|
2000
|
|
|
nik ere familia hazi nuen eta Ttipik ere goiti egin zuen, noizbait ere, bere aferetan. Alderdi aunitzetatik begiratuta, Charly gertatu zitzaigun orduan arrotzena,
|
baina
ordukoz axola guti zuen, gure bideak gero eta gutiagotan gurutzatzen baitziren.
|
|
|
Baina, ardoaren eta haxixaren ondorioz, Lauaxetaren arrazoimena guztiz moteldua zegoen ilbetearen eraginpeko sutondo hartan, eta Goizederren hitzek emandako zartadak K.O. utzi zuen arrazoimen ahuldu hura, puska baterako elbarritua. Neuk ere izango nukeen akaso zer esanik beste egoera batean,
|
baina
orduko hartan Goizederren hitzak poeta handi batenak iruditu zitzaizkidan. Horregatik, isilik geratu ginen hirurok tarte luze batez, geure bizitzak laburtuko lituzkeen kanta labur eta xume bat entzun bagenu bezala.
|
|
2001
|
|
|
Arrazonamendu bitxi samarra irudituko zaio, agian, bati baino gehiagori,
|
baina
orduko pentsamolde zabalduenaren isla baino ez da. Eta, dena den, Gurutz Ansolarentzat" emakumeak, gaiñera, ez du behar lana, gaur, hemen, bera, bere izatea, delibratzeko, baizik emakumeak gizarte herriari eman nahi dioen emankortasuna errealizatzeko.
|
|
|
Eskerrak etxean behintzat ez zela besterik egiten eta, luzaroan eri egon nintzelako edo, euskal irakurgaiak irakurtzen nituela. Zeruko Argia batez ere,
|
baina
ordukoa, egiazki zerutarra.
|
|
2002
|
|
|
Telefonoa jo eta jo ari da eta kea ateratzen da erredaktoreen teklatuetatik. 1997an abiatu zen «Artez»,
|
baina
orduko aldizkaria eta egungoa oso ezberdinak dira. Bi epe izan ditu aldizkariak.
|
|
|
Bai, batzuetan horrelaxe izaten dira kontuak. Aurreko guztia erreferentzietatik bakarrik ezagutzen dut, funtsean, eta horregatik ederragoa da irudia, mitifikatuagoa, historian finkatuagoa,
|
baina
orduko hark ematen dit eta digu jaialdiaren irudia.
|
|
|
2000/ 01 ikasturtearen bukaeran NUPeko errektoretza taldeak euskararen irakaskuntzaren aurka hartutako erabakien aurka eta Nafar Gobernuko HizkuntzaPolitikako Zuzendariak egunkari, telebista eta irratien aurrean egindako euskararenaurkako adierazpen erasokorren aurrean, non Irakasletza ikasketen bi euskallerroetatik bat kendu nahi zutela ulertzen baitzen?, protesta ugariak, handiak, lasaiak eta baketsuak egin ziren, bai NUPen bamean, bai eta NUPetik kanpo ere.Duela 10 urte gertatu bezala, ikasle, irakasle eta langileen itxialdiak antolatu beharizan ziren unibertsitateko gelategian. Oraingoan, aurrekoan bezala, 150. 1agun bilduziren,
|
baina
orduko hartan ez bezala, polizia deitu zen, eta ordena publikoko indarrak unibertsitateko esparma bortxatu, eta itxialdian zeuden 77 ikasle, irakasle etalangile atxilo hartuak izan ziren, polizia etxera eramanak, ziegetara bilduak, etahor bertan fitxatuak, euskararendako duintasuna eskatzeagatik.
|
|
|
2000/ 01 ikasturtearen bukaeran NUPeko errektoretza taldeak euskararen irakaskuntzaren aurka hartutako erabakien aurka eta Nafar Gobernuko HizkuntzaPolitikako Zuzendariak egunkari, telebista eta irratien aurrean egindako euskararenaurkako adierazpen erasokorren aurrean, non Irakasletza ikasketen bi euskallerroetatik bat kendu nahi zutela ulertzen baitzen?, protesta ugariak, handiak, lasaiak eta baketsuak egin ziren, bai NUPen bamean, bai eta NUPetik kanpo ere.Duela 10 urte gertatu bezala, ikasle, irakasle eta langileen itxialdiak antolatu beharizan ziren unibertsitateko gelategian. Oraingoan, aurrekoan bezala, 150. 1agun bilduziren,
|
baina
orduko hartan ez bezala, polizia deitu zen, eta ordena publikoko indarrak unibertsitateko esparma bortxatu, eta itxialdian zeuden 77 ikasle, irakasle etalangile atxilo hartuak izan ziren, polizia etxera eramanak, ziegetara bilduak, etahor bertan fitxatuak, euskararendako duintasuna eskatzeagatik.
|
|
2003
|
|
|
Eta beti bezala, gosaldutakoan abiatu,
|
baina
orduko horretan hemisferioz, meridianoz edo galaxiaz aldatuta nengoenez, etxerantz, etxetik beharrean.
|
|
2004
|
|
|
–Kulturarik gabe hizkuntza irakaskuntzak ez du zentzurik, bestela denok esperantoz mintzatuko ginateke?. 510 Horrela mintzo zaigu Lurdes Lekuona. Jesus Naberanen ondoko iritzi hau, berriz, ez da atzo goizekoa,
|
baina
orduko hartan ere euskalgintzaren eta kulturgintzaren arteko lotura zen nonbait kezka iturri: –Kulturgintza bilakatu litzateke alfabetatzea?. 511 Ruper Ordorikak euskalduntze jardunean hizkuntzaz haratago legokeen jakingura du amets.
