|
2007
|
|
|
Hizkuntzaren erabileran eragiteaz ari garenean, hainbat ikerketa eta adituren iritzi izaten ditugu aintzat eta horietan oinarritu ohi ditugu gure programak. Batzuetan modu kontzientean egin da hori, beste batzuetan intuizioz,
|
baina
horrek ere balio du, intuizioa inguruaren behaketan oinarritua egoten baita gehienetan eta bertatik jasotzen baititugu egitasmoak sortzeko adierazle egokienak.
|
|
2010
|
|
|
3 eraBileraren Korapiloa nolanahi ere, erabilerak ematen digu hizkuntza baten bizi indarraren berri zuzena. euskara ez da salbuespen bat. osasuntsu ibiliko bada, hiztunak behar ditu hizkuntzak, ez salbatzaileak. hizkuntza bat erabilia izango bada, ezinbestekoa da neurri batean bederen" ezagutzea", baina ez da nahikoa; gainera, ezagutzen den hizkuntza erabiltzeko aukerak behar dira,
|
baina
hori ere ez da nahikoa; erabiltzeko aukerak edukita ere," erabili nahi" izan behar baita, eta erabiltzeko" aukera egin"(" aukera egin" diot, euskal hiztunak, gutxienez eta zorionez, elebidun baitira, ez elebakar). hizkuntzak, funtsean, komunikabideak dira. ez bakarrik, jakina. hizkuntzek komunikabide izatearen balioa besterik ez balute, ez litzateke batere gatazkatsu... batetik, hamarkada hauetan euskararen ezagutza ez ezik erabilera ere handitu egin da; bestetik, gaur egun elebidun direnek ez dute duela hamabost urte elebidun zirenek baino gehiago erabiltzen euskara; hirugarrenik, erabileraren gehikuntza ez da neurri berekoa izan adin multzo eta eremu guztietan; eta, laugarrenik, ingurune soziolinguistikoak eta etxeko lehen hizkuntzak zuzenean eragiten dute elebidunen hizkuntza hautuan, hots, euskararen erabileran. garbi esanda, beraz, erabilera ere hazi egin da, baina erabileraren hazkundea ezagutzaren gehikuntzari zor zaio, ez elebidunek lehen baino gehiago erabiltzeari; elebidunek, izan ere, kasu batzuetan gehiago eta beste batzuetan gutxiago erabiltzen dute, nahiz eta oro har erabilera aukera gehiago izan eskura. erabileran eragiten duten faktoreen artean, hauek nabarmendu ohi dituzte adituek:
|
|
|
(2) helduen euskalduntzeari dagokionez, nafarroako gobernuak ez du esparru estrategikotzat jo: ...azio kanpainarik antolatu ere. azken 20 urteotan ikasle kopurua eta ikasteko erritmoa apaldu dira eta, neurri handi batean, helduen euskalduntzea euskal hiztun berriak sortzeko indarra galduz joan da (aleman 2010). euskara kualitatiboki oso gizarte esparru jakinetan da hizkuntza ohikoa eta bertze esparru anitzetan ia ez du tokirik. adibidez, hezkuntza da euskara ohiko samarra den esparruetako bat,
|
baina
horretan ere ez homogeneoki. Maila akademikoetan gora egin ahala euskararen eskaintza txikiagoa izaten da. alde horretatik, esparru horretan unibertsitatea da euskarak estrategikoki ziurtatua lukeen arloa. unibertsitatea irakaskuntzaren ibilbidearen azken maila da, euskara hezkuntzan sartze prozesuari zentzu eta dimentsio pragmatiko osoa ematen dion goi urratsa. gurean nafarroako unibertsitate publikoak du horretan zeregin handia. nup 1987an sortu zen eta harrezkero euskararen estatusaren eztabaida publikoan protagonismo berezia izan du. nafarroako euskaldunoi prestakuntza aukera berberak ematea eta, oro har, elebitasun soziala begi onez ikusten ez dutenek nupen euskaraz ikasi ahal izateari mugak jarri nahi izan dizkiote, nahiz eta nupeko ikasleen artean gero eta euskaldun gehiago izan. azken urteotan egoerak hobera egin du hala euskarazko eskaintza akademikoan nola irakasle euskaldunen kopuruan. gerora begira, euskararako estrategikoak izanda ere horietatik at geratzeko arriskua duten esparruak merezi du aipatzea:
|
|
2012
|
|
|
Euskara hutsean argitaratzen den egunkariak, Berriak, leku txikia du arnasgune horietako etxeetan eta irakurle apurra du (%13). Horiez gain, Tolosaldeko Hitzak badu irakurle multzotxo bat,
|
baina
hori ere ez da %15 ingurutik pasatzen.
|
|
2014
|
|
|
Askoz erosoagoa egiten baitzaigu kodez aldatzea euskaraz esatea baino; alde horretatik hutsune nabarmena dauka euskarak (edo euskaldunok?). Ez horrenbeste, gure kasuan behintzat, umoreari dagokionez,
|
baina
horretan ere zerbait nabari da. Gero eta txiste edota pasadizo gutxiago entzuten baitira euskaraz.
|
|
2016
|
|
|
Komunitate bateko partaide izateaz gain, errealitatearen sortzaile gisa —hizkuntzaren jabe den neurrian— ere agertzen zaigu. Ekimen eta egitearen poderioz bere oinatza uzten du testuinguruan,
|
baina
hori ere bueltan etorriko zaio, aritze horrek bere identitatearen sorkuntzan, eraikuntzan eta berreraikuntzan ondorioak izango dituelako. Horra hor, identitate performatiboaren gakoa:
|
|
2017
|
|
|
bezeroen engaiamenduan?, langileen borondate onean?, erakundearen kalitate eta praktika onetan?, lan egituraketa eta antolakuntzan?, zerbitzuak hobetze eta berritzeko programetan? badakigu, zoritxarrez, egitura eta erakundeen ebaluazio programek askotan goitik behera deskargatzen dituztela ardurak eta erantzukizunak.
|
baina
horretan ere aitorpenetan eta kategoria sozialetan oinarritutako ikerketei kritikatu diegun logika bera ikusten dugu. hizkuntza erabilera edota lan kalitatea prozesu eta produktu sozial eta estrukturalak dira, orietatik hizkuntza praktiken erregistroetara: erabilera sustatzeko neurriaren bila – Eduardo Apodaka eta Jordi Morales
|