|
2000
|
|
|
—ihardetsi zion osabak, hark ere hatza luzaturik—: Noiz zabalduko dituzue begiak, ez beldurraren leihorat,
|
baina
zientziaren eta jakintasunaren leihorat?
|
|
|
—Beraz, Galileo zientziaren alde hil zitekean,
|
baina
zientziaren alde bizitzea erabaki zian, eta, hargatik, zientzia irabazten atera zuan.
|
|
|
Eta oroitzen dut ezen erran niola, ez mihiz baina bai buruz, haserre: " Zientzia, zientzia...
|
baina
zientzia Apu leioren urrezko astoa da, zure ahotik zurrunga egiten duenean!" Eta hura erran eta, handik gutirat, gitarraren nota urrunak aditu nituen berriro, eta napolitarraren boza. Eta iduritu zitzaidan ezen boz hura, mementu batean, deika ari zitzaidala.
|
|
2001
|
|
|
‘Ez dut ondo ulertzen zer nahi duen esan esaldi horrek, historiak oraina jaten duela,
|
baina
zientzia mailan behintzat alderantziz gertatzen dela esango nuke, historia orainak jaten duela... ’
|
|
2002
|
|
|
Zientzialarien artean segurtzat jotzen da Creutzfeldt Jakob gaitzaren gizakietako aldagaia behien prioia gizakiei transmititzeak eragiten duela,
|
baina
zientzian onartzen den guztia eztabaidatu egin behar da.
|
|
|
Horra hor arazoa: kultura, editorialak, egunkariak edo telebistako programazioa eskaintzeko ahalmena dutenak zientziatik urrun bizi dira, humanitateetan hezi eta trebaturiko pertsonak dira,
|
baina
zientziaz ez dute deus ulertzen, ezta interesik sentitzen ere, gehienetan.
|
|
2004
|
|
|
Juan José Zarranz neurologoak (Bizkaiko Gurutzeta Ospitalea) koordinatutako mediku talde batek jakin du euskal familia batean mutazio bat dagoela gene batean, eta horrek lagundu egiten diola Parkinsonen gaixotasuna agertzen eta garatzen. Aurkikuntzak bidea irekitzen die gaixotasunari aurrea hartzeko terapiei,
|
baina
zientziak bide luzea egin du helburu hori lortu aurretik. Nolanahi ere, aurkikuntza hori oso garrantzitsua da Parkinsonen gaizkiaren aurkako borrokan.
|
|
|
Ikuspegi klasiko horren arabera, gai bakoitzak, edo gai mota bakoitzak, bere egia izango luke, eta hau guztiz muturtuta legoke zientziari buruzko Descartesen ikuspegiarekin, horrek egia unibertsal eta bakarrak eskatzen dizkiolako, beti eta denontzat balioko dutenak. Eguneroko bizitzarako, beharbada, balioko dute egia erlatiboek,
|
baina
zientziak betiko eta guztiontzako balioko duten egiak behar ditu.47
|
|
2005
|
|
|
Hiztegi Batua eta terminología berezituaren arteko harremana ere, gogo eta iturria dugu. Hizkera tekniko zientifikoaren barruan bereizi ditugun hiru hiztegi multzoren artean, lehenengo biak Hiztegi Batuaren eremuan daude zalantzarik gabe
|
baina
zientzia eta teknikaren esparru desberdinetako terminología berezituaren arloan ere erabilera komunean bezala jokatzea eskatzen al digu Hiztegi Batuak. Euskaltzaindiak Hiztegi Batuan kare-harri idatzi behar dela esan digunean edota:: bolkan hitza baztertu duenean hitz horien erabilera komunaz aritu da.
|
|
|
Kafearen prezioa petrolioarenaren bide beretik joan daiteke, alternatibarik ezean. Bat bateko kafe uztak gutxitzen dituzte,
|
baina
zientziak dagoeneko eman du irtenbide bat. Markatzaile molekularren multzo bat gai da Coffea canephora izeneko kafe barietatearen garapen estrategiak hobetzeko.