|
|
2005
|
|
|
Joan den mendeko seigarren hamarkadan ere gertatu zen migrazio latza
|
baina
ordukoa baserritik kalerakoa eta eskualde txiroetatik aberatsetara eta hiri handietarakoa izan zen.
|
|
|
–Aspaldian ez diagu kinitorik jokatzen,
|
baina
orduko tabernak ere aldatuta zaudek. Morga legez, orain ez da lehen aldiz agurtu hindudaneko hura –gogoratu du Xabik.
|
|
2006
|
|
|
Hobe urte haietaz ez oroitzea. Orain gauzak asko aldatu dira,
|
baina
orduko hermano gehienak transtornatu batzuk ziren. Gaitzizenak ere tremebundoak zituzten, Koldo Izagirrek ondo oroitu duen bezala:
|
|
|
Mirari bat zen iraupen luzeko lanen bat lortzea,
|
baina
orduko Parisek oso oparoa zuen lanaldi laburretarako aukera. Janari denda batean aritu nintzen lehendabizi, okin izan nintzen gero, eta iturgin ere ibili nintzen.
|
|
2007
|
|
|
Goian zerbitzariari galdetu ziotelarik, ez zegoen mahairik libre. Sobera urrun joan gabe hurbil hartan bertze nonbait bazkaltzerik ba ote zuten galdetu zion,
|
baina
orduko berant zebiltzan, eta lehen solairuan zegoen kafetegira jaitsi ziren. Ez zieten, noski, goian bezain ongi emanen, baina bazen sukalde koxkorra bertan; beraz, bazterren batean egokituko zituztelakoan abiatu ziren.
|
|
2008
|
|
|
Emakumeak sekulako hotzikara sentitu zuen keinu hura lehenengoz ikusi zuen egunean,
|
baina
orduko hartan ez. Harrezkero ondo ezagutzen zuen arlote zoro hura, egunero topatzen baitzuen parketxo hartan eta maiz egiten baitzion keinu zatarren bat.
|
|
|
Ikusten denez, Gortazar hizkuntza ikasteko adina euskaltzalea izan zen eta militantziagatik EuskalEsnalearen harpidetza ere ordaintzen zuen,
|
baina
orduko euskarazko ekoizpenaren kalitate urriak desmotibatu egin zuen laster. Eta susma liteke Gortazarri gertatu bezala (eta lehenago Unamunori bezala), Azkueren katedran euskara ikasten ibili ziren ehundaka bilbotarrei ere, euskal letren mundua ez zitzaiela oso erakargarri gertatu eta laster abandonatu zutela (edo maila sinbolikoan gorde).
|
|
|
Hasieran, nik ez neukan ezer erabakita. Betidanik gustatu zaizkit fruta arbolak,
|
baina
orduko hartan nik ez neukan pentsatuta kiwi sailak edo udareondoak jarriko ote nituen... Dena den, azkenean kiwiak edo udareak ekoitzi nahi nituela erabaki nuen, produktu merkaturatzen errazak zirela iruditu baitzitzaidan.
|
|
|
Honetara bultzatu nau onartu beharrak koldarkeria dela gaur egungo nortasun katalanaren ezaugarririk bereizgarrienetako bat. Ez gara beti izan herri koldar bat; aitzitik, garai batean, begirunea sorrarazten genuen,
|
baina
orduko hartaz oroitzapen ilaun eta erkina baino ez zaigu geratzen historia liburu bakan batzuetan. Orain, baina, herri koldar bat gara duela urte asko, bere buruan sinesten ez duen herri bat, ahalketasuna dariona, eta atzendua duena buruzaletasun, heldutasun eta duintasun hitzen esanahia; herri masokista bat, atsekabean atsegin hartu nahiago duena, makurrarazten duenari aurpegia ematea baino.
|
|
|
Duela hamar urte Euskadiko Filmategiari utzitako hamar bobinetan ere 16 milimetrotan egindako filmak aurkitu zituzten, 1928 eta 1934 bitartean filmatuak,
|
baina
orduko haiek iraupen luzeagokoak dira, eta gertaera konkretuak erakusten dituzte: Gasteizko Seminarioko lehen harria jarri zuteneko irudiak, Pedro de Asua apaiz eta arkitektoaren azalpena eraikinaren planoen aurrean, Gasteizko Santa Maria katedraletik hasi eta hirian zehar egindako prozesioa, landa eremuko laborariak laiatzen eta Olentzeroren jaitsieraren antzezpena.
|
|
2009
|
|
|
Antza, euskal imajinarioa osatzen zuten elementuak ez dira, berez, soilik euskaldunenak. Hizkuntzaren antzinatasuna, noblezia, fedea... horiek espainiar monarkia justifikatzeko ere erabili izan ziren,
|
baina
ordukoek euren probetxurako moldatu zituzten eta" benetako espainiarrak" bilakatu ziren euskaldunak.
|
|
|
Etxe erdia burdinola izan zen eta beste erdia bizilekua. Burdinolari zegokion zatia erre egin zen, haren arrastorik ez dago;
|
baina
orduko sasoiko burdin zatiak oraintsura arte sorotik ateratzen ibili dira. Ikatza gurdiz eta gabarraz ekartzen ei zuten Somorrostrotik.
