|
2007
|
|
|
Geroago, Lhande Parisera joan zen eta ezin izan zuen Hiztegiarekin jarraitu, La, tteren eskuetan utziz. La, ttek Eiheramendi abade zuberotarrari eskatu zion laguntza,
|
baina
honek ez zuen onartu, lan gehiegi zelakoan. Azkenean, Philippe Aranart eta Pierre La, ttek amaitu zuten Hiztegia; Monier, S., aipatu liburua., 575 orr.
|
|
2008
|
|
|
–Le Guipuscoan emploie aussi lotsa> dans le même sens que le labourdin: . Erromara joa ten lotsa eta nekea?;
|
baina
honek ere, esanahiaren aldetik hurbilagokotzat har daite keen arren, ez du hainbesterako ematen, hitz horren adiera hagitz irekia baita testu labur horretan. Azkue-k, lapurtera, erronkariera eta zuberera baizik ez ditu sartzen18.
|
|
|
–beldu rra? adieraztera igaro den hizkeretan beste esanahirako ahalke> hitzaz baliatzen direla;
|
baina
hau ere ez beti, Baztango hizkeran esaterako, lotsa> eta ahalke> agiriko desber dintasunik gabe erabiltzen baituzte. Ezin da, halere, erabateko hitz desberdina denik esan, esanahia desberdintzen bada ere, lotsa> hitza, baina bai adierazgarriak direla era bilera horiek hizkerak bereizteko.
|
|
|
Antzetsukoa da elemenio>, jende handia?,, jendetzea? (JMESB, 457),
|
baina
honek, OEH ren arabera, hedadura zabala du, baita Hegoaldean ere; kaustu
|
|
|
Aditzaren arloan harrigarri eta are miresgarri da, oraingo euskararen aldean, Lizarragarenak nolako aberastasuna duen, bai laguntzailedun adizkie tan eta bai trinkoetan. Autoreak berak dio euskara gaizkara> egiten duela, ez biziki euskara ona alegia,
|
baina
hau ez dator bat aditzetan eta hiztegian era kusten duen ugaritasunarekin. Hona adizki trinkoen etsenplu batzuk:
|
|
|
Broussain beraren ordezkoarekin ez zen zorte hoberik izan. Lehenik Jean Etxepare hautatzeko saioa egin zen, idazle benetan aparta,
|
baina
honek huts eginik, Georges Lacombek eskuratu zuen aulkia358 Lacombe, hizkuntzalari gisa pertsona prestatua zen, baina ez bat ere langilea, ez eta aski zentrala ere Iparraldeko euskal idazleen artean (izatez Parisen bizi ohi zen, hilero Euskal Herrira bidaiak eginez). Akademia barruan Lhande zuberotarra ere bazegoen, prestigioa izan bazuena baina batez ere Hegoaldean, gutxiago Iparraldean.
|
|
|
Halako lanetan Azkuek eta gainerako euskaltzainek bakarrik konpondu zuten, sabindareuzkeltzale suharren laguntzarik gabe. Baina gabezia horiek hor zeuden arren, dudarik gabe EAJ zen euskararekiko axolarik handiena zuen talde politikoa (EAErekin batera,
|
baina
honen pisua oso txikia zen). Gainerako alderdietan egon baziren euskal kulturarekiko interesa zuten norbanakoak (Julio Urkixo, Nazaro Oleaga edo Julian Elortza karlisten artean, Ignacio Maria Etxaide integristen artean...) baina ez zegoen alderdi beraietatik bultzatzen zen dinamika euskaltzale sendorik.
|
|
2011
|
|
|
EIrengaldetzaileakOrozkokolauauzotanegonzirengalderakegiteneta bakoitzakberekoadernoaidatzizuen, gauregunoraindikEuskaltzaindikobiblio tekangordetzendirenak: Torrezar, Zubiaur, OlarteetaIbarra.Halabada, lau koadernoetarikZubiaurkoakbainoezdumoduemankorrean obaezaugarria erabiltzen, bertan agertzenbaitabaikopuruazetabaitaeretestuinguruazforma gehien: besobanoba,, eskube(
|
baina
hau eskuerekinbatera), egunekoba, Miraballeskoba, 7 Lurdeskoba, zelangoba, banarobe, AitaSantubeetaugelatxube. Bestekoadernoetakoinformatzaileek, ordea, jadanikgaldua zutenformahorieta behinbainoezduteagertzen, etabetitestuinguruberean, eroanaditzarenforma jokatuan: banarobe.Honekpentsaraztendigu1935.urterakojadanikgaltzen zi hoanezaugarriazela: Orozkoko erdialdeanhala holagordetzenzenbitartean (go goradezagunbgabekoformakerebadaudela), besteeremueuskaldunekinharre manetanzeudekeenauzoetangalduazelaetafosildurikbainoezzelaaurkitzen adizkibatzuetan.8 (Ulibarri prestatzen)
|
|
2012
|
|
|
esanahia hitzez formulatu gabe geratzen da, eta horrek esatariarentzat esfortzu txikiagoa egin ahal izatea dakar, eta aldi berean esan gabe doanak indar (iradokitzaile) handiagoa du hitzez hitz formulatutakoak baino. Estarian edo inplizituan dagoenaren esanahia zein den jakitea norentzakoari dagokio,
|
baina
honek ere, oro har, ez du hitzez formulatzen, bestela joko ironiko hori hautsi egingo litzakete. Norentzakoaren lana da, beraz, estarian dagoen mezu horri ahalik eta esanguratsuena edo pertinenteena den esanahia ematea.