|
|
|
Den dena ironia hutsa, erlijiobe rrien transzendentalismo merkearen aurrean. Estetika, lehen esan bezala, teknologizatua,
|
baina
zientzia fikzioaren erara:
|
|
2007
|
|
|
Zientziak geroz eta lotura handiagoa dauka gure bizimoduarekin, geroz eta eragileagoa da gure eguneroko bizitzan eta geroz eta sartuagoa dago humanitateen alorrean. Tabakaleran ez da zientziarik fabrikatuko
|
baina
zientziaren alorrean gertatzen dena gainontzeko alorrekin txertatzen ahaleginduko gara. Gure asmoa zientzia ere kultura garaikidearen baitan egotea da.
|
|
|
SSLAB, RIEV> eta Euskerak, ostera, Literatura, Artea edota Linguistika lantzen zituzten, bereziki intelektualei zuzenduz. Ulergarria da, beraz, Gure> Herria> aldizkari intelektualak,
|
baina
zientzia ezadituengana zabaltzea helburu hartu zuenak, lankide komunak izatea gainerako aldizkari guztiekin: Gure> erriak jende ezikasiei zuzentzen zien. Eskualdunak egiten zuen moduan?
|
|
|
Ildo horri jarraituz, ezinbestekoa da kontuan hartzea 50eko hamarkadanShannon eta Weaver ek garaturiko informazioaren teoriak izan zuen garrantzia, garatutako eremuan, hots, zibernetikan ez ezik, bai eta linguistikan eta biologianere. ...itartez sare kontzeptual bat hedatzen da (programa, itzulpena, kodeak, informazioa, zarata, eta abar) eta hortik, hain zuzen, hasiko daulertzen bizitzaren barneko egitura, hortik irakurtzen da nola dagoen idatzitabizitza (eta onar dezagun irakurleak testu bat irakurtzen duenean, testu horrenesanahia ekoizten duela; hau da, esanahia irakurlearengan datza, zehatzago esateko, irakurlearen ohituretan;
|
baina
zientziarentzat esanahi bakarra dago: zientziakobjektibotasunaren bitartez lortu duen esanahia).
|
|
|
Larresororen interesak euskara, herri txikiak, «atzeratuak», gutxiendarrak dira (historian bazterrera geldituak). Eta berak horien defentsa, historiaren kontra!?, ez arrazoi sentimentalez edo,
|
baina
zientziaz eta zientzia berrienaz baliatuz egin asmo du1239 Beste diferentzia inportante bat da, aurrekoek hizkuntzarekin batez ere literaturan, poesian pentsatzen zutela1240; Txilardegi/ Larresorok, aldiz, hizkuntzarekin hizkuntza berbaitan ulertzen du, egitura linguistikoa. Larresorok estrukturalismoarekin argudiatzen du (linguistikoa, antropologikoa, psikoanalitikoa).
|
|
|
Tailerrak, biltzarrak, hitzaldiak, sariak…, eta, jakina, erakusketak, ezagutza zientifikoak gazteenei hurbiltzeko jarduera egokienetako bat, hori baita zientziak zentzu guztiekin parte hartzeko modurik errazena. Hemen, proposamen esanguratsuenetako batzuk aurkezten ditugu,
|
baina
Zientziaren Urtearen web orrian bertan, programatutako jarduera guztiak kontsulta daitezke, bilaketa aurreratuko sistema baten bidez, datak, herriak edo jarduera mota bereizita.
|
|
|
Halere, lehen filosofoek ez zuten metodo enpirista erabiltzen, ez zuten behaketa sistematikoa garatu:
|
baina
zientziak beste metodo batzuk erabiltzen ditu, zientzia izateari utzi gabe. Anaximandroren teoria, esaterako, lurra suspendituta uzten duena49, oso intuiziozkoa da, areago, behaketaren aurkakotzat ere ikus daiteke50 Aitzitik, hipotesi intuiziozko horretatik oso ideia ausarta ekartzen du Anaximandrok51:
|
|
2008
|
|
|
Andres Urdaneta Mexikon hil zen 1568an (horretaz ziur daude historialariak). Itzulerako bidaiarengatik gogoratzen du nabigazioaren historiak,
|
baina
zientziaren historiak beste hainbat gauzarengatik ere gogoratu luke. Besteak beste, jaso zituen idatzizko dokumentuengatik.
