|
2004
|
|
|
1930 aldean (40 urtez gogor lanegin ondoren, beraz) juduera mintzatuaren oinharriak jarririk zeuden; eta hizkuntzaren batasuna eta bizitasuna oso aurreratuak. 1948
|
baino
askoz lehenago, hortaz, hizkuntzaren pizkundea arras abiatua zen.
|
|
2006
|
|
|
Baina Ladislao Biró jauna hori dena gertatu
|
baino
askoz lehenago geratu zen bolalumen ekoizpen zurrunbilo horretatik kanpo. 1947 urtean enpresako bere partea saldu egin zuen –egoera ikusita jaso zezakeen diruaren zati irrigarri eta erridikulu bat bakarrik jasota– eta pintura surrealistari eskaini zizkion bere ahalmen guztiak...
|
|
2007
|
|
|
–Les lois politiques et civiles de chaque nation ne doivent être que les cas particuliers où s, applique cette raison humaine. Elles doivent être tellement propres au peuple pour lequel elles sont faites que c, est un très grand hasard si celles d, une nation peuvent convenir à une autre? 186 (Horra, bada, Herder-en erlatibismoa, Herder
|
baino
askoz lehenago!).
|
|
2008
|
|
|
Zer egin sumatu ezinik zeuden nonbait, zeren hornigaiak hain urriak izaki goseak errenditzera behartuko baikintuen laguntza iritsi
|
baino
askoz lehenago. Gure itxaropen bakarra bukaneroak banan banan hiltzen joatea zela erabaki zen, bandera jaitsi arte edota Hispaniolarekin alde egiten zuten arte.
|
|
|
Eta hautsi egin zuen bere pipa luzea su burdinaren kontra. Kontakizuna amaitu
|
baino
askoz lehenago, Trelawney jauna, horixe zen, gogoratuko duzuen bezala, Squirearen izena, eserlekutik altxa eta gelan harantz eta honantz hasia zen, eta sendagileak, berriz, kendua zuen ileorde hautseztatu hura, hobeto entzuteko edo, eta hantxe zegoen eserita, benetan arrotz, berezko ile beltz, motx motxarekin.
|
|
|
Nire pare parean, milia erdi bat baino gutxiagora, Hispaniola ikusi nuen belak zabalduta nabigatzen. Jakina, segurutzat eman nuen harrapatu egingo nindutela; baina hain nengoen akituta urik ezagatik, ia ez nekien zer egin behar nuen, poztu ala tristatu; eta, ondorio batera iritsi
|
baino
askoz lehenago, ustekabea nire buruaren jaun eta jabe zen, eta ez nintzen gai izan begiratzeko eta harritzeko baino.
|
|
2009
|
|
|
Ohitura hori bazen gurean. Gabon
|
baino
askoz lehenago ekartzen genituen Gabon gauaz hasita Gabon jaiak zehar erreko genituen mukurrak. Olio azak, barraskiloak, txitxarroak, gabon madariekin egindako konpota eta baino suak demait atentzioa.
|
|
|
E, 61 eta 62). Atenas
|
baino
askoz lehenago, neolitoan gizon emakumea sedentario bilakatu denean, hildakoen hobien gainean hasi da etxean bizitzen. Etxeko sua hilentzat eta bizientzat izango da argia eta beroa, sakratuaren eremua sukaldea izango da hortaz (ez da bestelako tenplurik), transzendentziak lur horren barru beherantz behatzen du, arbasoen hobilekurantz.
|
|
|
Eutimio uste
|
baino
askoz lehenago itzuli zen. Baina eguzkia itzultzen den moduan, etorri bezala joateko.
|
|
|
Zaragozako bezero batek opari gisa eman zizkiola, edo antzeko gezurren bat. Nahiz eta ziur nengoen Mielek ez ziola ezer sinetsi, eta hasieratik atera zuela, nik
|
baino
askoz lehenago, horretan ez zegoen zalantzarik, txanpon haien jatorriaren arrastoa.
|
|
|
Memoriak argitaratu
|
baino
askoz lehenago hil ziren bi kaputxinoak.
|
|
2010
|
|
|
Lergakoan aspirazioa agertzen da, umme sahar, Akitanian ere bai. Eta badakigu aspirazioa, Nafarroan, Araban
|
baino
askoz lehenago galdu zela, eta Veleiako horietan aspiraziorik ez dago. Eta Arabako Donemiliagako horretan h ak barra barra agertzen dira.
|
|
2011
|
|
|
Zinema, orduan, abangoardia egiteko baino ez zitzaigun interesatzen. Super bat zeukan, eta zeluloidea zuzenean maltratatuta zer lor zitekeen erakutsia zigun Sistiagak
|
baino
askoz lehenago. Esperimentaziotik marrazki txekiarretara pasa zen, eta egun batean bolantez eta erregela milimetratuz beteriko zurezko mahai bat aurkeztu zigun.
|
|
|
Jakina, jarraitu zuen?, zuk ez duzu inola ere hainbeste iraungo. Bai zera, esan zuen gizon lodiak?, hori
|
baino
askoz lehenago egongo zara hor goiko eszenatokian, begira jarrita, belus beltz ederrez jantzia. Eta beso polit hauek motz eta lodi edukiko dituzu, eta doinua segituko duzu haizemaile erabat desberdin batekin, hezurrezko beltz batekin.
|
|
2012
|
|
|
Benitok ere egin behar izan zuen garbiketa ariketa zorrotz bat. Krishnamurti ezagutu
|
baino
askoz lehenago agur esan zion Jesus izeneko bati, eta haren izeneko Jainko krudel, bihozgabe eta desorekatzaileari. –Ni baino elizkoiagorik ez zegoen Orion?, kontatzen du.
|
|
2013
|
|
|
ez da auzi horretan bakarrik oinarritzen. Hori gertatu
|
baino
askoz lehenago geratu zen erabakita zutaz dudan aburua. Hilabete asko dira Wickham jaunaren kontaketak zure izaera tolesgetu zidala.
|
|
|
Azken batez, nik diodan bezala, irakurtzea bezalako gozaldirik ez dago! Egia esatera, edozein gauzaz aspertzen da bat liburu batez
|
baino
askoz lehenago! Neure etxea daukadanean zeharo zorion gabea izango naiz liburutegi bikaina ez baldin badut.»
|
|
|
Beretzako astirik izatera, Elizabeth ederto konturatuko zen hain lur jota egonda ezina zela inongo lanetan saiatzea; baina izekoak bezala, berak ere bazuen zereginik, eta gainera Lambtoneko lagunei idatzi behar zien bat bateko joate hori gezur aitzakiekin zuritzeko. Edozein modutan ere, ordubetean amaitu zuten guztia; eta, Gardiner jaunak bitartean ostatuko kontua egin zuenez, joatea baino ez zen gelditzen; eta, goizeko zorigaitz guztien ostean, Elizabethek uste
|
baino
askoz lehenago ikusi zuen bere burua kotxean jesarrita eta Longbournera bidean.
|
|
2014
|
|
|
Zortzi urte geroago, ragtime erritmoa boladan jarri zen herrialde osoan, eta sei beltz hartu zituen Orpheum zirkuituan jotzeko. Haietako bost Carlylerekin hazitakoak ziren; seigarrena mulato bat zen, Babe Divine, New Yorkeko kaietan lanean ari zen beltz bat, eta hori
|
baino
askoz lehenago plantazio batean ibilia zena, hogei zentimetroko sastakai bat nagusiaren bizkarrean sartu arte. Carlyle bere zorte onaz jabetzeko aukera izan aurretik ere Broadwayn zegoen, hamaika lan eskaintzarekin eta inoiz amestu baino diru gehiagorekin.
|
|
|
«Ene lagun maitea, esan zidan tipoak?, ez nuke nahi gaizki ulertzerik, zuk batik bat, aurki Mr. Kurtz ikusiko duzun horrek, nik atsegin hori izan
|
baino
askoz lehenago ikusi ere. Ez litzaidake gustatuko nire jarreraz uste okerrik izango balu...».
|
|
|
Izan dadila helburuak ematen dizuen bizipoza, mundu zuzenago baten alde egitea ez baita ahuntzaren gauerdiko eztula!? jeloskorkeria eta harropuzkeria oro estaltzeko modukoa?. Gizakiak natura menderatzen ikasi du, bere burua
|
baino
askoz lehenago?, zioen Albert Schweitzerrek?, horiek ere gure boterenahi inkontzienteak sortutako sentipenak dira-eta.
