|
2000
|
|
|
Ondoko urteetan, Gobernu debekuen itzalik gabe,
|
baina
hiriak ekarri zuenerdalduntzearen zamapean eratu zen elizako elebitasuna (Cronica: II, 24 [1944], 153r [1952]; III, 15 [1955]).
|
|
|
Baina urrea ez duk munduko errealitate bakarra, zeren zilarra ere baduk, burdina ere baduk, eta buztina ere baduk; eta, urrezko numeroa dagoen bezala, zilarrezko bat genikek, baita burdinazkoa eta buztinezkoa ere. Joanesi mila aldiz erran zioat,
|
baina
hiri oraino ez, Pedro, ezen, ene aburuz, errealitate ororen azpian printzipio matematiko aldaezin batzuk daudela eta matematika aldaezinak aldatzen eta mugitzen duela guztia, Galileok ongi adierazi zuen bezala. Eta libertateak ere bere matematika dik, eta matematika hori ez duk numero bakarrerat mugatzen...
|
|
|
Eta Bostonera heldu, heldu gara, baina aurrera eginez, aurrera eginez, azkenean inguratu egin dugu, eta baita atzean utzi ere. Hasieran Boston hiri handia izango zela pentsatu dugu, eta ibilbide luzea egin genuela erdialdera heltzeko,
|
baina
hiria bistatik galdu dugunean jendea galdezka eta marmarka hasi da: " Nora goaz?
|
|
|
horrela esaten baldin bazaie, hamar bat zikoina bistatu nituen. Gamarran, hiriaren kanpoaldean dagoen herrixkako habia ezagutzen nuen, elizdorrea errepidetik bertatik ikusten baita,
|
baina
hiri hirian sekula ez nuen halakorik ikusi. " Gainerako hegaztiak baino lehenago elkartzen dira Afrikan negua igarotzera joateko", entzun nion ikusle harrituetako bati.
|
|
2001
|
|
|
Tarte labur honetan dagoeneko, Euskal Herriko turismoaren hiriburuaren edertasun multzo luzearen zatitxo bat dastatzeko aukera izan dugu,
|
baina
hiri honen mirari ugarietaz gozatzeko (Alde Zaharra, hondartzak, kaia, Kontxaren aurreko etxebizitzak, Urumearen gaineko zubiak, lorategiak, Aquariuma eta abar luzea) denbora nahikoaz eta presarik gabe ibiltzea gomendatzen dizuegu.
|
|
|
Lagina txikia izateak ez du ondorio guztiz adierazgarririk ateratzeko biderik ematen,
|
baina
hiri batetik bestera egoera oso desberdina dela esan liteke, batez ere eguneko menuen nutrizio balioaren ikuspuntutik.
|
|
|
Lamina ia beltza izanen da, puntu zuriekin. Kontinenteak ez dira markatuta egongo,
|
baina
hirien argitasunaren irudia diren puntu zuriek, beren distribuzio desberdinean, ohizko mundu geografia iradokiko dute.
|
|
|
– Orain taldeko gainontzekoen arrastoan gabiltzak,
|
baina
hiri zegokiana horixe zuan. Jakinaren gainean hago.
|
|
|
– Ez duk sinetsiko,
|
baina
hiri gertatutakoaren berri izan nuenean nire osaba arrantzalearen esana etorri zitzaidaan burura. Zera esaten zian edozein ostatutan txakolin botila aurrean zuela eta berari (botilari) zuzendurik, haren mintza-lagun bakarra bailitzan:
|
|
2002
|
|
|
Gaur egun, bertaratzen den turismoa masiboagoa da, batez ere udaran,
|
baina
hiriak ez du horregatik bere glamourra galdu.
|
|
|
Miarritze, Donostia, Porto, Santiago eta Salamanca sartuko dira sare horren baitan. Salamanca izango da sarearen gune nagusia,
|
baina
hiri bakoitzean bulego bat irekiko da produktoreei behar duten informazioa eta baimenak lortzen laguntzeko. Izan ere, sare honen xedea hiri hauen arteko elkarlana sustatzea da ikus entzunezko produkzioaren sustapen eta garapenerako.
|
|
|
Txetxeniarren aldetik Maskhadovek segitzen du izaten ofizialki lehendakari, baina askok duda egiten du zenbateraino kontrolatzen dituen gerrillari taldeak. Hauek mendialdean dute babesa
|
baina
hirietan ere badute presentzia, eta etengabeak dira errusiarrei ematen dieten egurra, duela aste pare bat helikoptero bat lurreratu eta 115 soldadu hil zituztenean bezala.
|
|
|
Egoera aldatu egiten da hiri batetik bestera,
|
baina
hiri batek ere ez du gainditu azterketa.
|
|
|
Desagerpen/ suntsitze prozesua 1960ko hamarkadan hasi zen modu agerian, eta gaur egun ere jarraitzen du. Era berean, honek beste betebehar bat erebadakarkigu; hots, kontserbatzen den ondare arkeologikoa babesteko beharrizana,
|
baina
hiriaren erritmoak geldotu gabe, hain zuzen. Horixe da hiri arkeologiarenlehen esangura, ezin ahaztu duguna, zeren eta marko espazialak beti baldintzatukobaitu ikerketa egiteko modua.