|
|
|
Ez horrenbeste terminoen sorrera eta erabileraren ondorioz eta bai termino horiek ordezkatzen dituzten kontzeptuak hiritar arruntari ezezagun zaizkiolako. Maiz erabiltzen dira, arazo horri aurre egiteko, analogia, konparazioa, azalpena edo beste baliabide batzuk (Gutiérrez 1998);
|
baina
zientzia zabalkundean ez bezala, komunikabideen asmo nagusia ez da zientzia gertaerak aditzera ematea, gertaera horiek gizartean izan dezaketen eragina baizik. Horretarako, maiz erabiltzen dira sasi
|
|
|
Eskertuko nioke irakurleari nire estiloa eta atrebentzia (burugabea?) barkatzea, hemen idatzitakoak gogoeta bultzatzea baitu helburu. Oker asko egongo dira,
|
baina
zientzia gogorrek frogatu duten bezala, hipotesi okerretatik baieztatutakoetatik bezainbeste ikasten da.J
|
|
|
4 Nolabait (pos), hau da: jakintsuak ez ditu zientzia partikularrak, banan banan hartuta, zehatz mehatz ezagutzen;
|
baina
zientzia partikularrak kausa eta printzipio lehenei buruzko jakintza unibertsalaren menpe dauden neurrian, jakintsuak haiek ere ezagutzen ditu.
|
|
|
Ikusten da filosofoak, badenari buruzko zientzia orobarneratzaile bat eraiki ahal izateko, Ondorengo Analitikoetan ezarritako baldintzak arindu dituela. Horrela, zientzia partikularrek genero jakin bat ikertzen dutenez, zientzia bakoitzak axiomak erabiliko ditu behar dituen bitartean;
|
baina
zientzia partikular batek berak ere ez ditu axiomak ikertuko, zeregin hura filosofia lehenari baitagokio. Gai horri buruz, cf. Calvo Martmez (1994:
|
|
2009
|
|
|
Ordena altuetan eta metodo esplizituetan egonkortasun maximoa aurkitzea litzateke ametsa,
|
baina
zientziaren alor honetan ere ez dago errazkeriarik. Ekuazio diferentzialak zenbakizko metodoz aise askatzea lortu nahirik, egonkortasun eremua handitzeko egindako lanak ugari dira.
|
|
|
Eta hala da. Izatez, itsasontzia bera eta tripulazioa ere militarrak dira,
|
baina
zientziari eskainitakoa da, eta hori du helburu nagusia. Parte handi bat laborategiak dira:
|
|
|
Berriro gizakiaren mundura itzuli gara. Zientziako espazio indiferente matematizagarriaren aldean, eskumeneko espazioak berbilatu ditugu eta antolatu, artean, poesian,
|
baina
zientzietan ere: ekozientzietan?, balio humanoetakoak, gure intimitateari egoki dagozkionak, esanahia dutenak eta andre gizonari barnera mintzo zaizkionak.
|
|
|
Bestetik, analisi den bezainbatean, aipatu mugak errespetatzera behartzen duen tabu metodologikoa. Unibertsoa Dena Bat da,
|
baina
zientziak (analisiak) ezin du pentsatu Dena Bat bezala.
|
|
|
Kontzientzia pertsonalaren oinarrian legez, balio absolutuak suposatuak egoten dira giza jardun ororen, hots, politikaren, etc.,
|
baina
zientziaren beraren fundamentuan ere: errealitatearen gaitasunaren suposizioa razionaltasunaren objektu izateko, eta razionaltasunaren balioaren aitorpena a priori, egiaren hobesgarritasunaren printzipioa, etc.; beraiek razionaltasun zientifikoa oinarritzen dutenak.
|
|
|
antropologoak, legelariak. Horrekez du esan nahi zientziak dena erabaki behar duenik, ez eta zientziak ideologiarikez daukanik,
|
baina
zientziak daukan abantaila ondo eginez gero, ideologia murriztea da; mahai gainean ideologia bakarrik baldin badago, oso zaila da ados jartzeaeta eztabaida arrazionalak egitea. Orduan, nik uste, hor historialariek eta gainerakozientziek gizarte baten barruan tresna gisa kontsentsuak bilatzen lagundu ahal digutela.