|
|
|
Santuak egoten ziren bertan gordeta, baita organo edo piano lako bat ere. Umeak, mutikoak, ermitara sartzen ziren olgatzera edo,
|
baina
orduko abadeak errezeloz ikusten zituen sartu irtenok. Akabuan, eliza ondoko aparkalekua handitu behar zela eta, bota egin zuten ermita, 1967 urtean.
|
|
|
Bai, lasai, ondo nago, ama pentsatu nuen,
|
baina
orduko hartan ere ez zidan galdetu. Erratza pasa nuen; kontserba potoei hautsa kendu; eta mostradoreari distira atera.
|
|
|
Arnasa mantsoago hartzen hasi nintzen. Zokormazo bat zen Ugarte,
|
baina
ordukoa bezalako ataka estuetan egonez gero, primeran zetorren zokormazo bat aldean izatea.
|
|
|
Karmelek buruarekin baiezko keinua egin zuen,
|
baina
ordukoan berak zirudien burua beste nonbaiten zuena.
|
|
|
Oraingo joera ikusi azaltzen du eta euskaldunek literatura idazleak izan ezik hitzen sortzeko eskubidea galdu dute eta nazioarteko izateko aitzakian gaztelaniazko termino zarrasta bat sartu digute. Oroitzen naiz UZEI erakundeari, orduan haiekin lanean abiatu nintzelako, protesta egin niola, haien garairaino erabiltzen genuen jakintza bazterturik hitz horren ordez, gaztelaniazko zientzia inposatu zigutela eta galdetu nien zer iritzi izango zuten Iparraldekoak frantsesetik hartuz zianza idazten hasi bagina,
|
baina
ordukoz euskaniolaren atea irekia zegoen eta internazionalak gara.
|
|
|
Baina 1986an Espainianagintean gerra galdu zuen alderdi bat bazegoen ere, PSOEk nahiago izan zuenTrantsizioaren espirituari heldu eta ospakizun ofizialetatik urrundu gerraren kontua. Beharbada, beldurrak eraginda edo, beharbada, beste arrazoi batzuengatik,
|
baina
orduko gobernuak gerraren berrogeita hamargarren urteurrena gogoratzekoegin zuen gauza bakarra 1986ko uztailaren 18an prentsa ohar bat argitaratzea izanzen. Bertan esan zuen Felipe Gonzalezen gobernuak gerrak zuen esanahi ikusezinezkoak eta odoltsuak ez zutela zer ospaturik.
|
|
|
Oraingoan, benetan jarriko dituzte hautestontziak gainera. Kanpainak ez du 2001eko haren traza handirik izango, Lopez eta Basagoiti ez baitira Redondo eta Mayor, baina, ordukoan bezala, boterea galtzeko arrisku benetakoaren bertigoarekin jokatuko dute jeltzaleek, orduko hautagai berarekin,
|
baina
orduko erakarmen indarrik gabe.
|
|
|
Garai ezberdinak dira, eta aldagaiak,
|
baina
orduko eta gaurko etorkinen bizipenak oso antzekoak dira. Herritik alde egin behar izatea beti da oso gogorra.
|
|
|
Gaur hemeretzi urte dira Egunkaria k argia ikusi zuela. Bai paradoxa, askoz gertaera zaharragoa,
|
baina
orduko xehetasunak denok ditugu gogoan. Lehen alea kioskoan nola erosi genuen; Jaurlaritzak egin asmo omen zuen egunkari egitasmo haren lau orritxo haiek Durangoko Azokan doan banatuz, nola estali nahi izan zen Egunkaria ren sorreraren albistea; Durangoko azokatik kronika egiteko norekin egon zinen, non bazkaldu zenuen, nola kronika atzeratzen ari zen.
|
|
|
Gris iluna zen, eta are gris ilunagoak ziren tantoak zituen, nahiko zarratu. Heldulekua gaur egungo guardasolena baino luzeagoa zen
|
baina
ordukoena baino laburragoa; nakar granatezkoa; fina, leuna. Oraindik sentitu egin dezaket nire eskuetan.
|
|
2010
|
|
|
Baina gizarte joerak ezin dira hain denbora gutxian aldatu, eta Espainian kakalarri kronikoa bezain ugaria den fatxa mugimendu bat dago. Ni orduan umetxoa nintzen, greziera edo latina ez ikasteagatik mojen hileroko antzezpentxoak asmatu eta prestatzeko boluntario agertzen nintzena,
|
baina
orduko egia bakarra da Francok afalostero afalostero heriotza kondenak sinatzen zituela.
|
|
|
Ez ginen kamikazeak,
|
baina
orduko guztiek bezala, guk ere ostiak jaso genituen. Gogoan dut, behin Gasteizen jo genuela, eta antolatzaileek argi esan zigutela gertatzen zena gertatzen zela kontzertua ez genuela eten behar.
|
|
|
maisuak, don Bernardinok? ez zion besterik baieztatzen eta ez zion besterik itsusten behintzat, behin eta berriro, eskuan izaten zuèn erregela etengabeko mehatxu bihurtuz; eta zein zen, bada, Martinicoren bekatua?; euskalduna izatea!;
|
baina
orduko ale zaharra hementxe daukat mahai gainean, eta pasarte batzuk transkribatuko dizkizut, aski luzeak, zalantzarik izan ez dadin?, nire sentimendu batzuk agertzeko baliagarri direlakoan.