|
|
2003
|
|
|
Landa mundura hurbiltzen dira isolamenduan oinarritzen dira
|
baina
hiriko eskemak gordetzen saiatzen dira.
|
|
2004
|
|
|
Urratzen ari garen ibilbidea berbera izanda ere, ibiltari bakoitzak hiri diferente bat ikusten du. Literatura oron hiria dago,
|
baina
hiria ez da lekune soila, hiri egiturak bestelako hizkuntza bat sorrarazten du pertsona bakoitzaren baitan.
|
|
2005
|
|
|
Jon Mikel Bilbon jaio zen,
|
baina
hiria ezagutzeko astirik gabe gurasoak, arreba eta laurak Bartzelonara joan ziren bizitzera. Sei hilabete eta erdi zituen Bartzelonara eraman zutenean.
|
|
|
Massachusettseko Teknologia Institutuko (MIT) ikerlariek telefono elkarrizketen bideak jarraitzeko sistema asmatu dute. Oraingoz elkarrizketak ez dituzte entzuten,
|
baina
hiri batean gertatzen diren milaka deien arrastoa jarraitzerik badute.
|
|
|
Ez zan uriak hasiera baten erakutsi eutsan aurpegia askoz hobeagoa izan. Izan be, hamaikatxo etorren egunero urira etorkizun bila,
|
baina
uriak ezin eban bakotxari egokon lekurik eskeini eta etorkizunari ilun erexten eutsien heldubarri askoren begiek. Gazte sasoian oinarrizko hezkuntzak eskatzen eutsana beteta, edozertan lan egiteko prest egoan Eve.
|
|
|
Uda hartan, gure herritik hurrean
|
baina
urian, uriburuan, bizi ziran senide batzuk agertu ziran gurean, handik pasatzen zirala ta bisita egitera. Gurasoekaz zer moduzka, nigaz eta neba arrebekaz mosuka ekin eutsoen.
|
|
|
Kargua gorago eta egarria handiago. Herriko hautetsi izateak asetzen du gehienen gosea,
|
baina
hiri bateko zenbat auzapez egon daiteke denbora berean kontseilari nagusi edo deputatu izan gabe. Hiruak, legez haizu zirelarik!
|
|
|
Atzo ez zituen ikusi, ahaztuta zeuzkan, baina gaur, goizean lanera joan denean lehenbizi, hiripekoan, eta lanetik irteterakoan gero, berriro sumatu ditu. Hasieran ez ikusiarena egiten saiatu da,
|
baina
hiritik oinez itzulinguruak egin ondoren, egiaztatu du ezin zituela atzetik kendu. Azkenean arineketan hasi da Unamuno plazatik gora, eta ez dio korrika egiteari utzi etxera iritsi artean.
|
|
|
Gehiegi ezer egin barik emateko, gutxiegi ezagutzen ez duen herrian menturatzeko. Gustatuko litzaioke Frankfurtera doan auto busa edo bilatzea, eta horrela Alemaniako hiri bat ezagutzea, ez baita inoiz egon, orain bezala aireportuan baino,
|
baina
hiria zenbat kilometrotara dagoen ere ez daki, eta beldur da luzeegi egin, handik noragabetu, eta lotura galtzeko. Alemanian ikusiko duen bakarra, beraz, eguraldi lainotsuak leihatilatik utzi diona.
|
|
|
– Bai,
|
baina
hiri ez diagu utziko!
|
|
2006
|
|
|
Ofizialki, Bilbok 706 urte ditu. 1300ean hartu zuen hiribildu izendapena, Diego Lopez de Haro orduko Bizkaiko Jaunaren eskutik,
|
baina
hiria han zegoen lehenagotik. Ez jakin zehatz noiztik, ordea.
|
|
|
Seme alabak maitasun osoz hezteko ahaleginetan dihardutela aitortzen dut
|
baina
hiri handietan, batez ere, ez dute astirik hartzen seme alabekin izateko.
|
|
|
Hala ere, Italiako erdialdean eta Po-ko haranean nekazariak biztanleriaren gehiengoa izaten jarraitu zuten. Gehienak ez ziren jabeak
|
baina
hiriko burgesiaren lur sailetan kolono moduan lan egiten zuten. Lur teniente handiek kolonoen lana nahiago zuten esklaboena baino.
|
|
|
Beraz, gure basanderea ama zintzo baten babes ezaugarriekin hornitua dago. Basoaren aingeru bat dugu eta horren berri ematen digu narrazioak,
|
baina
hirira iristen denean narrazioan hutsunea, isiltasun handia dago. Beatrizek basoan aurkitutako iheslaria hiriari saldu dio diru truke, edota Danteren Beatriz zerutiarra, aingeru salbatzailea, Rossettiren banpiresa bilakatu da.
|
|
2007
|
|
|
Bestetik, Sevilla, Iruñea eta A Coruñako igerilekuek urtean zehar ixten ez dute
|
baina
hiri gehienetakoek astebete edo pare batez, mantenu lanak direla medio, atea ixten dute, instalazioen itxierak txandakatuz.
