|
2008
|
|
|
Idazten, gaztelaniaz hasi zen idazten Iban Zaldua, baina euskal literatura ezagutu eta euskaraz argitaratzeari ekin zion. Berak ipuingilea dela dio, «urduriegia» delako nobelak eskatzen omen duen ahaleginerako,
|
baina
ipuinen bidez, zientzia fikzioa, genero beltza eta surrealismo tanta batzuk nahastuta, hainbat liburu erreferentziazko jarri ditu kalean. Haur eta gazte literatura ere landu du, eta baita saiakera ere.
|
|
|
Baina, azken finean, zaila da aspaldi aspaldiko gertakariak zehazki nola gertatu ziren jakitea. Historia idazteko orduan neutrala izan behar da,
|
baina
ipuinak idaztean ez da nahitaezkoa.
|
|
2009
|
|
|
Liburuan ere oso gauza krudelak kontatzen dira,
|
baina
ipuinaren filtroarekin. Nik ez ditut epaitu pertsonaiak, haien gorabeherak kontatu ditut.
|
|
|
Aurreko apparatnik ek eta diru gose berriek osaturiko mafiak gurutzatzen dira jendearen eguneroko bizitzan. Protagonista, Viktor idazle frustratua, arnasa sakoneko eleberri bat idaztearekin amesten duen
|
baina
ipuin labur laburrak baizik idazten ez dituena, mafien amaraunean eroriko da eta genero berri baten sortzaile aparta bihurtuko: oraindik bizirik dauden hainbat jenderen obituarioak prestatu behar ditu, egunkari bateko erredakzioburuaren irizpideei jarraikiz, eta bidali ahala hilik agertuz joaten dira omenezkoak, bortxaz, erran gabe doa.
|
|
2010
|
|
|
Hasieran beste gauza bat zena ipuinei buruzko nobela bihurtu zen. Ipuinak babesleku bat izan ziren niretzat hasieran, batzuetan errealitatetik ihes egiteko aukera eskaintzen zidan babeslekua; gero, denborarekin, errealitatearekin beste modu bateko harremana izaten ikasi dut,
|
baina
ipuinekiko zaletasun bat edo maitasun bat geratu zait, harreman intentso bat. Horretaz gain, maitasun istorio bat ere badago; iraganean bete ez zen maitasun istorio apur bat ilun eta ezberdin baten oinordeko den maitasun baten istorioa.
|
|
|
Zazpi narraziok osatzen dute Gasolindegian,
|
baina
ipuinez osatutako nobela da, Mujika Iraolaren ustez. Ados dago Ugarte:
|
|
2014
|
|
|
Gertatzen dena da ildo horiek bakanago agertzen zirela aurreko liburuetan, eta honetan luzeagoa den neurrian, eta mota ezberdineko ipuinak tartekatzen diren neurrian, inpresioa eman dezakeela aniztasun gehiago dagoela. Fantasiakoetan erraz antzematen da zure estiloa,
|
baina
ipuin errealistagoetan badago orain arte hainbeste erakutsi ez duzun ahots bat. Zerikusia izan dezake horrek nire azken urteetako irakurketekin.
|
|
2018
|
|
|
Niretzat interesgarrienetakoa familiaren gaia da. Denok dakigu familia guztiak direla disfuntzionalak,
|
baina
ipuinotako familietan disfuntzio bereziak ageri dira... Alabek presentzia handia dute ipuinotan, eta sekretuak, misterioak oso modu aberatsean jorratzen ditu Ibanek».Euskal gatazka edo Zalduak berak «gure Gauza» deitu izan duena ere ageri da.
|
|
2020
|
|
|
Lehen ipuina eta azkena gainerakoetatik nabarmentzen dira; lehena, zailtasunagatik, eta azkena, luzeragatik. Halere, iruditzen zait Bachmannen ipuingile xarma erdiko hiruretan loratzen dela bere ederrenean; lehenbiziko ipuina, adibidez, sekulako lorpen teknikoa da,
|
baina
ipuin gisa konplexua, eta, zailtasunean iluna izan gabe ere, besteak baino gozakaitzagoa suerta dakioke irakurleari. Hurrengo ipuinak, berriz, zelaituagoak dira, eta klaruagoak bertako emakumeen erretratuak.
|
|
2021
|
|
|
Familia baten sortzailea eta patriarka zen, eta haren teilatua arbelezkoa zen». Narratzailea herriaren ahotsarekin berdintzea ez da sekulako akrobazia literarioa,
|
baina
ipuinotako ahots narratibo sendoaren erakusle da, eta ederki landua dago, ia oharkabean pasatuagatik ere.
|
|
2022
|
|
|
Janbattitt Dirassarren (Hazparne, Lapurdi, 1937) oratoria deigarria da: Euskal Irratietan ematen ditu astean behin Ziburu (Lapurdi) eta inguruko berriak,
|
baina
ipuinak balira bezala irensten ditu entzuleak, idatzia eta ahozkotasunaren krema eztiari esker. Aldarrikatzen duena praktikatzen du Dirassarek:
|
|
2023
|
|
|
Bai, eta, horrez gainera, genero espresioagatik iraintzeko modu asko daude. Gaia zaharkitua geratzea espero dut,
|
baina
ipuinean kontatzen da oro har ezberdina dena nola tratatzen den eta nola pertsona bat ahaldundu daitekeen.
|