|
|
2015
|
|
|
Institututik ateratakoan Arriaga parkera joaten hasi ginen; han ematen zizkidan bere klase partikularrak, institututik urrun, besteen begiradetatik babestu nahi balu bezala, klasekoek eta bere lagunek nirekin harrapatzeak lotsa emango balio bezala. Parke hura bihurtu zen gure gordeleku, eta han eman genizkion elkarri lehen musu urduriak, lagunek gure harremanaren berri izan
|
baino
askoz lehenago. Eta gero ere, gure artekoa denen belarrietara iritsi zenean eta bikote ginela publiko egin zenean ere, beti Arriaga parkera joaten ginen.
|
|
|
Iritsi
|
baino
askoz lehenago, Dorre Berdea begiztatu genuen etxeetako teilatuen gainetik. Txundituta gelditu nintzen.
|
|
|
–Bidaztia etorri zen udaberrian elurra ohi
|
baino
askoz lehenago desagertu zen, erran zuen on Malakiasek?. Uzta aparta izan zen.
|
|
|
Charles Dawsonek ez zuen inoiz honen berririk izan, iruzurraren kontuak lau haizetara zabaltzen hasi
|
baino
askoz lehenago hil baitzen.
|
|
|
Gazterik joan ziren Amaren bihotza eta ahotsa. Etxekoek nahi
|
baino
askoz lehenago. Gantzek gogor estutu zioten bihotza, Amak zakurraren lepoa baino estuago, eta azkenerako ito egin zuten.
|
|
|
Bidean jarri zen, eta bi egun eta erdiren buruan itzulia zen herrira. Harridura sortu zuen karabanaren etorrerak, oihalik gehienak saldu gabe baitzetorren, espero
|
baino
askoz lehenago.
|
|
|
a arautzen hasi
|
baino
askoz lehenago idatzitakoak dira, hau da, 1968an Arantzazun egindako
|
|
2016
|
|
|
Emakumearen aurpegia ikusi gabe nengoen artean ere. Ez zuen axola handiegirik; izan ere, berehala irudikatu nuen haren potreta, eta kotxetegiko ateraino heldu
|
baino
askoz lehenago, irudimenak haren burua osatua zuen, eta hain plazer handia hartzen zuen haren izate jainkozkoari hain ederki ematen ziola ikusita, ezen bazirudien Tiber-eko uretan murgildua zela gisa horretako buru baten bila. Baina tunante limurkor eta limurtzaile ederra egina zaude, irudimen hori; eta egunean zazpi aldiz lilluratzen bagaituzu ere zure pintura eta irudiekin, eta horretarako xarma anitzez baliatzen bazara ere, eta zure erretratuak argizko aingeruen edergarriz apaintzen badituzu ere, guztiarekin ere lotsagarria da zurekin haustea.
|
|
|
Egia zen askotan tokatzen zitzaion baino ordu gehiago ematen zituela, eta batzuetan azkeneko langileek beren lana bukatu
|
baino
askoz lehenago sartzen zela lantegian. Izan ere, maite zuen langileak beren lana bukatzen ikustea; batzuk irribarre eta txantxa artean, kalera ateratzeko ordua hurbil zegoelako; beste batzuk, berriz, aurpegian aspermen zantzuak dituztela, gustuko ez duten lan batean egun guztia igaro ondoren.
|
|
|
Elkarrizketak nola jarraitzen duen ez dut hemen idatziko, azken esaldi fortunoso hori esan
|
baino
askoz lehenago ohartu bainintzen nire egoera lotsagarriaz, irtenbide duinik gabeko posizioaz. Atzera ezin egin, aurrera kostata; edonora jota ere, galdu.
|
|
|
Eta ETA ko batzuk baja eman ziguten guri, aztarnak kentzeko(...) Adar militarrak behartu gintuen denera: bai izena aldatzera, bai adar politikoa eta adar militarra (mili ak eta polimili ak
|
baino
askoz lehenago) bereztera; eta, goitik behera, bi organizazio izatera. Hau guztia 1959 ko udan gertatu zen.
|
|
|
Hitz horiek ez ziren Le Pen ek idatziak, baizik eta Alain Touraine soziologoak, hamalau urte lehenago, Perestroikaren eta Mitterranden porrota
|
baino
askoz lehenago, beraz. Jarrai dezagun artikulutik baieztapen adierazgarrienak biltzen:
|
|
|
Eta ETA ko batzuk baja eman ziguten guri, aztarnak kentzeko(...) Adar militarrak behartu gintuen denera: bai izena aldatzera, bai adar politikoa eta adar militarra (mili ak eta polimili ak
|
baino
askoz lehenago) bereztera; eta, goitik behera, bi organizazio izatera. Hau guztia 1959 ko udan gertatu zen.
|
|
|
Lantegietako emakumeek borrokari ekin zioten. 1820tik hasita. Seneca Fallseko Biltzarra
|
baino
askoz lehenago, 1848an egin baitzen?, emakume langileek, elkarretaratzeak, eta grebak antolatu zituzten, eta militanteki salatu zuten beren zapalkuntza bikoitza; izan ere, emakumeak eta langileak zirelako zapaltzen zituzten.
|
|
|
Artundoren etxera iritsi
|
baino
askoz lehenago ikusi zuen etxeen teilatuen gainetik goratzen zen ke mordoa. Azpian kiribiltzen ziren garrek gauza beltz hura argitu eta filmetako munstro baten itxura ematen zioten.
|
|
|
Beren hasierako asmoa herriaren amaieran zegoen aldapara joatea zen, bizikletekin eta kirol arropaz jantzita, publizitate karabana eta txirrindulari guztiak handik iragan ostean Bossost alderantz joateko, maldan behera, lasterketa etorritako bidetik, Portilhon mendatea igotzeko asmotan gero (baina Luchonera jaitsi gabe), zail egiten baitzitzaien txirrindulariak ikusi ondoren beraiek ere pedalei ez eragitea. Normalean plana ez zen hori izaten, normalean karabana eta txirrindulariak pasatu
|
baino
askoz lehenago hasten ziren pedalei eragiten, helmuga zegoen mendatean gora, erpinetik hurbil gelditzeko, ahal bazuten behintzat, nondik pelotoia askoz sakabanatuago iragan ohi zen. Horrela espektakuluak gehiago irauten zuela zirudien, eta dibertigarriagoa zen.
|
|
|
ere, batzuetan, produktuak aurreikusi
|
baino
askoz lehenago
|
|
2017
|
|
|
Tesi horren alde egiteko, Francesco Maria Guazzoren Compendium Maleficarum lana (1608) aipatzen du Parinettok, haren ustez, argi erakusten baitu Europako demonologoengan eragina izan zutela Mundu Berritik zetozen txostenek, sorginak kanibal gisa irudikatzeko orduan. Dena den, sorginei haurrak deabruari eskaintzea leporatzen zieten Europan, Amerika konkistatu eta kolonizatu
|
baino
askoz lehenago ere.
|
|
|
Ezin dugu hautatu non jaioko garen, zer familiaren barruan, zer azal kolorerekin; ezin dugu hautatu aleman jaioko ote garen, aberats edo pobre; ezin dugu hautatu eskola pribatuak dituen jaioleku bat, ezin dugu hautatu jaioko garen lekuak osasun zerbitzu publikoa eta gizarte zerbitzuak eskaintzea, trenbide sare onak eta etxe handiak egotea han, edo oso ondo ordaindutako klase profesionalak bizitzea inguruan. Bizi garen munduko leku honetan, jaio zaren tokiak baldintzatzen zaitu sozialki, ekonomikoki, kulturalki eta politikoki; arrazoitu, hitz egin eta argudiatzeko kapazak izan
|
baino
askoz lehenago jaso ditugun zaintzak, elikadurak, baliabideek eta hezkuntzak baldintzatzen gaituzte, eta, beraz, ezer hautatzeko gai izan baino askoz lehenago eman dizkiguten gauzek baldintzatzen gaituzte. Horregatik, lagunekin dendara joan eta libreki erabakitzen duzunean 5 euroko ardo botila bat erostea, eta ez 200 euroko ardo botila bat, ez dago erabat argi zenbateraino den hautu hori guztiz askea, eta zer neurritan ez daukan loturarik, kontingentzia?