|
|
|
Dena dela, egun hartan zerbait desberdina gertatu zen. Otoizlari bakarra aditzen zen normalean, ostatuaren ondoko meskitakoa,
|
baina
orduko hartan lehenengoari beste batek jarraitu zion, eta bigarren honi beste batek. Hiru muezinek ziharduten errezoka aldi berean, nork bere meskitatik.
|
|
|
Meskitako muezinak iratzarri ninduen laugarren aldian,
|
baina
orduko hartan begiak ireki eta ikusi egin nuen. Zakar multzoen artean nengoen etzanda, sekulako hatsa zegoen inguruan, hamaika jipoi eman balidate bezala neuzkan hezur giharrak... baina zoragarria begitandu zitzaidan sentiera.
|
|
|
dela planteamenduagatik, dela darion pentsaera irekiarengatik edota furfurian zeuden pentsalarien eragin zuzenarengatik, Buruxkak apartekoa da guztiz gure letren errepublikan. Esaterako, Buruxkak agertu zen urte ia bertsuan Txomin Agirre Garoa argitaratzen hasi zen atalka,
|
baina
orduko kultura modernoaren kale munduko kezkei ez ikusiarena eginez, ehun urte lehenagoko Peru Abarka baserrizaleak urratutako ildoari jarraituz eta hartan sakonduz. Era berean aipa daiteke 1910ean Baionan soilik liburuxka bi plazaratu zirela, Jean Barbierren Nere kantuak eta Etienne Decrepten Maitena pastoral lirikoa, eta ez bata ez bestea ez ziren prosazkoak.
|
|
|
Euskal Herritik kanpo ere aritua da leitzarra segan. Austrian jokatu zen Europako Txapelketetan parte hartu zuen,
|
baina
ordukoaz ez du hain oroitzapen onik: «han gaizki aritu ginen.
|
|
|
Baina ez uste Arturo Campiónen liburu osoak hunkitu ninduenik, orri gutxi batzuek baizik: ...konkor bat da; gorputzean ez ezik, baina, ariman ere bazuen beste konkor bat, gorputzekoa baino konkorragoa zena eta jatorrizko bekatua baino bekatuago... maisuak —don Bernardinok— ez zion besterik baieztatzen eta ez zion besterik itsusten behintzat, behin eta berriro, eskuan izaten zuèn erregela etengabeko mehatxu bihurtuz; eta zein zen, bada, Martinicoren bekatua?; euskalduna izatea!;
|
baina
orduko ale zaharra hementxe daukat mahai gainean, eta pasarte batzuk transkribatuko dizkizut —aski luzeak, zalantzarik izan ez dadin—, nire sentimendu batzuk agertzeko baliagarri direlakoan.
|
|
|
Hueska hiriko merkatuan hizkuntza bat baino gehiago mintzatzen ziren XIV. mendean,
|
baina
orduko ordenantzek batzuk baztertu zituzten salerosketa tratuetan, Arabiera, Hebraiera eta Euskara, 30 sol (diru mota) ordaintzeko mehatxupean:
|
|
2011
|
|
|
Praxi sindikalari zegokionez, Gasteizko biltzar horretan sorospen arloei ohiko garrantzia eman zieten,
|
baina
orduko egoera sozio-ekonomiko latzari ere aurre egin behar izan zioten. Amets eta ekimen kooperatibistak ahantzi gabe, langileek eta beste erakundeek bultzaturiko greben eta mobilizazioen aurka jardun behar izan zuten behin baino gehiagotan.
|
|
|
Vuelta orain hamazazpi urte pasa zen azken aldiz Euskal Herritik,
|
baina
orduko hartan Nafarroako errepide batzuetatik igaro besterik ez zuen egin. 33 urte dira, berriz, EAEtik pasa ez dela.
|
|
|
Egun hartan, lagunak utzitako potina hartu eta uharte batera joan ziren eta biak, inguruetako herrixka bateko festetan dantzan, azkenekoz, hori artean ez bazekiten ere?, ibili ondoren. Ura begiztatzeko ertz ondoraino hurbildu beharra zegoen, hain zen itxia lainoa?,
|
baina
orduko irudiek garden eta bizi iraun dute bere oroimenean, eta begiak itxi eta aise ikusten ahal du arropak nola erantzi zituzten, hondarrean pilatuta utzi eta nola murgildu ziren uretan, larru bizirik. Kaioen txilioek baino ez zuten hango bakea urratzen.
|
|
|
Antton ez dago bilera horretan, nagikeriaz edo alferkeriaz erredaktore soil bihurtua baitago aspaldian, garai bateko ardurarik gabe
|
baina
orduko soldata mailari eutsiz. –Gerrako zaurien kalte ordaina?
|
|
|
35 lagun bildu ziren, eta konfiantzan eta giro ederrean gehienek hartu zuten hitza beraien ikuspuntua eskaintzeko.AGZ!, n ibili zirenak agertu ziren, eta Gaztetxea lortzeko negoziaketetara iristeko, zenbat lan egin behar izan zen azaldu zuten, eta gero negoziaketetan ze buruhauste izan zituzten udalekoekin ere azaldu zuten. 2000 urteko uztailaren 15ean gaztetxe zaharra okupatu zen,
|
baina
orduko alkate zen Bastidaren aginduz itxi egin zuten berriro, indar polizialak ibilita. Hainbat ekimenen ondoren mamuak agertu ziren.
