak, mahaspasak, etab.).), nutrizio aldetik fruitu lehorren oso bestelakoa, baina baita osasunarentzat ere. Fruta freskoa astean behin
|
baino
gehiagotan jan litzateke snack gisa. Zuntz, bitamina, mineral eta organismoarentzat onuragarriak diren beste substantzia fitokimiko batzuen edukiagatik, ezinbestekoa da elikadura osasungarria izatea.
|
|
|
Nutrition&Metabolism aldizkarian 2010eko abuztuan argitaratutako azterketa batek erakutsi zuenez, «hiperelikadura eta sedentarismo» denbora kontzentratu baten ondoren, gorputzeko koipea handitu egin zen denbora hori igaro eta urtebetera arte. Kontua
|
baino
gehiago jaten lagunduko digun trikimailu bat da janaria plater txikietan zerbitzatzea. Nolanahi ere, Michelle Morgan dietista nutrizionistak dioen bezala, Gabonetan, gose eta asetasun mekanismoei inoiz baino gehiago erantzutea komeni da.
|
|
2013
|
|
|
Ez gehiegi luzatu ospakizun otorduetako eserialdiak, behar
|
baino
gehiago jatera eta edatera eraman ohi gaituzte eta.
|
|
|
aldizkarian argitaratu zen artikulu zientifiko bat, non esaten den egunean arrautza bat
|
baino
gehiago jateak areagotu egin dezakeela bihotz hodietako eritasunak pairatzeko arriskua, kontsumitzaile bakoitzaren kolesterol maila gorabehera.
|
|
|
Erosketa Gida honetan esan dugun moduan hanburgerrak gustuko baditugu haragi zuriz egindakoak hobetsi genituzke eta ez genituzke astean bitan
|
baino
gehiagotan jan.
|
|
|
Mekanismo horrek azalduko luke zergatik jarraitzen dugun jaten (gehiegi izateraino), nahiz eta goserik ez izan eta otordu oparo batean gure beharrizan fisiologikoek eskatu
|
baino
gehiago jan.
|
|
|
Otordu bat egin ondoren mahaian jaki gustagarri eta tentagarriak baldin badaude, are gehiago gantz eta azukre ugari badituzte (bonboi kaxa bat, adibidez), behar
|
baino
gehiago jateko arriskua izaten da, eta zenbaitetan, otordua bera luzatu egiten da, ezabatu egiten da-eta asetasun irudipena.
|
|
|
Elikadura arloko jokabideak aztertu dituenean, Wansink doktoreak behin baino gehiagotan egiaztatu du elikagai eskaintza ugaria jartzeak ere uste
|
baino
gehiago jatera eraman ohi gaituela.
|
|
|
Mekanismo horrek azal lezake gehiegi irenstea. (jatordu oparo baten aurrean edo bazkalondoan hain ohikoak), goserik ez izan arren eta behar fisiologikoak
|
baino
gehiago jan arren. Arazo bat dago, ordea:
|
|
|
Gainera, elikagai koipetsu edo proteina gehiegi janez gero, gerta liteke indigestioa. Jaki gozoz betetako mahaia, tentazio zoragarria. Bazkalondoan janari gozoa eskura izateak (are gehiago koipe eta azukre ugari badu, bonboi kaxa bat bezala) behar
|
baino
gehiago jatera eraman gaitzake, eta egoera eta giro askotan ezaugarri hauek izaten ditu: janariaren luzapena, asetasun sentsazioa baliogabetu egiten baita.
|
|
|
Aukera gehiago, gogo handiagoa. Hainbat gairi buruzko ikerketak elikadura portaera Wansink doktoreak behin baino gehiagotan egiaztatu du pertsona bat azaldu duela elikadura eskaintza handiagoa aurreikusitakoa
|
baino
gehiago jatera bultzatzen du. Antzeko elikagaiak izan arren, bazkalondoan hainbat gozoki (bonboiak, te pastak, pastelak…) eta kanape motako mokadu gaziak hautatzeko aukera, snack ak (patata frijituak eta antzekoak) edo edariak (zukuak, freskagarriak, garagardoa, ardoa, etab.).), forma eta kolore desberdinekin, gehiago kontsumitzera bultzatzen du.