|
|
|
Ezin dugu hautatu non jaioko garen, zer familiaren barruan, zer azal kolorerekin; ezin dugu hautatu aleman jaioko ote garen, aberats edo pobre; ezin dugu hautatu eskola pribatuak dituen jaioleku bat, ezin dugu hautatu jaioko garen lekuak osasun zerbitzu publikoa eta gizarte zerbitzuak eskaintzea, trenbide sare onak eta etxe handiak egotea han, edo oso ondo ordaindutako klase profesionalak bizitzea inguruan. Bizi garen munduko leku honetan, jaio zaren tokiak baldintzatzen zaitu sozialki, ekonomikoki, kulturalki eta politikoki; arrazoitu, hitz egin eta argudiatzeko kapazak izan baino askoz lehenago jaso ditugun zaintzak, elikadurak, baliabideek eta hezkuntzak baldintzatzen gaituzte, eta, beraz, ezer hautatzeko gai izan
|
baino
askoz lehenago eman dizkiguten gauzek baldintzatzen gaituzte. Horregatik, lagunekin dendara joan eta libreki erabakitzen duzunean 5 euroko ardo botila bat erostea, eta ez 200 euroko ardo botila bat, ez dago erabat argi zenbateraino den hautu hori guztiz askea, eta zer neurritan ez daukan loturarik, kontingentzia?
|
|
|
Laguna nuen, esan nion?. Putetxeko bidea erakusteko ohetik aterarazi ninduen gau hura
|
baino
askoz lehenago utzi zion nire laguna izateari.
|
|
|
Sua menderatuta dago. Zu etorri
|
baino
askoz lehenago zegoen kontrolatuta. Tira, goazen.
|
|
|
Ingles jendeak, amerikarrak gogoko ez dituena, Cooler bezalako salbuespen bat eraman ohi du gogoan: gizon ile urdin nahasiduna, bihotz zabaleko aurpegi atsegina eta begi zorrotzak; gizon bihotz biguna, sukar izurrite batean edo mundu gerrate batean edo Txinako gosete batean, bere aberkideek atlasean lekua aurkitu
|
baino
askoz lehenago agertzen diren horietakoa. Beste behin txartelari «Harryren adiskidea» eransteak sarrera agiritzat balio izan zion.
|
|
|
Iruñetik etorri ginen egun hartan kotxeko atea zabaldu nion, eta handik ordu batzutara, oheratzeko unea heldu zenean, gelako atea ere zabalik uztea erabaki nuen. Neure hartan ezin eutsiz, behetik entzuten ziren zarata eta hots guztiei adi egonez, ohe gainean etzanda, liburu bat aurrean baina neure larridura zela eta irakurtzeko gai ez nintzela, ez nuen luzaro itxaron behar izan, gau hartan Micaela ohi
|
baino
askoz lehenago, eta alkohol tantarik dastatu gabe igon bait zen. Nire ate aurrera iristean, gelan sartu eta zuzenki galdetu zidan:
|
|
|
Beti izan diot aparteko sinpatia fikziozko pertsonaia horri, agian ni bezain burusoila zelako, edota Olivia bezalako emakume argalekiko gustua konpartitzen genuelako. Margarita Gonzalez zena lodia zenez, nik, lege natural bati jarraikiz, ez daukaguna desiratzera garamatzanari, alegia, emakume argalak nituen gustuko, modak eredu hori ekarri
|
baino
askoz lehenago. Esan daiteke nire belaunialdikoen aldean rara avis bat nintzela, bestelakoak nituen-eta edertasun moldeak.
|
|
|
Bestalde, jakina, ikaskideekin nengoan, ezin nitian utzi. Manifestari jarraitu genian, eta, halako batean, polizia etorri zuan, uste genuen
|
baino
askoz lehenago; bazirudian gure zain zeudela. Berrehun bat ginean gu; haiek, ia beste horrenbeste.
|
|
2018
|
|
|
Urtero urtero, beti sentitu izan dut seinale jainkotiar antzeko bat, uda hemen zela iragartzen zidana eta umore onez jartzen ninduena segituan. Batzuetan uda
|
baino
askoz lehenago heltzen zen seinalea, maiatzeko lehenengo egun epelarekin batera, esate baterako. Gauza zehatz bat izan zitekeen, belarretan etzanda behatzen den gau izartsu bat, berbena baten oihartzun urruna, menda askorekin egindako mojito bati emandako lehenengo tragoa.
|
|
|
Ostiral hartan Andoni ohi
|
baino
askoz lehenago heldu zen etxera. Ama etxean zegoen, pozik aspaldiko partez, agian hurrengo goizean aita ikustera zihoazelako, agian laneko lagunekin geratu zelako.
|
|
|
Ostiral hartan Andoni ohi
|
baino
askoz lehenago heldu zen etxera. Ama etxean zegoen, pozik aspaldiko partez, agian hurrengo goizean aita ikustera zihoazelako, agian laneko lagunekin geratu zelako.
|
|
2019
|
|
|
Iluntzen hasi
|
baino
askoz lehenago, han zebilen Waldstein etxe aurrean gora eta behera. Ordubete lehenago jakin zuen Johannes Keplerren ahotik erasoa jo behar zuten gauean Venus izango zela nagusi, eta ez Marte, Gurdiaren eremuan.
|
|
|
Zuzentzaileak esan zuen, Bai, zeinu honen izena deleatur da, zerbait kendu edo desagerrarazi behar dugunean erabiltzen da, hitzak berak adierazten duen bezala, eta letrentzat zein hitz osoentzat balio du, Bere buztanari ausiki egiteko unean damutu den sugea ekartzen dit gogora, Bai jauna, ongi begiratzen bada, biziari oso atxikiak egonik ere, sugeak ere zalantzak edukiko lituzke eternitatearen aurrean, Egidazu marrazkia berriz ere, baina poliki poliki, Oso erraza da, neurria hartzea baino ez, arretarik gabe begiratzen duenak, eskuak zirkulu beldurgarria osatuko duela uste izango du, baina ez, kontura zaitez ez dudala mugimendua bukatu berau hasi dudan puntu zehatzean, saihetsetik igaro naiz, barru aldetik, eta orain beherantz segituko dut kurbaren azpiko aldea moztu arte, Q letra larriaren antzekoa da, izan ere, besterik ez, A zer pena, marrazki horrek gauza onik iragartzen zuen, Antzekotasunaren ilusioarekin konforma gaitezen, hala ere, bene benetan esango dizut, eta barkatu profeten antzera mintzo banaiz, biziaren interesa diferentzietan egon ohi da beti, Zerikusirik ba al du horrek zuzenketa tipografikoarekin, Egileak zeru goienetan bizi dira, ez dute euren jakinduria baliotsua txikikerietan edo eta axolagabekerietan xahutzen, letra zaurituak, aldatuak, alderantzikatuak, eskuz konposatzen genuenean horrelaxe sailkatzen genituen akatsak, orduan diferentzia eta akatsa, dena zen bat, Nire deleatur hauek ez direla hain zorrotzak aitortu behar dut, zirriborro bat nahikoa zait, tipografoen abileziaz fio naiz, tipografoak, botikarien familia edipiko eta ospetsuaren zehar tribu hori, idatzi egin ez zena ere deszifratzeko gauza, horiek, Eta gero zuzentzaileek etorri dute arazoei konponbidea bilatzera, Gure aingeru guardakoak zarete, zuekin fio gara, zuk, adibidez, nire ama ezin artatsuagoa ekartzen didazu gogora, amak behin eta berriz egiten zidan ileko marra, marrazketa lumaz eginda bezala gelditzen zen arte, Mila esker konparazioarengatik, baina, zure amatxo dagoeneko hilik bada, hobe duzu zure kabuz hobetzen hasten bazara, lehen edo beranduago sakonago zuzendu duzu-eta, Zuzendu, neronek zuzentzen dut, baina zailtasunik handienak zirt edo zart kitatzen ditut, hitz bat beste baten gainean idatziz eta horrela, Konturatu naiz, bai, Ez ezazu