|
|
|
Zientziak eta teknologiak (Z&T) halako garrantzi eta ikusgarritasun publikoa erdietsi dutenez, handitu egin da zientziaren hautemate sozialari eta bere ulerkuntza publikoari buruzko gobernuen eta erakunde politiko eta sozialen kezka. 50eko hamarkadatik aurrera, hainbat ekimen politiko garatu dira norabide horretan, herritarren zientzi alfabetizazio eta zientzi kultura maila neurtzeko lanabesekin batera (sarritan sinonimotzat jo izan dira bi kontzeptuok,
|
baina
zientzia zer den eta berari buruz zer eta zertarako jakin behar denari buruzko ikusmolde ezberdinekin). Bultzada horretan eragin dute, baita ere, Z&Tren aurrerapenekiko gizarte mugimendu kritikoen agerpenak, horien onurekiko eszeptizismo gero eta handiagoak, eta gizarte aurrerapenaren eta zientzi aurrerapenaren arteko loturari buruzko ustea ahultzeak.
|
|
2010
|
|
|
Ingelesez (edo frantsesez) ematen diren ikasgaiak hainbat arlotakoak dira,
|
baina
Zientzian, Teknologian eta Ekonomian presentzia gehiago dute beste arloetan baino.
|
|
|
Kazetariak bere galderaren atzean horrelakorik ezkutatuko balu, zera esanen nioke: zientzia, giza jarduera guztiak bezala, mugatua dela, eta ziurrenik gauza askok egiten digutela ihes;
|
baina
zientziak dituen gaitzen konponketa, zalantzarik gabe, zientzia are zorrotzagoa dela, inoiz ez pseudozientzia. Arazo asko ebatzi gabe ditugu, baina bidean ari gara, eta errealitatea ulertzeko inon den prozedura emankorrenarekin, praktika zientifikoarekin, mundu osoan zehar milaka lagunek elkarlanean daramaten ekinbidearekin.
|
|
|
Brasilgo elektroi bat eta Thailandiako beste bat berdin berdinak dira, eta ez dira denborarekin aldatzen. Ezin da hori frogatu leku eta garai guztietarako,
|
baina
zientziak onartzen du ideia hori. Axioma bat da.
|
|
|
guztia genuela esateko, alegia. Zure antzera, gizon arrazionaltzat dut nik neure burua, arrazoiaz senaz baino gehiago fidatzen naizena; aitor dut, hala ere, senak baduela, aldika, ezagutzeko modu bat, nik orain zehaztu ezin dizudana, frekuentzia berean pentsatzen ote genuen, nolabait esatearren???,
|
baina
zientziak noizbait esplikatuko duena, ziur nago horretaz?, sorginkeriarekin lotuago dirudien arren.
|
|
|
KANDIDO. Bazakiat,
|
baina
zientziak aurrerapen handiak egin ditik?
|
|
|
guztia genuela esateko, alegia. Zure antzera, gizon arrazionaltzat dut nik neure burua, arrazoiaz senaz baino gehiago fidatzen naizena; aitor dut, hala ere, senak baduela, aldika, ezagutzeko modu bat, nik orain zehaztu ezin dizudana —frekuentzia berean pentsatzen ote genuen, nolabait esatearren...? —,
|
baina
zientziak noizbait esplikatuko duena —ziur nago horretaz—, sorginkeriarekin lotuago dirudien arren.
|
|
|
Ikus daiteke berrikuntzaren kalakarekin instituzio ugari sortu eta sendotu direla, mundu akademikoaren ere berrikuntzari buruzko errepertorio diskurtsiboa erabat barneratu dela, baina ostera arreta oso eskasa merezi dute berrikuntzaren" ingurumari" sozialari buruzkoek, baita giza eta gizarte zientzietan ere. Bistakoa da XXI. mendearekin berrikuntza eremu publikora ireki beharra,
|
baina
zientzia politikaren hitzarmen soziala berrikusteko premia ere bai, hasteko eta behin, zientzia eta teknologiaren irudikapen melioratiboa. Aurretik dugun eginkizuna interesgarria da, konplexua eta aberatsa, zeresanik ez, ikusita oraindik orain zientzia, teknologia eta berrikuntza agenda politikoetan hartzen ari diren garrantzia eta gai horiek gure bizitzak interpretatzeko, ulertzeko eta proiektatzeko duten zentraltasuna.j
|
|
|
Yahve jainko harro, despotiko eta krudelak Adan eta Eva sortu zituen, auskalo kapritxo hutsagatik ala morroi neskame legez agindupean edukitzeko. Eskuzabaltasun faltsuz, lurreko kreaturak, animaliak zein igaliak eman zizkien,
|
baina
zientziaren arbolako fruituak debekatuz. Kreatzaile eta jabe, Yahvek gizakia kontzientziarik gabe nahi zuen, abere hutsa.