|
|
2013
|
|
|
Egoera hartan, bitxikeriak ere gertatzen ziren tarteka. Lubakietan alemanek hil soldadu baten aldeko meza eskatu zion norbaitek Zerbitzari ri behin,
|
baina
honek erantzun zion goizeko meza jadanik errana zuela eta beste bat ezin zuela erran egun berean. Soldadu hark katixima jakin balu apaiz batek egun berean bi meza ezin zituela erran jakinen zuela gehitu zuen.
|
|
2016
|
|
|
Nik urte guziz antzerki berri bat idazten dut Armendaritzeko taldearentzat 2002 az geroz
|
baina
honen berezitasuna da talde gotorra dela: hogei aktore pasa.
|
|
|
Gertatzen da gorputza bizirik itzultzen dela. Errientak bere emaztearengana itzuli nahi du,
|
baina
hau berriz ezkondua da. Bigarren senarrak ez du deus jakin nahiko.
|
|
|
Ez dira eskolak ireki Luis XIV.aren garaian, baizik eta hogeigarren mendearen hastapenean,
|
baina
hau da Larzabalen kezka handia, hizkuntzarena, eta hau da publikoari azaldu nahi diona, Xiberoako lurren salmentetatik at.
|
|
|
Misterioen gaian Graham A. Runnallsen lanak ezagunak dira, Erdi Aroko misterioetan aditua baita,
|
baina
honek ere horien jatorrien zehazteko elementurik ez dauka. Nahiz eta ikerketa lana antzinakoa izan, horren froga zehatzik ez dute aurkitzen.
|
|
|
Definizioaren aldetik debatea aitzina doa. Ez da hau gure ikerketaren helburu,
|
baina
honekin azpimarratzen dugu ikerlarien eskuetatik dokumentu eta iritzi desberdinek jorratze asko daukatela oraindik.
|
|
|
Bestalde, Bilboko lehen antzokia Ronda karrikan eraiki zuten 1799an, baina 1816ko abenduaren 23an sute baten ondorioz desagertu zen. Bilboko Iturribideko frontoia baliatzen zen operen eta antzerkien eskaintzeko,
|
baina
hau ere erre egin zen 1912an. El «Nuevo Teatro» altxatu zuten 1834an, 1886an botako zutena, ondoren Arriaga antzokia eraikitzeko, hau 1890eko maiatzaren 31n irekiko zutena.
|
|
2017
|
|
|
Euskararen salbatzeko, indarberritzeko eta garatzeko hizkuntza politika indardun eta eraginkor bat da bultzatu...
|
baina
hau ez da berez nahikoa izango. Legezkotasuna lortu da, nahitaez, hots, Parisen aldetik legezko eta arauzko ezagupena.
|
|
2021
|
|
|
42.22.2s Harridura adierazten duenean bada markatzaileak, orain artekoetan ez bezala, baiezko perpausari formalki baiezkoa den beste perpaus batez erantzuten zaio; eta ezezkoari ezezkoaz,
|
baina
honek, harridura adierazten duelarik, esanahia baiezkoa du, Nola ez bada! esango balitz bezala.
|
|
|
Izan ere, zenbait kasutan, aurrerago ikusiko dugun moduan, eta batez ere harridurazko esaldi mota batzuetan, behintzat bakarrik erabiltzen da, ez gainerakoak. Azken urteetan aski zabaldu den gutxienez DMa ere sail berekoa da,
|
baina
honen erabilera batez ere zenbatasuna adierazten duten sintagmetara mugaturik ageri da literaturan: Gurutzean josirik zegoela ere, hiru hitz gutxienez otoitzezkoak izan ziren (Inza); Ez ziren zentzatu, gehienak behintzat, aginte honekin ere, eta agindu behar izan zuen berriro elizak, komulga zitezela gutxienez urtean behin, pazko loratuan (Agirre Asteasukoa).
|
|
|
Tebasko gerratearen eta Troiako galmenaren aurretik (X. Amuriza); Unibertsoaren hastapeneko beroaldian (Segurola); Peruko limoi eta mango ekoizpenaren %40 Tambogrande eta San Lorenzo bailaretan ekoizten da (Berria); San Diegoko eliza berriaren bedeinkapena egin zenean ere, 1781eko abuztuan (A. Garikano); Joan den igandean, aldiz, Ortzaizen, lau herritar gaztek dute Fedearen Aitormenaren besta ospatu (Herria); Norbanakoak bere burua sakrifikatu beharra du kolektibitate baten salbamenerako,
|
baina
hau ez da aritmetika ergel bat (J. Zabaleta).