tonu horretan esan, zeren, nire apalean, ahal dudan guztia egiten baitut, eta ahal duen guztia egiten duenak, Ez du gehiagorik egin behar, bai jauna, batez ere, zure kasuan gertatzen den bezala, eraldatzeko gusturik ez dagoenean, aldaketaren plazera falta denean, zuzentzeko sena, Egileek beti zuzentzen dute, aseezin eternoak gara, Ezin besterik izan, perfekzioa zeruko erresuman baizik ezin daiteke bizi, baina egileen zuzentzea bestelakoa da, arazoez beterikoa, gure zuzentzeko modutik oso bestelakoa, Zu, nola edo hala, zuzentzaileen kuadrilla bere lanarekin gozatzen dela esaten ari zara, Ez naiz horren urrutira joaten ausartuko, norberaren bokazioaren araberakoa da, eta bokazioaz zuzentzailea denik ezagutzen ez den fenomenoa da, eta hala ere, badirudi frogaturik dagoela ezen, gure arima sekretuen alderik sekretuenean, gu, zuzentzaileok, boluptuosoak garela, Hori sekula entzun ez dudana da, alajaina, Egun bakoitzak bere poza eta bere pena ekartzen ditu, baita bere ikasgai probetxuzkoa ere, Zure esperientziatik mintzo al zara, Ikasgaiaz ari al zara, Boluptuosotasunaz ari naiz, Jakina, nire esperientziatik mintzo naiz, neuk ere esperientziarik badut, zer uste zenuen ba, baina besteren jokabideak behatzeaz ere baliatu naiz, hori ere bestea bezain zientzia moral probetxugarria da, Zure irizpidearen arabera juzgatuz gero, iraganeko zenbait egile espezie horretakoa da, zuzentzaile izugarriak, alegia, Balzac-ek berrikusten zituen probez oroitzen ari naiz, hura zuzenketa eta gehitzeen piroteknia itsugarria, Beste hainbeste egiten zuen gure etxeko Eçak, esan dezadan gure herriko adibiderik aipatu gabe geldi ez dakigun, Burura etortzen ari zait une honetantxe bai Eça eta bai Balzac gaur egun gizonik zoriontsuenak izango liratekeela, ordenagailu baten aurrean, gauzak tartekatuz, gauzak lekuz aldatuz, lerroak ibiliz, kapituluak aldatuz, Eta guk, irakurleok, ez genuke sekula jakingo zer bide korritu zituzten, zer bidetan galdu ziren behin betiko formara iritsi aitzin, behin betiko formarik bada, Tira, gizona, balio duena emaitza da, Camoensen edo Danteren zalantzak eta saioak ezagutzeak ez du ezertarako balio, Zu gizon praktikoa zara, modernoa, dagoeneko hogeita bigarren mendean bizi zara, Ea, esadazu, gainerako zeinuek ere izen latinoak al dauzkate, deleatur horrek bezala, Hala bada, edo hala izan bazen, ez dakidana da, nire zientzia ez da horren urrutira heltzen, agian hain ziren ahoskatu ezinak ezen galdu egin baitziren, Denboraren gauean, Barkatu aurka egiten badizut, baina nik ez nuke esaldi hori erabiliko, Denentzako toki bat delako, noski, Ezta pentsatu ere, denentzako tokiek, esaldi eginek, makulu hitzek, betegarriek, almanaketako atsotitzek, esaera zaharrek eta erranairuek, denek eduki dezakete berri itxura, horretarako horien aurrean eta horien atzean dauden hitzak egoki erabiltzea da baldintza bakarra, Orduan, zergatik ez zenuke zuk denboraren gaua esango, Denborek beren buruaren gaua izateari utzi ziotelako jendea idazten hasi zenean, edo zuzentzen hasi zenean, nahiago baduzu, zuzentzeak beste finezia eta beste antzaldatze bat eskatzen baititu, Esaldia gustatu zait, Baita niri ere, batez ere esan dudan lehen aldia izan delako, bigarrenean grazia gutxiago edukiko du, Bigarrenean denentzako toki bihurtuko da, betiko lelo, alegia, Edo topiko, hitz jasoa erabilita, Zure hitzetan nolabaiteko mingostasun eszeptikoa sumatzen dudala iruditzen zait, Suma ezazu areago eszeptikotasun mingotsa, Bata esan edo bestea esan, gauza bera, Ez, ez da gauza bera, erabat bederen, egileek entzumen fina eduki ohi zuten honelako diferentziak harrapatzeko, Agian tinpanoak gogortzen ari zaizkit, Barkatu, ez dut asmo gaiztoz esan, Ez naiz horren erretxindua, ea ba, esadazu zergatik zauden mingosturik, edo eszeptiko, nahi duzun bezala, Egin ezazu kontu nolakoa den zuzentzaileen eguneroko bizitza, pentsa ez ote den tragedia liburu bat behin, eta birritan, eta hiru, lau, bostetan irakurri behar izatea, liburuak, Liburuak, nonbait, irakurketa bakar bat ere merezi ez zuenean, Garbi gera bedi ez naizela ni izan horren hitz larriak esan dituena, ederki dakit, jakin ere, zein den letren gizartean dudan tokia, boluptuosoa bai, baina begirunez beterikoa ere bai, Ez dakit zertan datzan nik esan omen dudan izugarrikeria hori, nik uste dut zuk hasi duzun esaldiaren berezko bukaera dela, zure etenpuntu adierazgarri horien berezko bukaera, adierazgarriak baitziren, errezeloa oso agerian ikusten ez bazitzaien ere, Ez badakizu zertan datzan, eta jakin nahi baduzu, zoaz egileengana, nik esandako esaldiaren erdiari gehitu zurearen erdia eta proboka itzazu, ikusiko duzu Apelesek zapatariari eginiko alegia txalotu horrekin erantzungo dizutela, zapatariak irudi bateko sandalian okerren bat zegoela ohartarazi omen zuen, eta gero, artistak okerra zuzendu zuela ikusi zuenean, belauneko anatomiaz iritzia ematera menturatu zen, Orduan Apelesek, haserre mihiluzearekin, zera esan zion, Zapatari, ardura hadi heure zapatez, esaldi historikoa, Inori ez zaio gustatzen beste inork sorbalda gainetik begiratzerik, Kasu honetan Apelesek zuen arrazoi, Litekeena, baina margoa anatomiako aditu batek ikusten ez bazuen, bakarrik, Eszeptikoa zara, izan ere, Egile guztiak dira Apeles, baina zapatariaren tentazioa gizakion artean arruntena da, tira, zuzentzaileak baizik ez zuen ikasi bere lana, zuzentzea, alegia, munduan sekula bukatuko ez den bakarra dela, Askotan izan al duzu zapatariaren tentazioa nire liburua zuzendu duzunean, Adinak gauza txarra den gauza ona ekartzen digu, baretu egiten gaitu, eta tentazioak, are eta gogorrenak ere, ez zaizkigu hain premiazkoak, Beste hitzetan esanda, sandaliako okerra ikusi eta isildu egiten zara, Ez, baina ez naiz belaun kontuan sartzen, Gustatu al zaizu nire liburua, Gustatu egin zait, bai, Kemen askorik gabe esan duzu, Ez zait iruditu zure galderak ere kemen handirik zuenik, Taktika baizik ez da, egileak, kostata ere, nolabaiteko apaltasuna erakutsi behar du, Zuzentzaileak, ostera, apal izan beharra dauka, eta egunen batean apal izatea ahaztu bazuen, horrekin ...re, nire iritzi apalez bizitza ez den guztia literatura da, Historia ere bai, Historia batez ere, eta ez zaitez haserre, Eta pintura, eta musika, Musikak jaio zenetik itzuri nahi dio, batzuetan badoa, bestetzuetan badator, hitzetik askatu nahi du, inbidiaz, uste dut, baina beti itzultzen da men egitera, Eta pintura, Bon, pintura pintzelez egiten den literatura baino ez da, Gizateriak idazten jakin