|
|
2011
|
|
|
Zorrotz eta zuzen. Egia da horretarako ordu asko pasatu ditudala Interneten,
|
baina
zientzia hutsa eginez. Seguru asko animalia horri buruz Euskal Herrian gehien dakiena izango naiz memento honetan.
|
|
|
–Larresororen interesak euskara, herri txikiak,, atzeratuak?, gutxiendarrak dira (historian bazterrera geldituak). Eta berak horien defentsa, historiaren kontra!?, ez arrazoi sentimentalez edo,
|
baina
zientziaz eta zientzia berrienaz baliatuz egin asmo du?. Joxe Azurmendi, Humboldt:
|
|
|
Subjektu horren munduaren ezagutza objektiboa da, hortaz, unibertsala baita. Horregatik estetika europar eta japoniar diferenterik egon liteke (horien subjektua historiko eta aldagarria da),
|
baina
zientzia europar eta japoniar diferenterik ez (subjektua transzendentala da); bestela esan, estetikan mundua subjektual subjektiboki begiesten eta espresatzen dugu (esate baterako kategorien, eta hortaz unibertsaltasunaren aurrebaldintzen, aplikaziorik gabe), zientzian subjektual objektiboki atzematen eta formulatzen dugu. Aski orain laburpen horrekin, jarraitu ahal izateko.
|
|
2012
|
|
|
Ondoren, mundu zabalera oldartu nintzen, eta luze gabe gizarteak ere gogaitu egin ninduen; hamaika emakume ederrekin maitemindu nintzen, eta haiek ere maite izan ninduten; hala ere, haien maitasunak nire irudimena eta neure buruarenganako estimua kitzikatu besterik ez zuen egiten, baina hutsik neukan bihotza... Irakurtzen eta ikasten hasi nintzen,
|
baina
zientziek ere gogaitu egin ninduten; konturatu nintzen ez ospea ez zoriona ez daudela inola ere haien menpean: izan ere, gizakirik zoriontsuenak ezikasiak dira, ospea zortearen esku dago, eta lortzeko aski da trebea izatea.
|
|
2013
|
|
|
Zutabe hau BERRIA egunkarian ari zara irakurtzen, eta, beharbada, papereko edizioan,
|
baina
zientziari buruz zer edo zer jakiteko nora joko zenukeen galdetuko balizute, oso litekeena da zure erantzuna ez izatea «egunkaria», baizik eta Internet. Hala erantzun dute estatubatuarren% 60k, Ameriketako Estatu Batuetako Zientzia Fundazioaren 2012ko adierazleen txostenean, eta, espainiarren% 41ek, FECYT erakundeak 2012an egindako zientzia eta teknologiaren pertzepzio inkestan.
|
|
|
Hemen guk ez dugu baliabide natural handirik, eta genituenak gehiegi ustiatu ditugu, arrantza, esate baterako. Gure lana industrian dago kokatuta,
|
baina
zientziak parte handia du. Horren inguruko adierazpen bat lantzen ari gara, herriari helarazteko.
|
|
|
Eta badu horrek esplikazioa. ...egitea, eta hola da gainera, zeren definizio bat, edozein, unibertsal ezin izan badaiteke orduan hipotetikoa izan behar da derrigorrean, eta definizioak unibertsalak ez badira suposatu daiteke badirela, hori delako modu bakarra zientzia egiteko, baina sekula ez dugu ahaztu behar egiten dugun zientzia suposamen baten gainean eraikia dela, beraz gure zientziak sekula ez du iristen helburu maximora,
|
baina
zientzia egin egiten dugu, eta emaitzak sarritan zoragarriak ere izaten dira. Nahiz eta lilurak ez duen larregi irauten, denok dakigun moduan.