|
|
|
Txakurrarekin egindako irteera horiek bultzatuta, haurdun dauden emakumeak beren pisuari eustera bultzatzen dituzte. Hala, animalia batekin bizi diren haurdunek zailago egiten dute komeni
|
baino
gehiago jatea. Haurdunaldiko obesitateak areagotu egiten du garaia baino lehen erditze goiztiarra izateko arriskua, baita haurra erditzean konplikazioak izateko arriskua ere.
|
|
|
2008ko urtarrilean aldizkarian argitaratutako artikulu zientifiko bat ilustratzen du. Zirkulazioa Egunean arrautza bat
|
baino
gehiago jateak arrisku kardiobaskularra areagotu egin lezakeela ikusi zuen, kontsumitzaileen kolesterol mailaraino modu independentean. Paradoxa horren azalpena diskrezio oso sinple batean egon liteke:
|
|
|
Egunero fruta freskoak hartu. Zukuei dagokienez, AICR erakundeak gomendatzen du egunean baso bat
|
baino
gehiago jatea, nahiz eta %100 naturala izan, EROSKI CONSUMEren artikulu honetan zehaztutakoarekin bat etorriz. Barazkien kontsumoa lehenestea (tomateak, hosto berdeko barazkiak, piperrak, azenarioak, etab.). Azken inkestaren arabera, Espainiako herritarrek ez dituzte betetzen fruta edo barazki hartzeak.
|
|
|
Margaret Chan doktorea, OMEko zuzendaria, gehitu zerbait gehiago. Orain dela gutxi esan duen bezala, oso prozesatutako elikagaiak (edari azukretsuak, esaterako) erresistenteak izateko diseinatuta daude, eta behar
|
baino
gehiago jaten dugu. Obesitateak ugarien arriskua areagotzen duelako gaixotasun kronikoak, neurriz kontsumitu behar da hura jasateko arriskua areagotzen duen edozein elikagai. Freskagarriak eta diabetea, zer harreman duzu?
|
|
|
«Batzuetan, janaria katuaren eskura uztea ez da hain ideia ona izaten, zailagoa izango baita hartzen duen janari kopurua kontrolatzea eta erraz elikatuko baita gehiegi», dio Gonzálezek. Gainera, baldin badago felido bat baino gehiago etxean ohikoa da batek besteek
|
baino
gehiago jatea; beraz, gehiegizko pisua izateko arriskua du.Bere beharren gainetik elikatzen den felido batek zenbat vianda hartzen duen kontrolatu behar du. Katuaren janari kopurua:
|
|
|
Hazkundeak nutrizio eskakizun handiak eragiten dizkie. Horregatik, katu kume batek egunean behin
|
baino
gehiagotan jan behar du. «» Kumeak egunean hiru aldiz elikatu behar dira, gutxienez sei hilabete bete arte», erantsi du Kallfelzek.
|
|
|
Bai, gehiago dago: aldizkariaren 2010eko otsaileko edizioa New England Journal of Medicine zehaztu espezia hori egunean 3 gramo
|
baino
gehiago jateak tabakismoa desagerraraztearen onura bera ekarriko luke, eta urtean 92.000 heriotza inguru saihestuko lituzke, Estatu Batuetan bakarrik. Bi urte geroago, metaanalisia behatu gatz kontsumo handiagoaren eta urdaileko minbizi arriskuaren arteko erlazio lineala.
|
|
|
Irudia: Ryan Tiran Katuaren diabetesa, gaixotasun arriskutsua Katuaren diabetesa gero eta ohikoagoa da etxeko felidoen artean, ariketa gutxiago egiten baitute eta komeni
|
baino
gehiago jaten baitute Katuetako mellitus diabetesa arriskutsua da, baina gero eta ohikoagoa, felidoen gaixotasuna, eta horrek animaliaren bizitza laburtzen du tratamendu egokirik gabe. Katua diabetes Ez du intsulina kantitate osoa sortzeko gaitasunik gorputzak behar bezala funtziona dezan behar duen hormona.
|
|
2015
|
|
|
Ez dugu ahaztu behar, gainera, saltsa horiek gustagarriagoak egiten dituztela platerak, eta, horren eraginez, gerta liteke saltsarik gabe dagoenean
|
baino
gehiago jatea elikagai horretatik.
|
|
|
Jakina, ondo elikatzeak ez du esan nahi asko jatea. Izan ere, normala
|
baino
gehiago jatea erditzearen ondorengo depresioaren sintometako bat izan daiteke. 3 Laguntza onartzea Haurren lehen egunetan, adituen aholku nagusietako bat da familiakoei eta lagunei laguntza eskatzea, zaintzeko eta, behar izanez gero, atseden gehiago eta hobea izateko.