|
baino
askoz lehenago ekin ziola pintatzeari ez duzula ahaztu espero dut, Ezagutzen al duzu atsotitz hau, «zakurrik ezean katuarekin egin ezazu ehizan», beste hitzetan esanda, idatzi ezin duenak pintatu egiten du, edo marraztu, horixe egiten dute umeek, Zuk esan nahi duzuna da, beste hitz batzuekin, literatura, jaio baino lehen ere, jaioa zela, Bai horixe, gizona, gizona izan baino lehen, gizona zen b... Zuzentzaileak esan zuen, Bai, zeinu honen izena deleatur da, zerbait kendu edo desagerrarazi behar dugunean erabiltzen da, hitzak berak adierazten duen bezala, eta letrentzat zein hitz osoentzat balio du, Bere buztanari ausiki egiteko unean damutu den sugea ekartzen dit gogora, Bai jauna, ongi begiratzen bada, biziari oso atxikiak egonik ere, sugeak ere zalantzak edukiko lituzke eternitatearen aurrean, Egidazu marrazkia berriz ere, baina poliki poliki, Oso erraza da, neurria hartzea baino ez, arretarik gabe begiratzen duenak, eskuak zirkulu beldurgarria osatuko duela uste izango du, baina ez, kontura zaitez ez dudala mugimendua bukatu berau hasi dudan puntu zehatzean, saihetsetik igaro naiz, barru aldetik, eta orain beherantz segituko dut kurbaren azpiko aldea moztu arte, Q letra larriaren antzekoa da, izan ere, besterik ez, A zer pena, marrazki horrek gauza onik iragartzen zuen, Antzekotasunaren ilusioarekin konforma gaitezen, hala ere, bene benetan esango dizut, eta barkatu profeten antzera mintzo banaiz, biziaren interesa diferentzietan egon ohi da beti, Zerikusirik ba al du horrek zuzenketa tipografikoarekin, Egileak zeru goienetan bizi dira, ez dute euren jakinduria baliotsua txikikerietan edo eta axolagabekerietan xahutzen, letra zaurituak, aldatuak, alderantzikatuak, eskuz konposatzen genuenean horrelaxe sailkatzen genituen akatsak, orduan diferentzia eta akatsa, dena zen bat, Nire deleatur hauek ez direla hain zorrotzak aitortu behar dut, zirriborro bat nahikoa zait, tipografoen abileziaz fio naiz, tipografoak, botikarien familia edipiko eta ospetsuaren zehar tribu hori, idatzi egin ez zena ere deszifratzeko gauza, horiek, Eta gero zuzentzaileek etorri dute arazoei konponbidea bilatzera, Gure aingeru guardakoak zarete, zuekin fio gara, zuk, adibidez, nire ama ezin artatsuagoa ekartzen didazu gogora, amak behin eta berriz egiten zidan ileko marra, marrazketa lumaz eginda bezala gelditzen zen arte, Mila esker konparazioarengatik, baina, zure amatxo dagoeneko hilik bada, hobe duzu zure kabuz hobetzen hasten bazara, lehen edo beranduago sakonago zuzendu duzu-eta, Zuzendu, neronek zuzentzen dut, baina zailtasunik handienak zirt edo zart kitatzen ditut, hitz bat beste baten gainean idatziz eta horrela, Konturatu naiz, bai, Ez ezazu tonu horretan esan, zeren, nire apalean, ahal dudan guztia egiten baitut, eta ahal duen guztia egiten duenak, Ez du gehiagorik egin behar, bai jauna, batez ere, zure kasuan gertatzen den bezala, eraldatzeko gusturik ez dagoenean, aldaketaren plazera falta denean, zuzentzeko sena, Egileek beti zuzentzen dute, aseezin eternoak gara, Ezin besterik izan, perfekzioa zeruko erresuman baizik ezin daiteke bizi, baina egileen zuzentzea bestelakoa da, arazoez beterikoa, gure zuzentzeko modutik oso bestelakoa, Zu, nola edo hala, zuzentzaileen kuadrilla bere lanarekin gozatzen dela esaten ari zara, Ez naiz horren urrutira joaten ausartuko, norberaren bokazioaren araberakoa da, eta bokazioaz zuzentzailea denik ezagutzen ez den fenomenoa da, eta hala ere, badirudi frogaturik dagoela ezen, gure arima sekretuen alderik sekretuenean, gu, zuzentzaileok, boluptuosoak garela, Hori sekula entzun ez dudana da, alajaina, Egun bakoitzak bere poza eta bere pena ekartzen ditu, baita bere ikasgai probetxuzkoa ere, Zure esperientziatik mintzo al zara, Ikasgaiaz ari al zara, Boluptuosotasunaz ari naiz, Jakina, nire esperientziatik mintzo naiz, neuk ere esperientziarik badut, zer uste zenuen ba, baina besteren jokabideak behatzeaz ere baliatu naiz, hori ere bestea bezain zientzia moral probetxugarria da, Zure irizpidearen arabera juzgatuz gero, iraganeko zenbait egile espezie horretakoa da, zuzentzaile izugarriak, alegia, Balzac-ek berrikusten zituen probez oroitzen ari naiz, hura zuzenketa eta gehitzeen piroteknia itsugarria, Beste hainbeste egiten zuen gure etxeko Eçak, esan dezadan gure herriko adibiderik aipatu gabe geldi ez dakigun, Burura etortzen ari zait une honetantxe bai Eça eta bai Balzac gaur egun gizonik zoriontsuenak izango liratekeela, ordenagailu baten aurrean, gauzak tartekatuz, gauzak lekuz aldatuz, lerroak ibiliz, kapituluak aldatuz, Eta guk, irakurleok, ez genuke sekula jakingo zer bide korritu zituzten, zer bidetan galdu ziren behin betiko formara iritsi aitzin, behin betiko formarik bada, Tira, gizona, balio duena emaitza da, Camoensen edo Danteren zalantzak eta saioak ezagutzeak ez du ezertarako balio, Zu gizon praktikoa zara, modernoa, dagoeneko hogeita bigarren mendean bizi zara, Ea, esadazu, gainerako zeinuek ere izen latinoak al dauzkate, deleatur horrek bezala, Hala bada, edo hala izan bazen, ez dakidana da, nire zientzia ez da horren urrutira heltzen, agian hain ziren ahoskatu ezinak ezen galdu egin baitziren, Denboraren gauean, Barkatu aurka egiten badizut, baina nik ez nuke esaldi hori erabiliko, Denentzako toki bat delako, noski, Ezta pentsatu ere, denentzako tokiek, esaldi eginek, makulu hitzek, betegarriek, almanaketako atsotitzek, esaera zaharrek eta erranairuek, denek eduki dezakete berri itxura, horretarako horien aurrean eta horien atzean dauden hitzak egoki erabiltzea da baldintza bakarra, Orduan, zergatik ez zenuke zuk denboraren gaua esango, Denborek beren buruaren gaua izateari utzi ziotelako jendea idazten hasi zenean, edo zuzentzen hasi zenean, nahiago baduzu, zuzentzeak beste finezia eta beste antzaldatze bat eskatzen baititu, Esaldia gustatu zait, Baita niri ere, batez ere esan dudan lehen aldia izan delako, bigarrenean grazia gutxiago edukiko du, Bigarrenean denentzako toki bihurtuko da, betiko lelo, alegia, Edo topiko, hitz jasoa erabilita, Zure hitzetan nolabaiteko mingostasun eszeptikoa sumatzen dudala iruditzen zait, Suma ezazu areago eszeptikotasun mingotsa, Bata esan edo bestea esan, gauza bera, Ez, ez da gauza bera, erabat bederen, egileek entzumen fina eduki ohi zuten honelako diferentziak harrapatzeko, Agian tinpanoak gogortzen ari zaizkit, Barkatu, ez dut asmo gaiztoz esan, Ez naiz horren erretxindua, ea ba, esadazu zergatik zauden mingosturik, edo