|
|
2014
|
|
|
Hitz bitan, estatinak dosi handi edo ertainetan luzaz hartuz gero handitzen dituzu kantzer bat edukitzeko aukerak, itsutzekoak, adimena galtzekoak, zure giharrak pozoitzen dituzu, liseriketa aparailua ere bai… Beraz, alboko kalteak izugarri gogorrak dira. Zaila da demostratzea kantzer bat estatinek sortu dutela,
|
baina
zientziaren arloan datu oso oso kezkagarriak daude, begietako arazoak, adimen gutxitzeak… Ni bereziki kantzerrari dagozkionek kezkatzen naute, asko daude, errepikatzen dira, eta datu horiek azaldu dituzte baita industriarekin loturaren bat daukaten ikerlariek ere.
|
|
|
Erretzeari uzteko produktu kaltegabe gisa aurkeztu dituzte zigarreta elektronikoak,
|
baina
zientziaren ikuspegitik ez dakigu hala ote den.
|
|
|
Ama, Arantxa, Saioa, Irati? elkarren segidako lau katebegi gisa irudikatu nahi izan ditu,
|
baina
zientzia dibulgaziozko aldizkari bateko marrazkia iruditu zaio.
|
|
|
(?) La science seule est révolutionnaire, la seule qui, par dessus les pauvres événements politiques, l, agitation vaine des sectaires et des ambitieux, travaille à l, humanité de demain, en prépare la vérité, la justice, la paix!? Burgesak Iraultza maite du,
|
baina
zientziarena; inola ere ez iraultza soziala (kaos hutsa!).
|
|
|
10 urte nituen. Urte berean, jendearen jatorria zientzia naturaletako programan baitzen, irakasleak errana zigun Adan eta Ebarena ipuin ederra zela
|
baina
zientzia frogatua zela. Ni aski galdua bainintzen ene herriko kofesorari ireki nintzaion eta hark deblauki trenkatu.
|
|
2015
|
|
|
Itxaropena da teknologiak lortuko duela orain errentagarria ez dena etorkizunean izatea,
|
baina
zientzia fikzioa da.
|
|
|
Batzuk jada gure artean dira eta beste batzuk auskalo iritsiko diren ere,
|
baina
zientzia fikzioak batzuetan etorkizuneko erronkak aurreikusteko balio digula ezin uka. •
|
|
2016
|
|
|
Esan nahi duena: Liburu guziak irakur ditzakezu, nahi duzun guztia ikasteko,
|
baina
zientzia liburu sekreturik ez ukitu, bestela hilko zara!
|
|
|
– 10 ikaslek Hizkuntzetako eta Kiroletako probak gainditu dituzte
|
baina
Zientzietakoa ez.
|
|
|
|
baina
zientziari zor hura ere:
|
|
2017
|
|
|
Lehen mundukook laborategietan haurgintza jakin minetan gabiltzan bitartean, bi, hiru, lau eta bosgarrenekoak datozkeenekin baino bizi direnekin zer egin hausnarrean dabiltza. Genetikari esker ez,
|
baina
zientziak eman digun progreso izugarri eta izuarazlearen ondorioz munduan milaka familia eraldatu baitugu, familia horretako kide bat edo bi edo gehiago betirako erauziz. Esan nahi dut, demagogia merkeetan jausita ba ote da demagogia garestirik?, betikoan gaudela, mundura diseinuzko haurrak ekartzea baino daudenentzat merezi duen mundua egitera ez ote jarri litzatekeen indarra.
|
|
|
Azkenik, pixka bat barre egiteko, esango dizut zer ikusi nahiko nukeen. Badakit ez dudala ikusiko,
|
baina
zientzia fikzioaren zale amorratua naiz, eta errektoreordetzan nagoenetik, astero astero ibili behar izaten dut batetik bestera. Beraz, nire ametsa da telegarraioa, Star Trek edo The Fly filmetan bezala.
|
|
2018
|
|
|
Dibulgazioan ere funtsezko pisua du irudiak; horretan dabil Carlos Pazos ingeniaria. Lanbidez aplikazioen eta interfazeen diseinuak egiten ditu,
|
baina
zientzia zabaltzen du, halaber, molasaber.org webgunean eta Radio Skylab podcastean. «Enpresaren munduan, ideiak lotzeko hizkuntza bisuala asko erabiltzen da, kontzeptu konplikatuak azaltzeko, eta enpresaren barruan edozeinek ulertzeko moduko diskurtsoak eratzeko», azaldu du Pazosek.
