|
2010
|
|
|
Zuretzako
|
baino
ez dugu forfait a behar, guk denboraldikoa daukagulako. Hasieran ez nion ulertu, gero bai.
|
|
|
Dirudienez hasieran emakumeek
|
baino
ez zuten marka hura erosten eta alferrik joan ziren gizonak erakartzeko antolatu zituzten kanpaina handiak, harik eta publizista batek deskubritu arte bazela gizon" mota" bat zeinarentzat ordu arteko propaganda kanpainek ez zuten batere funtzionatu, gizon mota hark" independentzia" preziatzen zuelako gauza guztien aurretik.
|
|
|
Hau demokrazia ote den galderari" bai" ala" ez" erantzutea ez da arazoen soluzioa. Eredutzat aipatzen den Atenaseko demokrazia arkaikoan, lautik batek
|
baino
ez zuen biltzarretan parte hartzeko fakultaterik. Esklaboek eta emakumeek ez zuten halako eskubiderik.
|
|
|
Arratsean, hartu duen oparia dastatu behar duenean ohartu da trikimailuaz: potea funtsean behiaren gorotzaz beteta dago, azalean
|
baino
ez du ezti kapa mehea. Haserre, idazkariari hots egin dio:
|
|
2011
|
|
|
Haren bizitzaren gorabeherek ere itzalean diraute. Espetxean egona, sexu kontuetarako lizuna, eta Ama Birjinaren baitan
|
baino
ez zuen inorengan konfiantzarik. Villonek bezala.
|
|
|
Gauza jakina da teknologiak ez dituela erabakitzen gauzatzen diren aldaketak, asko baldintzatzen baditu ere. Azken hamarkadetako musikaren historiari erreparatzea
|
baino
ez dugu: aldaketa nagusiak ez dira behin ere aurreikusi, eta aldaketa teknologikoek nekez ekartzen dute haiengandik aldez aurretik espero dena.
|
|
|
" Ez utzi liluratzen!". Bizitza hau
|
baino
ez dugu eskuartean, eta zapalkuntzaren, miseriaren, ezintasunaren arrazoibidean besteren batean amesten jarri nahi diguten guztiei hau erantzuten dio: " Haize hotzeko lurrera,/ biluzirik heldu zineten,/ ezer gabe dardarez[...]/[...] denek mundua maitaturik amaitzeko[.]/[.] Mundua ez da modu hontan aldatzen,/ gizonen hartuemanak ez direla hobekitzen,/ zamaroa ez da hola laburtzen[.]/ baina gizon horiek gau batez ohea dute,/ zegokien kaleko elur eta izotzetik babesean" Laboaren ahotsak behin eta berriz gogora ekarri digun bezala.
|
|
|
Soinu epitafio gisa funtzionatzen du kantu honek non Mirandek berak naturaltasunez egingo zukeen moduan ingelesa eta euskara uztartzen diren (bere ustea zen euskal hizkuntzak poesiarako zuen gaitasuna ingelesak
|
baino
ez zuela horren nabarmen, eta Byron bezalako erromantikoak zituen erreferente nagusi). Omenaldi sotil eta esanguratsua.
|
|
|
" Ideia utopiko guztien marrazkiek elkarrekin komunean dutena, bere sinplekeria da[...] hain dira pobreak utopikoek irudikatzen dituzten ametsak, arbuioa sorrarazten digutela hasieratik[.] eta gero, mesfidantza. [.] [Eta hori da,] utopikoek munduaren duten irudia eta errealitatea, urrutiko antzik
|
baino
ez dutelako[.]
|
|
|
Lau kantarion artean, Ordorikak
|
baino
ez du bere webgunea (www. ruperordorika.com) non diskografia osoa kontsultatu ahal. Hutsune hau Berria taldeak argitaratutako www.badok.info rekin konpontzen da.
|
|
|
Gertatu da txikizioa; burutu da Europako zibilizazio garatuenak XX. mendean asmatutako gerra egiteko modu berriaren bataioa: ordura arte jainkoek
|
baino
ez zutena —zerutik sua eta suntsiketa itsuki bidaltzeko ahala— gizakien esku ere gelditu da hemendik aurrera. Nortzuek jasoko dute burua gero, haur horiek ez badira, mutiko morroi unatuaren kantua xuxurlatuz?
|
|
|
Horretarako eragozpenik handiena hizkuntzarena da, euskara baita bere benetako nortasuna agerian utzi ahal duen gauza bakarra. Aukera bat
|
baino
ez du: gaztelera ikasi eta euskara ahaztu.
|
|
|
Eta errege horrek ez du inoiz Akitania menpe izan. Are gehiago, Ehun Urteetako Gerra amaitu zen Frantziako Karlos VII.a Bordelen sartu zenean Ingelesen menpe zegoen Akitania beretzat harturik, eta orduan Fernando Katolikoak urtebete
|
baino
ez zuen (1453).
|
|
|
Sagastizabalen eleberrian, berriz, ikasleek euren artean hitz egiten dute eskoletan. Hau da, Koro irakaslea
|
baino
ez dute hizkuntzaren eredu, beste solaskide guztiak euskaldun traketsak baitira.
|
|
|
Ezaguera izaten hasi zenetik joaten zen liburutegira; horrek, Isabellaren kasuan, esan nahi zuen Matilda izeneko liburu bat irakurri zuenetik. Liburuari izena ematen zion neskak lau urte eta erdi
|
baino
ez zituela, liburutegiko haur liburu guztiak irakurrita zituen, eta, liburuzainaren aholkuz, heldu askok benetan irakurri gabe irakurri dituztela esaten duten liburu garrantzitsu horietako asko ere irakurri zituen. Isabellak bazekien ezin zuela bere burua Matildarekin konparatu, baina bere senak nolabait esaten zion gaur egun zeukan irakurzaletasuna oso txikia zenean irakurritako liburu hartako Matilda bezalakoa izan nahi izateari zor ziola; halako mimetismo baten eraginez harekin identifikatu baitzen, geroago beste hainbeste pertsonaiarekin, haragizkoak bezala paperezkoekin ere, gertatuko zitzaion gisa berean.
|
|
2012
|
|
|
Ez da egongo bizi komun edo zentzu komuna sortzeko beharrik, ez da ahalegin horrek ekar lezakeen sesio nekagarririk jasan; komuna eginda dago eta, arautegian ondo zehaztuta. Komunitate haiek pret h porter kontsumitzen direnez, kontsumoa
|
baino
ez dute komun haietako biztanleek, horra euren identitatea. Horrenbestez, den denak berdinak direlakoan bizi ahal dira, homogeneoak direlakoan, bai barru barrukoan, bai azalekoan ere.
|
|
|
Geldirik zaude, estazioko bozgorailuek hainbat hizkuntzatan bidaiariei ohar mugagabeak oihukatzen dizkizueten bitartean, ahots metaliko horren doinuak ikuskizunak jarraitu
|
baino
ez duela egiten gogorarazten dizun bitartean.
|
|
2013
|
|
|
" Zahartua nago eta ilea erabat urdinduta daukat; eta, urteek errurik badutela onartuta ere, nire postu honek eta batik bat San Diegoko arduradun gisa betetzera noan bost urteko epeak erritmoa azkartu dute. Lur hau apostoluentzat baino ez da, eta hemengo jendea ni baino apostolu handiagoen beharrean dago; baina, Jainkoari eskerrak, osasuna badugu, eta probetxuzko gauzaren baterako erabiltzen saiatuko gara, herrenka bada ere". 237 Bizitzaren azkenetan dagoen norbaiten hitzak dirudite, eta hala ere, eskutitza idatzi zuenean, 1782an, Lasuenek 46 urte
|
baino
ez zituen. Handik hiru urtera, San Diegoko aldia amaitu zuenean, bataioak 431tik 1.075ra igota zeuden, eta ganadua 245 burutik 2.462ra.
|
|
|
Errukitzekoa zen goletaren egoeraren aurrean eskifaiak erakutsitako izua ikustea, gaixoentzako ere zoko ziztrin bat
|
baino
ez baitzuen. Itsasgizonak ezin ziren beren zereginetan aritu erabat blaitu gabe, itsasoa bare zegoenean izan ezik". 150
|
|
|
1810 urtearen inguruan, misioko 1.200 biztanleetatik 300 edo 400 sifiliak jota zeuden, eta, kutsua ez zabaltzeko, ospitalea eraiki zen misiotik distantzia batera. Ospitaletik, jakina, izena
|
baino
ez zuen, eta San Gabrielgo arduradunek, Zalvideak eta beste herritar batek, Jose de Miguelek, medikuntzaren inolako laguntzarik gabe zaindu behar zituzten han pilatutako gaixoak. Etsigarria izan behar zuen bi fraideentzat, misioaren gorputz sasoitsuan, tumore gaizto hura hazten ikustea.
|
|
|
Portugaldarrek lortu ez zutena, ezta Sir Francis Drakek berak ere, Santa Anaren aurkako erasoaren unean 27 urte
|
baino
ez zituen Cavendish gazteak lortu zuen.