|
|
|
Hori dela eta, AFSCAk azterketa bat egin du hura irenstearekin lotutako arriskuei buruz. Agentziaren arabera, mundu osoan 1.500 intsektu espezie
|
baino
gehiago jaten dira (kakalardoak, tximeletak, erleak eta inurriak, matxinsaltoak eta grilloak edo txitxarrak, besteak beste). Europako Batasunean ohikoa da tropodoak jatea otarrain edo izkin gisa, baina ez kakalardoak, eta literatura zientifiko gutxi dago elikagai horren segurtasunari buruz.
|
|
|
belchonock Atsotitzak ez dira ebidentzia zientifikoak Espainiako hizkuntzak dituen milaka atsotitzetatik ehunka dira elikaduraz hitz egiten dutenak. Logikoa da, pertsona gehienek (ez guztiek, zoritxarrez) egunero eta behin
|
baino
gehiagotan jaten dutelako. Afariei dagozkien herri horien artean, denek aho batez aholkatzen dute afaltzea arriskutsua dela, sei adibide ezagun hauek berrikustean egiazta daitekeen bezala:
|
|
|
Seguru asko, pertsona askok esango dute baietz, dieta osasungarria dela eta ez dakitela elikagaiak (oso kalorikoak eta gantzatsuak, baina nutrizio gutxikoak) oso gutxitan agertzen direla mahaian. «Egun bat da» edo «Behin
|
baino
gehiagotan jaten dugu», esaten du noizean behin gutizia horiek. Kontua zera da:
|
|
|
festa hauek ekartzen duten trajinaren bidez eramaten uztea, ohiegia izan gabe: ohituta dagoena
|
baino
gehiago jatea, edatea eta erretzea, ariketa fisikoa egiteari uztea, alde batetik bestera joatea eta estresari aurre egitea. Eta hori guztia faktura pasatzen amaitzen da, neurri handiagoan edo txikiagoan.
|
|
2016
|
|
|
Horixe proposatzen du Nutrizio eta Dietetika Akademiak. Hala ere, elikagai askok dituzten bilgarri erakargarriek desorekatu egiten dute (are gehiago) dieta eta jateko gogoa
|
baino
gehiago jaten dute, ondoren zabaltzen den bezala.
|
|
|
2 Nola elikatu katu esterilizatu bat? Zenbait katuk gaitasun naturala dute beren energia kontsumoa kontrolatzeko, behar dutena
|
baino
gehiago jan eta gehiegizko pisua edo obesitatea jasan ez dezaten. Baina mekanismo hori murriztu egiten da esterilizatzean.
|
|
|
Ebakuntzak kaloriak erregulatzeko mekanismo naturala oztopatzen du. Horren ondorioz, felido zikinak behar dutena
|
baino
gehiago jateko joera dute. Horregatik, katu esterilizatu bat elikatzeko lehen urratsa da jaten duena kontrolatzea.
|
|
|
Horregatik, katu esterilizatu bat elikatzeko lehen urratsa da jaten duena kontrolatzea. Ontzia zaintzen bazaio eta behar
|
baino
gehiago jaten uzten ez bazaio, felidoak onura handia aterako du. Ikas itzazu aholku gehiago gehiegizko pisua duen katu bat elikatzeko.
|
|
|
Baina, dagoeneko, osagai gehiago gehitu eta anoa gehiago prestatu behar dira. Behin
|
baino
gehiagotan jateko eta denbora aurrezteko balioko du horrek. Mediterraneoko dietari jarraitzeko, ez da beharrezkoa amonaren gisatzea su motelean eta hiru orduz.
|
|
2017
|
|
|
Bertan, Markus Lipp NBEko Elikadura eta Nekazaritzarako Erakundearen (FAO) eta Osasunaren Mundu Erakundearen (OME) arteko batzorde mistoaren idazkaritzako kide den Markus Lipp ek azaldu du kontsumitzaileei gomendio onena dieta bat egitea eta ariketa fisikoa egitea dela. Hala ere, ziurtatzen du horrek ez duela eragozten haurrak bezalako arrisku taldeak izatea, haurrak
|
baino
gehiago jaten dutenak helduek baino proportzioan jaten dutelako eta beren gorputz pisuaren arabera substantzia horiekiko esposizioa askoz handiagoa delako. Dieta osasungarria eta osasungarria Dieta askotarikoa eta osatua da dieta, dieta orekatua, dieta orekatua, dieta mediterraneoa duena.