eszeptiko, nahi duzun bezala, Egin ezazu kontu nolakoa den zuzentzaileen eguneroko bizitza, pentsa ez ote den tragedia liburu bat behin, eta birritan, eta hiru, lau, bostetan irakurri behar izatea, liburuak, Liburuak, nonbait, irakurketa bakar bat ere merezi ez zuenean, Garbi gera bedi ez naizela ni izan horren hitz larriak esan dituena, ederki dakit, jakin ere, zein den letren gizartean dudan tokia, boluptuosoa bai, baina begirunez beterikoa ere bai, Ez dakit zertan datzan nik esan omen dudan izugarrikeria hori, nik uste dut zuk hasi duzun esaldiaren berezko bukaera dela, zure etenpuntu adierazgarri horien berezko bukaera, adierazgarriak baitziren, errezeloa oso agerian ikusten ez bazitzaien ere, Ez badakizu zertan datzan, eta jakin nahi baduzu, zoaz egileengana, nik esandako esaldiaren erdiari gehitu zurearen erdia eta proboka itzazu, ikusiko duzu Apelesek zapatariari eginiko alegia txalotu horrekin erantzungo dizutela, zapatariak irudi bateko sandalian okerren bat zegoela ohartarazi omen zuen, eta gero, artistak okerra zuzendu zuela ikusi zuenean, belauneko anatomiaz iritzia ematera menturatu zen, Orduan Apelesek, haserre mihiluzearekin, zera esan zion, Zapatari, ardura hadi heure zapatez, esaldi historikoa, Inori ez zaio gustatzen beste inork sorbalda gainetik begiratzerik, Kasu honetan Apelesek zuen arrazoi, Litekeena, baina margoa anatomiako aditu batek ikusten ez bazuen, bakarrik, Eszeptikoa zara, izan ere, Egile guztiak dira Apeles, baina zapatariaren tentazioa gizakion artean arruntena da, tira, zuzentzaileak baizik ez zuen ikasi bere lana, zuzentzea, alegia, munduan sekula bukatuko ez den bakarra dela, Askotan izan al duzu zapatariaren tentazioa nire liburua zuzendu duzunean, Adinak gauza txarra den gauza ona ekartzen digu, baretu egiten gaitu, eta tentazioak, are eta gogorrenak ere, ez zaizkigu hain premiazkoak, Beste hitzetan esanda, sandaliako okerra ikusi eta isildu egiten zara, Ez, baina ez naiz belaun kontuan sartzen, Gustatu al zaizu nire liburua, Gustatu egin zait, bai, Kemen askorik gabe esan duzu, Ez zait iruditu zure galderak ere kemen handirik zuenik, Taktika baizik ez da, egileak, kostata ere, nolabaiteko apaltasuna erakutsi behar du, Zuzentzaileak, ostera, apal izan beharra dauka, eta egunen batean apal izatea ahaztu bazuen, horrekin behartu zuen bere burua giza itxurazko perfekziorik gorena izatera, Ez duzu esaldia zuzendu, hiru aldiz erabili duzu izan aditza arnasaldi bakarrean, barkaezina da, aitor ezazu, Utzazu sandalia bakean, ahozkoak dena barkatzen du, Konforme, baina barkatzen ez dizudana da iritziaren zekenkeria, Orduan gogorarazi dizut zuzentzaile jendea jende urria dela, soila, literatura eta bizi asko ikusitakoa, Nire liburua, gogoan eduki, historiari buruzkoa da, Hala dela esango zuten, noski, generoen tradiziozko sailkapenaren arabera, baina, bestelako kontraesanik aireratu nahi ez badut ere, nire iritzi apalez bizitza ez den guztia literatura da, Historia ere bai, Historia batez ere, eta ez zaitez haserre, Eta pintura, eta musika, Musikak jaio zenetik itzuri nahi dio, batzuetan badoa, bestetzuetan badator, hitzetik askatu nahi du, inbidiaz, uste dut, baina beti itzultzen da men egitera, Eta pintura, Bon, pintura pintzelez egiten den literatura baino ez da, Gizateriak idazten jakin baino askoz lehenago ekin ziola pintatzeari ez duzula ahaztu espero dut, Ezagutzen al duzu atsotitz hau, «zakurrik ezean katuarekin egin ezazu ehizan», beste hitzetan esanda, idatzi ezin duenak pintatu egiten du, edo marraztu, horixe egiten dute umeek, Zuk esan nahi duzuna da, beste hitz batzuekin, literatura, jaio baino lehen ere, jaioa zela, Bai horixe, gizona, gizona izan baino lehen, gizona zen bezala, Nahikoa ikuspegi originala iruditzen zait, Ez pentsa, Salomon erregeak, hain aspaldi bizi izanagatik, bere denboran esan zuen ez zegoela ezer berririk eguzkipean, eta hain aspaldi esaten bazuten horrelakorik, zer ez dugu gaur esango, hogeita hamar mende igaro eta gero, entziklopediaren oroimenak huts egiten ez badit, Bitxia da, nik, historialaria banaiz ere, ez nukeen gogoratuko duela hainbeste urte bizi izan zela, inork bat batean galdetu izan balit, Horixe du denborak, badoa eta ez gara konturatzen, nor bere eguneroko gauzetan dabil, bat batean konturatu eta oihu egiten du, Jainko maitea, zer azkar doan denbora, edonork esango luke Salomon gaur bertan zegoela bizirik, eta hiru mila urte pasatu dira, Iruditzen zait bokazioaz erratu zarela, zuk filosofo izan behar zenuen, edo historialari, arte horietarako behar den talentua eta planta badauzkazu, Baina prestakuntza falta, jauna, zer egin dezake prestakuntzarik gabeko gizajo batek, genetika guztia ongi antolatua munduratzea nahikoa, ongi antolatua izanagatik, nolabait esan, gordinik badaukat ere, lehen ikasketek ematen dutena beste leunketarik gabe, nire kasuan lehenak ez ezik, bakarrak, Autodidakta zarela esan zenezake, zure ahalegin propio eta duinaren fruitu, ez da batere lotsagarria, lehen gizartea harro zegoen bere autodidaktez, Hura bukatu zen, aurrerakuntza etorri eta hura bukatu zen, autodidaktok gaizki ikusita gaude, bertsoak eta denbora pasatzeko istorioak idazten dituztenek baizik ez dute autodidakta izateko eta izaten jarraitzeko baimena, hura zoriona, haiena, nik ordea, sormen literariorako trebeziarik ez dut inoiz izan, aitortu behar dut, Ba filosofo egin zaitez, gizona, Hagitz umorista izpiritu finekoa zara, jauna, ironia ezin hobeki menderatzen duzu, galdetzekoa litzateke zer dela-eta aritzen zaren historian, hain zientzia larria eta sakona izaki, Bizitza errealean baizik ez naiz ironikoa, Arrazoia nuen, beraz, historia ez dela bizitza erreala esaten nuenean, literatura da, besterik ez, Baina historia bizitza erreala izan zen artean historia ezin dei zekiokeen garaian, Ziur al zaude, Galdera hankaduna eta zalantza besoduna zara, izan ere, Burua baino ez dut falta, Gauza bakoitza bere momentuan, burmuina asmatu zen azkena izan zen, Jakintsua zara zu, jauna, Ez da hainbesterako, adiskide maitea, Azken probak ikusi nahi al dituzu, Ez du merezi, egilearen zuzenketak eginik daude, gainerakoa azken zuzenketaren errutina baizik ez da, hori zure esku, Eskerrik asko konfiantzarengatik, Ongi merezia, konfiantza, Orduan, benetan uste al duzu historia bizitza erreala dela, Baietz uste dut, Historia bizitza erreala izan zela, esan nahi dut, Ez ezazu duda izpirik eduki, Beharrik deleaturrik badagoen, esan zuen zuzentzaileak, hasperenka.