|
|
|
Perpaus bat beste baten osagai izan daiteke, baina iristen da momentu bat non perpausetik gora beste perpausik ez dagoen. Perpausen hurrenkerak testua osa dezake,
|
baina
hau ezin da izan gramatika unitatea. Horregatik, perpausaren gramatika ez bezalako batek aztertuko du testua.
|
|
|
Dena dela, batetik herrian esaten da, [animatu] gisa interpretatuz, baina bestetik herriarengan[+ animatu] gisa interpretatuz. Berdin Irakasle batengan fijatu nintzen esaten da,
|
baina
honen ondoan Irakasle batetik bestera alde handia dago esaten dugu. Nolanahi ere, batean galdera non?/ nondik?/ nora?
|
|
|
Mutiko baino neska gehiago sortzen da esaldian, esate baterako, kuantifikatzailearekin doan neska osagaia da aldi berean konparazioaren lehen termino eta ardatza dena, eta ez da hori, bistan da, mendeko perpausean isilpean dena. Neska ardatzak seinalatzen du ‘nesken kopurua’ dela konparatzen dena, bai,
|
baina
hau ez da beste ‘neska kopuru’ batekin alderatzen, beste ‘objektu’ baten kopuruarekin baizik, mutilen kopuruarekin, hain zuzen ere. Hortaz, [X mutiko sortzen da] eta [X neska sortzen da] dira esaldi horren azpian diren perpausak, eta X kuantifikatzailea da perpaus bietan den osagaia; hura da isilpean mendeko perpausean, eta nagusian, berriz, gehiago kuantifikatzailearen barnean da.
|
|
|
Esate aldera esan edo egite aldera egin gisako esaldietan ere adierazten da helburua,
|
baina
hau ez da perpaus nagusian adierazten den ekintzaz bestelako zerbait, ekintza hura gauzatzea bera baita helburua: Egia esan, egite aldera egin dizut galdera (Argia) 17 Ezezkoa denean, berriz, helburua esate edo egite hutsa ez dela ematen da aditzera, xedea beste zerbait dela, alegia:
|
|
|
Hori horrela izanik, tzeko, tzeagatik, tzearren eta tze aldera formez mintzo garenean, hau adierazi nahi dugu: forma horiek aditzari eransten zaizkiola, bai,
|
baina
honek biltzen duen perpaus osoari dagozkiola; perpaus nominalizatuari helburua adierazten duen postposizioa erantsita eratzen dela, alegia, helburuzko perpausa: [HelP [Pnom [P nik etxe berria eros] te] ko].
|
|
|
Nagusiak hika egiten dio mutilari (hadi),
|
baina
honek nagusiari zuka, alokutiboa erabili gabe (da).
|
|
|
22.7.8b Gainerako maila adberbioekin erkaturik, bada beste desberdintasun bat hauen guztien artean. Zerrendako oso, guztiz, biziki, txit, arrunt, erabat, zeharo, dexente, arras, berdin, izugarri, ikaragarri, hagitz... maila adberbio gehienak adjektiboekin (biziki interesgarria da) edo aditzekin joan daitezke (biziki maite du),
|
baina
honen sailekoek galdu dute dagoeneko gaitasun hori, eta honenbeste, horrenbeste, hainbeste eskatzen dute aditza modifikatzen dutenean: Filma amaitu aurretik utzi dugu aretoa.
|
|
2022
|
|
|
Bi armadak aldizka Zuberoan sartu ziren. Joanarenak Maule handizki kaltetu zuen, eta bi euskal lurraldeetan ehun bat eliza erre zituzten, haietan Urdatx Santa Grazikoa,
|
baina
hau beti hor zegoen, beharrik ez baitzen biziki suhoi! Joanak parrokia horri ekialdetik eremu zabala kendu zion, oihantsua, eta iraunkorki Bearnori lotu.
|
|
2023
|
|
|
Horrez gain, an tzerkiaren eta literaturaren arteko harremana berezia baldin bada, Erdi Aroko antzerkigintzan, garai zabala kontuan hartuz, Pizkundean zabaldu zen antzerkia begiratuz, zailtasuna areagotzen da. Erdi Aroko performantzia gizarte mailako antolaketa zen, idatziari lotua
|
baina
hau baino zabalagoa, eraikitzailea, non hitzak eta jokoak komunikazio sakona, aberatsa eskaintzen zuten. Hain zuzen, testua baino lehen, baliteke jokoa egotea, baliteke testua eraikitako guztiaren gainetik etortzea, jokoa borobiltzeko gisan.
|