|
|
|
Gantz horien gantz profila osasungarria izan badaiteke ere (gutxitan izaten dira fruitu lehorrak edo mantekadoak oliba olioa baino ez dutenak), produktu osasungarria edo gomendagarria izaten da maiz jateko. Eta bai, astean behin
|
baino
gehiagotan jatea, bi hilabete baino gehiago, ez da neurrian jatea, ezta osasungarriak ez diren pertsonentzat ere. Gabonetako gozokien «azukrerik gabeko» bertsioak Orain dela urte batzuk, gozo horien guztien «azukrerik gabeko» bertsioak agertu ziren merkatuan, osasun arazoren bat duten pertsonentzat edo pisuagatik bakarrik kezkaturik dauden pertsonentzat.
|
|
2018
|
|
|
Nutrizioan eta dietetikan, beti esaten dugu maximo bat dagoela: «garrantzitsuagoa da jaten duzuna
|
baino
gehiago jaten ez duzuna». Alde horretatik, alferrikako elikagai gehiegi kontsumitzen ari bazara, baliteke osasungarrienentzat lekurik ez egotea.
|
|
|
Hain zuzen, 108 faktore desberdin zenbatu daitezke, lan hau Erresuma Batuko Gobernuarena. Erretzen dena
|
baino
gehiago jaten dela dioen arrazoibide sinplista ez da aski 80ko hamarkadaren hasieran gehiegizko pisuaren eta gizentasunaren munduko pandemia (haurrena zein helduena) bat batean agertzeko. Gainera, arazo bat dago Mediterraneoko Dieta kontzeptuarekin; izan ere, horietako askok ardoa ere sartzen dute bertan, gaur egun badakigunean alkohola edozein dositan toxikoa dela eta, OMEk gomendatzen duenez, zenbat eta hobeto.
|
|
|
Erresuma Batutik eta Irlandatik Norvegiara edo Portugalera oso elikagai preziatua da, eta urtean zazpi bat kilo pertsonako, Europako kontsumo zifren buruan. Espainian, 48 milioi kilo inguruko bolumena du, eta bakoitzak kilo bat
|
baino
gehiago jaten du urtean arrain zuri, magro eta prestatzen erraza. Bakailaoa gure herrialdeko espezierik kontsumituenetakoa da, legatza, sardina eta izokinarekin batera.
|
|
|
Inoiz ez. Hala, kontserbako lekaleak elikagai prozesatuak dira, baina ez dira osasungaitzak, baizik eta, alderantziz, denbora gehiago ematen digute osasuna galdu gabe. Arriskua Izan ere, Gabonetako ehunka produktu industrialen ustezko nutrizio hobekuntzaren babesean, bertsio estandarrak edo klasikoak erosten genituenean
|
baino
gehiago jaten dugu. Hiperprozesatu horiek azukrerik duten ala ez ere ezin dugu begiratu. Arazoa ez da osagaiaren edo osagaiaren berdina, produktua osatzen duten elementuen multzoa baizik; izan ere, osagaien lotura edo elkarketa horrek eragingo du adituek beren produktu zaporetsuak egitean aurkitzen dakiten gozamena —hori ezin dugu eztabaidatu— Gauza bera gertatzen da erroskoiekin.
|
|
2019
|
|
|
Bi datu gomendio honen garrantzia ulertzeko: batetik, haragiaren ekoizpena boskoiztu egin dela sei hamarkada eskasean; eta, bestetik, Estatu Batuetan, Zeelanda Berrian, Australian eta Argentinan pertsona bakoitzak, batez beste, 100 kilo haragi
|
baino
gehiago jaten duela urtean. Zer aztertzen du azterketa berri honek?
|
|
2021
|
|
|
Txokolate tabletak edo txokolatezko snack ak bezalako produktuen erosketa %14, 5 hazi zen. Batez beste, 4 kilo txokolate eta kakao
|
baino
gehiago jaten ditugu pertsonako 2020an. Etxean edari alkoholdun gehiago Espainiako etxeek edari gehiago kontsumitu zuten 2020an.
|
|
|
opilak, txokolate kremak, saltsak, patata frijituak…Eta beste koipe saturatu batzuk baino okerragoa ez den arren, haien kontsumoa zaindu behar da: ez dute eguneko kalorien %10
|
baino
gehiago jan behar. Hurrengo lerroetan ikusiko dugu olio hori hain txarra den.