|
|
|
Osioren ustez, harroa eta Arrillagaren zuhurtziarik gabea zen; Alvaradok adiskidetsua, baketsua eta bihozbera zela dio, eta aurreko gobernadore guztiak baino heziketa eta manera hobeen jabea. Vallejok laudorioak
|
baino
ez ditu Solarentzat, Romerok petraltzat eta despotatzat dauka(" hombre de malgenio y despotico"), Borondak diziplinazalea zela aipatzen du, baina inpartziala eta zuzena; eta oso umezalea.302 Frantziskotarren artean, beste inorekin baino harreman hobea izan zuen Francisco Xavier de la Concepcion Uria aizarnarrarekin, hau da, garaikideek umore onagatik goraipatzen duten fraidearekin.... Bide batez esanda, elkarri egiten zizkioten gutun adiskidetsuetan Uriak euskara tartekatzeko ohitura omen zuen.303 Solaren figura aztertu duten historialariek adeitasun hori azpimarratzen dute; baina beste ezaugarri bat ere aipatzen dute, ez oso heroikoa:
|
|
|
Arteagak dioenez, forma kurbatukoak ziren, oso ongi eta tinko jositako larru sendoz estaliak. Zulo bat
|
baino
ez zuten, lurrezko pegar baten ahoa bezalakoa, eta bakoitzean lagun bat sartzen zen. Kanpotarrak haien aurrean miretsita ikusirik, bi gizonetako batek truke bat proposatu zuen:
|
|
|
imen, bat; utin, bi; capan, hiru; catauas, lau; misur, bost; saquen, sei; quenetis, zazpi; osatis, zortzi; tulau, bederatzi; iguesizu, hamar; imeniluen, hamaika; capanuya, hamabi; imenaye, hamahiru; catsuya, hamalau, etab. Hitz gehiago ere ikasi genituen, baina ez ditut idatziko ez aspertzearren. Izen batzuk
|
baino
ez ditut idatziko, bataio izenen antzekoak, inondik ere elkar bereizteko erabiltzen dituztenak. Hala, egun hartan guregana etorri ziren zortzi indioek honako izen hauek zituzten:
|
|
|
Eta semeak bai, ezarrita utzi zuen Sonoratik Monterreyraino eta San Franciscoraino zihoan lehorreko bidea. Lorpen handi horri esker, Juan Bautista Anza II.a Kaliforniaren historiako figura gailena bihurtu zen eta haren izena nonahi aurki dezake gaur egun Kaliforniara doanak.* Hemen ere eskainiko zaio merezi duen arreta, baina momentuz Fronterasko presidioan utziko dugu ama alargunarekin eta bost anai arrebekin, oraindik hiru urte
|
baino
ez ditu eta.
|
|
2014
|
|
|
Ibili
|
baino
ez dut nahi 80
|
|
|
Tantrismoak ez dauka erlijioaz ezer, tradizio espiritual eta mistikoa den arren. Eredugarri bilaka zitekeen arren, gazte mordo batek Kamasutra ren postura guztiak ikastea
|
baino
ez du helburu, gizontasunarengatiko borroka horretan.
|
|
|
Alde batetik, internetek sexualitatea mundu guztira zabaldu du modu oso esplizituan. Dagoeneko, sexuaren inguruko edozer jakin nahi badugu, edozelako sexua kontsumitu nahi baldin badugu, ordenagailuaren aurrean jartzea
|
baino
ez dugu. Internetek imajina dezakegun edozein sexu mota kontsumitzeko aukera eskaintzen digu.
|
|
|
Egungo eredu demokratikoak gizabanakoei beraien pasio eta desira guztiak elikatzeko espazio eta bitartekoak eskaintzen dizkio, hortxe dago bere arrakasta. Oligarkek ederki ere ulertu dute gehiengoa gobernatzeko, bere babesa izaten jarraitzeko, emozioak eta horiek gauzatzeko aukera eskaintzea
|
baino
ez dutela, non erotismoak eta beldurrak tresna eraginkorrenak bilakatu diren.
|
|
2015
|
|
|
EITBeko umore saio batean, haatik, trufa egin guran edo, espainierazko dormir euskaraz bertsolari esaten zela kontatu ziguten. Lekutan daude, beraz, bertsoekin logura
|
baino
ez duten horiek BECera edo bertso saioetara doazen lagunengandik. Lekutan daude euren sentierak, eta izaerak segur asko.
|
|
|
Zentzua, dena den, sail absentean geratzen da. Adierazleek, beraz, zentzua galdu dute, zentzu bikarioa edo delegatua
|
baino
ez dute.
|
|
|
Bizipen horiek arautzen hainbat sinesmen ikusi ditugu, logika antzeko erregimenak, guztiek izate edo egitate soziala zein sinesmenetan ainguratu eta nola abiarazi behar ziren arautu dute. Orain, logiken nahas mahas batean bizi gara, azken finean, praktikak
|
baino
ez ditugu. Praktiketan da egitate eta izate sozialen jatorri, garapen eta izaera.
|
|
|
Egiturako Identitateak ez bezala, anomaliek desenkusaka bizi behar dute. Anomaloa den orok bere burua zuritu behar omen du.229 Galdera horiek Identitatearen gogamenean
|
baino
ez dute zentzurik, hau da, konglomeratu sozial batean nagusi diren egituren kolusioetan baino ez. Erantzun bakarra merezi dute:
|
|
|
Mugagabeko kopien ondorioz, artifizialak originaletik urruntzen gaitu eta erreal gordin horren presentzia guztiz galarazten digu. Haren tokian artifiziozko kopiak
|
baino
ez ditugu. Ez dago, beraz, erreala bere horretan ematerik, diskurtso denotatibo hutsarenak egin du.
|
|
|
Norberaren izana jasotako zerbait barik, jendartean egokitutako kokapena edo estatusa, izena edo ospea, ondarea edo oinordekotza izan barik ere, norberak ekinez lortu beharreko egoera iragankorra bihurtu zen. Iragankorra jende arteko joko gatazkatsuetan
|
baino
ez duelako izaterik. Harez gain, jokoek ere irmotasuna galdu dute, jokalariak ez datoz bat jokoaren izaeraz, arauez eta xedeez.
|
|
|
Horrela, jakin zuten existitzen zela boxeolari gazte hasiberri bat, hogeita bat urte
|
baino
ez zituena, zeinari buruz komentatzen baitzuten munduko boxeolari onena izango zela, eta baita inoiz boxeoaren historia osoan izandakoa ere. Bere izena Joe Louis zen eta" Detroiteko bonbaketaria" deitzen zioten, nahiz eta benetan Alabaman jaioa izan.
|
|
|
390. Lan Harremanen Kontseiluaren legearen arabera erakundearen erabakiak alde bakoitzeko %60ko gehiengoz hartzen ziren —Confebasken eta sindikatuen taldeek zazpina ordezkari zituzten; horrek UGT eta CCOOri beto aukera ematen zien, zazpi ordezkaritik hiru
|
baino
ez zituzten arren; ELAk, aldiz, erabakiak hartzeko gehiengoa %50ra jaitsi zezala exijitzen zion Jauregiri, Kontseiluaren legeak Langileen Estatututik hartua baitzuen %60ko eredua eta Langileen Estatutuaren 1995eko erreformak %50era jaitsia baitzuen erabakitzeko gehiengoa; ELAk eskatzen zuen zazpitik lauko gehiengoarekin bermatuta izango zuen nagusitasuna alde sindikalean, betiere LABekin ados jar... Ekonomia eta Gizarte Kontseiluari zegokionean, talde sindikalaren aurkako ebazpenak eragotzi nahi zituen ELAk; horretarako erakundea osatzen zuten hiru taldetako bakoitzean gehiengoa lortu zen erabakiak hartzeko.
|
|
|
Bi sindikatuen zuzendaritza batzordeak bilduta egon ziren, ELA Bilboko egoitzan eta LAB Donostiakoan; hainbat telefono bidezko elkarrizketa eta fax bidezko testu trukatze izan ziren; ELAk ulertzen zuen LABi oso aldats gora egiten zitzaiola iragarritakoa bertan behera uztea, mahaikideen espetxeratzea erantzunik gabe uztea baitzen, besteak beste, baina argi zegoen, aldi berean, deialdia adostu zenean aurreikusitako kondizioak aldatu zirela eta ELArentzat suizidioa litzatekeela 13 mantentzea; kontua zen, hortaz, nola gainditu ahalik eta txukunen ataka hura, ELA eta LABen arteko harremana zapuztu gabe: goiz hartan izandako azkeneko telefono bidezko elkarrizketan," gu
|
baino
ez gaituzu" bota zion Elorrietak Diezi, baina berdin esan ziezaiokeen: " zuek baino ez zaituztegu"; elkarren premiadunak ziren ELA eta LAB, aurrera egin nahi bazuten.
|
|
|
goiz hartan izandako azkeneko telefono bidezko elkarrizketan," gu baino ez gaituzu" bota zion Elorrietak Diezi, baina berdin esan ziezaiokeen: " zuek
|
baino
ez zaituztegu"; elkarren premiadunak ziren ELA eta LAB, aurrera egin nahi bazuten.