|
|
|
behar dutela, eta, La Nouvelle Héloise obran, Juliek eguneroko etxeko lanak ikuskatzen ditu Clarent en. Berrikiago ere kontatu izan dute istorio bera,
|
baina
zientzia gisa: soziobiologoek, hain justu.
|
|
2019
|
|
|
Prozedura tautologikoa erabili zuten: Zelmanovits en epaiketa zientzian oinarritua zegoen,
|
baina
zientzia epaiketa hartan oinarritzen zen (Josefsson, 2015).
|
|
|
Araudiak zuhurtasun printzipioa jasotzen du: osasunerako eragin kaltegarria badago,
|
baina
zientzia ziurgabetasuna ere badago, arriskua kudeatzeko behin behineko neurriak har daitezke, informazio zientifiko osagarria eduki arte, kontsumitzaileak babesteko helburuarekin. Neurri horiek beharrezkoak dira merkataritza ez murrizteko, baina, aldi berean, osasunaren babes maila handia lortzeko.
|
|
2020
|
|
|
Bada, nik filosofia hor ikusten dut, besteekin trabatuta. Filosofiak badu bere entitatea,
|
baina
zientziaren sare zabal horren parte izan behar duela uste dut. Hortaz, litzateke onartu zerbait medikuntzan edo beste zientzia batean, filosofikoki erabat aldrebesa bada.
|
|
|
Jakina da musikari gisa sormena baliatzen duzula,
|
baina
zientzian ba al duzu aukera sormen hori adierazteko?
|
|
|
Erlijioaren eta zientziaren arteko eztabaida du ardatz proiektatuko duten lehen filmak,
|
baina
zientziaren askotariko arloak izango dituzte aztergai martxora bitarte emango dituzten gainerako lanek ere. Gattaca (Andrew Niccol, 1997) filmak, esaterako, manipulazio genetikoaz gogoeta egiteko aukera emango du.
|
|
|
«Txapelketetan nabarmen egiten zitzaidan kirolari bakoitzak bere modura berotzen eta tiratzen zuela. Hobekien dakiten moduan aritzen dira,
|
baina
zientzia aplikatu gabe», dio Castañedak. Horregatik, lau ildoko ikerketa bati ekin zion.
|
|
|
Erlijioaren eta zientziaren arteko eztabaida du ardatz proiektatuko duten lehen filmak,
|
baina
zientziaren askotariko arloak izango dituzte aztergai martxora bitarte emango dituzten gainerako lanek ere. Gattaca (Andrew Niccol, 1997) filmak, esaterako, manipulazio genetikoaz gogoeta egiteko aukera emango du.
|
|
2021
|
|
|
Adingabeen %40 inguru gaixotasun kardiobaskularrak, diabetea edo hainbat minbizi mota garatzeko arrisku handiarekin biziko dira. Badakigu arrisku faktore asko gutxitu edo desagertu egiten direla bizi ohiturak aldatzen direnean,
|
baina
zientziak bakarrik transmiti diezaguke hori. Ikerketa ezinbesteko tresna da obesitateari nola aurre egin eta nola tratatu jakiteko.
|
|
|
Batzuetan, aurrerapen zientifikoak aurkezten dizkigute politikarekin loturarik ez balute bezala,
|
baina
zientzia gizartean garatzeko modua ez da neutroa: oso politikoa da, nahiz eta naturalizatuta egon eta oharkabean pasatu.
|
|
|
Zientziari buruz hitz egiten dugunean, askotan metodo zientifikoarekin nahasten dugu. Metodo asko dago zientzia egiteko,
|
baina
zientzia definitzeak zail izaten segitzen du.
|
|
|
Hortik aurrera ez dakit non eta zertan egingo dudan lan. Hemen inguruan topatzen saiatzen ari naiz,
|
baina
zientzian lan egin behar badut, eta nire arloan segi, mugitzea egokituko zait. Nolabaiteko egonkortasuna lortzerako denbora asko pasa daiteke.