|
|
|
Gu hemen Erromarekin hasi gara (R. de Basterra-ren arimatxoa estasiarazten zuen, el alma de la ciudad de Roma? handi hori),
|
baina
hiriaren, izpiritu, edo Volksgeistaren pertsonifikatze eta jainkozkotzea Erromak Greziari ikasi dio (eta, beste mila gauza bezala, Greziak Asiari:
|
|
2008
|
|
|
Horixe da arazoa. Jakintza handituko da, gero eta gehiagok jakingo dute euskaraz, herri txikietan euskarak prestigioa izango du,
|
baina
hirietan zer. Hiriak ez dira euskaldundu.
|
|
|
Spa daukaten establezimenduetako (azterturikoen %45) batez besteko prezioa 90 euro da
|
baina
hiri batetik bestera sekulako aldeak daude.
|
|
|
Estebanek argi dauka Durango ez dela tokirik egokiena astronomian aritzeko,
|
baina
hiri handi batetik baino behaketa hobeak egin daitezke. Barrez dio leku aproposena Gorbeiako gailurra edo horrelakoren bat izango litzatekeela, baina ezinezkoa dela han behatoki bat izatea.
|
|
|
Gauza bat baita bihotzean eremu tradizionala izatea, eta beste bat horri begira aritzea. Nazionalismoetan sarri deskribatu den fenomenoa da, baserrien apologia
|
baina
hiriko ekintza.
|
|
|
ABEL: Bai, zuek barre egin,
|
baina
hiri ere esan nian, Unai. Gauza ederra duk emakume egokia ondoan edukitzea.
|
|
|
Ezkutuan ari ziren talde horietako kideak 1867tik ari ziren konspiratzen, eta iraultzarekin batera nonahi eratu ziren Batzorde Iraultzaileetan?. Junta Revolucionaria?? parte hartzen ikusten ditugu (Madrilen, Bartzelonan eta Zaragozan adibidez);
|
baina
hiri eta herririk gehienetan Batzorde Iraultzaileen eraketa guztiz berezkoa izan zen, batez ere foru lurraldeetan. Dena den, batzorde horien bizitza nahiko laburra izan zen, urrian bertan behin behineko gobernuak euren desagerpena agindu baitzuen.
|
|
|
“Egoera errealistago batean, 48 minutuko egonaldietan, gidariak legea baino %7 gehiago ordainduko du”. Hiru orduko iraupenerako, igoera batez beste %15ekoa da,
|
baina
hiri batzuetan %30etik gorakoa izan daiteke. Ikerketak ondorioztatu du araudiak debekatutako praktikek dirautela, hala nola blokekako kobrantzak.
|
|
|
Hiri bakoitzean, eremu urdinean aparkatutako ehunka auto ikusi ziren, parkimetroaren tiketa erakusten zutenak, adierazitako denbora zenbat gainditzen zuten eta horietatik zenbat ziren isunez zigortuak. Behatutako 4.000 autoetatik %15ek ordaindu zuten denbora gainditzen zutela egiaztatu zen,
|
baina
hiri batzuek askoz proportzio handiagoa zuten: Granadan autoen %40k denbora gainditzen zuten, Alacanten %30ek eta Zaragozan eta Sevillan %20k baino gehiagok.
|
|
|
Bilbok, Iruñeak (9,5 ordu) eta Madrilek (11 ordu) bakarrik gainditzen dituzte 9 orduak, eta A Coruñak, Sevillak, Gasteizek eta Zaragozak bakarrik ez dituzte 8 ordu baino gehiago ordaintzen. Eremu urdinean ordaindu beharreko gutxieneko tarifa eta onartutako gehieneko denbora Eremu urdineko batez besteko gutxieneko tarifa 0,26 eurokoa da,
|
baina
hirietatik hirura dago aldea: 0,15 euro Murtziako eta Oviedoko gutxieneko tarifa da, baina 0,50 euro Granadan eta 0,40 euro Bilbon.
|
|
|
Hala adierazten dute Atlantaren eta Bartzelonaren adibideek. Bi hiri horiek populazio bera dute,
|
baina
hiri eredu desberdina dute, eta, ondorioz, lehenengoaren aztarna ekologikoa bigarrenarena baino 26 aldiz handiagoa da. Txostenak “klima aldaketaren erronka seriotasunez hartu duten” hirien adibideak ere ematen ditu; besteak beste, Milan, Tokio, New York, Dong Tan Txinan, Hanoi, Singapur eta hiri gutxi batzuk Manilako metropoli barrutian.
|
|
|
Herriko Etxeak ez dauka, ordea, leku gehiago zabaltzeko xederik. «Egin nahi izan genuen,
|
baina
hiriko 11 akanpalekuetako jabeak kexatu ziren», azaldu dute udaltzainek. Lapurdiko barnealdean, toki bakarra dago autokarabanentzat:
|
|
|
Konparazio batez adieraziko dut zertarako. Hiritzar bat turista bezala bisitatzen duzunean, han zabiltza kalez kale, monumentuak, museoak bisitatzen;
|
baina
hiriaren ikuspegi globala hobekien gailur batetik edo dorre garai batetik duzu. Talaiatik beste modu batean ikusten duzu kale tartean xehetasunez ikusi duzun bera.