|
|
|
877. LABek ohiko komunikatua egin zuen Pedrosaren heriotzaz (erdarazko testua
|
baino
ez dugu): " La' menta la muerte y traslada su sentimiento y su pesar a familiares y allegados/ as"; ondoren, gatazkaren konponbideari buruzko orokorkeriak, ETAren azioari buruzko inolako baloraziorik gabe.
|
|
|
1020. Aipatu daitezke, besteak beste, 2004an EUDELek langileen ordezkaritzaren %14
|
baino
ez zuen CCOOekin sinatutako hitzarmena, urte berean Jaurlaritzak urrundik ere gehiengorik ez zuten CCOO eta UGTrekin Mahai Orokorrean sinatutakoa, edota 2005ean Osakidetzak LABekin (%18) eta ia ordezkaritza apurrik ere ez zuten CCOO eta UGTkin itxitakoa. Osakidetzako sinadura bereziki larria izan zen, ELAren aburuz, mobilizazioak zapuztu eta greba leherrarazteko balio izan zuelako" eskirolarena" egin zuten sindikatu sinatzaileek—, eta" gutxieneko leialtasuna eta joko arauak" hautsi zituelako; esan beharrik ez dago LABen jokabidea izan zela ELA bereziki haserretu zuena (Astekaria, 153,).
|
|
|
1091. Bizkaiko hormigoi eta harrobien sektorean trabatuta zegoen negoziazioa bultzatzeko —behin behineko kontratuei eta azpi kontratazioei muga jartzea zen aldarrikapen nagusietakoa, grebara deitu zituen langileak sektoreko ordezkaritzaren hiru laurden biltzen zituen ELAk apirilaren 8rako. Greba hasi baino hiru egun lehenago, sindikatu nagusiaren ezkutuan, patronalak akordioa sinatu zuen hiruren artean %25era iristen ez zen ordezkaritza
|
baino
ez zuten UGT, CCOO eta LABekin, eta negoziazioa amaitutzat jo zuen. ELAk grebari eutsi zion eta, ugazaben mehatxuak gorabehera, sektorea geldiaraztea lortu zuen, hainbesteraino non laster Bizkaiko eraikuntza eta azpiegitura lanak porlan hornidurarik gabe geratzen hasi baitziren.
|
|
|
negoziazio artikulatua. Proposamenak sindikatu abertzaleen ezezko borobila jaso zuen, Madrilen nagusitasuna berretsi
|
baino
ez baitzuen egiten.298 Azkenean, halabeharrez, esparruen bateraezintasunak aldenduko zuen Euskadiko CCOO sindikatu abertzaleetatik.
|
|
|
Kanpoko giroa gozoa ez zen arren, bazuen ELAren zuzendaritzak hedabide, alderdi edo beste sindikatuek esan zezaketenarena baino aurreragoko kezkarik etxean bertan. Izan ere, bazirudien sindikatuko koadro batzuk diziplina hutsez
|
baino
ez zutela onartua ildo berria, haren zergatia barneratu gabe, eta, axalekoa eta derrigortua izaki atxikimendua, edozein zailtasunen aurrean estrategia ezbaian jartzen zutela, edota hura behar zen tokian defendatzeko ardurari ihes egiten ziotela. Arazoa ez zen, beraz, erabaki baten edo bestearen inguruan egon zitezkeen zalantzak edota desadostasunak ere Batzorde Exekutiboan ere ñabardurak zeuden LABekiko lankidetzaren abiaduraz — baizik eta gune batzuetan sumatzen hasia zen ildo orokorrarekiko hoztasuna eta arrangura.
|
|
|
Bulego gutxiagorekin, bi lurralde horiek baino kreditu gehiago zituen banatuta, eta krisia lehertzearekin batera, berandutze tasa Madrilgoa baino nabarmen hobea zen. 2009ko irailean, Bartzelona aldean banatutako 1860 milioi euroko kredituetatik %4k
|
baino
ez zituen ordainketa arazoak, baina sektore batzuetan datuok bi aldiz okerragoak ziren eta jada antzematen ziren zailtasun handiagoak: Adibidez, higiezin enpresen edo industriako enpresen artean.
|
|
|
Lotsarik gabe kanpotik kontratatu zutenetako bat izan zen, eta goi kargu handi bat eman zioten berehala. 34 urte
|
baino
ez zituen. Goñiren beraren menpeko Negozioaren Babes departamenduko buru izendatu zuen 2005ean Damaso Munarrizekin batera Goñik eta handik urtebetera jada zuzendariorde Komunikazio eta Gizarte Erantzukizun Korporatibo buru zen.
|
|
|
Agintari politikoek lasaitasuna igorri nahi izan zuten. Aurrezki kutxaren gehiegikerien erantzule nagusietako batek, Juan Pedro Hernandez Molto CCMko zuzendari nagusiak, adierazi zien aurrezkidunei lasai egoteko, CCMk" soilik" sektore osoaren aktiboen %0, 8a
|
baino
ez zuela eta ez ziola sistemari eragingo. Zapaterok ere garrantzia kendu nahi izan zion interbentzio publiko hari.
|
|
|
Maileguan emandako 20,5 milioi euroetatik 8,5 milioi euro ordaintzeko arazoetan sar zitezkeen eta horrek esan nahi zuen zulo hori estaltzeko hornidurak handitzera behartuta zegoela CAN. Une horretan 670 000 euro
|
baino
ez zituen jarrita horniduretan eta Espainiako Bankuak ohartarazten zion etorkizun hurbilean zuloa handitzera zihoala. Arazoa zen zorduna Nafarroako Kutxaren enpresa bat zela.
|
|
|
Zergatik? Inframundu mitologikoko hiru eremuetatik Tartaroan
|
baino
ez bazuten sufritzen arimek eta bizidunek, gurean den denek sufritzen dutelako —denek sufritu behar badute ere, ez dute denek modu berean sufritzen— Itxuraz hiru eremu bereizirik badaude ere, ezin da ukatu egun heroiek, oligarkek eta bizigabeek ere sufritzen dutela, maila eta modu ezberdinetan bada ere. Horrexegatik, egokiagoa litzateke desertu hipermodernoa Inframunduarekin bainoago Tartaroarekin identifikatu edo parekatzea.
|
|
|
Berdin du Jainkoa, instituzioak eta bestelakoak hil diren edo gainbeheran dauden, gizaki hipermodernoak kontsumitzea eta bere desira nartzisista eta hedonistak asetzea
|
baino
ez baitu helburu; ez omen dago arazorik, ez omen dago arriskurik, askeak eta autonomoak omen dira protokoloen segurtasun uhala jarrita nahi beste kontsumitu eta nahi beste plazera bide hautatzeaz baino ez dute arduratu behar.
|
|
|
Modu berean, oligarkek ez dute zertan biolentzia erabili jendetzak mendean nahi bezala hartzeko. Errealitatearen pertzepzioa determinatzen duten narrazioak egokitu
|
baino
ez dute, gizabanakoek zer izan behar duten gustuko eta zer ez argitu, zer dagoen ondo eta zer ez, beti ere gizabanakoak berak askatasunean aukeratzen duela sinestarazten zaion bitartean.
|
|
2016
|
|
|
Hegoaldeko euskaldunen artean, nahiz berri historikoen zertzelada zirtzil desenkusatuak
|
baino
ez ukan gogoan, edozeinek badu aditu karlistadei buruzko zer edo zer, eta nork ez du dantzatu txapel gorri txapel txurien porrusalda. Hegoaldekook ordea, horren ezaguna ez dugun gauza zera da, Iparraldeko abiada historikoa, Frantziako historia modernoaren barruan koka beharrekoa bederen:
|
|
|
Historia dokumentu idatzien gainean eraikitzen da, eta ideia eta balioen historia ere, dokumentu idatziak sortzen diren unetik egin ohi da ezinbestean. Horren aurretik, aurre historian, lurpetik ateratzen ditugun harri eta hezur puxkak
|
baino
ez ditugu, kultura materiala alegia, eta beraz ez zaigu zilegi kultura materialari buruz hitz egitea baino.
|
|
|
Gizakiak mundu honetan deuseztatu ez ezik, beste munduan ere hark antolatzen du azken juizioa, bakoitzaren hil ondorengo patua erabakitzeko, bere irizpideen arabera zintzoak eta gaiztoak bereiziz. Trikuharrien testuinguru kulturalean berriz, zorizko naturak
|
baino
ez du heriotza ekartzen, eta heriotza bera ere sinbolikoki garaitzen du gizakiak, eguraldiaren indarrak bezalaxe, bi bizitzen arteko iragaldi bihurtuz. Hil aurrekoak eta hil ondorengoak hortxe bizi dira elkarren ondoan, harreman eta ordain zikloak osatuz, eta lan bertsuetan jardunez.
|
|
|
Altehuffen en bizi ziren jentilek laban bakarra
|
baino
ez zuten guztientzat. Herriaren erdian zegoen zuhaitz baten enborrean sarturik egon ohi zen, eta nornahik hura behar izanez gero bertatik hartu eta bukatutakoan bere lekuan utzi ohi zuen.