|
|
2022
|
|
|
Kantitateak optimizatzen ditu. Askotan behar
|
baino
gehiago jaten dugu. Irensten ari garenaz kontziente izateak benetan behar dugun janari kopurua atzematen lagun diezaguke.
|
|
|
Printzipioz, oilasko arrautzaztatua edo birrineztatua dieta osasungarri baten barruan sartzen den elikagaia da. Hala ere, ez da ideia ona astean behin
|
baino
gehiagotan jatea, eta are gutxiago egunero; izan ere, horrek askotan jatea komeni den beste elikagai batzuen kontsumoa alda dezake, hala nola frutena, barazkiena eta barazkiena. Baina, produktu horien bertsio komertzialak aldendu egin daitezke, nolabait, “oilasko arrautzaztatua” terminotik.
|
|
|
Astean zenbat lata jan daitezke? Segurutzat jotzen den merkurio kantitatea gainditzeko, pertsona heldu batek astean bospasei atun lata
|
baino
gehiago jan lituzke. Izan ere, jan daitekeen kantitatea 112 mikrogramo da astean 70 kg ko pertsona batentzat.
|
|
2023
|
|
|
Ez da biberoiak akabatu behar. Edoskitze artifizialaren eragozpenetako bat da haurrek, errazago lortzen baitute janaria, behar
|
baino
gehiago jateko joera dutela. Ez da alarmarik egin behar, potearen etiketak adierazten duena baino gutxiago jaten duelako; izan ere, jarraibide hauek adin talde bakoitzean pisu gehien duten haurrei egiten diete erreferentzia.
|
|
|
Horixe da lekaleen kasua, elikagai iraunkorra, osasungarria, ekonomikoa eta erabilera anitzekoa baita, eta pixkanaka sukaldean eta mahaian gero eta presentzia handiagoa du. Espainian, kontsumitzaile nagusiak erretiratutako adineko pertsonak dira, alde handiz, urtean bost kilo
|
baino
gehiago jaten dituztenak. Baina elikagai horren onura ugarien argitan, gainerako herritarrek ereduarekin jarraitu eta lekaleak jan lituzkete.
|
|
|
Zenbat dira gomendagarriak? Ikusi dugunez, egunean bost aldiz
|
baino
gehiagotan jaten duten pertsona askok kaloria gutxiagoko gosariak egiten dituzte, eta sindrome metabolikoa izateko %23 probabilitate handiagoa dute. Zenbat jatordu diren gomendagarriak, ez dago adostasunik.
|
|
|
Kasu horretan, albaitariaren aholkularitza eta onespena bilatu behar dira beti. Maiztasunari eta kantitateari dagokienez, kumeak direnean egunean behin
|
baino
gehiagotan jatea komeni da. Helduak eta helduak zakur bakoitzaren arabera.
|
|
|
Profesional batek orienta dezake ongien zein diren onuragarrienak eta zein giza elikagai diren txakurrarentzat kaltegarriak. Hobe da kanitxe txakurkumeek egunean hiruzpalau aldiz jatea, errazio txikiak, eta helduak diren heinean, egunean otordu bat edo bi
|
baino
gehiago jatea. f52c Canicheko gaixotasunak Txakur oso osasuntsuak eta erresistenteak dira txakurrak, baina ez dute izaten gaixotasun edo osasun arazo ohikoenak.
|
|
|
Alde horretatik, ematen zaizkien sariak oso ondo kontrolatu behar dira, gozokiak ahalik eta gehien mugatuz, eta horien ordez, snack osasungarriagoak jarri behar dira, hala nola fruta batzuk. Chihuahuakek oso urdail txiki eta delikatua dute, eta ezin dute behin
|
baino
gehiagotan jan. Oro har, egunean bi otordu egin daitezke, eta txakurkumeekin eta txakur helduekin hirutan bana daitezke.
|
|
|
Elikagai kopuruari dagokionez, berriz ere, komeni da fabrikatzaileek eta albaitariak gidatzea. Kontuan izan behar da schnauzer ak ez badu behar adina ariketa egiten eta erretzen duena
|
baino
gehiago jaten badu gehiegizko pisuko arazoak agertuko direla. Bat hezi edo entrenatzen denean, kontuan hartu behar da zer sari ematen zaizkion.
|