|
|
2009
|
|
|
Hiritik hirira alde nabarmenak antzeman genituen orduan (Bilbon 1.358 balio zuen eta Granadan 505),
|
baina
hiri berean ere baziren aldeak: Bartzelonan, adibidez, 953 euroko aldea zegoen garestienetik merkeenera.
|
|
|
(20:00etatik 08:00etara),
|
baina
hiririk gehienetan zortzi edo bederatzi ordurako izaten da (Iruñean zazpi ordukoa da, 23:00etatik 06:00etara).
|
|
|
eguzkia zenbat energia ekoizten ari den, etxolaren funtzionamendurako erabiliko dena, eta zenbat CO2 ez den aireratzen teilatuan dauden eguzki panelei esker. Julia Madrazoren esanetan, oso garrantzitsua da jendeak eguzki energiaren onura bereganatzea eta etxola bisitatzea, Bilbotik kanpo eguzki ortuak eta haize errotak ikusten direlako,
|
baina
hirian, teilatu batera begiratu ezik zailagoa da energia berriztagarriak ekoizten dituzten tresnak ikustea.
|
|
|
Eli neska misteriotsu bat da: gauez bakarrik irteten da eta ez dio hotzak eragiten,
|
baina
hirira iritsi denetik hainbat lagun desagertu dira eta desagertu diren tokietan odol arrastoak geratu dira.
|
|
|
Tokio izan zen bigarren hiri kanporatua. Eurek aurkeztutako txostena ezin hobea zen,
|
baina
hiri asiarra ez zen faboritoen artean, hirian bertan zuen babesa eskasa zelako.
|
|
|
Sokratesek, Atenas eta atenastarren babesaz arduratzen ziren Jainkoak arbuiatu eta, Jainko bat guztiz berria irakasten ei zuen, hiriarena gabe mundu guztiaren Jainko abstraktua, gizon emakumeen arazoez axolagabea, eta horrela gazteak perbertitzen eta inmoralismo sofistikoa oinarritzen omen zuen. Bakarrik, antzinate zaharrak astaperrexil zukua edatera kondenatu du Sokrates hori bere Jainkoarekin (horregatik Platon Jainko bat filosofikoa bai,
|
baina
hiriaz asko eta gehiegi ere arduratsu batera itzuliko da), eta modernitate berriak, alderantziz, bere Jainko humano zaharra ahaztu eta filosofikoki perfektu bat alfer alferrikakoa aitortu du.
|
|
|
Rosak, beraz, ilbete guztietan lotu zuen. Hirian bizi ziren orduan,
|
baina
hirian, gizonaren barruan bizi zen otsoa gaixotu egiten zen. Ulu negargarriak gauero, gero eta arazo gehiago jendearen artean bizitzeko.
|
|
|
–Bai,
|
baina
hiriko kalonje jaun ezagun bat beste iritzi batekoa da, itxuraz?
|
|
|
Milaka lagun bildu ziren iruzurra salatzeko. Garai bertsuan,
|
baina
hiriaren hegoaldean, beste dozenaka mila manifestari elkartu ziren Gobernuaren aldeko kontzentrazioan.
|
|
|
Hip hoparen urratsak erabiltzen dituzte dantzari askok. Halere, ez dut uste hip hopa etorkizuneko dantza klasiko gisa ikusiko denik,
|
baina
hiri dantzako tendentzia gisa ikusiko da, jazz dantzari lotuta, betiere. Etorkizuneko dantza klasikoa gaurko estiloen nahasketa bat izango da.
|
|
|
Geroz eta gehiago errausten dira hildakoak. Goierrin (Gipuzkoa) errausketak %34 dira gaur egun, baina hurrengo urtean gehiago izango dira, eta hirietan erabat da nagusi errausketa gaur egun. Hiletak gure eskualdean gorputza bertan dela egiten dira oraindik,
|
baina
hiri handietan ez, eta hori ere etorriko da hona. Hileta zibil bat edo beste ere egin izan dugu.
|
|
|
Abu Ibrahim elkarlana bultzatzen duen arabiar erakunde bateko burua da, Saddam Husseinek ekarritako arabiarrak hegoaldera itzultzearen arduradun izan da. Gehienek alde egin dutela dio,
|
baina
hirirako konponbidea erdiesteko denbora gehiago behar dela deritzo. Kurduak eta arabiarrak auzoak izan dira luzaroan; orain etsaitasuna da nagusi, eta laguntasuna egonda ere, ez da aski, idatzitako bermeak behar ditugu.
|
|
|
Iruñean ere ez da Eguberrietan aukerarik faltako izotzetan irristatzeko. Itaroa merkataritza gunean Artic izotz pista izango dute aukeran patinatzaileek,
|
baina
hiriaren erdigunean aritu nahi duenak ere badu horretarako aukera autobus geltoki zaharrean. Artic izenekoa egunero egongo da zabalik 11:00etatik 14:00etara eta 16:00etatik 21:00etara; gaur eta hilaren 31n, ordea, 20:00etan itxiko dute, eta bihar eta urtarrilaren 1ean 18:00etatik 22:00etara zabalik egongo dira.