|
|
|
Duela mende bateko kontua da, beraz, futurismoa,
|
baina
orduko profeta eta apostoluek badute jarraitzailerik inguruotan, bai horixe: makina bat tenplu teknologiko eraiki da bazterretan, liturgiak ere ez dira falta, eta, lehenago ere esana dugun moduan, teknofobo estigma ere laster jartzen zaio berezko egia zalantzan jartzen ausartzen denari.
|
|
|
Hobe urte haietaz ez oroitzea. Orain gauzak asko aldatu dira,
|
baina
orduko hermano gehienak transtornatu batzuk ziren. Gaitzizenak ere tremebundoak zituzten, Koldo Izagirrek ongi oroitu duen bezala:
|
|
|
Hau berau da Sakanako egungo Ijurko (hots, Ixurko ixur+ ko) deituran dagoena. Bukaeran genitiboaren hondarkia eta artikulua daude,
|
baina
orduko enea bihurtua, leku kasuetan erabiltzearen eragitez.
|
|
2012
|
|
|
Bertze batzuetan, aitatxi amatxi horiek haurretan etxean euskara ikasi zuten
|
baina
orduko giro erdaltzaleak eraginda gaztetxotan gaztelaniara mintzaldatu ziren. Baten bat, ez erabiltzearen poderioz, lehen hizkuntza izan arren euskaraz mintzatzeko erraztasuna galdu eta hiztun kamuts edo herdoildua bilakatu da. honela mintzo da 1945 aldean herrigunean sortutako Mª Luisa bere haur gaztaroko Iruritaz:
|
|
|
Gerrea etorri zanean, familia batzuk kanpora joan ziran eta gaur egun euren eraikinak alperrik galduta dagoz,
|
baina
orduko denporan, batzuk urte osoan eta beste batzuk uda partean, zerbitzariz betetako jauregiak izan ziran. Udan beraneante asko etorren Larraurira eta batzuk hilabete pare bat egiten eben Fondan ostatua hartuta.
|
|
|
»Konturatuko zinenez, Strömgo kanala gurutzatuz zurrunbiloa baino askoz gorago joaten ginen beti, baita eguraldi bareenarekin ere, eta zain geratzen ginen gero, kontuz eta arretaz, barealdia noiz iritsiko;
|
baina
orduko hartan zuzen zuzen gindoazen zurrunbilora... Noiz eta hura bezalako urakan batek jotzen zuenean!
|
|
|
Aipatutakoaz geroztik kaleratutako euskarazko eskola liburuak (Dialogosbasco castellanos para las escuelas de primeras letras, Iturriaga 1842; Diccionariomanual vascongado y castellano, Astigarraga 1825; Metodo practico para enseñarel castellano en las escuelas vascongadas, Eguren 1867.. Hegoaldean; edo Uskaraeta franzes gramatika uskalerrietako haurrentzat egiña, Archu 1852..) elebidunakizanda ere, deseuskaldunizatzea zuten helburu,
|
baina
orduko haur gehienakelebakarrak izanik euskara erabili ohi zuten gaztelania edo frantsesa erakusteko (Rodriguez, 1999).
|
|
|
Eta hezkuntzarenganako konfiantza ilustratu humanista berretsi zuen. " Erakunde horiek bere lana ondo egin balute, hau dena ez zatekeen gertatuko." Ez dakit zehazki hori esan zuen ala ez,
|
baina
orduko esanetan ondo ulertu genuen mezu hura. Hezitzaile eta poliziak dira, izatez, gizarte modernoaren zaindari profesionalak, baita pertsuasio komertzialaren kapitalismo honetan ere.
|
|
|
Zalantzarekin geratu nintzen, ausarkeria ez ote nuen garestiegi ordainduko... Gazte denboran koldarregia izateagatik irteten ziren ihesi enarak, mantsoegia izateagatik asper asper eginda alde egiten zuten hegan; berrogei urteek emandako eskarmentuarekin, taktika aldatua nuen,
|
baina
orduko hartan ez ote nintzen goizegi hasi tiroka, enarak artean urrunegi zeudenean... Funtsik gabeko beldurrak, geroago jakin ahal izan nuenez...
|
|
|
Aurreko aste batean, hiriko alde zaharrean zebilela, erretzekoa eskaini zioten. Hilabete lehenago ez zitzaiokeen burutik pasatu ere egingo legez kanpoko droga erostea,
|
baina
ordukoan, aditzen duenaren buru keinuz baietz esan zion Marcek gazte zarpailari, oso aspalditik zetorkion bulkada bati erantzungo bailion. Bere buruari zertan ari zen galdetzeko beta hartu gabe, belar poltsatxoa gorde eta biltzeko papera eta tabakoa erostera sartu zen tabako denda batera.
|
|
2013
|
|
|
Argazkigintza eta arkitektura. Duela urte eta erdi inguru antzeko erakusketa bat zabaldu zuten argazki museoan, Argazki Bileraren barruan,
|
baina
orduko hartan paisaia eta arkitektura binomoa izan zuten mugarri: naturako paisaiak eta monumentu arkitektonikoak argazkietan irudikatzeko joera.
|
|
|
Izan ere, oinazea areagotu egiten da beldurraren eta inpotentziaren eraginez. Noizetik noizera, heriotza ezkutatu egin behar izaten da bizi direnak babesteko,
|
baina
orduko hartan, senitartekoak desagerrarazirik eragindako samina familia osoaren gainean erori zen.