|
|
|
Altehuffen en bizi ziren jentilek laban bakarra
|
baino
ez zuten guztientzat. Herriaren erdian zuhaitz baten enborrean sarturik egon ohi zen, eta nornahik hura behar izanez gero bertatik hartu eta bukatutakoan bere lekuan utzi ohi zuen.
|
|
|
Bazterretxeko jaunari, Bazterretxe esaten zaio. Hau bizi delarik, semea jartzen denean etxeko nagusi, berau izango da Bazterretxe, eta aurrekoa berriz Bazterretxe zaharra izatera pasako da, eta hiltzen denean Bazterretxe zena bilakatuko da euskarazko usadioaren arabera, ezin duelako izena berarekin gorde, berea ez zuelako, alokatuta
|
baino
ez zuelako, orain haren semeak alokatuta duen bezalaxe. Gu, geurez, ez garelako, norbera, berez, ez delako.
|
|
|
Gizarte bateko ezkontza araua trukaketa orokorra dela esaten da, bertako edozein bi azpi-talde erlazio unibokoan direnean bata bestearekin, alegia, bata beti emazte emailea denean eta bestea berriz beti emazte hartzailea aurrekoarekiko. Noski sistema hau ez dabil gizarteak bi azpi-talde
|
baino
ez dituenean. Hiru azpi-taldeko gizartea da sistema honen formulaziorik sinpleena.
|
|
2017
|
|
|
Baina luxuriaren tenplu horretan zeregin oro bihurtzen zaio zentzumenak bozkarioan loriatzeko aitzakia. Gorputza ferekatu eta, egiaztatzen du ari zaiola nabarmen borobiltzen, bihurguneak dituela lehenago azal eta hezur
|
baino
ez zuen gerri eta izter alde horretan, eta handitu egin zaizkiola titiak ere. Denboraren efektu gupidagabea, pentsatzen du, izakerarenak bezala, gorputzaren ertzak ere leuntzen eta biguntzen.
|
|
|
Ez zuten gaitasunik errealistei modu berean erantzuteko, ehun bat fusil baino ez ziren eta neurri anitzeko dozena erdi kanoi zituzten. Gauza bat
|
baino
ez zuten alde: gutxi batzuk izanda eta lubakietan sakabanaturik, errealisten suak ia ez zien minik ematen, kanoikada batek nekez hil zezakeen gizonen bat edo beste.
|
|
|
Miseria, heriotza baino ez diat ikusi. Gaixorik, hil urran, nekez irten nauk onik, puskaka
|
baino
ez baduk ere. Hori ez duk bidea!
|
|
|
Boluntarioek espedizioa bertan behera uzteko, diziplina arazoak eta soldaten ordainketarik eza izan ziren arrazoi nagusiak. Une horretan 220 gizon
|
baino
ez zituen Minak guztira.
|
|
|
Denok ditugu desirak, desira gara, eta desira horiek neutroak dira ezinbestean, ez dute zentzu edo norabide jakinik (ume eta gazte guztiek ez dute berezkoa jakin mina, desirak asetzeko nahia baizik). Hasieran, desirak eta emozioak
|
baino
ez ditugu eta, soilik ondoren, jasotzen dugu kontzienteki emozio horri loturik egon daitekeen informazio guztia, baita markoa ere. Gure desira irrazionalak arrazionalki azaltzeko joera dugu.
|
|
2018
|
|
|
Gorago esan bezala, igarobide luze honetan apezpikutzak erromatar aristokraziek izan duten botere eragingailu nagusia izan dira. Estatu arriotar batean, ordea, botere hau mugatua dago, ez soilik Koroak ez duelako Eliza katolikoa sustatzen, baita ere batez ereEstatuaren aginte katetik isolatua dagoelako, eta beraz, lurralde mailan
|
baino
ez du eraginik. Orain ordea apezpiku katolikoak hots erromatarrakerreinuaren ordezkariak dira hirietan:
|
|
|
Bizilagunek iturrietatik eta putzuetatik hartzen zuten edateko ura, eta horrek osasun arazoen iturri izaten zen maiz. Egia da XIX. mendearen bukaeran aurrerapausoak eman zirela, eta Artetatik ekarritako ura hirira heldu zela, baina orduan familien gutxiengo batek
|
baino
ez zuen ur korrontea etxera ekartzeko gaitasun ekonomikorik. Bestalde, estolda sistema, benetan berria XVIII. mendean egin zenean, guztiz zaharkiturik gelditu zen, eta etxeetako zein kaleetako hondakinak behin baino gehiagotan pilaturik agertzen ziren.117
|
|
|
Penitente batzuen jokaera erasokorrari buruz, Rouzautek oso garbi hitz egin zuen: " Kristok beste masaila jartzen erakutsi zigun, baina bi
|
baino
ez ditugu".
|
|
|
Lotsatuta geratu zen Añes, eta ezin izan zuen Laiarekin batera barrerik egin. Añesek bere gelan geratzeko gogoa
|
baino
ez zuenean, kalera irtetera behartzen zuen Martak. Paseo haietan milaka istorioz bete ziren Pariseko geografia eta Añesen burua.
|
|
|
Beharbada ez dagoelakoz estatuarik itsasoan gure zibilizazioa hondoratzen ari da gure buruez harantzagoko abiaduran. Errautsa
|
baino
ez dugu eskuartean eta gugandik abiatu diren katedralak. Nola amestuko dugu eraikitako guztia?
|
|
|
Managuako Titiak deitzen dira muinoak. Hogeita piko kilometrora daude hegoalderantz eta berrehun metro
|
baino
ez dute garaiera. Oharkabean pasatzen dira, batez ere hiritik.
|
|
2019
|
|
|
Ez dudala ahaztu bera ere hiztun komunitate gutxituan hazi zela, baina eremu urriko hizkuntzei buruzko zalantzarik izatekotan, lasai asko galde egin ahal didala, euskaldunok nahi baino gehiago dakigula horri buruz. Suzzaneren hizkera imitatzeko egin dudan saio baldarraren aurrean," merezi badu ere oraindik ez juzkurik egin" esan nahi zuen begirada itzultzeko
|
baino
ez du astirik izan Moritzek, berehala agertu baitzaigu neska suak hartuta, begiak irtetear zabalik.
|
|
|
Eskuizkribu horren fotokopia bat
|
baino
ez dugu, Mañoli Zapiainek emana, eta jakin badakigu beste ale batzuk ere fotokopien bidez zabaldu direla.
|
|
|
Bigarren aukera, zen hitzak ematen diguna da. Kontuan hartzen baldin badugu garai hartan aditz aldiak ez zituztela ezagutzen eta begien aurrean zutena
|
baino
ez zutela atzematen, ondorioztatzen ahal da, hasiera hartan, izen edo adjektibo bezala erabiltzen hasi zirela. Hori izan da, behintzat, guk gure buruari planteatu dioguna:
|
|
|
Bada, nahiz eta iraganeko aditz aldia" min hartu dut" belaunaldiaren ondorengoek indarrean jarri zutelakoan egon, ibili gara zen hitzaren jatorria aztertzen. Ikusi dugu belaunaldi horren arbasoek" DA" mundua
|
baino
ez zutela ezagutzen; existitzen zena, ikusten zutena" DA" zen. Eta hilotz baten aurrean, zer?
|
|
|
Eta hilotz baten aurrean, zer? Bi hitz
|
baino
ez ditugu hilda dagoen izakia izendatzeko:
|
|
|
Hil hitzak87 gure hiztegietan" NOR NORK aditza"," NOR aditza" eta" izena" hiru adiera hauek ditu. Hiru erabilera; baina, behin baino gehiagotan erran dugun bezala, aztertzen ari garen garaietan hitz bakoitzak esanahi bat, adiera bat
|
baino
ez zuelako hiru adieran artean bat izan zen hasieran erabili zutena.
|
|
|
6. Ez ezagun/ ezagun oposizioa aspaldiko garai hartan zenbateraino barneratuta zuten, abeltzaintza, eta orokorrean animaliak noiztik etxekotuak izan ziren
|
baino
ez dugu jakin behar onartzeko" singularra eta ezaguna, etxeko zakurra zela".
|
|
|
Kapituluaren hasieran erran dugu [etorriko] [da] adizkiak lehenengo aldiz elkarturik erabili zuten momentu horretara joatea dela gure helburua; beraz, joanen zen, etorriko zen eta mota honetakoak baztertu behar ditugu lehenbailehen, jadanik bazterturik ez badaude behintzat. Izan ere, asmatu zuten garaiera joaten bazara, konturatuko zara kontu kontari ari zirela, zeren aditz horiek dialogo" jasoan"
|
baino
ez baitute lekurik. Nolabait ere, hizkuntzaren garapena erakusten digu, ez alferrik, adizki hori erabiltzerakoan erreferentzia puntua hizketa unetik iraganera joan zaigula.
|
|
|
Lehenengoan, batzuentzat jzioqui adberbioa da eta bertze batzuentzat, partizipioa (iguriki, jauki bezalakoa); baina, bigarrenean, ajutuezdugu kasuan, nahiz eta denok bat ez etorri, partizipio/ adjektibo," guec ajutu ez dugu", dena delako ajutu dugu hori, konjugazio perifrastikoaren joko bat
|
baino
ez dugu.