|
|
|
–Bai,
|
baina
hiriko kalonje jaun ezagun bat beste iritzi batekoa da, itxuraz...
|
|
|
Horiek baldin badira egungo botereak atxikitzen dituen espazioak, haien errepresentazio semiotikoa haien errepresentazio politikotik ihes egiteko modu bakarrenetakotzat har daiteke. Eta ez bakarrik semiotika,
|
baina
hirien dimentsio semantikoa ere identifikazio nazionalak bere burua hobekien adierazten duen ekoizpen espazioetako bat da. Monumentuetatik hasi eta kale izendegiraino, edota iraganen bat duten espazioen birmoldatzeraino, denek baldintzatzen dute beren baitako memoria kolektiboa eta hura praktikatzen dutenen arteko interakzioa.
|
|
2010
|
|
|
7,6 millioi biztanle ditu. Hiriburua Quebec da,
|
baina
hiririk handiena, Montreal.
|
|
|
Baktibek Alimbekov Osh erregioko komandantearen arabera, egoera kontrolpean dago,
|
baina
hiriko herritarrek diotenez, istilu etnikoak berriz hasi egin dira.
|
|
|
Lehiaketak alde batera utzita, nik hori estimatzen dut gehien. Basamortu bat da,
|
baina
hiri ikaragarria sortzen ari da, bizipen ezberdinak dituen mundu osoko jendearekin. Mapan begiratzen duzu eta honakoa etortzen zaizu burura:
|
|
|
JOANA. Niri bai,
|
baina
hiri oraintxe itzuliko zaik.
|
|
|
LUKAS. Aizan, gu ere oso kezkatuta egon gintunan hirekin Xabirena gertatu zenean,
|
baina
hiri bost.
|
|
|
ANDONI. Jakina, beste batek elikek gurako bera izan zela jakitea,
|
baina
hiri etzaik batere inporta. Eta badakik zergatik?
|
|
|
Ohiko ezaugarrien artean, desagrarizazioa da nabariena. Horrekin batera, egitura demografikoaren oreka, populazio gaztearen etorrera eta herrien hazkundea
|
baina
hiri ikuspegi batetik.Landagune hauek dituzten beharren artean hauek egongo lirateke: populazioberriaren eskakizunei aurre egitea, hiri zerbitzuetan hornitzea bizi kalitateabermatzeko eta, zenbait kasutan, herriaren hazkundea zuzendu eta zenbaitkasuetan mugatzea.
|
|
|
AEB, Raymond Joseph Hala ere, laguntza iristea zaila izango da, azpiegituretan eragindako kalteak direla eta. Puerto Príncipe aireportua berriro ireki dute,
|
baina
hiriarekin lotzen duen bidea oso kaltetuta dago, NBEko Laguntza Humanitarioko Bulegoko bozeramaile Elizabeth Byrs ek adierazi duenez. Elizabeth Byrs ek esan du obra hondakinek eta bestelako oztopoek ibilgailuen joan etorria oztopatzen dutela.
|
|
|
Abuztuaren 4a da jendez gainezka izaten den urteko egun bakarra, gainerakoetan Alde Zaharrera joateko pasabide moduan erabiltzen baitute herritarrek. Garai batean, gustuko pasealekua zen gasteiztarrentzat balkoi ingurua,
|
baina
hiriko zabalkundearekin aldenduz joan ziren Plaza Berrirantz eta Dato kalerantz, Alde Zaharretik bananduz gutxinaka.
|
|
|
Ez dut locus amoenus idoro nahi, ez dut sufien hiria guztiz baztertu nahi, ez dut zelaiaren bakardade lasaian ene burua jabaldu nahi,
|
baina
hiria, giza ekaiez mukuru beteriko espazioa ez zait laket, aiher natzaio, izukaitz dabilkit, eta harresiak oraino zutik bailirauten, porlanezko uhalez asfaltoari loturik, itotzen dihardukit estekatua, arnasa pozoinduz beharriak enpotuz sudurrak maiseatuz.
|
|
|
Herrian komunitate mugatua dugu eta hirikoa mugagabea da, horrenbestez lorpenaren balioa ez da berbera izango herrian (muga garbiak dituen komunitatean) ala hirian (mugarik gabeko lurraldean). Herrian komunitateak berak zehazten digulako lorpenaren balio zehatza,
|
baina
hirian ez dago lorpenaren balioa zehaztuko digun komunitaterik.
|
|
|
Hiria hiri zen,
|
baina
hiritik ateratzean ezabatuko zen etorbidea. Jendea, abereek eta gurdiek markaturiko estrata besterik ez, eta beroa, eta hautsa, eta itzelezko argitasuna.