|
|
|
tankeak, F hegazkinak, gerra helikopteroak, misilak eta zaintzarako ibilgailuak, besteak beste. Iaz, hori guztia bertan behera uzteko eskatu zion AEBetako Kongresuak Obamari,
|
baina
orduko Estatu idazkari Hillary Clintonek eskaera baztertu zuen. «Egiptoko militarrei ematen diegun laguntza moztuko bagenu, armagintza enpresekin sinatuak ditugun hitzarmenak kolokan geldituko lirateke», esan zuen Clintonek, The New York Times egunkariaren arabera.
|
|
|
Orduan, ETAk agiri bat helarazi zuen Lizarra Garaziko hamargarren urteurrena gogoratzeko. Bertan kritikatu egiten zituen bidaide zaharrak,
|
baina
orduko ekimenaren garrantzia eta baliozkotasuna aldarrikatzen zuen (ETA, 2008). Eskema zaharrari eusten zion, beraz, eta berdin egin zuen hurrengo urtean, antzeko mezuak helaraziz (ETA, 2009a).
|
|
|
Telebista saihestea proposatzen zuten errobitarrek. Orain inor gutxik proposatzen du telebistari agur esatea,
|
baina
orduko telebista eredu bakunari agur esateko tenorean jarri gaitu eskaintzaren leherketak eta garapen teknologikoak.
|
|
|
|
baina
orduko hura ez.
|
|
|
|
baina
orduko hura ez.
|
|
2014
|
|
|
Nik ez dakit euskaraz, eta amorru handia ematen dit nire trebetasun falta horrek. Comicos de la Leguaren garaietan argi genuen euskal antzerkia euskaraz egin behar zela, eta orduko lan asko elebidunak ziren, narratzaileak euskaraz hitz egiten zuen bitartean, aktoreak gaztelaniaz ari ziren,
|
baina
orduko garaietarako baliagarria zen. Borondatea bazegoen, jarrera politikoa.
|
|
|
Ia gerra hasteko zorian egon dira berriro Frantzia eta Prusia, eta berriro Ingalaterraren esku hartzeak saihestu du hori. Arrazoia bitxi samarra da,
|
baina
orduko logikari erantzuten dio. Batu aurreko Estatu alemanen konfederazioan Austriak eta Prusiak elkarrekin zuten norgehiagokak bion arteko gerrara eraman du (1866), prusiarren garaipenaz Sadowako guduan amaitu dena.
|
|
|
Herrialdeak huts hutsik irudi zuen,
|
baina
orduko egoerak sortua zen abandonu hura. Soroetan nekazari siberiar banaka batzuk edo bat ere ez.
|
|
2015
|
|
|
Orain Habanan bizi zara,
|
baina
orduko denboran ez zineten hemen jarri bizitzen.
|
|
|
" Kazetatxoak" atala amaitzeko, laguntza eskatzen zuten banaketarako. Ikusi dugu aurretik zetozkiela banaketa arazoak,
|
baina
ordukoan, antza, hiri handietan banatzeko zituzten arazo handienak eta horregatik eskatzen zuten aldizkaria saltzeko jende bolondresa. Honakoa eransten amaitzen zuten:
|
|
|
Penea bageunkan etxekoakaz, ama eta, baina, ostean, primeran egoten gintzazan seminarioan. Gaur egun, ziur nago, mutiko batek ez leuskiola eutsiko horri egun pare bat be,
|
baina
orduko denporetan bai.
|
|
|
eta bera zein atsekabetua. Aitaren lanbidea zela medio, hiru bider aldatuak ziren harrezkero herrialdez,
|
baina
orduko hura ezberdina izan zen. Adinagatik, atzean utzitako lagunengatik, aurrean topatu ez zituenengatik.
|
|
|
Niretzat nahi zintudan. Orduan ere euria ari zuen,
|
baina
orduko hartan modu desesperatuan. Kostatu zitzaidan zu topatzea, larunbat gau hartan, gobernuko partiduaren egoitzaren aurrean.
|
|
2016
|
|
|
Egun ere mahai gainean jarri du gaia Zarauzko EAJk.Azaldu du egungo Udal Gobernuak, EAJk eta PSE EEk, espedientea" sakon" aztertu zuela, eta ohartu zela lehiaketa irabazi zuen enpresak proposatutako eraikinak pleguetan jasotako neurriak" bikoiztu" egin zituela. " Baldintzen arabera, tabernak 150 metro koadro neurtu lituzke,
|
baina
orduko gobernuak 270 metro koadroko jatetxea eraikitzea adostu zuen", zehaztu du Zarauzko EAJk.Xabier Txurruka Zarauzko alkateak azaroan salatu zuen EH Bilduk ez zuela nahi izan hirigintza ikuspegitik proposamena aztertu, eta" are okerragoa dena", egun ez duela aitortu" une hartan hartutako erabaki okerren ardura politikorik". EAJren Zarauzko batzarrak adierazi du koalizi... " EH Bilduk ez zuen aintzakotzat hartu Plan Berezia, lehiaketako oinarrietan jasotako azalera nahierara moldatuz, PPren babesarekin", kritikatu du.