|
|
|
Semearen funtzionamendua denborak argituko du. Esan dezadan, nolanahi ere, sei urte igaro eta gero jatorrizko lekuan
|
baino
ez duela ikusten Olarizu eta, nire galderari erantzunez, ez duela buruan Olarizu ez diren mendiei Olarizu deitu izana. " Ze txotxolokeria, aita!".
|
|
2020
|
|
|
orria zuria lerroa larrosa zuriak kanpoan barruan haizea fin atarian ubarroia eta txakurra arin beltzak airean bada horizontea denbora iragankor arrabotsa ozenago boza ozenago arian adi haragia izaki irekia azaljotzearen atarian noli mi norbaitek zerbait amestu du zerbaitekin eta gertatzen da esnatzean ez duela gogoratzen eta betebeharretara lotzen da eta bai esaten du eta bada zerbait gorputzaren ertz batean itsatsita zerbait hezur baten ertzean eta norbaitek eta esnatzean ez hasten denean desegiten da eta emakumea eserita eta aitorpen egun baten ostean artean hegalariak ez ausaz arrats gorri gorputz arrats fina tramontana lizunentzat bifidoa mingaina eta azalean irristatu eta azpira sugea eta azkazal azpira mingaina erdibanatu begira nola dabilen pumaren aurrean biluzik oihanean mendiak mugitzen zer amildegiaren ertzean igerian zer gertatu da orain gauez urtaro bakoitzean urtero utero lurra lurra ura eta aura izateko jaio neguko itsasoaren erdian bizitzara jaio bi zitzara ekarri zintuen gaua deitu ez emakumea ala gizona izateko izatea baizik ez urtaro edo utero izateko ez lurruna ala beruna izateko ez makina ala makila izateko makina organoa ahots biziaren misioa ahotsaren makinak bizitzen organoak bizitza makinak organoak eta ahotsak bere misioa bi ahots organoak bi misioa zuen makinak bizitza organoak makina bizi misioa ahotsa misioa bizitzarentzat ahotsari makina bat organoak ahotsari misiorako makina bizitza ahotsaren misiorako organoak orria zuri karnala eta los organos para la mision de la voz eran incomprensible agitan el agua su luz incomprensible libertad eres mi kantu horretan gorputz zati hemen enarak gerrian etzanda eztanda instant horretan zein xuxurla ote halako batean isiltasuna dago makinan tramontana hitzak isiltzen limiteetan egiten da dena ikusezin denboraren paisaia dezente luzatu zen hasperen bakoitzean izan daiteke take me up up up up ubarroiak hegalak lehortzen han hamalau ubarroi hemen animalia eta ez animalia hemen emea eta ez emea hemen umea eta ez umea hemen umela eta ez umela hemen humano eta ez humano hemen umo eta ez umo orain isiltasuna izendatzen ari zarela isiltasuna izendatzen ari zarela esatea edo esan gabe isiltasuna izendatzen ari zarela sal salva salvia savia sal ahal han hots baten eta bestearen arteko espazio bakan hots baten eta bestearen arteko hitz baten eta bestearen arteko irudi isuri isurle isiltasuna ez da zarataren antonimoa entzun isiltasunak duen sinfonia adibidez baso batean adibidez baso batean gauez bakardadean adibidez baso batean gauez bakardadean ekaitzaren erdian questo mare emebotsa eta hori berriro estali esaldika ezaldika esanez plazenta hauskortasun hori eta ez bakarrik zuhaitzen eta aurpegia egin lo egin iraganetik lo bihotza belarretan egin kedarra egin zaratotsa eta agurrean begiratu atzera arima bertan ahaztu duzun begiratu bertan zenbatetan ahaztu duzun galderen ertzetan zeinek elikatzen du zein itzali dira lasto fardoak arin atera aurrera arin eta arima zenbatetan ahaztu duzun itzali dira eta mendi horrek han mugituz ez da su voz antes de que questo mare eta katua atarian puma modura zelatari ehiztari ehizian basoa ehizian basurdea ehizian historia ezian historia ezian basurdea ezian basoa ezian izendatu eta esan ezanahia eta esan ezaldika historia bere gezurra la historia si la historia ahoak arnasa mastekatzen eta ahotsa ahoratzen eta listua ahozkatzen eta bi hots eta bai aise so egin begiratu behar zaionari lengua enebral entre enebros alkatraz hori begipean ipar orre artean esnatu zenean han zegoen gorputzaren ertz batean itsatsita eta norbaitek ozenkiro ahoan birrindu hots bakar bizitza kolpe bakar ahots bakar lerrobakar bizitza kolpeka listua eztarrian sua aurrean adar kedar eta ezezko baten ertzak zerbait agertu baino lehen eta ondoren aldi berean aurretik eta ondoren guztiak bere doblea pentsa daitekeen guztiak du bere doblea han begiratu bestela han ahaztua hitzek entzuten dutena entzunmugan lehenengo akatu eta gero laguntza bidali ilargi betearen bide zaharretatik bidali nahasia nahasia ilea moztu zioten behatza moztu zioten burua zeharkatu zioten eta orban horretan hatza sar zitekeen handik urte askotara hori bera egin zezakeen hori bera egiten zuen fruituei hezurrak kentzean eta negartiei malkoak kanpoan barruan eta orduan indar hori lurra eskuetan orban sustraiak indar hori beltzaren beltzenetik soilik itsasoaren erdian une argiztatuenetan hala eta solstizio ikaragarria eta esaldi bat bestean eta esaldi bat bestean eta esaldi bat entzun enbor moztu horren zirkuluen esana esaldika ezaldika ezarian eta inermea dago babesik gabekoa inerme esnatzean ez du bide laburrena ...otsik gabe ez dira isiltasuna izan daiteke presentzia erreinu baten antzera eta zer lore xori zuhaitz ala enaren artean enarena eta badoaz ezarian atea korronteak eta denbora denboraren barruan eta den dena denaren barruan ihes mater celeritas eta hemen ezerk ihes egiten hemen eme gorputzek badakite izateaz hemen iraganek leun larrua jotzen orainarekin hemen arratsean eme itzalek eta hemen izarrek
|
baino
ez dute ihes hemen hatzak begi belarriz eta halako batean isiltasun bat dago nonbaiten alderen batean hor horizontea hemen beste edozein bezala hitz egiten eta hemen ez oso urrun ez oso urrun eta itzal horixe erabiltzen badu aurpegia estaltzeko eta argia biokin eder goiz bat goiz gori eder bat eder goiz gori gorri gori eder bat batean erre bai goiz gori hori gori eder autoan bitan mundua bitan pa... orria zuria lerroa larrosa zuriak kanpoan barruan haizea fin atarian ubarroia eta txakurra arin beltzak airean bada horizontea denbora iragankor arrabotsa ozenago boza ozenago arian adi haragia izaki irekia azaljotzearen atarian noli mi norbaitek zerbait amestu du zerbaitekin eta gertatzen da esnatzean ez duela gogoratzen eta betebeharretara lotzen da eta bai esaten du eta bada zerbait gorputzaren ertz batean itsatsita zerbait hezur baten ertzean eta norbaitek eta esnatzean ez hasten denean desegiten da eta emakumea eserita eta aitorpen egun baten ostean artean hegalariak ez ausaz arrats gorri gorputz arrats fina tramontana lizunentzat bifidoa mingaina eta azalean irristatu eta azpira sugea eta azkazal azpira mingaina erdibanatu begira nola dabilen pumaren aurrean biluzik oihanean mendiak mugitzen zer amildegiaren ertzean igerian zer gertatu da orain gauez urtaro bakoitzean urtero utero lurra lurra ura eta aura izateko jaio neguko itsasoaren erdian bizitzara jaio bi zitzara ekarri zintuen gaua deitu ez emakumea ala gizona izateko izatea baizik ez urtaro edo utero izateko ez lurruna ala beruna izateko ez makina ala makila izateko makina organoa ahots biziaren misioa ahotsaren makinak bizitzen organoak bizitza makinak organoak eta ahotsak bere misioa bi ahots organoak bi misioa zuen makinak bizitza organoak makina bizi misioa ahotsa misioa bizitzarentzat ahotsari makina bat organoak ahotsari misiorako makina bizitza ahotsaren misiorako organoak orria zuri karnala eta los organos para la mision de la voz eran incomprensible agitan el agua su luz incomprensible libertad eres mi kantu horretan gorputz zati hemen enarak gerrian etzanda eztanda instant horretan zein xuxurla ote halako batean isiltasuna dago makinan tramontana hitzak isiltzen limiteetan egiten da dena ikusezin denboraren paisaia dezente luzatu zen hasperen bakoitzean izan daiteke take me up up up up ubarroiak hegalak lehortzen han hamalau ubarroi hemen animalia eta ez animalia hemen emea eta ez emea hemen umea eta ez umea hemen umela eta ez umela hemen humano eta ez humano hemen umo eta ez umo orain isiltasuna izendatzen ari zarela isiltasuna izendatzen ari zarela esatea edo esan gabe isiltasuna izendatzen ari zarela sal salva salvia savia sal ahal han hots baten eta bestearen arteko espazio bakan hots baten eta bestearen arteko hitz baten eta bestearen arteko irudi isuri isurle isiltasuna ez da zarataren antonimoa entzun isiltasunak duen sinfonia adibidez baso batean adibidez baso batean gauez bakardadean adibidez baso batean gauez bakardadean ekaitzaren erdian questo mare emebotsa eta hori berriro estali esaldika ezaldika esanez plazenta hauskortasun hori eta ez bakarrik zuhaitzen eta aurpegia egin lo egin iraganetik lo bihotza belarretan egin kedarra egin