|
|
|
Hiriko populazio gehiena moroa eta judua zen. Iruñea eta Aragoiko errege Alfonsok Ebro aldeko almorabideak26 bentzutu zituen 1110eko otsailean,
|
baina
hiria hustu nahi ez zuenez gero, politikoki antolatu behar izan zuen. Hiriko moroen errendizio ituna onartu zuen:
|
|
2011
|
|
|
Edo bestela, euskararentzako berriak diren horiena bezain bizitua da? Horien guztien eremu hurbila, harreman sarea, familia, lana... euskalduna da neurri handi batean,
|
baina
hiria erdalduntzat dute. Horren gako batzuk aztertzeko, jo dezagun elkarrizketatutako bi bizkaieradunek (Andoni —6 urte Bilbon— eta Maitane —6 urte Bilbon—) azaldutako eta gaur egun gainditurik duten praktika bat aztertzera.
|
|
|
Horrela, Udalak hondartza berdea deitu dio Larraskitu inguruan sortu duen San Antonioko parkeari6, baina gero Ibaizabalen inguruan azken urteotan sortu dituen pasealeku guztietan ez du belar espazio aske hiritar ibaia elkarrizketa zuzena inon ere diseinatu. Jarraian kokatutako hiru argazkietan ikusten denez, hiritarrek apropiazio ez egokien7 bidez aurkitzen dituzte planifikatzailearen asmoen gainetik pasatzeko erak,
|
baina
hiri diseinatzailearen borondatearen produktua argia da.
|
|
|
Normalean, aurretik zegoen guztia bota, kultura industrial guztia suntsitu, eta gainean eraiki da. Hiri handietan oso nabarmena da hori,
|
baina
hiri txikiagoetan ere gertatu da.
|
|
|
ba ote familiartea bera baino ezkutukoen gordeleku hoberik??, baina bertan hila zela uste geninan, halaxe uste geninan... eta aitarekin ezkondu nindunan. Etzaion ezer esan aitari, Jainkoagatik,
|
baina
hiri esan beharra neukanan; gure Karlos honek ere horixe besterik ez zidan eskatu aurreko egunotan, hiri esateko. Barkatuko ahal didan sekula, Maitere!
|
|
|
Uztail erdian Beziersera joan ginen Sonia eta biok (Perpignan eta Montpellier artean, Languedoc Rosello departamenduan), hizkuntza gutxituetako hiztunen topaketa batzuetara. Gaztelu eta ardo lurraldea da hura, Mediterraneo ertzean; lehen begiratuan ez zitzaigun sobera eder iruditu,
|
baina
hiri nasaia da, lasaia, ez dauka ia hormigoizko eraikin erraldoirik, bai ordea plaza eta etorbide zabal antzekoak, eta, horregatik, bisitariari patxada transmititzen dio (aintzat hartzeko bertutea, inondik ere).
|
|
|
Askok ez dute Pollock maite, baina badakite" handi" bat dela, Guggenheimeko bisita gidatuan horrela ziurtatu dietelako. Zenbaitek parke bat nahiagoko zuen Iberdrola dorrearen lekuan
|
,
baina hiria inoiz zapaldu ez duen arkitekto talde batek saria eman badio, zer dugu besteok esateko. Agian norbaitek auzoak berpiztuko zituen aktibitate alternatibo gehiago desiratu zuen momentu batez, baina The Bilbao Effectek erakutsi zion hiri bateko hirigintza eta birmoldatzea, beste garaietako historia industrial zikin, ketu eta erraldoia ezabatuz, postmodernitatearen bidea dela.
|
|
2012
|
|
|
Homs, gatazkaren erdigune Siria barneko gatazkaren berri nagusiak, bertze behin, erdialdeko Homs hiritik etorri dira. Oposizioko SNC Siriako Kontseilu Nazionaleko kide Hozam Ibrahimen arabera, armadak berriz bonbardatu du Homs,
|
baina
hiriarekiko komunikazioa moztuta dagoenez, biktimen berri jakitea zaila dela adierazi du. Sana agentzia publikoak jakinarazi duenez, berriz, «talde terrorista» batek armadako koronel bat bahitu du Homsen.
|
|
|
Izan ere, TES Techno Express Solutions enpresak proiektu bat zuen buruan: Donostia zeharkatzen duen Urumea ibaiaren ertzetan kaxak kokatzea, proiektu xumeekin,
|
baina
hiriari bizia emango ziotenak. Ibaiak osatzen duen ardatza ezagutzera ematea da, finean, helburua.
|
|
|
eta 30 zinegotzi kargutik kendu dituzte hiria kudeatzeko sistema mafiosoaren parte direlakoan, eta haien ordez ariko dira hiru administratzaile datozen hemezortzi hilabeteetan, udal hauteskundeak egin bitartean. Erabakia gogorra da, «mingarria»,
|
baina
hiriaren onerako hartu du Italiako Ministroen Kontseiluak ikerketa aztertu ondoren, Annamaria Cancilleri Barne ministroak jakinarazi duenez. Badaezpadako neurria da, mafiarekin zer nolako harremana dagoen frogatu bitartekoa.