|
|
|
Sinplekeria horiek gaitzesten zituen eta nardatzen zuten, zeren berak Demokrazian eta Askatasunean sinesten zuen,
|
baina
orduko demokrazia liberalak ezgai ziren askatasuna bermatzeko, eta ezgaitasun harixe egozten zion faxismoen eta komunismoen indarra. Eta arrazoiketa horretara etorrita, Yugoslaviako Milovan Djillas aipatzen zuen, haren liburua eta haren aburuak:
|
|
|
1 ETAko lehenbiziko buruek ez bezala, euskarari buruz, buruzagi berriek axolagabekeria higuingarria zutela, eta hizkuntza berezirik gabe nazio berezia eraikitzea ezinezkoa zela. 2 Abertzale guztiak oso sentibera zirela gure herria bi estatu zapaltzailek bitan banatua zutelako,
|
baina
orduko buruei hori bost axola zitzaiela. 3 Beste horrenbeste Nafarroarekin.
|
|
|
|
baina
orduko irudi edo ideia bera ordezkatzeko erabiltzen al du Artzek?
|
|
|
Azaldu du egungo Udal Gobernuak, EAJk eta PSE EEk, espedientea «sakon» aztertu zuela, eta ohartu zela lehiaketa irabazi zuen enpresak proposatutako eraikinak pleguetan jasotako neurriak «bikoiztu» egin zituela. «Baldintzen arabera, tabernak 150 metro koadro neurtu lituzke,
|
baina
orduko gobernuak 270 metro koadroko jatetxea eraikitzea adostu zuen», zehaztu du Zarauzko EAJk. Xabier Txurruka Zarauzko alkateak azaroan salatu zuen EH Bilduk ez zuela nahi izan hirigintza ikuspegitik proposamena aztertu, eta «are okerragoa dena», egun ez duela aitortu «une hartan hartutako erabaki okerren ardura politikorik».
|
|
|
Liburuetan iritsi zaigun kultura idatziak laxotasun itxuran, komediaren leinuruz eman nahi izan dizkigu urte haietako argazkiak sarri. Halakorik izango zen, noizbehinka zorion pindarren batek joko zuen behartsuen etxeko atea noski,
|
baina
orduko testigantzak aintzat hartzekotan lazeria dramatikotik ere ondo osatua egongo zen herritar apalarentzat eguneroko arrunta.
|
|
2017
|
|
|
Maialen Lujanbio izan zen lehen aldiz kantari entzun nuena. Konstituzio plazan izan zen,
|
baina
orduko hartan ez nekien Lujanbio zertan zebilen. Gogoratzen dut melodiek gerarazi nindutela, baina ez zen esperientzia osoa izan.
|
|
|
Portilla (Saratsu, Trebiñu, 1993) ikus entzunezko komunikazioa ikasten ari da Mondragon Unibertsitatean, eta bigarren aldia da iragarki bat egiten duena: «Duela bi urte beste lagun batzuekin batera aurkeztu nintzen lehiaketara,
|
baina
orduko lana gerrillariagoa zen».Portilla lagun batekin hasi zen iragarki irabazlea prestatzeko ideiari bueltaka. «Argi nuen zerbait ezberdina egin nahi nuela.
|
|
|
a) Txoriaren metafora aurretik ere erabili izan da euskal literaturan, ahozko literatura tradizionalean, adibidez;
|
baina
orduko irudi edo ideia bera ordezkatzeko erabiltzen al du Artzek?
|
|
|
Sesio higuingarriak izaten ziren, amesgaiztorik latzenetan ere irudika ezin daitezkeenak. Ume batek ez luke sekula halako erasorik sufritu behar,
|
baina
orduko Georgia ilun hartan ez zuen inork atzamar bakar bat mugitu Ekaterine gaixoa infernu hartatik ateratzeko. Hamahiru urte zituela, neskatila izateari utzi eta lehenengo emakume odolak isuri zituenean, aitak interes guztia galdu zuen, eta, amorrualdi batek jota, alaba adin txikikoak esplotatzen zituen mafia bati saldu zion, bere eztarria alkohol merkeaz busti ahal izateko.
|
|
|
Ipar Ameriketan eta Frantzian alderrai ibili eta gero, egindako traizioak ordain txarra izan zuen 50 bat urte zituela, erregek barkatzen baitzuen, baldin eta soilik soldadu gisa itzultzen bazen Espainiara. Geroago saiatu zen Kubara itzultzen,
|
baina
orduko gobernadoreak, sarrera debekatu zion hiltzailetzat hartuta.
|
|
2018
|
|
|
amak, emazteak eta alabak. Agian goizeko dantzaldiak edo erraldoien kalejirak ikustera ateratzen ziren,
|
baina
orduko Sanferminak ezagutu zituen edonori galdetuz gero, emakumeen ikusezintasuna egiaztatuko du.
|
|
2019
|
|
|
Orain dela 30 urte, ordea, emakumeek 24 orduz lanuztea egitea" pentsaezina" zela dio, egoera" oso bestelakoa" zelako. " Nik orduan ere ospatzen nuen Emakumeen Eguna, manifestazioetara eta joaten nintzen,
|
baina
ordukoek ez zuten zerikusirik gaur egungoekin. Orduan, jendeari azaldu egin behar izaten genion zergatik atera ginen kalera eta zergatik zen garrantzitsua emakumeek indarrak batzea.
|
|
|
lehena indartsu, aurreko aldi hartan bezala, bigarrena agian suabexeago, boto papera udalerako kutxan sartu zuen unean. Beti bozkatzen du alderdi bera,
|
baina
orduko hartan, nobedadea, alkatetzarako independente bat aurkeztu zuten.