zaratotsa eta agurrean begiratu atzera arima bertan ahaztu duzun begiratu bertan zenbatetan ahaztu duzun galderen ertzetan zeinek elikatzen du zein itzali dira lasto fardoak arin atera aurrera arin eta arima zenbatetan ahaztu duzun itzali dira eta mendi horrek han mugituz ez da su voz antes de que questo mare eta katua atarian puma modura zelatari ehiztari ehizian basoa ehizian basurdea ehizian historia ezian historia ezian basurdea ezian basoa ezian izendatu eta esan ezanahia eta esan ezaldika historia bere gezurra la historia si la historia ahoak arnasa mastekatzen eta ahotsa ahoratzen eta listua ahozkatzen eta bi hots eta bai aise so egin begiratu behar zaionari lengua enebral entre enebros alkatraz hori begipean ipar orre artean esnatu zenean han zegoen gorputzaren ertz batean itsatsita eta norbaitek ozenkiro ahoan birrindu hots bakar bizitza kolpe bakar ahots bakar lerrobakar bizitza kolpeka listua eztarrian sua aurrean adar kedar eta ezezko baten ertzak zerbait agertu baino lehen eta ondoren aldi berean aurretik eta ondoren guztiak bere doblea pentsa daitekeen guztiak du bere doblea han begiratu bestela han ahaztua hitzek entzuten dutena entzunmugan lehenengo akatu eta gero laguntza bidali ilargi betearen bide zaharretatik bidali nahasia nahasia ilea moztu zioten behatza moztu zioten burua zeharkatu zioten eta orban horretan hatza sar zitekeen handik urte askotara hori bera egin zezakeen hori bera egiten zuen fruituei hezurrak kentzean eta negartiei malkoak kanpoan barruan eta orduan indar hori lurra eskuetan orban sustraiak indar hori beltzaren beltzenetik soilik itsasoaren erdian une argiztatuenetan hala eta solstizio ikaragarria eta esaldi bat bestean eta esaldi bat bestean eta esaldi bat entzun enbor moztu horren zirkuluen esana esaldika ezaldika ezarian eta inermea dago babesik gabekoa inerme esnatzean ez du bide laburrena erakutsi hori dena jateko mila zatitan zerrendarik txarrenak ere aurreikusten ez zuen eta hor bai norbaitek eta arian esnatzean itsatsita gorputzaren ertz batean hezur mendi labar that night that light started paisaiak janda horizonteak janda eta jupiter eta saturno erdian errepide erdian hezurrak janda harriak janda horizon argi hura erdian errepide erdian janda gorputzak janda eta bera lautadan ibiltzen eta bera gaua ibiltzen eta bera kantu doi baten antzera eta bera bizitza abesten eta bere orbainetan pentsatzen eta bere erreinua begiratzen eta hegalak bilatzen eta izarrak gerrian bueltan eta bera lautadan zehar eta bera izarren bueltan eta dena bidaia zen eta etorri nahi al duzu eta utzidazu su jaten eta hemen tarte batez geratzekotan bidaia dena hemen eta mendi bat emango dizut eta argi hura gaua hartzen eta bera gorputzak janda eta bera urrunago ibiltzen eta kantua otu zitzaion eta haizeak dena batu zuen eta bere iragana itzuleran eta sorbaldatan bilatzen du eta bilatzen ditu hegalak eta bidaia gertatzen da argi hartan lautadan bidaia gertatzen da bidaia lautada kantatuan lautada izendatuan hor entzunmugan hor lautadan zentzumugan bi argi haietan gerriaren bueltan erreinu eta itzalik gabe itzuleran eta bera lautadan zehar eta bera izarren bueltan eta dena bidaia zen eta etorri nahi al duzu eta utzidazu su jaten eta hemen tarte batez geratzekotan bidaia dena hemen bidaia iragarle bidean behera isurketak argi sutsua ikusmugan arrats itzalak errepidean arrastaka lurtaiaren hezetasuna aurpegi eta besape argi hau haize hau galeperren kantua arras irudi dirudi da irudi dirudi irudi da irudi dirudi du gaueko piztia beldurtua goizeko azeria eta egunen batean beharbada maitatu ditudan gorputzak bilatuko dituzu zer entzun duzu zeinek du ahotsa eta zergatik ez bada sikiera dioena entzuten iturriko zurrusta ur emaria fin noiz zeharkatuko hitzak ez hotsik gabe ezer hitzak ez dira ezeren mapa hotsik gabe ez dira isiltasuna izan daiteke presentzia erreinu baten antzera eta zer lore xori zuhaitz ala enaren artean enarena eta badoaz ezarian atea korronteak eta denbora denboraren barruan eta den dena denaren barruan ihes mater celeritas eta hemen ezerk ihes egiten hemen eme gorputzek badakite izateaz hemen iraganek leun larrua jotzen orainarekin hemen arratsean eme itzalek eta hemen izarrek baino ez dute ihes hemen hatzak begi belarriz eta halako batean isiltasun bat dago nonbaiten alderen batean hor horizontea hemen beste edozein bezala hitz egiten eta hemen ez oso urrun ez oso urrun eta itzal horixe erabiltzen badu aurpegia estaltzeko eta argia biokin eder goiz bat goiz gori eder bat eder goiz gori gorri gori eder bat batean erre bai goiz gori hori gori eder autoan bitan mundua bitan pagoa artea elkarri jaten bitan isurkin emari hitz hau erori hezea eta erre goiz gori gorri hori hitzek beste gorputz batean esan dira izango dira izan esan dira sargori itsasoan eta hamalau ubarroi hegalak lehortzen iluminatuak ukiezin esandakoek jada ez ipurtargi hitzek eta ipurtargi hitzek ere hemen tramontanak hemen profanazioak zaldi gaztean trostan eta zaldi amorratuan trostan trostan trostan trostan trostan orain basozalearenak dira eta enborrak ezpala ezpata ez bada ezkata ezpada eztanda etzanda ez bado ez baso ez baia ehizian ezian ezarian hitzak itzain hitzain hitzak zain argi izpi bat edo dizdira bat idazten hasten den eskua zeinek jasoko du idazten duena no es el mapa el paisaje bete betea dago bai goiz gorri gori hori esan hemen eta sinkronia galtzea hondamendia hitzak ez dira las palabras no las palabras son son su son eta gertakizun haien materialismoa ez da existentziarena gertakizun haien materialismoa kontsolagabe ikusi nola jarri gauzak elkarrekin mingainean isil azken irudia betazalean zerotik zerutik eta argi hau sugegorri gori gorri goiz gorri gori erreka ertzean eta zaldi bakartia ura zurrupatzen zurrusta huts iluminatuak mendi magala zeharkatu ardiak lerro batean zuri eta hemen azaljotze hemen el chopo el olivo sus sombras se buscan en la hemen bizitza makina organoak bizitza enbortua eta hemen begi gorrituek eta aho begiak elkarri edaten hemen denbora hezur eta hemen lurrak hemen ertzak izendatzen gorputzak hemen izatekotan ezerk ihes eta izatekotan denak sei sorgin orratz urdin pagoen hostoetan argiaren bila ur jauzia izango zelakoan sorgin orratza eskuan orain atzo arian uste zuen urtegi batean zegoela uste zuen erori egin zela oihanaren erdian ez zegoen estaldurarik gerra amaigabean jolastu nahi zuen gerrak ez dira amaigabeak batzuetan han hemen entzunmugan ikatzak ezkametzari eta hemen gau batez eta hemen desmarrazten dira gauzak izakiak organoak ahotsak makinak gertatzen den orok eragiten du argi bat iraganera orainera itzali dira lasto fardoak hemen hatzak begi belarriz eta aho listuz hemen aranak bakarrik hots aho zulo hemen arratsean itzalak itzal hegi hemen iraganak leun azaljotzen orainarekin hemen lerroka eta hemen horrek ez du eta beste hitzik hori gori gorri dicen que le llamaban selva o versura hori gauzak hor badirela ezagutzeko berdin zer diren eta nolakoak hor horren barruan arriskua eta kontrolaren artean bere bide eta bular paisaiaren artean birikietatik zintzilik guztia that night that light bular ertzen artean atean ateri
|
|
|
orria zuria lerroa larrosa zuriak kanpoan barruan haizea fin atarian ubarroia eta txakurra arin beltzak airean bada horizontea denbora iragankor arrabotsa ozenago boza ozenago arian adi haragia izaki irekia azaljotzearen atarian noli mi norbaitek zerbait amestu du zerbaitekin eta gertatzen da esnatzean ez duela gogoratzen eta betebeharretara lotzen da eta bai esaten du eta bada zerbait gorputzaren ertz batean itsatsita zerbait hezur baten ertzean eta norbaitek eta esnatzean ez hasten denean desegiten da eta emakumea eserita eta aitorpen egun baten ostean artean hegalariak ez ausaz arrats gorri gorputz arrats fina tramontana lizunentzat bifidoa mingaina eta azalean irristatu eta azpira sugea eta azkazal azpira mingaina erdibanatu begira nola dabilen pumaren aurrean biluzik oihanean mendiak mugitzen zer amildegiaren ertzean igerian zer gertatu da orain gauez urtaro bakoitzean urtero utero lurra lurra ura eta aura izateko jaio neguko itsasoaren erdian bizitzara jaio bi zitzara ekarri zintuen gaua deitu ez emakumea ala gizona izateko izatea baizik ez urtaro edo utero izateko ez lurruna ala beruna izateko ez makina ala makila izateko makina organoa ahots biziaren misioa ahotsaren makinak bizitzen organoak bizitza makinak organoak eta ahotsak bere misioa bi ahots organoak bi misioa zuen makinak bizitza organoak makina bizi misioa ahotsa misioa bizitzarentzat ahotsari makina bat organoak