|
|
|
⣠Neri iruditzen zait sinismen tonto asko dagoela afirmazionista gogorretan, baina ez txikiagoa negazionista edo ernegazionista gogorretan, eta badakit ze esaten dudan; bo, denok dakigu, ze bakoitza dator... datorren lekutik. ⳠEdozein guru sinistea eztago ondo,
|
baina
zientzian, edo afirmazionismoan ere... edozer gauza da sinismen sendoa. ⣠Zer adibidez?
|
|
|
85 Adibidez, merkatuak begietarako protesien alde egin du,
|
baina
zientziak ez du jarraitu ikerketak egiten W.H. Bates() oftalmologoaren" begien soinketa" delakoaren ikerketa ildotik.
|
|
2022
|
|
|
Bada, bai. Eta lehenago,
|
baina
Zientziaren Museoan Valladolid arrazoi gehiagorekin. Izan ere, zure programan Haurtxoentzako planetarioa 30 minutuko ikuskizuna dute, bereziki haientzat prestatua:
|
|
|
Magoa oso trebea delako? Partez, bai;
|
baina
zientzia ere dago atzean; garunaren pertzepzioa, hain justu. Halako hitzaldiek, gainera, ohiko magia jaialdi huts batetik aldentzeko aukera ematen digute.
|
|
|
Generoaren eta sexualitatearen inguruko pentsamendu utopikoa ere loratu egin da, eta epe luzeagoko aukera historiko zabalagoak lantzen dira. Zientzia fikzio feminista bezalako generoek tankera exotikoa izan dezakete,
|
baina
zientzia fikzioa monopolizatu ohi zuten eta gizonen gailentasunaz blai zeuden" espazioko western" delakoen aldean (oraindik ere izugarri ekoizten dira), irudimen ahalegina argi eta garbi dago. Sexualitatearen eta generoaren inguruko pentsamendu utopikoa beste genero batzuetan ere aurki liteke; besteak beste, filmetan, pinturan, poesian, reggaean eta rockean204.
|
|
|
Ez dakit Hararik komiki eta zientzia fikziozko film asko ikusi edo vipassanari esker giza gogoaren mugak gainditu dituen, baina zirriborratzen duen supergizaki hilezkor hori fikziozko darwinismoa baino ez da. Komiki edo film bateko protagonista izateko egokia izango da, agian,
|
baina
zientzia ebolutibotik erabat kanpo dago. Horregatik, liberal nahiz sozialista gehienek zientzia ebolutiboa onartu arren, ez datoz bat Harariren tesi nagusiarekin.
|
|
|
Eliza aipatu ohi da, frankismoan programa abertzalearen babesleku izan zela;
|
baina
zientzia ere izan da aterpea, eliza bezala zientzia ere jarduera ez politikotzat hartzen zelako.
|
|
|
Edo aterpe prekariotan. Eliza aipatu ohi da, frankismoan programa abertzalearen babesleku izan zela;
|
baina
zientzia ere izan da aterpea, eliza bezala zientzia ere jarduera ez politikotzat hartzen zelako. Politikoki inofentsiboa, beraz, toleragarria.
|
|
2023
|
|
|
Erabaki suizida bat da, ditugun erronka handiei eta txikiei heltzeko, zientziak aintzat ez hartzea edo zientzien garrantzia mugatzea, batez ere periferientzat. Lana dago, bai,
|
baina
zientzietan ahalduntzea erabakigarria izan daiteke etorkizunari aurrea hartzeko, eta ez soilik aurre egiteko.
|
|
|
Ez da zientzia makur, zehatz izaiteko,
|
baina
zientzia modernoa; izan ere greziarrek bazuten zientzia bat gure zientziaren oinarria dena; zientzia horrek edukitzen zituen aritmetika, geometria, modu propioan zeukaten aljebra bat, astronomia, mekanika, fisika, biologia; naturalki, orduan metatutako ezagutza kantitatea oraingoa baino askoz tipiagoa zen; baina izpiritu zientifikoari dagokionez, guretzat daukan esan nahian eta gure begietan bali...
|
|
|
Horrela, hautematen ez dugun arren, ez da matematika soila,
|
baina
zientzia osoa, naturaz gaindiko egien ispilu sinbolikoa dena.
|