|
|
|
Zauri handi samarra zen: amak Coralineren bizikletari atzeko gurpiltxoak kendu zizkion udan bezainbestekoa;
|
baina
orduko hartan, uda hartan alegia, zauriak eta urradurak egin arren (belaunak zarakarrez bete zitzaizkion), zerbait lortu izanaren sentsazioa izan zuen. Zerbait ikasten ari zen, berarentzat ezezaguna zen zerbait egiten ari zen.
|
|
|
Gure amak jokatzen zuen umetan, mutilekin. Orduan, mundu guztiak jokatzen zuen,
|
baina
orduko mentalitatearekin emakume bat kantxan ikustea... Bazeuden erraketistak, baina hala moduz haiek ere.
|
|
|
• Badator berriro Korrika1980an Euskal Herria Oñatitik Bilbora zeharkatu zuen lehen Korrika antolatu zutenetik, euskararen alde antolatzen den ekitaldirik jendetsuena eta garrantzitsuenetakoa da. Ordutik, 20 Korrika eta 38 urte igaro dira,
|
baina
orduko helburu berari eusten dio Korrikak: batetik, gure hizkuntzaren aldeko kontzientzia suspertzea, eta bestetik, gau eskola zein euskaltegien eguneroko lana indartzeko dirua biltzea.
|
|
|
Orduan ja urduri jarri nintzen eta konturatu zirenean, utzi egin ninduten. Nire bertsokideak esan zidan beste urte batzuetan ere ikusia zuela hango desfasea,
|
baina
ordukoarekin harritu egin zela bera ere. Kamionetaren kontuarekin moskeatu zen baina bertara jendea gogoz kontra bota zutelako bainoago, bertsotan ari ginen bitartean zalaparta sortu zutelako".
|
|
|
Ametsak, jakina, zentzugabekeria errebesenari aurre egiteko ere prestatuta daude,
|
baina
orduko hartan usteak ustel atera zitzaizkion, eta berehala esnatu zen. Une horretan bertan desegin zitzaigun lehenengo ikustaldia.
|
|
2020
|
|
|
Handik urte batzuetara beste hitzordu bat lortu zuen Etxegarairekin Erroman; orduko hartan Etxegarairen biografia egitea zuen xede. Huts, orduan ere;
|
baina
ordukoan, Otamendiren bisitaren jakitun, horrela esan omen zion lekaimeari: " Utziozu sartzen, hori, ni bezala, euskal herritarra da eta".
|
|
|
Eskaintza zoroak egin zizkioten Mariri, egun sinesgaitzak diruditenak,
|
baina
orduko garai ero haietan barra barra zebiltzanak. Baina Marik berean segitu zuen.
|
|
|
–Izatez, korrexidoreak sei hilabeteko egonaldiak egin zituen Tolosa, Donostia, Azpeitia eta Azkoitiko hiri bakoitzean, baina egin, Donostia eta Tolosa bitartean egiten zituen urteko egonaldi gehienak. Jagobe eta Juan Idiakezen arteko auzien moldeko epaiak emateko boterea herriko alkateek zeukaten,
|
baina
ordukoan Galdosek lortu zuen auzi hura korrexidorearen eskuetan uztea.
|
|
|
Agian ez ginen oker. Agian orain poema hobeak idazten ditugu,
|
baina
orduko haietan zegoen jada guztia. Agian gu gara gure oroitzapenak bisitatzera goazenak, hilzorian daudela, gu iritsi arte biziko direlakoan.
|
|
|
Eta klaro, nola esplikatu seme bati gauerdian ordubetez banku batean eserita egon behar duela? Beste baterako ikasi dut,
|
baina
orduko hartan esan egin nion: “Alberto, gauerdian plazako banku batean eseri eta ordubetez egon behar duk han”.
|
|
|
hastapenean ez da deusik ageri, ez eta deusik sentitzen ere. Biziki minberatua delarik baizik ez gara ohartzen,
|
baina
orduko txantxarra handia da eta hortza biziki hondatua. Artatzen ez baldin bada, txantxarrak hortza hiltzen du eta infekzio orokorra eragin dezake.
|
|
2021
|
|
|
Gaur egun, dena Youtuben dago, eta ordu asko pasatzen nituen bideoak ikusten, tresna bakoitzak zertarako balio duen aztertzen... Gero, platerak erosi nituen; orain elektronikoak dauzkat,
|
baina
ordukoak mekanikoak ziren. Horiekin hasi nintzen praktikatzen.
|
|
|
Berrogeita hamarretara hurbiltzen ari ziren. Gehienek seme alaba kozkorrak zituzten,
|
baina
orduko gazte eta ilusioz beteta sentitzen ziren. Udarako asmoak ere komentatzen egon ziren.
|
|
|
Bulegora heldu ondoren kafe bat prestatu zuen. Gustura egin zuen lo,
|
baina
orduko ez zituen lorratzak kendu. Kafea bukatuta mahaiaren gaineko gauzak ordenatzen ari zenean Jaker agertu zen.
|
|
|
Hasierako indarra bilduz geziarekin apuntatzea lortu zuten azkenik. Ehun bat metrora asmatzea zen helburua,
|
baina
orduko hirurogeian egitea eskatu zieten. Beste baterako utziko zuten praktika haiek zaldi gainean egitea.
|