ahotsari misiorako makina bizitza ahotsaren misiorako organoak orria zuri karnala eta los organos para la mision de la voz eran incomprensible agitan el agua su luz incomprensible libertad eres mi kantu horretan gorputz zati hemen enarak gerrian etzanda eztanda instant horretan zein xuxurla ote halako batean isiltasuna dago makinan tramontana hitzak isiltzen limiteetan egiten da dena ikusezin denboraren paisaia dezente luzatu zen hasperen bakoitzean izan daiteke take me up up up up ubarroiak hegalak lehortzen han hamalau ubarroi hemen animalia eta ez animalia hemen emea eta ez emea hemen umea eta ez umea hemen umela eta ez umela hemen humano eta ez humano hemen umo eta ez umo orain isiltasuna izendatzen ari zarela isiltasuna izendatzen ari zarela esatea edo esan gabe isiltasuna izendatzen ari zarela sal salva salvia savia sal ahal han hots baten eta bestearen arteko espazio bakan hots baten eta bestearen arteko hitz baten eta bestearen arteko irudi isuri isurle isiltasuna ez da zarataren antonimoa entzun isiltasunak duen sinfonia adibidez baso batean adibidez baso batean gauez bakardadean adibidez baso batean gauez bakardadean ekaitzaren erdian questo mare emebotsa eta hori berriro estali esaldika ezaldika esanez plazenta hauskortasun hori eta ez bakarrik zuhaitzen eta aurpegia egin lo egin iraganetik lo bihotza belarretan egin kedarra egin zaratotsa eta agurrean begiratu atzera arima bertan ahaztu duzun begiratu bertan zenbatetan ahaztu duzun galderen ertzetan zeinek elikatzen du zein itzali dira lasto fardoak arin atera aurrera arin eta arima zenbatetan ahaztu duzun itzali dira eta mendi horrek han mugituz ez da su voz antes de que questo mare eta katua atarian puma modura zelatari ehiztari ehizian basoa ehizian basurdea ehizian historia ezian historia ezian basurdea ezian basoa ezian izendatu eta esan ezanahia eta esan ezaldika historia bere gezurra la historia si la historia ahoak arnasa mastekatzen eta ahotsa ahoratzen eta listua ahozkatzen eta bi hots eta bai aise so egin begiratu behar zaionari lengua enebral entre enebros alkatraz hori begipean ipar orre artean esnatu zenean han zegoen gorputzaren ertz batean itsatsita eta norbaitek ozenkiro ahoan birrindu hots bakar bizitza kolpe bakar ahots bakar lerrobakar bizitza kolpeka listua eztarrian sua aurrean adar kedar eta ezezko baten ertzak zerbait agertu baino lehen eta ondoren aldi berean aurretik eta ondoren guztiak bere doblea pentsa daitekeen guztiak du bere doblea han begiratu bestela han ahaztua hitzek entzuten dutena entzunmugan lehenengo akatu eta gero laguntza bidali ilargi betearen bide zaharretatik bidali nahasia nahasia ilea moztu zioten behatza moztu zioten burua zeharkatu zioten eta orban horretan hatza sar zitekeen handik urte askotara hori bera egin zezakeen hori bera egiten zuen fruituei hezurrak kentzean eta negartiei malkoak kanpoan barruan eta orduan indar hori lurra eskuetan orban sustraiak indar hori beltzaren beltzenetik soilik itsasoaren erdian une argiztatuenetan hala eta solstizio ikaragarria eta esaldi bat bestean eta esaldi bat bestean eta esaldi bat entzun enbor moztu horren zirkuluen esana esaldika ezaldika ezarian eta inermea dago babesik gabekoa inerme esnatzean ez du bide laburrena erakutsi hori dena jateko mila zatitan zerrendarik txarrenak ere aurreikusten ez zuen eta hor bai norbaitek eta arian esnatzean itsatsita gorputzaren ertz batean hezur mendi labar that night that light started paisaiak janda horizonteak janda eta jupiter eta saturno erdian errepide erdian hezurrak janda harriak janda horizon argi hura erdian errepide erdian janda gorputzak janda eta bera lautadan ibiltzen eta bera gaua ibiltzen eta bera kantu doi baten antzera eta bera bizitza abesten eta bere orbainetan pentsatzen eta bere erreinua begiratzen eta hegalak bilatzen eta izarrak gerrian bueltan eta bera lautadan zehar eta bera izarren bueltan eta dena bidaia zen eta etorri nahi al duzu eta utzidazu su jaten eta hemen tarte batez geratzekotan bidaia dena hemen eta mendi bat emango dizut eta argi hura gaua hartzen eta bera gorputzak janda eta bera urrunago ibiltzen eta kantua otu zitzaion eta haizeak dena batu zuen eta bere iragana itzuleran eta sorbaldatan bilatzen du eta bilatzen ditu hegalak eta bidaia gertatzen da argi hartan lautadan bidaia gertatzen da bidaia lautada kantatuan lautada izendatuan hor entzunmugan hor lautadan zentzumugan bi argi haietan gerriaren bueltan erreinu eta itzalik gabe itzuleran eta bera lautadan zehar eta bera izarren bueltan eta dena bidaia zen eta etorri nahi al duzu eta utzidazu su jaten eta hemen tarte batez geratzekotan bidaia dena hemen bidaia iragarle bidean behera isurketak argi sutsua ikusmugan arrats itzalak errepidean arrastaka lurtaiaren hezetasuna aurpegi eta besape argi hau haize hau galeperren kantua arras irudi dirudi da irudi dirudi irudi da irudi dirudi du gaueko piztia beldurtua goizeko azeria eta egunen batean beharbada maitatu ditudan gorputzak bilatuko dituzu zer entzun duzu zeinek du ahotsa eta zergatik ez bada sikiera dioena entzuten iturriko zurrusta ur emaria fin noiz zeharkatuko hitzak ez hotsik gabe ezer hitzak ez dira ezeren mapa hotsik gabe ez dira isiltasuna izan daiteke presentzia erreinu baten antzera eta zer lore xori zuhaitz ala enaren artean enarena eta badoaz ezarian atea korronteak eta denbora denboraren barruan eta den dena denaren barruan ihes mater celeritas eta hemen ezerk ihes egiten hemen eme gorputzek badakite izateaz hemen iraganek leun larrua jotzen orainarekin hemen arratsean eme itzalek eta hemen izarrek baino ez dute ihes hemen hatzak begi belarriz eta halako batean isiltasun bat dago nonbaiten alderen batean hor horizontea hemen beste edozein bezala hitz egiten eta hemen ez oso urrun ez oso urrun eta itzal horixe erabiltzen badu aurpegia estaltzeko eta argia biokin eder goiz bat goiz gori eder bat eder goiz gori gorri gori eder bat batean erre bai goiz gori hori gori eder autoan bitan mundua bitan pagoa artea elkarri jaten bitan isurkin emari hitz hau erori hezea eta erre goiz gori gorri hori hitzek beste gorputz batean esan dira izango dira izan esan dira sargori itsasoan eta hamalau ubarroi hegalak lehortzen iluminatuak ukiezin esandakoek jada ez ipurtargi hitzek eta ipurtargi hitzek ere hemen tramontanak hemen profanazioak zaldi gaztean trostan eta zaldi amorratuan trostan trostan trostan trostan trostan orain basozalearenak dira eta enborrak ezpala ezpata ez bada ezkata ezpada eztanda etzanda ez bado ez baso ez baia ehizian ezian ezarian hitzak itzain hitzain hitzak zain argi izpi bat edo dizdira bat idazten hasten den eskua zeinek jasoko du idazten duena no es el mapa el paisaje bete betea dago bai goiz gorri gori hori esan hemen eta sinkronia galtzea hondamendia hitzak ez dira las palabras no las palabras son son su son eta gertakizun haien materialismoa ez da existentziarena gertakizun haien materialismoa kontsolagabe ikusi nola jarri gauzak elkarrekin mingainean isil azken irudia betazalean zerotik zerutik eta argi hau sugegorri gori gorri goiz gorri gori erreka ertzean eta zaldi bakartia ura zurrupatzen zurrusta huts iluminatuak mendi magala zeharkatu ardiak lerro batean zuri eta hemen azaljotze hemen el chopo el olivo sus sombras se buscan en la hemen bizitza makina organoak bizitza enbortua eta hemen begi gorrituek eta aho begiak elkarri edaten hemen denbora hezur eta hemen lurrak hemen ertzak izendatzen gorputzak hemen izatekotan ezerk ihes eta izatekotan denak sei sorgin orratz urdin pagoen hostoetan argiaren bila ur jauzia izango zelakoan sorgin orratza eskuan orain atzo arian uste zuen urtegi batean zegoela uste zuen erori egin zela oihanaren erdian ez zegoen estaldurarik gerra amaigabean jolastu ...otsik gabe ez dira isiltasuna izan daiteke presentzia erreinu baten antzera eta zer lore xori zuhaitz ala enaren artean enarena eta badoaz ezarian atea korronteak eta denbora denboraren barruan eta den dena denaren barruan ihes mater celeritas eta hemen ezerk ihes egiten hemen eme gorputzek badakite izateaz hemen iraganek leun larrua jotzen orainarekin hemen arratsean eme itzalek eta hemen izarrek
|
baino
ez dute ihes hemen hatzak begi belarriz eta halako batean isiltasun bat dago nonbaiten alderen batean hor horizontea hemen beste edozein bezala hitz egiten eta hemen ez oso urrun ez oso urrun eta itzal horixe erabiltzen badu aurpegia estaltzeko eta argia biokin eder goiz bat goiz gori eder bat eder goiz gori gorri gori eder bat batean erre bai goiz gori hori gori eder autoan bitan mundua bitan pa...