|
|
|
Zuzentzaileak esan zuen, Bai, zeinu honen izena deleatur da, zerbait kendu edo desagerrarazi behar dugunean erabiltzen da, hitzak berak adierazten duen bezala, eta letrentzat zein hitz osoentzat balio du, Bere buztanari ausiki egiteko unean damutu den sugea ekartzen dit gogora, Bai jauna, ongi begiratzen bada, biziari oso atxikiak egonik ere, sugeak ere zalantzak edukiko lituzke eternitatearen aurrean, Egidazu marrazkia berriz ere, baina poliki poliki, Oso erraza da, neurria hartzea baino ez, arretarik gabe begiratzen duenak, eskuak zirkulu beldurgarria osatuko duela uste izango du, baina ez, kontura zaitez ez dudala mugimendua bukatu berau hasi dudan puntu zehatzean, saihetsetik igaro naiz, barru aldetik, eta orain beherantz segituko dut kurbaren azpiko aldea moztu arte, Q letra larriaren antzekoa da, izan ere, besterik ez, A zer pena, marrazki horrek gauza onik iragartzen zuen, Antzekotasunaren ilusioarekin konforma gaitezen, hala ere, bene benetan esango dizut, eta barkatu profeten antzera mintzo banaiz, biziaren interesa diferentzietan egon ohi da beti, Zerikusirik ba al du horrek zuzenketa tipografikoarekin, Egileak zeru goienetan bizi dira, ez dute euren jakinduria baliotsua txikikerietan edo eta axolagabekerietan xahutzen, letra zaurituak, aldatuak, alderantzikatuak, eskuz konposatzen genuenean horrelaxe sailkatzen genituen akatsak, orduan diferentzia eta akatsa, dena zen bat, Nire deleatur hauek ez direla hain zorrotzak aitortu behar dut, zirriborro bat nahikoa zait, tipografoen abileziaz fio naiz, tipografoak, botikarien familia edipiko eta ospetsuaren zehar tribu hori, idatzi egin ez zena ere deszifratzeko gauza, horiek, Eta gero zuzentzaileek etorri dute arazoei konponbidea bilatzera, Gure aingeru guardakoak zarete, zuekin fio gara, zuk, adibidez, nire ama ezin artatsuagoa ekartzen didazu gogora, amak behin eta berriz egiten zidan ileko marra, marrazketa lumaz eginda bezala gelditzen zen arte, Mila esker konparazioarengatik, baina, zure amatxo dagoeneko hilik bada, hobe duzu zure kabuz hobetzen hasten bazara, lehen edo beranduago sakonago zuzendu duzu-eta, Zuzendu, neronek zuzentzen dut, baina zailtasunik handienak zirt edo zart kitatzen ditut, hitz bat beste baten gainean idatziz eta horrela, Konturatu naiz, bai, Ez ezazu tonu horretan esan, zeren, nire apalean, ahal dudan guztia egiten baitut, eta ahal duen guztia egiten duenak, Ez du gehiagorik egin behar, bai jauna, batez ere, zure kasuan gertatzen den bezala, eraldatzeko gusturik ez dagoenean, aldaketaren plazera falta denean, zuzentzeko sena, Egileek beti zuzentzen dute, aseezin eternoak gara, Ezin besterik izan, perfekzioa zeruko erresuman baizik ezin daiteke bizi, baina egileen zuzentzea bestelakoa da, arazoez beterikoa, gure zuzentzeko modutik oso bestelakoa, Zu, nola edo hala, zuzentzaileen kuadrilla bere lanarekin gozatzen dela esaten ari zara, Ez naiz horren urrutira joaten ausartuko, norberaren bokazioaren araberakoa da, eta bokazioaz zuzentzailea denik ezagutzen ez den fenomenoa da, eta hala ere, badirudi frogaturik dagoela ezen, gure arima sekretuen alderik sekretuenean, gu, zuzentzaileok, boluptuosoak garela, Hori sekula entzun ez dudana da, alajaina, Egun bakoitzak bere poza eta bere pena ekartzen ditu, baita bere ikasgai probetxuzkoa ere, Zure esperientziatik mintzo al zara, Ikasgaiaz ari al zara, Boluptuosotasunaz ari naiz, Jakina, nire esperientziatik mintzo naiz, neuk ere esperientziarik badut, zer uste zenuen ba, baina besteren jokabideak behatzeaz ere baliatu naiz, hori ere bestea bezain zientzia moral probetxugarria da, Zure irizpidearen arabera juzgatuz gero, iraganeko zenbait egile espezie horretakoa da, zuzentzaile izugarriak, alegia, Balzac-ek berrikusten zituen probez oroitzen ari naiz, hura zuzenketa eta gehitzeen piroteknia itsugarria, Beste hainbeste egiten zuen gure etxeko Eçak, esan dezadan gure herriko adibiderik aipatu gabe geldi ez dakigun, Burura etortzen ari zait une honetantxe bai Eça eta bai Balzac gaur egun gizonik zoriontsuenak izango liratekeela, ordenagailu baten aurrean, gauzak tartekatuz, gauzak lekuz aldatuz, lerroak ibiliz, kapituluak aldatuz, Eta guk, irakurleok, ez genuke sekula jakingo zer bide korritu zituzten, zer bidetan galdu ziren behin betiko formara iritsi aitzin, behin betiko formarik bada, Tira, gizona, balio duena emaitza da, Camoensen edo Danteren zalantzak eta saioak ezagutzeak ez du ezertarako balio, Zu gizon praktikoa zara, modernoa, dagoeneko hogeita bigarren mendean bizi zara, Ea, esadazu, gainerako zeinuek ere izen latinoak al dauzkate, deleatur horrek bezala, Hala bada, edo hala izan bazen, ez dakidana da, nire zientzia ez da horren urrutira heltzen, agian hain ziren ahoskatu ezinak ezen galdu egin baitziren, Denboraren gauean, Barkatu aurka egiten badizut, baina nik ez nuke esaldi hori erabiliko, Denentzako toki bat delako, noski, Ezta pentsatu ere, denentzako tokiek, esaldi eginek, makulu hitzek, betegarriek, almanaketako atsotitzek, esaera zaharrek eta erranairuek, denek eduki dezakete berri itxura, horretarako horien aurrean eta horien atzean dauden hitzak egoki erabiltzea da baldintza bakarra, Orduan, zergatik ez zenuke zuk denboraren gaua esango, Denborek beren buruaren gaua izateari utzi ziotelako jendea idazten hasi zenean, edo zuzentzen hasi zenean, nahiago baduzu, zuzentzeak beste finezia eta beste antzaldatze bat eskatzen baititu, Esaldia gustatu zait, Baita niri ere, batez ere esan dudan lehen aldia izan delako, bigarrenean grazia gutxiago edukiko du, Bigarrenean denentzako toki bihurtuko da, betiko lelo, alegia, Edo topiko, hitz jasoa erabilita, Zure hitzetan nolabaiteko mingostasun eszeptikoa sumatzen dudala iruditzen zait, Suma ezazu areago eszeptikotasun mingotsa, Bata esan edo bestea esan, gauza bera, Ez, ez da gauza bera, erabat bederen, egileek entzumen fina eduki ohi zuten honelako diferentziak harrapatzeko, Agian tinpanoak gogortzen ari zaizkit, Barkatu, ez dut asmo gaiztoz esan, Ez naiz horren erretxindua, ea ba, esadazu zergatik zauden mingosturik, edo eszeptiko, nahi duzun bezala, Egin ezazu kontu nolakoa den zuzentzaileen eguneroko bizitza, pentsa ez ote den tragedia liburu bat behin, eta birritan, eta hiru, lau, bostetan irakurri behar izatea, liburuak, Liburuak, nonbait, irakurketa bakar bat ere merezi ez zuenean, Garbi gera bedi ez naizela ni izan horren hitz larriak esan dituena, ederki dakit, jakin ere, zein den letren gizartean dudan tokia, boluptuosoa bai, baina begirunez beterikoa ere bai, Ez dakit zertan datzan nik esan omen dudan izugarrikeria hori, nik uste dut zuk hasi duzun esaldiaren berezko bukaera dela, zure etenpuntu adierazgarri horien berezko bukaera, adierazgarriak baitziren, errezeloa oso agerian ikusten ez bazitzaien ere, Ez badakizu zertan datzan, eta jakin nahi baduzu, zoaz egileengana, nik esandako esaldiaren erdiari gehitu zurearen erdia eta proboka itzazu, ikusiko duzu Apelesek zapatariari eginiko alegia txalotu horrekin erantzungo dizutela, zapatariak irudi bateko sandalian okerren bat zegoela ohartarazi omen zuen, eta gero, artistak okerra zuzendu zuela ikusi zuenean, belauneko anatomiaz iritzia ematera menturatu zen, Orduan Apelesek, haserre mihiluzearekin, zera esan zion, Zapatari, ardura hadi heure zapatez, esaldi historikoa, Inori ez zaio