|
|
|
Beste elkarte gehienek, ordea, gaztelania hutsean funtzionatzen dute: ...Aholkularitza zentroa Argitan, Barakaldoko Lagunak kultur elkartea, Barakaldoko zentro erregionalen konfederazioa, Motsukora Manga, Anime eta kultura Japoniarraren elkartea, Gaztenahiak kristau hezkuntza egitaraua Aisialdian... input mediatikoak euskal herri mailan gertatzen den bezala, Barakaldon ere gazteei heltzen zaien publizitate gehiena gaztelaniaz izaten da. udaletxeko bandoak egoten dira,
|
baina
hiriko komertzioetako iragarkiak gaztelaniaz daude ia %100ean. Barakaldoko merkataritza gune handietan euskararen presentzia urria da.
|
|
|
1 HiRia, euSKaRaRen auRKaKO KOnSpiRaziOa y hiria bizigune mota bat izateaz gain ideologia da. pluralismoa, demokrazia, indibiduoa, modernitatea, askatasuna eta halako hitzak darabiltza ideologia horrek. ondo ezagutzen dugu, gurekin bizi da. Gure pentsatze mahaian esertzen zaigu egunero. erromatikoei esker herriari ere atera ahal diogu zukurik zerbait,
|
baina
hirirako eta hiritarrentzat den heinean. ez berez, ez bere baitarako, ezta bere onerako ere. hiria da gure gogoaren bazkalekua. hiriaren ideologiak hiria historiaz eta kulturaz haraindi izan den eta den jendarte proiektu (askatzaile) gisa aurkezten digu. hiribarne, uriguen, uribarri eta Irizar guztiek pentsatuko dute euskal herria hiriz gainezka zegoela abizen hiritar horiek sortu zirenean; ez da... Baina garai hartako hiriak, besterik gabe, biziguneak ziren.
|
|
|
etxartean sortzen baita etxe bakoitzaz harago den eremu publikoa, baita baserri aldean ere, baina kalean etxe artekoa estuagoa, trinkoagoa eta mamitsuagoa da beti. ezarian, etxe arteak espazio publikoa bereganatu zuen, plazan hain zuzen. hiria sortzez askotariko jendeen eta zerbitzuen kontzentrazioa da. eta hala denez, hiria boterearen kontzentrazioa da. hirian bildu eta trinkotu diren jendeek hirian bizitzen ikasi behar dute, hau da, euren bizierritmoak sinkronizatu behar dituzte. Beste edozein giza taldetan bezala,
|
baina
hirira (eredu idealaren arabera) desberdinak elkartu direnez, berariaz ikasi dute hiri eremuan, plazan eta kalean batera bizitzen, nor bere etxean betiko eran bizi den bitartean. hala bada, hiria polikronia lokalizatu bat da, eta elkarrekin bizi beharrak sinkronizatua.
|
|
|
–Ez duk hori. Edo bai,
|
baina
hiri ez diat deus eskatu nahi. Xabierrek eztarria garbitu zuen?. Egin genuen zuloa.
|
|
|
Guayaquil da Quitoren aurkaria. Monumentu aldetik ez da hiriburuaren parera iristen,
|
baina
hiri handia da, eta ekonomikoki geroz eta gehiago indartzen ari da. Merezi du erdigunean ordu batzuk igarotzea, Katedraleko plaza ikusteko batez ere:
|
|
|
«Iraunkortasunaren guda hirietan irabaziko edo galduko da» adierazi zuenMaurice Strong Rioko Goi bilerako idazkari nagusiak 1992an. Hirietan bizi dagiza biztanleriaren% 45,
|
baina
hirien pisu ekologikoa ez dator bat haien neurrigeografikoekin, kontsumoa handiagoa baita hiriko biztanleen artean. Hiri industrialenaztarna ekologikoa hirien azalera baino handiagoa da, 100 eta 200 aldiz handiagoa, eta horrek kapital naturala suntsitzea dakar.
|
|
|
Tamaina ertaineko hiri adimendunak eta ekologikoak “European Smart Cities” proiektuak aldagai adimendun nagusien garapena aztertzen du, hala nola ingurumena, mugikortasuna edo gobernantza, tamaina ertaineko Europako 70 hiritan. Haren arduradunek, Europako zenbait unibertsitatetako talde batek, azaltzen dute hiri adimendunei buruzko azterlanak herri handietan oinarritzen direla,
|
baina
hiri ertainen erronkak eta beharrak desberdinak izan daitezke. Aztertutako 70 hirien sailkapena eskaintzen du proiektuak.
|
|
|
Zorionez eremu hori ez da porlanez bete,
|
baina
hiritik Gasteizko Mendietara zabaltzen den eremu osoa babesteko, urbanizazio proiektuei zein eremuko errepide proiektuei (ingurabidea, saihesbidea) uko egin behar zaie eta inguruko herriekin elkarlanean parke naturala izendatu. Modu horretan, Zaldiaran inguruan ezarri nahi dituzten haize errota erraldoiei bidea itxiko zaie, eta fracking bezalako eraso berrietatik babestuago egongo gara.
|
|
|
eta baratze informalen deuseztatzean oinarritu du bere estrategia. Eremu periferikoa parke pasiboa bilakatu du, ekonomikoki mendekoa
|
baina
hiri metabolismotik guztiz baztertuta.