|
|
2021
|
|
|
espezie arraroak benetan inpaktuaren mugara arte bizi izan baziren, baina oraindinokarren ez badira aurkitu estratuaren goiko partean, zergatik ez arakatu askozaz kementsuago? Lastategi batean orratza topatzeko hamar eskukada lasto
|
baino
ez baditugu aztertzen, oso probabilitate gutxi edukiko ditugu helburua lortzeko. Ostera, lasto meta izpiz izpi husten badugu, eskuratuko dugu azkenean orratza.
|
|
|
Jakite hutsari ematen diote baliorik, ez beste ezeri. Euskaltzaleak ez direnen kasuan, susmoa dut euskara erabilgarritasunagatik
|
baino
ez dutela baloratzen nagusiki, hots, EAEn edozelako lanpostu (publiko) a topatzeko ezinbesteko baldintza delako askotan eta, hortaz, euskara ez jakitea oztopoa litzatekeelako —edo, arrazoi ekonomikoak bitarteko, ereduko eskola publikoa hautatu beharrean daudelako; edo, besterik gabe, hizkuntz bat gehiago delako. Izan ere, maizegi entzuten dugu euskaltzale ez direnen ahotik erabat injustua dela euskara ikasi behar izatea lanpostu bat lortzeko, diskriminazio bat dela.
|
|
2022
|
|
|
Adituek, pindardun edo txinpartadunen eta apardunen artean bereizketa egiten dute: aurrenekoek bere baitan karbono gasen arrastoak
|
baino
ez dituzte, hartziduran zeharo tratatu ez direlako. ardo gorria eta klaretea
|
|
|
Ama gaztea fite hil zitzaien, 1878an, bizirik egun bat bakarra iraun zuen laugarren semea jaio ondoren. Mauricek bost urte
|
baino
ez zituen. Hortik aurrera, haurrek harreman estua ukan zuten etxeko sehiekin, batez ere Katixa gobernantarekin, eta euskaldun peto peto hazi ziren.3
|
|
|
Jendeari ez zaio gustatzen" merezi duzun gobernua
|
baino
ez duzu" entzutea. Aburu erreakzionarioa ei da.
|
|
2023
|
|
|
Zazpi urte langabezian, pistola bat eskuetan, ezintasuna mendeku bihurtzen denean/ Haur bat ikusi dut espaloian hautsita: mundutik ihes egin nahi zuen, hamar metro egin ditu hegan/ Begi tristeetako mutil eztiak PARADISUKO IHESLARIAK hil eginen du aita, ez dio uzten emakume izaten PARADISUKO IHESLARIAK 15 urte
|
baino
ez ditu.
|
|
|
Hiri horretako apezpikuak miraritzat hartu zuen balentria hura, eta zentzu handiz ebatzi zuen salbatu zen altxorraren herena Jainkoari zegokiola eta haren elizak kudeatu behar zuela, hots, apezpikuak berak. Alta, itsasoan galdu zen altxor zatia, berriz, Karlos enperadorearena zenez, hark berreskuratu nahi bazuen haren bila itsasora joatea
|
baino
ez zuen Jainkoa lagun, apezpikuak ziotsonez.26 Edozelan ere, Fleuryren lapurreta haren lekuko isilak dira Normandiako Villequier eta Vattevilleko elizetako beira leihoek dituzten borroka hartako irudiak.27
|
|
|
Lezo, hamabi urte zituela, itsasmutil hasi zen 1701ean, Frantziako itsas armadan Filipe V.ak Espainiako koroa hartu eta berehala. Handik hiru urtera, hamabost urte
|
baino
ez zituela, kanoibala batek ezkerreko hanka eraman zion ingelesen kontra egin zuen lehenengo itsas borrokan. Orduko hura izan zen Europa aztoratu zuen Espainiako Ondorengotza Gerra, Karlos II.a, errege Sorgindua, seme alabarik gabe hil zelako.
|
|
|
Behin
|
baino
ez zuen damurik erakutsi, bere alaba hil zuenean hain zuzen. Badira bertsio ezberdinak Agirreren alabaren hilketari buruz eta ataka horretan zer esan zioten elkarri batak eta besteak.
|
|
|
astiro astiro, aleak tantaka tantaka galduz zihoan buruzagia. Finean, beste askotan bezala, traizioak garaitu zuen Agirre, azken orduan gizon bat
|
baino
ez zuen aldamenean izan Llamoso izenekoa, eta hori ere kanporatzea erabaki zuen Agirrek. Agirreren soldaduek epaiketetan bere burua zuritzeko aldarrikatzen zuten espedizioak iraun bitartean beti izan zirela Agirreren kontrakoak, hots, Agirreren agindupean denak omen ziren anti agirristak.
|
|
|
Datak ez datoz bat, baina Katalinak dioenez, hamabost urte zituela, 1600 urtean, San Jose bezperan, gurasoek utzi zuteneko komentutik ihes egin zuen inori ezer esan gabe. Urte horretan bataio agiriaren arabera Katalinak zortzi urte
|
baino
ez zituen, hots, aitortzen zuenaren adinaren erdia: gazteegia ihes egiteko, nonbait.
|
|
|
Aurkitu zutenarekin eta ez zutenarekin liluratuta Carvajal apezpikuak erabateko babesa eman zion. Garai hartan halako gertaera batek azalpen bi
|
baino
ez zituen: infernuaren gaiztakeria edo zeruaren miraria.
|
|
|
komentutik ihesi joan zenetik Napolira helduarte (1626), berriro Ameriketara joan aurretik. Harrezkero zeharkako datu gutxi batzuk
|
baino
ez ditugu, eta bere memoriak bezain engainagarriak. Zehetasun osoz eta batez ere harrotasun handiz kontatu zituen bere gorabeherak, etahori horrela egin zuen, ardo pitxerdi batzuen inguruan, soldaduen artean solasean balego bezala edo feriako pertsonaia izugarri bat balitz bezala.
|
|
|
alferezak aitortzen duenez, 1600 urtean komentutik ihes egin zuen eta 1603an Ameriketarantz abiatu zen, baina Donostiako domingotarren komentuko paperetan agertzen da 1607an oraindik Katalina Erauso bertan bizi zela. Are gehiago, Purengo borroka gertatu zenean (1609) erausotarrak hamazazpi urte
|
baino
ez zituen, eta ordurako komentuan ez bazegoen ere, nekez izan zitekeen idazkian agertzen den borroka horretako soldadu kementsua eta krudela, indiarren artean sarraskiak eginez alfereza gradua lortu zuena.
|
|
|
Bazen emakume alfereza ezagutu zuenik, baina ez zen Katalina zela egiazta zezakeenik, autobiografiaren arabera, denek sinetsi baitzuten Katalinak Carvajal apezpikuari egin zion aitortza ezein lekukorik gabe. Agian haren neba Mikel izan zitekeen lekuko hurbilena eta bakarra, baina Katalinak kontakizunaren erdian garbitu zuenez, Mikelen arrebaren hitza, hots Katalinarena,
|
baino
ez dugu.
|
|
|
Hartaz, besterik esan bada ere, ez zen agente bikoitza, Frantziaren eta Gaztelaren zerbitzura aldi berean. Ez, Ovexasek jabe bat
|
baino
ez zuen: bere burua.
|
|
|
—Errain diozie anitz aldiz Perfecta,
|
baino
ez du inport. Perpetua da, eta hala deitu behar zaio".
|