gustatzen beste inork sorbalda gainetik begiratzerik, Kasu honetan Apelesek zuen arrazoi, Litekeena, baina margoa anatomiako aditu batek ikusten ez bazuen, bakarrik, Eszeptikoa zara, izan ere, Egile guztiak dira Apeles, baina zapatariaren tentazioa gizakion artean arruntena da, tira, zuzentzaileak baizik ez zuen ikasi bere lana, zuzentzea, alegia, munduan sekula bukatuko ez den bakarra dela, Askotan izan al duzu zapatariaren tentazioa nire liburua zuzendu duzunean, Adinak gauza txarra den gauza ona ekartzen digu, baretu egiten gaitu, eta tentazioak, are eta gogorrenak ere, ez zaizkigu hain premiazkoak, Beste hitzetan esanda, sandaliako okerra ikusi eta isildu egiten zara, Ez, baina ez naiz belaun kontuan sartzen, Gustatu al zaizu nire liburua, Gustatu egin zait, bai, Kemen askorik gabe esan duzu, Ez zait iruditu zure galderak ere kemen handirik zuenik, Taktika baizik ez da, egileak, kostata ere, nolabaiteko apaltasuna erakutsi behar du, Zuzentzaileak, ostera, apal izan beharra dauka, eta egunen batean apal izatea ahaztu bazuen, horrekin behartu zuen bere burua giza itxurazko perfekziorik gorena izatera, Ez duzu esaldia zuzendu, hiru aldiz erabili duzu izan aditza arnasaldi bakarrean, barkaezina da, aitor ezazu, Utzazu sandalia bakean, ahozkoak dena barkatzen du, Konforme, baina barkatzen ez dizudana da iritziaren zekenkeria, Orduan gogorarazi dizut zuzentzaile jendea jende urria dela, soila, literatura eta bizi asko ikusitakoa, Nire liburua, gogoan eduki, historiari buruzkoa da, Hala dela esango zuten, noski, generoen tradiziozko sailkapenaren arabera, baina, bestelako kontraesanik aireratu nahi ez badut ere, nire iritzi apalez bizitza ez den guztia literatura da, Historia ere bai, Historia batez ere, eta ez zaitez haserre, Eta pintura, eta musika, Musikak jaio zenetik itzuri nahi dio, batzuetan badoa, bestetzuetan badator, hitzetik askatu nahi du, inbidiaz, uste dut, baina beti itzultzen da men egitera, Eta pintura, Bon, pintura pintzelez egiten den literatura baino ez da, Gizateriak idazten jakin baino askoz lehenago ekin ziola pintatzeari ez duzula ahaztu espero dut, Ezagutzen al duzu atsotitz hau, «zakurrik ezean katuarekin egin ezazu ehizan», beste hitzetan esanda, idatzi ezin duenak pintatu egiten du, edo marraztu, horixe egiten dute umeek, Zuk esan nahi duzuna da, beste hitz batzuekin, literatura, jaio baino lehen ere, jaioa zela, Bai horixe, gizona, gizona izan baino lehen, gizona zen bezala, Nahikoa ikuspegi originala iruditzen zait, Ez pentsa, Salomon erregeak, hain aspaldi bizi izanagatik, bere denboran esan zuen ez zegoela ezer berririk eguzkipean, eta hain aspaldi esaten bazuten horrelakorik, zer ez dugu gaur esango, hogeita hamar mende igaro eta gero, entziklopediaren oroimenak huts egiten ez badit, Bitxia da, nik, historialaria banaiz ere, ez nukeen gogoratuko duela hainbeste urte bizi izan zela, inork bat batean galdetu izan balit, Horixe du denborak, badoa eta ez gara konturatzen, nor bere eguneroko gauzetan dabil, bat batean konturatu eta oihu egiten du, Jainko maitea, zer azkar doan denbora, edonork esango luke Salomon gaur bertan zegoela bizirik, eta hiru mila urte pasatu dira, Iruditzen zait bokazioaz erratu zarela, zuk filosofo izan behar zenuen, edo historialari, arte horietarako behar den talentua eta planta badauzkazu, Baina prestakuntza falta, jauna, zer egin dezake prestakuntzarik gabeko gizajo batek, genetika guztia ongi antolatua munduratzea nahikoa, ongi antolatua izanagatik, nolabait esan, gordinik badaukat ere, lehen ikasketek ematen dutena beste leunketarik gabe, nire kasuan lehenak ez ezik, bakarrak, Autodidakta zarela esan zenezake, zure ahalegin propio eta duinaren fruitu, ez da batere lotsagarria, lehen gizartea harro zegoen bere autodidaktez, Hura bukatu zen, aurrerakuntza etorri eta hura bukatu zen, autodidaktok gaizki ikusita gaude, bertsoak eta denbora pasatzeko istorioak idazten dituztenek baizik ez dute autodidakta izateko eta izaten jarraitzeko baimena, hura zoriona, haiena, nik ordea, sormen literariorako trebeziarik ez dut inoiz izan, aitortu behar dut, Ba filosofo egin zaitez, gizona, Hagitz umorista izpiritu finekoa zara, jauna, ironia ezin hobeki menderatzen duzu, galdetzekoa litzateke zer dela-eta aritzen zaren historian, hain zientzia larria eta sakona izaki, Bizitza errealean baizik ez naiz ironikoa, Arrazoia nuen, beraz, historia ez dela bizitza erreala esaten nuenean, literatura da, besterik ez, Baina historia bizitza erreala izan zen artean historia ezin dei zekiokeen garaian, Ziur al zaude, Galdera hankaduna eta zalantza besoduna zara, izan ere, Burua baino ez dut falta, Gauza bakoitza bere momentuan, burmuina asmatu zen azkena izan zen, Jakintsua zara zu, jauna, Ez da hainbesterako, adiskide maitea, Azken probak ikusi nahi al dituzu, Ez du merezi, egilearen zuzenketak eginik daude, gainerakoa azken zuzenketaren errutina baizik ez da, hori zure esku, Eskerrik asko konfiantzarengatik, Ongi merezia, konfiantza, Orduan, benetan uste al duzu historia bizitza erreala dela, Baietz uste dut ...re, nire iritzi apalez bizitza ez den guztia literatura da, Historia ere bai, Historia batez ere, eta ez zaitez haserre, Eta pintura, eta musika, Musikak jaio zenetik itzuri nahi dio, batzuetan badoa, bestetzuetan badator, hitzetik askatu nahi du, inbidiaz, uste dut, baina beti itzultzen da men egitera, Eta pintura, Bon, pintura pintzelez egiten den literatura baino ez da, Gizateriak idazten jakin
|
baino
askoz lehenago ekin ziola pintatzeari ez duzula ahaztu espero dut, Ezagutzen al duzu atsotitz hau, «zakurrik ezean katuarekin egin ezazu ehizan», beste hitzetan esanda, idatzi ezin duenak pintatu egiten du, edo marraztu, horixe egiten dute umeek, Zuk esan nahi duzuna da, beste hitz batzuekin, literatura, jaio baino lehen ere, jaioa zela, Bai horixe, gizona, gizona izan baino lehen, gizona zen b...
|
|
|
Txalupa motorduna Pasai Donibaneko ontziralekura iritsi
|
baino
askoz lehenago bete zuen ingurua haren puzker hotsak. Gasolina urrin sotil bat ere nabaritu zen ontzia kaira heltzean, portuak itsasbeheran izan ohi zuen lokatz usaina hein batean behintzat estaliz.
|
|
2020
|
|
|
Mundu osoko enpresa liderrak eta lider akademikoak ohartzen dira kapitalismoak ezin duela bizirik iraun modu desberdinean egiten ez bada. " Alderdi interesdunen kapitalismoa", hau da, gizartearen interesak zerbitzatzea, akziodunen interesak zerbitzatu beharrean, joerako gaia izan
|
baino
askoz lehenago, eta 70eko hamarkadaren hasieran alderdi interesdun kontzeptua ezarri baino askoz lehenago, lantzen zen Euskal Herria/ Euskadin.
|
|
|
Mundu osoko enpresa liderrak eta lider akademikoak ohartzen dira kapitalismoak ezin duela bizirik iraun modu desberdinean egiten ez bada. " Alderdi interesdunen kapitalismoa", hau da, gizartearen interesak zerbitzatzea, akziodunen interesak zerbitzatu beharrean, joerako gaia izan baino askoz lehenago, eta 70eko hamarkadaren hasieran alderdi interesdun kontzeptua ezarri
|
baino
askoz lehenago, lantzen zen Euskal Herria/ Euskadin.
|
|
|
Igande goiz batean izan zen, ekainak 15 zituenean. Igandeetan, etxekoak
|
baino
askoz lehenago jaiki eta lagun zahar baten tabernara joaten naiz aspalditik. Taberna garbitzen laguntzen diot eta kafe pare bat hartzen dugu, honetaz eta hartaz hitz egiten dugun bitartean.
|