|
|
|
Itsasoko nabigazioan bai,
|
baina
hirian ez dakit. Oihalak altxatzeko orduan haizea nondik jotzen ari den kalkulatzen hasten dena, Maritimus, ez dakit fidatzekoa den.
|
|
2013
|
|
|
Beste hainbeste gertatzen da Gran Poder jaian, maiatzaren 25ean. Inauterien antzerako festa da,
|
baina
hiri mailakoa, eta, jai egun kristaua bada ere, zentzu indigena ematen diote jantzi tradizionalen erabilerarekin. Urtero, uztailaren 16an, hiriaren urteurrena ospatzen dute.
|
|
|
Azken hori ez da ihes hodietatik ateratzen,
|
baina
hiri inguruei eta landa eremuei eragiten die, ustez aire garbia dagoen lekuei; Madrilgo mendilerroari, adibidez.
|
|
|
Hori dela eta, mahai eta aulki bakarrak osatzen dute logela eta bainu gela ere, eta hori ere oinarrizkoa da (dutxa, konketa eta komuna), xaboirik gabe, batzuetan lehorgailurik gabe, eta beste eskuoihal bat ere bai, xaboiak, koloniak eta hortzetako eskuilak ordaindu behar izaten baitira. Low cost hotel batzuetan «extrak» ordaintzen dira lehorgailu, garbiketa zerbitzu edo bigarren eskuoihal gisa Hotel estandarizatuak dira, ia beti periferian kokatuak kostuak aurrezteko,
|
baina
hiritik hain hurbil, bezeroak ez uxatzeko, eta metro ahoak edo autobus geltokiak ia saltokiaren atondoan. Espainian, gaur egungo hotel eskaintza minimoa den arren, gero eta gehiago ezartzen dira.
|
|
|
Auzo horiek metropoliko nahaspilaren aurkako irtenbide pribatuak, komunitate bereiziak, izan ziren (Mumford, 2012: 819) eta hiriaren aurkako ideologia sakonean,
|
baina
hirietatik gertu zeuden, nolabaiteko menpekotasun harremana baitzuten. Aberatsen bizitoki auzoek zein teknologia parkeek batasun tematikoa edo irudi batasuna dute ardatz eta haien helburua ikusle zein erabiltzaileek buruan duten irudi abstraktua indartzea da (Lynch, 1998:
|
|
|
LABURPENA: 80ko hamarkadako krisiaren ostean, lantegietako tximiniak bota ahala, eredu espazial berria agertu zen landa ingurunean,
|
baina
hirietatik gertu: teknologia parkea; paisaia idiliko artifizialean kokatutako espazio mugatua zen, aurrez planifikatua.
|
|
|
Gainera, prezio berarekin lortu dugu gehiago birziklatzea. Hortaz, ingurumenaren aldetik, asko irabazi dugu.Batzeko modua garestiagoa ez da. Bai,
|
baina
hiri hondakinen desagertzea, tratamendua…, merkeagoa da. Edukiontziekin ondo egingo balitz berdin izango litzateke.
|
|
|
Cornelie hire atzetik zebilek beti. Batzuetan disimulatzen dik eta Lopezekin ibiltzen duk,
|
baina
hiri zeloak emateko, horregatik bakarrik.
|
|
|
Ez genukeen egun asmatuko hatzak infiniturantz tenkatzen dituzten errail distiratsuak, paraleloak izaki inoiz ez diotenak elkarri ukitzen, horretaz ziur zeuden gainontzeko irakasleek ziurtatzen zigutenez, guk errailak ortzilerroan bat eginda ikusi arren, altzairu gozozko bihotz bat marrazturik hiriaren kanpoaldean, artean sasitza eta zabortegia zen eremuan,
|
baina
hiri ezberdin baten mugarria ere bai; bertan bai, bertan bizialdia hastear zen, bizialdi diferente eta benetakoago bat gure zain. Geroago hodeien azelerazio itxuraniztun maitatzen ikasiko genuen, elkartze berriak baiesten zituzten agur laburrak, bi geltoki artean zamalkatzen zen gutun edo musu baten luzera maitatzen ikasiko genuen.
|
|
|
—Sar daitezela denak, zein bere etxean, eta itxi ditzatela barrutik ateak tinko agindu zehatza da, noski. Urrumiarenak egin du,
|
baina
hiriko agintariak eta milizianoak berriro azaltzeko arriskua omen dago.
|
|
2014
|
|
|
Baionaren kasua pista izan daiteke guretzat ere geroari begira. Ez baitezpada Ipar Euskal Herri osoan,
|
baina
hirietan, behintzat, bai, horrelako aurreikuspenak izan behar ditugu. Udalbiltzako kide zarenez, indarturik ateratzen ote da hauteskunde hauen biharamunean?
|
|
|
Yawarren arabera, armadako 200.000 soldaduk alde egin dute Ninive eta Kirkuk probintzietatik, jihadistek asteartean Mosul hartu zutenetik. Kirkuk inguruan peshmergek borrokak izan dituzte muturreko islamistekin,
|
baina
hiria «erabat» kontrolatzen dutela erran du Yawarrek. 800.000 biztanle inguruko hiria da Kirkuk, Iraken ipar ekialdean.
|